Предыдущая публикация
УЧИНЧИ ТАҚДИР
Муаллиф: Наргиза Усанбоева
33-қисм
— Бормайликми Мадинага? — онаси сиқувга ола бошлади энди.
— Йўқ! — деди Анис қатъий.
— Нега? — гина ва жаҳл аралаш товушда деди момо.
— Ёқмайди менга... — Анис ортиқ гапиришни истамади. Ўрнидан ирғиб турди-ю, чиқиб кетди.
Тоза ҳавога чиққанида ҳам юраги сиқила бошлади. Тақдирнинг ишини ҳазм қила олмай, ўйга чўмганди: “Опасини севиб, синглисига уйланаманми? Нима учун? Бир умр Малакни кўриб, куйиб ўтиш учунми? Ё Мадинани ҳам куйдириш учунми? Кун келиб Малакда кўнглим борлигини билган Мадина қай кўйга тушади? Ундан кўра Умидага уйланганим маъқул эмасми? Ҳар ҳолда ўзимдан бошқа ҳеч ким азобланмайди...”
Уйдагилар эса унинг бу қилиғини, изтиробини бошқача тушунишди. Энг биринчи бўлиб онаси ачинган бўлди:
— Болам бечоранинг Умидада кўнгли борми, дейман-да? Биз ҳам оғзига ургандек бирдан “Шавкат мелисанинг қизини олиб бермаймиз”, дедик. Аввал сал кўнглини билсак бўларкан-а?
— У қиз бизнинг тенгимиз эмас-да! — Қўйсин момонинг ҳам неварасини хафа қилганидан кўнгли бузилган бўлса-да, унга шу қизни раво кўрмаётганди.
— Балки қиз яхшидир? — отаси ҳам ўғлининг райини қайтаргиси келмади. — Яшайдиган у. Кўнгил иши қийин...
— Араз қилиб чиқиб кетганидан ваъда берганми, дейман-да! — ўйга толди момо. — Майли, индаманглар. Ўшани олиб бера қоламиз. Мен ўлиб кетадиган одамман, эртага мендан норози бўлиб юрмасин: “Каттаонам ўлди-кетди, мен эса суймаганим билан яшаб юрибман”, деб. Бош неварам, қандай қилиб, қарши чиқаман?
— Дарров ўлим ҳақида гапирманг, — жеркиб берди ўғил онасини.
— Ўлимни бўйинга олиш керак. Дунёга устун бўлармидим?
* * *
Қўйсин момо тўғри айтган экан. Уч кун ўтиб, Анис тоғасидан пулни олгач, “кетаман”га тушиб қолди:
— Бир ой бу ерда бекор юрганимдан нима наф? Яхшиси, ўша акахоним билан гаплашай. Бошқа биров сўрамай туриб, жой олганим яхши.
— Сен жой олсанг, биз қандай биламиз? Уканг бораверсинми, ё?
— Бирга кетамиз, бир ўзи юрадими? — деди Анис ота-онасининг хавотир олишига ҳожат қолдирмай.
У катта бозорларнинг биридан савдо учун жой олиб, тижорат бошлашни режа қилган. Икки йилдан буён ўқишдан йиқилаётган укасини олиб кетса, сотишни эплаб кетар. Шундай қилиб қўшимча даромад қилмаса, пойтахтдек катта шаҳардан уй-жой қилиш мушкул. Шукрки, тижоратнинг бошланишига ўзининг бир-икки сўм жамғариб қўйгани бор эди. Аммо анчадан буён бозорнинг нонини еб юрганлар унинг қўлидаги пул урвоқ ҳам бўлмаслигини айтишди. Жонига тоғаси оро кирди:
— Ўйланма, жиян! Пулим бор! Борини бераман. Сенинг ютуғинг — бизнинг ютуқ! Омадингни берсин! Савдонгни берсин. Иложи бўлса дўконларни кўпайтир, манов бекорчи тоғачаларингни ҳам олиб кетасан!
Барчанинг қўллаб-қувватлаши, оқ йўл тилаши билан Анис ва укаси Тошкентга йўл олди. Дарвозадан чиқар маҳали Қўйсин момо тўхтатди:
— Сенинг райингни қайтаришни истамаймиз. Сира ўйланма, ўша ўзинг хоҳлаган қизга унаштираверамиз. Тўйни ёзга мўлжаллаймиз.
— Майли, каттаона, яхши қолинг! Биз кетдик, — деди Анис нима дейишини билмай. У бувисининг гапидан “хоҳлаган қиз” — Умидалигини англади. Юрагининг қат-қатида унга қарши нидо эшитилгандек бўлса-да, бош эгди. Негалигини ўзи ҳам билмайди. Балки қалби бўм-бўшлиги учундир? Умидани рад этган тақдирда ҳам бошқа кўз остига олгани йўқ-ку!
Анис йўл бўйи қилган жавоби оқибати қандай бўлишини ўйлади. Ичида хотиржамликдан кўра иккиланиш кўпроқ ғалаён қиларди. Кўнгилида таскинга нисбатан надомат устунроқдек гўё.
“Хато қилдим. Каттаонамга аниқ жавоб айтмай жуда катта хато қилдим. Бу умр савдоси ахир. Наҳот ўзимни бир умр Умида билан яшашга маҳкум этдим? У билан йиллар давомида умргузаронлик қила оламанми?”
Аниснинг юраги орқага тортиб кетди. Ўзи билмаган ҳолда автобус ўриндиғига бошини қўйиб, кўзини юмиб кетаётган укасига деди:
— Малик, каттаонам Умидага совчиликка борса-я?
Малик акасига ажабланиб қаради:
— Ўзингиз шунақа дедингиз-ку!
— Қачон айтдим?
— Мадинани олмайман, дедингиз! Бу Умидага уйланаман, деганингиз-да! Боя ҳам каттаонам сўраганда “Майли”, дедингиз-ку!
— “Майли”, деб хайрлашдим! Тўйга розилик бермадим, — ўзини оқлашга уринса-да, Анис барча ҳаракатлари билан уйидагиларда Умидага мойиллиги борлигини билдирганини англади. — Орқага қайтамизми? Умидага қанақа қилиб уйланаман?
— У билан севишмайсизми? — томдан тараша тушгандек сўради Малик.
— Келиб-келиб Умида билан севишаманми?
— Унда ким?
— Нима ким?
— Севганингиз?
— Бор-э!
— Сизнинг ўрнингизда бўлсам, дикторлардан бири билан севишардим. Кейин тўй куни одамларнинг томошага келишини кўринг-да! Кимсан, фалон дикторга уйланганмиш, дея ҳамманинг оғзига тушардим. Сиз бўлса ўзимизнинг қишлоқлик қиз билан...
— Қаёқдан олдинг бу гапни? Умида билан ҳеч қанақа алоқам йўқ.
— Айланишлар, суратлар-чи?
Анис жим қолди. У бу “тўр”га анча илгари илинганини, энди чиқиб кетса, одамлар номардликда айблашларини ўйлаб, оғир тин олди.
“Пешанамга Умида ёзилган экан. Нима ҳам қилардим?”
18
2003 йил. Ёз охири. Тошкент
Шарифнинг кайфияти чоғ эди. “Ўз уйинг – ўлан тўшагинг”, деб қўйди ўзича. Аслида у яхши билан ёмонни, оқ билан қорани бора-бора ажратаётган, ҳаётнинг аччиқ синовини тотаётганди. Бутун вужуди билан ўз уйига, Малакнинг ёнига интилади. Афсуски, бир пайтлар ўйламай босган қадами, гуноҳи – оёғига кишан. Шунчалар мустаҳкам ва оғриқли кишанки, на чиқиб кета олади, на азобига чидай олади. Воз кечай деса, ўртада норасида гўдак бор, тинч яшашга эса Маҳбуба қўймайди. Унинг нияти қандай қилиб бўлмасин, Малакни ҳовлидан ҳайдаб, ўзи эгалик қилса бўлгани. Аслида Маҳбубани муҳаббат ҳам, кундошлик балоси ҳам қизиқтирмаслиги, мақсади ҳовлига эга бўлиш, дўст-душмани ёнида керилиб юриш эканлигини Шариф аллақачон англаган. Лекин қўлидан ҳеч нарса келмайди. Шариф қулоғининг тинчини ўйлагани сари, жувон авжига чиқяпти. Ундан безиб кетганидан ҳам Малакни тез қўмсайди Шариф. Малакнинг ёнида ўтган тинч ва оромбахш тундан сўнг яхши кайфиятда ишга келди. Иш столи ёнига келиб ўтириши билан телефон жиринглади.
— Кечаси билан кутиб чиқдим, — Маҳбубанинг овозини эшитиб Шарифнинг юзи буришди. — Яна ўзимга таскин бердим. Орани очиқ қилгани кетгандир, деб. Жавобини бердингизми, қишлоқининг. Менга қаранг, айтиб қўяй, агар шунақа судралиб юраверсангиз, ўзим бориб ўшани сочидан судраб ҳовлидан чиқараман. Биласиз-а, мени...
— Бас қил! Ишим кўп, — гўшакни қўйди Шариф.
Бу жанжаллар бемаҳалда, нотўғри чалинган ёқимсиз куй каби ҳамманинг жиғига текканди. Айниқса, Шарифнинг. Тағин бу ғавғолар уч томондан уни сиқиб келмоқда эди.
— Ҳадемай туғаман. Бу боламни ҳам ижара уйда катта қилмайман. Тўғри ҳовлига бораман. Шунча кутганим етади. Ўша қишлоқининг жавобини беринг! — шанғиллайди ҳар куни Маҳбуба.
— Қачонгача бунақа яшамоқчисан? Бир ёқли қил! Ё уни де, ё буни! — охирги пайтда онаси ҳам ўзгариб қолган. Дилида нима борлиги мавҳум.
— Мен нима қилай? Ҳамма жанжал мени деб бўляпти? Айтинг, қандай қарор қилсангиз, мен розиман! — юрагини тилкалайди Малак.
— Қол, бир умр ёнимда қол! Фақат сен билан яшашни истайман! — дея бақиргиси келади Шарифнинг.
Афсуски, баралла айта олмайди. Айтгани билан бу истаги амалга ошмаслигини яхши билади. Борган сари ўзи ва Малак ўртасида катта жар пайдо бўлаётганини сезади. Бу жарлик на Малакнинг, на Шарифнинг ихтиёри билан юзага келаётгани йўқ. Унинг илк ёриғини Маҳбуба ҳосил қилган бўлса, онаси борган сари кенгайтириб бормоқда. Бу жарга ё Малак, ё у қулаши тайин. Албатта, Маҳбуба ҳам, онаси ҳам Шарифни қурбон қилмаслиги аниқ. Лекин Малак... Малакни йўқотишни Шариф асло истамайди.
— Маҳбуба энди тинч ўтирмайди. Туғса, уч боласи билан келиб олади. Мен ҳам икки ўғлингни кўчада қолдира олмайман! Бу бош оғриғингни ўзинг ҳал қил! — ҳар икки куннинг бирида дейди Зумрад.
Бу билан “Малакнинг жавобини бер!” демоқчидек бўлади. Бироқ очиқ айта олмайди. Айтилган гапнинг асл маъносини Малак ҳам англайди. Индамайди. Мунг тўла нигоҳини ерга қадайди.
Шарифнинг дилини шунчалик яралаётган онасининг бу сўзларига Малак қандай дош бераётган экан? Қани, иложи бўлса Шариф Малакни олса-ю, узоқ-узоқларга бош олиб кетса...
Шарифнинг хаёлини иш столи устида турган телефоннинг овози тўзғитиб юборди.
— Алло! Ойи, сизми? — деди у кўнгли бир нимани сезгандек юраги орқага тортиб.
— Ишдан тезроқ кел. Маҳбуба уйга келди, — дея онаси гўшакни қўйди.
Шариф қотиб қолди. То уйига етиб боргунча хаёли ўзида бўлмади. Қанча вақт ишлади, қачон йўлга чиқди, қандай келди эсида йўқ.
— Ассалом... — йиғисини зўрға ютиб турган Малак тўлиқ салом беролмади ҳам.
Унинг сўниқ чеҳраси Шарифни баттар довдиратди. Алик ҳам олмай уй томон одимлади.
Следующая публикация
Нет комментариев