Предыдущая публикация
⚜РАЪНО УМИДБАХШ⚜:
МАҲАЛЛИЙ ОЛИГАРХ
67.
ОҚ СУКУНАТ.
"-Сен дунёнинг нариги томонига қочмоғинг мумкин, юртингдан, элингдан, ўтмишингдан, илдизинг ўрнашган тупроғингдан, ватанингдан қочмоғинг мумкин. Аммо ўз кўнглингдан қочолмайсан. Ўз-ўзингдан қочолмайсан Акмал. Ўзлигингдан қочолмайсан. Хаёлларингдан, хавотирингдан, қўрқувларингдан қочолмайсан Акмал. Бу қилаётган ишларинг хато. Хато устига хато қилаяпсан. Тўхта, бир нафас ортингга қара... Ким эдинггу ким бўлдинг. Ўйла Акмал ўйла...
-Ортга йўл йўқ. Ортга йўл йўқ... Ортга йўл-ўн беш йил қамоқ орқали ўтади. Балки, кейинги қилмишларимиз фош бўлса, унданам ортиқроқ жазога лойиқ бирисан. Шу сабабли фақат олдинга, олдинга юришинг шарт. Олдинга... "
-Оға, нимага жимиб қолдингиз? Нималар ҳақида ўйлаяпсиз?
- Бу ишимиз хато эди. Ҳеч бўлмаганда баҳорни Сёманикида кутишимиз шарт эди. Шошилтирдинг одамни. Қишнинг чилласида шимолга томон юрғизаяпсан.... Билмайсанки, шимолда эллик-олтмиш даража совуқлар бор. Кеча-кундуз тинмай қор ёғиши бор, Ойлаб кунни кўролмаслигинг бор, ҳатто ойлаб тунни кўрмаслигинг бор... Бекор шошилтирдинг...
- Бизни излашаётганидан бехабармисиз? Тезроқ узоқларга, бизни танимайдиган жойларга кетмасак, ушлансак, бошимизга келажак кўргуликлар аён. Шунинг учун бир жойда тўхташга ҳақимиз йўқ бизнинг. Сиз хавотир олманг. Москвада бироз турамиз. Бирон ижара уйда яшаймиз. Иложи бўлса, ўрмон ичидаги уйчаларда. Тинчгига, ҳеч ким бизни тополмайдиган гўшада, дам оламиз, ўйлаймиз.. Ишларни ҳал этамиз. Харитонич навбатимизда турибди ҳали..
Поездда кун бўйи йўл юришди.
Ташқарини кузатасан, қорга ботган далалар, ўрмонлар, қор қоплаган қарағайлару арчалар лип-лип ортга қараб югураётгандай. Электричкадаги ўриндиқлар фақатгина ўтиришга мўлжалланган бўлса-да, одам камлигигами, Толибжон чўзилиб олган. Тахта ўриндиқдардан ураётган совуқ жигар-бағрингдан уриб бораётгандай... Ётоқхонадан олиб чиққан адёллари ҳам бу совуққа дош беролмайдигандай...
-Шамоллаб қоласан, ётволмагин-да...
Аввалига совуқ туюлади, кейин баданингиз ўрганади, маза қиласиз,- маслаҳат беради эринчоқларча... Унинг қилиғи шу, бирон бзш дақиқа тополса, ётволади, чунки туни билан ишлаши керак...
Ёнларига кондуктор келди, чипталарини текширди.
-Москвага қачон етамиз?- вақтини билса-да, ўсмоқчилиб савол беради Акмал.
-Кечга қолмай борамиз.Еттига.
-Хўш, кейин-чи?,- кейинги савол Толибжонга қаратилади,- Тунни қаерда ўтказмоқчисиз, хўжайин?- Толибжондан норозилиги гап оҳангидан англашилади.
-Биронта меҳмонхонага борармиз.
Толибжон биладики, Акмал ҳозир эҳтиёткорлие ҳақида ярим соат маъруза ўқийди. Шуни эшитишни истамайди Толибжон...
Аммо Акмал индамайди, ўз хаёлларига ғарқ бўлади. Узуқ-юлуқ суҳбат тугагандай, Толибжон кўзларини юмиб, мудрай бошлади...
Акмалнинг эса кўзларига игна сучилгандай, уйқусиз.Кундузи бироз мудраса, туни билан бедор бўлишини билади, шу сабабли ташқарини кузатиш билан овора... Кетма-кет станциялар ўтади, Попзд тўхтаса, янги йўловчилар гурр этиб чиқишади, манзилига етганлари, сумкаларини судриб тушиб қолишади.Поезд эса илгарилагани илгарилаган. Инсон вмрига ўхшайди, ортга йўл йўқ
**
Етиб келишди. Ҳар иккиси юкларини кўтариб, перронга чиқишди. Одамлар оқимига аралашиб кетишди.
Бу мегаполис шаҳар дунёнинг энг йирик марказлвридан бири... Руснинг юраги, қудратли, улкан шаҳар. Бу шаҳарда кўп бора бўлган Акмал.Кремл майдонида юрган, метроларида сайр этган, беш юлдузли меҳмонхоналарида яшаган.У пайтлар дасти дароз эди, йўллар очиқ эди, юртлар бирлашган эди.Бу шаҳар ҳамма элатнинг пойтахти эди. У пайтлар Акмал ҳам озод эди, раҳбар эди, айтгани-айтган, дегани деган, тутган жойидан қўпорадиган кучли бири эди... Энди эса, ўтди даврон, кетди карвон.
Меҳмонхоналарнинг бирида тўхташди.Кечани бир амаллаб ўтказишларғ шарт.
Кейин эса, шаҳар яқинидаги қишлоқлардан бирон ижарага жой топишлари зарур.... Буни Толибжон оғзи билан ҳал қилди.
-Мен топаман бу жойни.
Сўзида турди.Буёғига ташкилотчиликни ўз қўлига олди Толибжон.
**
-Мана, қаранг-чи, кўнглингизга маъқулми?
Жойлашган уйлари қайсиямдир бир бойваччанинг дала ҳовлисига ўхшайди. Буни Толибжоннинг сайтдагп дўстлари-мусофир йигитлар топиб қўйишган экан, калитини беришди. Энг муҳими, хонадон соҳиблари йўқ.Тинчгина жой экан...
Печкага тинмай ўтин қалашади. Ҳўл ўтин аввалига ёнмай ҳалак қилди,уй тутунга тўлди, шамоллатиб, яна ёқишди. сўнгра олов туташгач, иккисиям иссиқдан ҳузурланиб, кечадан буён ўраниб ўтирган палтоларини уй кийимларига алмаштиришди. Йўлга олган майда-чуйдалари билан овқатланиб, дам олишди. Толибжон уч кундан буён очмаган компютерини очиб, интернетга улади.
-Оға, қаранг, мана руснинг шимолий шаҳарлари... Архангелск, Мурманск, Кронштадт. Шу ерлардан юк кемалари юраркан... Бу ерлар музлайди қиш ойдари... Балки бирон чет давлат ҳудудига ўтармиз, масалан Финляндиягами, Норвегиягами...
-Қай бирига визасиз ўтиш мумкин?
-Ҳеч бирига.
Улар ярим тунгача маслаҳат қилишди, режалар тузишди, йўлнинг хавфсиз томонини, халқанинг заиф нуқтасини излашди, хуллас, ярим тунгача ухлашмади. Акмал ухлагач, Толибжон иш бошига ўтди...
Харитоничдан пулни тортиб олиши зарур.
Хуллас, Акмал уйғонганда ҳам Толибжон компютерда ишлаётганди.
-Уйғондизми, оға. Ноутбукди ўчираман, очманг, майлими.Энди ухласам бўлади...
Толибжон ётоқхонага кириб кетди.Акмал эса бугуннинг ташвишлари билан банд бўлди, печкани ёқиб, уйни қиздиришга, тушлик тайёрлашга( нонушта вақти ўтиб кетганди) қишлоқни бироз айланишга, қўшни йигитлар билан танишишга уринди.Аммо йигитлар ишга жўнашган, биронта тирик жонни учратмади.
Қишлоқ дўконига борганди, деразаларига, эшикларига тахта уриб ташланганини, анчадан буён очилмаганини кўрди.
Уйга қайтаркан, хонадонларнинг бири олдида қудуқдан сув олаётган кампирни учратди холос.
-Холажон, яхшимисиз.Сотиладиган тухум бўлса олмоқчийдим.
Ҳайрият кампир унинг илтимосини рад этмади, товуқкатагидан ўнта тухум олиб чиқиб берди.Картошка ишиниям шу кампирдан битириб, ҳақини тўлагач, Акмал хурсанд бўлиб ижара уйга қайтди.Тушликка мазали овқат пишириши керак.
Давоми бор.
Раъно Умарқулова.
23.11.2022.
МАҲАЛЛИЙ ОЛИГАРХ
68.
УЗЛАТДА.
Инсон қачон ҳаётдан тўяди, дунёдан безади?
Омади кетганида, бошига бирон кулфат тушганида, кечирилмас хато қилганида ва буни ўзи англаганида, зерикканида, ишсиз қолганида, армонга толганида, юраги бўмбўш бўлиб қолганида...
Мақсадига эришиш тушга ўхшаб туюлганида... Ҳаётда биронта яқин инсони қолмаганида...
Ҳаётда ўзини ортиқчалигини сезиб қолганида....
Қилаётган ишининг бир тийинга қимматлигини сезиб қолганида!
Мол-дунё тўплашнинг бир англами йўқлигини сезиб қолганида...
Ўқишга бирон нарса тополмаганида...
Акмал ҳозир худди шундай вазиятда. Бутун умр актив ҳаётда юрган одаммасми, бу қор босган ўрмон ичидаги зерикарли ҳаёт унга бўйнига солинган сиртмоқдек бўлиб туюляпти... Ўзларини бугун-эрта, қўлларига кишан уриб олиб кетишларини хис этяпти... Ҳар доим қўрқув, хавотир, ҳадик билан яшаш, ўта ҳушёрлик ва эҳтиёткорлик ҳам одамни восвос қилиб қўяркан... Буни англаяпти...
Эрталабдан ташқари чиқади, қўлига болта олиб, ўтин чопган бўлади. Ғўлаларни майдалаб тараша қилади. Ҳовличадаги кичкина уйчага тахлайди, ичкари ташиб, печни гуруллатади, печ устида овқат пиширади, уйни тозалайди, ғимир-ғимирдан ортмайди. Атайин, бўш ўтирмасликка уринади. Бирон иш билан чалғишга, вақт ўтказишга, ўзини чалғитишга ҳаракат қилади.
Нега?
Миясини ёмон хаёллар кемирмаслиги учун...
Ортиқча васвасага тушмаслик учун, тезроқ чарчаб дам олиш учун... Тунда ҳузур қилиб ухлаш учун...
Чарчоқ тана туни билан дам олиши учун...
Аммо, уйқусизлик касалига мубтало бўлган... Буни на чарчоқ билан кеткизиб бўлади, на бирон иш билан чалғиб... Бунақа кунларни фақатгина бирон нарса ўқиб ўтказиш мумкин... Ёки, бирон нарсалар ёзиб ўтказиш мумкин холос... Эҳҳее, дунёдан тўйишнинг сабаби кўп, биродар... Руҳинг тушса, кайфиятсиз бўлсанг, бировдан дарров хафа бўлаверасан... Бошқаларнинг гапи ортиқча туюлаверади... Оқибатда дунё кўзингга тор кўринади. Бу дунёнинг ташвишларидан қўлингни ювиб қўлтиғингга ургинг ва ҳаё ҳуйт деб бош олиб кетгинг келади. Хўш бош олиб кетган бўлсанг ва шундаям руҳинг ҳузурга қовушмаган бўлса-чи...Дунёсини ташлаб кетгинг келаверади! Акмал ҳозир шунақа аҳволда. Узлатда.Ҳаммадан, ҳар нарсадан, ўзидан ҳатто узоқда, узлатда... Узлатда бўлиш ёлғиз одамга хос.
Сен эса... Яна икки киши бўлсанг. Шеригинг ҳечам сенга ўхшамаса...Сен уйғоқ пайтинг, кундузи ухласа, тунда сен ухлашинг зарур пайтда у қўққайиб ўтириб олса, чироқни ўчирмаса, туну кун дам олмаган миянг карахт бўлса...
Мақсадингиз битта бўлсаю йўллар айри бўлса, қилмишларингиз алоҳида бўлса... Бир-бирингиз билан келиша олмасангиз. Бирингиз суйган иш, иккинчингизга эриш туюлса... Гапингиз-гапингизга тўғри келмаса, баъзи ҳолларда уни...Бўғиб ўлдиргинг келса... Аммо вазият унга боғлиқлигингни хис эттириб турсаю қўлларинг боғланса...Истагингга қарши боришга мажбур бўлсанг... Нафратланган инсонинг- худди шу шеригинг бўлсаю, унга илтифот қилишга мажбур бўлсанг. Яна, шеригинг ҳам ўзининг қўлидан иш келишини билгани учун бурни осмонда бўлсаю, ҳар лаҳза миннат қилаверса...Узлат ҳам ҳар хил бўларкан-дааа?!
Яна...Узлатда кимдир азоб чексаю, бошқа бири кайф-сафода бўлса, дам олса, ёлғизликдан баҳра олса, ўзини ҳокими мвтлақ деб билса...
Инсон узлатда тавба тазарру қилмайдими, руҳини покламайдими, аксинча, улар кимдандир ўч олиш, кимнидир хонавайрон қилиш, кимнингдир ризқига қузғундай чўкиш ва тортиб олиш, пешона тери билан топилмаган пулларни ўзиники ҳисоблаш, янги режалар тузиш билан овора..
**
Кеча Толибжон билан шаҳарга тушишди. Озиқ-овқат олишга. Картдан пул чиқаришга. Янги карт олиш учун хужжат тайёрлашга, виза масаласи билан қизиқланиб кўришга...
Маълумки, Харитонич тайёрлатган паспорт асосида, улар рус диёрида туғилишган, қайсиямдир сибир қишлоғида... Ўзлари "туғилган" манзилни Акмал на бирон марта кўрган, на бунақа қишлоқ борлиги ҳақида эшитган. Қалмоқлар диёридаги қишлоқ экан... Майли-да... Бирон иш битказишга яраса бўлди-да... Ўшанча пул кетгач, бизни асрашга яраса бўлди-да"
Кетма- кет янги симкарта олиш, пластик карт очтириш Акмалга эриш туюлади, шу йўл билан ушланишдан қўрқади.
Бу ҳаракат аксинча Толибжонга ҳузур бағишлайди, Акмалга таскин берган бўлади.
-Нимага ториқасиз, шукр қилинг, еганингиз олдингизда, емаганингиз ортингизда, ҳеч ким изламаяпти.Ўзингиз айтмаганмидингиз, янгиликлар вақт ўтиб, архивга тушади, ҳамма унутади бу ҳақида деб... Ўша вақт келишини кутаяпмиз аслида..Маза қилиб дам олмайсизми, оға.
Сёманиям чув туширсак, сўнгра шимолга жўнаймиз.У етиштираётган гиёҳванд ўтларида бизнинг ҳам ҳақимиз борлигини унутманг, оға...
Кечагинда Харитоничга берган пулларини тортиб ололганидан хурсанд у... Пулми. Пул кўп.Толибжоннинг соясида пулдан зориққани йўқ. Истаган нарсаларини олиш имконлари бор.Пулдан, ейиш-ичишдан камчилик йўқ. Ижара уй ҳам маъқул. Аммо шу ўтмаётган кунлар азоб беради Акмалга...
Яхшиям, ижара уйда, эски радиоприёмник топиб олгани. Дунё хабарларидан эшитиб туради, каналларни излаб, мусиқа тинглайди, тушунмайдиган тилларда ғужурлаётган минглаб каналларни кавлаштириб, ўзбекча, туркманча эфирга узатилаётган қўшиқларни, маълумотларни тинглайди... Хуллас, кунни бир амаллаб ўтказади.
**
Кеча шаҳарга тушишди. Толибжон банкоматда овора экан, Акмал узун рўйхат асосида маркетдан харид қилди.Тўрт сумкани тўлдириб, дўкон ёнида Толибжонни кута бошлади.
Акмал рўйхатдаги нарсалардан орттириб, қалингина дафтар ва тўттта ручка ҳам сотиб олди ўзи учун.Буни озиқ-овқатларнинг остига қўйди.
"Энди уйқусиз тунларда бекор ўтирмайман, мемуар ёзмъан, мемуар"
-Рўйхатдаги нарсаларнинг ҳаммасига пул етдими, оға.
-Етди.
-Бунча бўлди, хўжа бўлди.Иккита ароқ ҳам олайлик, мвваффақиятни ювамиз.-Толибжон ҳозиргина банкоматдан чиқарган пулларидан бир даста узатди.-Ароқ ҳам олинг.
Бир даста пул яна оламжаҳон консерва, пишлоқ, ароқ ва минерал сувларга етдики, яна битта оғир сумкали бўлишди.
Бир амаллаб метронинг охирги станциясигача келишгач, буёғига енгил мошина билан уйларига қайтишди.
Бутун кунлари шу иш билан ўтган бўлса-да, Акмалнинг кўнгли кенгайди, бироз ўзига келди, кайфияти кўтарилди. Шомда уйга кириб келишди. Дарров, музлаган товуқ гўштини эритиб,нимталаб димлама тайёрлашга тушиб кетди.
-Озиқ-овқатларни ошхонага ўзим жойлаштираман.Сан аралашма. Акс ҳолда нима қаердалигини билмай, излаб юраман... Кеча пичоқни бир соат изладим.
Толибжонга ҳам шу керак. Оёғини чалкаштириб, ухлашдан бошқа иши йўқ. Тунда эса бойқушдек, ўзи- билан ўзи овора, компютер титкилайди.
Ҳали узоқ қоламизми бу ерда?
-Йўқ, Сёмани ҳал этай, сўнг йўлга тушамиз.Бироз чиданг. Визани суриштиришимиз керак. Аммо, яна ўн беш кунлар шу ерда қолсак керак.
Эътибор бераётган бўлсангиз, энди лидерлик Толибжонга ўтгандай... Акмал ундан маслаҳат сўраяпти.Аввал Толибжон шошилтирган бўлса, энди Акмал уни шошилтиряпти.
Шу алфозда бир амаллаб февралга етишди. Ҳеч ким уларни изламаган бўлса-да,, ҳеч қандай қўрқинчли ҳодиса рўй бермаган эса-да, Акмал учун январ- бир йилдек чўзилди.
**
Омад яна уларга кулиб боқди. Толибжон Норвегияга виза тайёрлашга мвваффақ бўлди.Шу бўйича, улар шимолга йўл олишди. Йилнинг тўққиз ойи муз билан қопланадиган диёрга... Ҳали иккисиям бу ерларни кўрмаган. Билишмайди, аммо энг заиф нуқта шу ер уларнинг тасаввурида. Хуллас, феврал ойида улар Норвегияда эдилар. Ниятлари кема билан Америкага жўнаш...
Давоми бор.
Раъно Умарқулова.
24.11.2022
Следующая публикация
Комментарии 3