Гр:🔥 Ҳикоя ва қиссалар 🔥
Ушбу хикояни ўқиш учун #СотилганВиждонХикоя калит сўзини босинг. Барча қисмлари чиқади. Ҳурматли группа аъзолари. Бизни груҳимизда қўйиб борилаётган ҳикояларни библиотекамиздан ёки ҳикоялар папкасидан топишингиз мумкин.
Энди бизни ҳикояларни телеграм каналимизда хам ўқинг.
🌟🌙🌟🌙🌟🌙🌟🌙🌟🌙🌟
👇Бунинг учун Линкни босиб каналимизга обуна булинг!👇 https://t.me/joinchat/AAAAAFXIt8kZwDUlbwdREg Хурмат билан группа ижодкорлари.
1- қисм.
Прокурор стол устида сочилиб ётган когозлардан бошини кутарди.Кузлари ачишиб,толикиб кетганди.Жамланган маълумотлар ,гувохлар томонидан берилган курсатмалар,далилий ашёлар тугрисида экспертиза томонидан такдим этилган хулосалар терговчи мархумнинг улими тафсилотлари билан боглик жиноят ишини синчиклаб урганганидан далолат берарди.
Фукаронинг улимида айбланган жиноят аломатлари мавжуд, деб эътироз билдирилишига асос тополмасди.
-Яхши мен бу иш билан яна бир бор танишиб чикиб, узимнинг фикримни билдираман,- деди нихоят терговчига юзланиб.
-Холат юзасидан жуда синчковлик билан атрофлича текшириш утказдик, Азамат Кахрамонович ,- деди Сатторов прокурорга .
-Узингиз биласиз , мен шу пайтгача тергов килган ишларимнинг бирортаси суддан кайтмаган. Колаверса мархумнинг кариндошлари якинлари, куни-кушнилари Рифатни мунтазам равишда кечки пайтлар уйга маст холда кайтишини тасдиклаб курсатма беришди... Унинг улимида жиноят аломатлари мутлако йук. Экспертиза хулосаси хам буни тасдиклайди.
-Уша куни мархум канча микдорда спиртли ичимлик истеъмол килган?-суради прокурор.
-Экспертнинг аниклашича ярим литр! Бу хам булса оч коринга!
-Хакикаттан хам бу бир киши учун бироз булсада куп. Лекин бунча ичимликни унга мажбуран ичиришмаганмикин? Кахвахона хизматкорининг курсатмасида Рифат икки юз грамм харид килиб олган,-дейилган.
-Уша куни у ёлгиз булмаган ёнида шериги булган.
-Фараз килинг , икки киши бир шишадан бушатишган булишса хам беш юз граммга тугри келади . Менда шубха уйготган нарса шундаки, хозирча бизга шахси маълум булмаган одам уни атайин , маст килиш максадида купрок ичирмадимикан?
-Булиши мумкин эмас, Азамат Кахрамонович . Уша окшом Рифат, хакикатдан хам букиб ичган. Каттик маст булиб узини бошкаролмай йулдан чикиб кетган ва анхорга йикилиб тушган!
-Бирок хужжатларнинг орасида мархумнинг бирор маротаба булсин маст холатда кучада колиб кетганлигини ёки бегона одам уйига олиб бориб ташлаганлигини тасдикловчи гувохлар тополмадим.
-Агар сизга шундай гувохларниниг курсатмаси керак булса икки соат ичида йигиб ишга тиркаб куйишим мумкин .
-Гап хужжатларни ишга тиркаб куйиш устида бораётгани йук, урток Сатторов. Демокчиманки, мархум мунтазам равишда уйга маст булиб келсада, яшаш жойини унутмаган. Кучада хам колиб кетмаган . У хушёр булган. Доимги йулидан юрган. Участка нозири берган маълумотда эса мархум хушёрхонага кейинги икки йил ичида тушмаган. Шундай экан кандай килиб у "Эхтиётсизлик окибатида анхорга тушиб кетган" булиши мумкин.-деган савол очик колмокда.
-Мархумнинг кушнилари ,хотини ва айникса кизи :"Рифат " тасодиф туфайли анхорга тушиб, сувда димикиб улган деган фикрни тасдиклайди... Улар мархумнинг улимида бирор бегона шахснинг кули борлигига шубха килишмаяпди.
Бунинг устига халокат содир булган куни сув сатхи баландга кутарилиб колган...
-Рифат келаётган йул сирпанчик булмаган. Аксинча у якинда асфалтланган. Мархумнинг йулдан адашишига хеч кандай асос йук. Синоптиклардан олинган маълумотномада куриш масофаси ун беш метр булган. Терговолди текшируви давомида тушунтириш хати олинган шохидларнинг бирортаси "мархумнинг улимида номаълум шахснинг кули бор" ,- деган фикрни билдирганда эди, биз бу иш юзасидан иш кузгатсак буларди. Жиноят изларини кидирардик.
-Мархум сувга тушган жой хали хам аникланмадими?- суради прокурор бошини унг елкасига буриб. Шунда унинг умртка суяклари карсиллаб кетди.
-Бунинг иложини килолмадик.Уша кунги ёмгир изларни ювиб кетган.
-Кандай хулосага келдингиз?
Терговчи худди хукм укигандек карорини айтди...
-Биз аввалги тахминимизда колдик. Яъни мархум ошхонадан юз кадам узоклашиб, йулдан чикиб кетиб анхорга тушиб улган.
Прокурор анча мулохазали, купни курган ва колаверса хаёти давомида оширган тажрибаларига эга мутахасис булгани учун хар кандай жиноий ишга айникса котиллик билан боглик ишларга жиддий ёндашар эди. Гарчи Рифатнинг улимига оид маълумотлар исботини топган булса-да, дилида коронгулик зохир эди...
Ичидаги зулматни таркатиш максадида тунги соат унлар чамаси жасад топилган жойни бориб курди... Мархумнинг хотини ва кизи билан гаплашди.Юрагининг алла кайси бурчагида урнашиб колган гумон тумани, салгина булса-да ,таркалди бирок дили ёришмади. Уз тахмининг исботи учун нимадир етишмаётгандек туюлаверди. Хатто экспертларнинг хулосаси хам бу гумонни таркатиб юборолмади. Вакт эса утиб барарди. Бу борада аник карорга келиши, очилган жиноят ишини ёпиши керак эди. Бугун шу хакда яна терговчи билан гаплашди, унинг кулида тупланган маълумотларни кайтадан куриб чикди. Бугун уз кароринини айтиши, терговчининг улим тафсилотлари билан боглик фикрини хисобга олиб, жиноят ишини тугатишни рад этишга имзо чекиши лозим.
Прокурор терговчининг кузига тикилди. Аммо кунглига келган гапни айтишга шошилмади. Унинг сунги сузи хукм эканини, терговчи мана шу хукмдан кейин ишни кайта кулига олмаслигини, мухими бир инсоннинг такдирига нукта куйилишиини биларди.
-Яхши ,мен бугун иш билан яна бир бор танишиб чиеаман, - деди нихоят хужжатлар устига кулини куйиб...
-Кейин жиноят иши кузгатишни рад этиш хакидаги карорни тасдиклайман.
-Олтмиш ёшли одамда кимнинг касди булиши мумкин, Азамат Кахрамонович?
Бир ой давомида олиб борилган тергов ишларимизда Рифат билан жанжаллашган бирорта одамни учратмадик.
Шу пайт телефон жиринглади. Прокурор узр дегандек терговчига ишора килиб куйди. Кейин гушакни кутарди.
-Айнан шу масалада тергов булимининг бошлиги билан сухбатлашиб утирибман. Назвримда жиноят аломатлари йук. Яна бир карра текшириб чикиб, ишни тухтатиш тугрисидаги карорга имзо чекаман. Тушунарли... Албатта эртага кунгирок киламан!
Прокурор гушакни жойига куйиб Сатторовга юзланди.
-Вилоятдан сурашяпди...
Сиз эртага олдимга киринг бу масалани яна бир бор уйлаб куриб, узил кесил кароримни айтаман-бояги сузни такрорлади прокурор.
-Унда менга рухсатми, Азамат Кахрамонович?
-Ишингизни давом эттираверинг. Боскинчилик билан боглик жиноят иши нима булди.?
-Бугун эрта нихоясига етказамиз.
-Чузилиб кетди.
-Тушунарли Азамат Кахрамонович.
Терговчи ташкарига чикканда, Махмуд Камолов кабулхонада утирарди. Улар бир -бировини танишмасди. Кузлар учрашди. Сузсиз бош иргаб саломлашган булишди... Котиба изкуварни ичкарига таклиф килди.
Прокурор Махмуд Камоловни яхшигина танирди. У очаётган мураккаб жиноят ишларидан хабардор эди.
- Хуш, кандай иш билан бизнинг шахримизга ташриф буюрдингиз, Махмуд Камолов? Харкалай сиздек тажрибали изкувар биз томонга шунчаки сайрга келмаган булсангиз керак?
-Якинда Рифат исмли шахснинг маст холда сувга чукиб улгани тугрисида галати гапларни эшитиб колдим...
-Шу иш буйича келдингизми?
-Шундай?
Биз сиз айтган мархумнинг улими билан боглик ишни урганиб чикдик. Хозиргина жиноят ишини кузгатишни рад этиш карорига имзо чекиш тугрисида.
-Менимча, терговолди текширув муддатини ваколатингиз доирасида бир ойга узайтириб турсангиз максадга мувофик булармикин?
-Сизда бирор бир далил исбот борми?
Менда Рифатнинг улимида котиллик, аломатлари мавжуд деган тахмин бор.
-Бу маълумотни кимдан олдингиз?
Мархумнинг дустларидан бири менга сузлаб берди
-Бу шунчаки гаплар, бизга аник исбот-далиллар керак...
Махмуд Камолов тажрибали прокурор гапларини фикрларини эшитиб, иккиланиб колди. Ёнидаги хатни курсатмокчи булди, бирок унинг эгаси билан учрашмасдан, сухбатини олмасдан туриб бу хакда бирор гап айтиш уринсиз эканлигини уйлаб, фикридан кайтди. У прокурор узатган ишни кулига олди.
-Рухсат берсангиз иш билан танишиб чиксам.
Рухсат берсангиз иш билан танишиб чиксам.
-Албатта пастки каватда буш хона бор.
Изкувар жилдни кистириб пастки каватга тушиб кетди. Махмуд Камолов жиноят ишига доир барча маълумотларни куздан кечириб чикди.
Тугри ишни кузғатишни рад этишга етарли хужжатлар мавжуд эди. Гувохларнинг, аёли ва кизининг курсатмаси хам мархумнинг ўлими билан боғлик ишни харакатдан тухтатишга етарли асос була оларди. Бирок изқуварнинг эътиборини мархумнинг кизи Фарида томонидан ёзилган тушунтириш хати тортиб колди. У отасининг улимига факат ичимлик сабаб булганига, бегона шахснинг кули йуклигига алохида ургу берганди... "Нега у бунга жиддий эътибор бермокда"-деган савол изкуварнинг юрагига шубха уйготди.
У узок уйлаб Фарида билан сухбатлашишга карор килди ва хужжатларни прокурорга еайтарди.
-Фикрингиз кандай?- суради проеурор.
Мен изкуварман. Табиийки менга шубхага солувчи маълумотлар бор.
-Эътиборингизни тортган нарса нима экан ? Бизни хабардор килсангиз яхши буларди
-Аввалам бор, мархумнинг кизи курсатмасида отасини ташкарига чикишдан аввал дазмол босилган куйлак кийишга одатланганига ургу бермокда. Вокеа содир булган куни хам у дазмолланган куйлак кийиб кахвахонага кетган. Менинг эътиборимни тортган нарса шундаки, Рифатнинг жасади тепасида тузилган баённомада куйлакнинг билак кисми йиртик булганлиги айтилган. Иккинчидан Эса:-Мархумнинг кизи томонидан берилган курсатмада отасининг уйга мунтазам равишда ичиб келганлиги айтмокда. Уни маст холда анхорга тушиб кетганига катъий ишонмокда... Назаримда у терговчини уз сузларига ишонтирмокда.
-Демак Фариданинг курсатмасидан шубхаланмокдасиз?
-Бу ишда котилнинг кули борлигини кунглим сезяпди.
-Жиноят аломатлари мавжуд шундайми?
-Бу саволизга эртага жавоб беришимга ижозат берарсиз?
-Албатта! Унгача мен ушбу жиноят ишини рад этиш тугрисидаги карорга имзо чекмай тураман...
Улар хайрлашдилар .Изкувар ташкарига чикканда соат турт булиб колганди. У хозирок мактуб эгаси билан учрашиши узини кизиктираётган саволарга жавоб жавоб олишга карор килди. Аммо бу вактда Санжар уйида йук эди. Куча эшикка катта кулф солинган эди.
Махмуд Камолов вактдан ютиш максадида йулини Фариданинг ишхонаси томонга бурди.
Изкувар суд биносининг олдида пайдо булганда соат роппа роса беш булиб колганди .Бу вактда бино ишчилари барчалари ишларини чеккага куйиб уйга жунашга харакатни бошлаб юборишларини билган майор чеккага кутиб турди ва бироздан кейин бино девонхонасига кутарилди. У ерда маййорни урта буйли, сарв коматли, юзи окишдан келган, истарилигина шахло кузлари уйнаб турган ёкимтойгина киз карши олди. Бу Фарида эди. Кизнинг кукрагини кутариб, викор билан юриши каршисидаги инсонга куз учида бокишлари узига бино куйганини билдириб турарди.
Изкувар чунтагидан гувохномасини олди.
-Мен кушни шахардан келдим .Майор Махмуд Камоловман. Сиз билан отангизнинг Рифат Мамедовнинг улими хакида сухбатлашмокчиман, -деди узини кизга таништириб.
-Улган илонни бошини кузгамокчимисиз?
Ахир терговчи менга иш харакатдан тухтатилди -деб айтганди.
-Анчагина кибр-хаволи кизга ухшайсиз.
Изкуварнинг аччиги чикканлигини унинг паст овозда айтган ушбу сузларидан илгаш кийинмасди.
-Балки сизга шундай туюлгандир. Аслида мен кунгли очик кизман. Ишхонамиздагиларнинг хаммаси шундай дейишади.
Изкувар унинг гапларидан нафакат гузаллигидан магрурланишини балки фаросат деган нарсани етишмаслигини хам илгади.
-Агар сиз отамнининг улимида кимнингдир кули бор деб уйлаётган булсангиз хато киласиз. Унинг душманлари булмаган. Айби куп ичарди. Кечалари маст булиб анхор буйларида колиб кетарди.
-Анхор буйларида колиб кетарди дедингизми.
Кизни кошлари чимирилди.
Кулогингиз сузларимни бехато илгабди. Хакикатдан хам у колиб кетарди.
-Уни уйга сиз олиб келармидингиз ёки бегона кишилар ташлаб куйишармиди.
Фарида изкуварнинг кармогида хурак борлигини бирдан пайкаб колди.
-Куп колиб кетмасди -деди юзлари кизил рангга буялиб .-Кайфи таркаб кетгач уз оёги билан кириб келарди.
Кейинги бир йил давомида отангиз бегона жойда колиб кетганмиди?
Фарида мантиксиз жавоблардан бирини такрорлади.
-Уйи бор одам бегона жойда колиб кетармиди!
Изкувар илмокли гаплари билан кизни чигирикдан утказаётганини Фарида хамон англаб етмасди.
2- қисм.
Фарида рухи тушган алфозда уйга кириб келганда изкуварнинг ташрифи хакида онасига айтишни истамади. Аммо кизининг гамгин нигохлари, тушкун кайфиятини куриб "отасиниг улимидан каттик изтироб чекаётган", деган хаёлга борди Февзия.
-Куп сикилаверма кизим булиб утган иш булиб утди. Бунакада касал булиб коласан.
--Мени бошка нарса ташвишлантиряпди ойи,- деди Фарида бошини чайкаб.
-Яна нима гап ? Кандай ташвиш?
-Олдимга изкувар келди-жавоб берди киз чиройли кузларини бир нуктага кадаб.
Онаси саросимага тушди...
-Сенинг олдингга нимага келади ?
-Билмадим...
-Нималарни суради?- Февзия кизининг ёнига утирди.
-У отамнинг улими хакида сураб суриштирди.
-Ё, Худойим, узи шу етмай турувди. Ахир отангни кахвахонадан чикиб, уйга келаётиб йулдан адашиб анхорга тушиб улганини хатто суд-экспертизаси хам тасдиклаганди-ку.
-Шуларни хаммасини айтдим.У менинг гапларимга хатто кулок солгани хам йук...
Одамнинг хаёлига келмаган саволлар берди. Кимдир унга "Рифат касддан улдирилган",- деган, мавзуда мактуб жунатибди.
-Ким экан уша кавлайдиган китмир?
--Кимлигини айтмади?
-Айтмади деганинг нимаси? У буни айтишга мажбур!
-Отангнинг якин дустларидан бири деди.
-Изкувар деганинг бу ерни одамими? Мен танийманми?
-Йук танимайсиз. Бу шахардан эмас.
Аёлнинг хаёли кочди. Рифатнинг танишларини куз олдига келтирди. Бирок уларнинг орасида изкуварга шикоят ёзадиганини тополмади.
"Ким булиши мумкин?"
-Энди ёнингга келса унинг саволларига жавоб берма! Онам билан учрашинг деб айт. Нима гапи булса мендан сурасин!
-Ойи...
-Огзингни юм! Мен прокурорга айтиб, уни келган жойига жунатиб юбораман.
Февзия кизи билан бошка гаплашишни истамай кушни хонага утди. Турли фикрлар бошида айланарди. Рифатнинг таниш билишларини эслади. Уларнинг купи эрининг улимидан кейин бу хонадонга келмай куйганди...
Уйлаб уйлаб унинг хаёли Рифатнинг якин дусти Санжарга келиб такалди... У Рифатнинг тазияси куни куринмаганди? Орадан икки хафта утиб келиб кетганди.
Тил учида хол суради. Эр хотин уртасидаги муносабатни факат угина биларди. Февзия катъий карорга келди.
"Хатни уша жунатган"
Февзия кизи хонасига кириб кетгандан сунг унга кунгирок килди.
-Эшитаман
-Санжар, бу сизми?
-Сизни танимадим...
-Мен уртогингизни рафикаси Февзияман.
Сиз билан учрашмокчидим...
-Качон?
-Хозир!
-Вакт кеч булди-ку?
Хечкиси йук .Олдингизга борайми?
-Бу ерга хечам кела курманг!
-Нега?-Февзия узининг шубхаси уринли эканлигини сезгандек булди.
-Хар калай куни-кушнини кузи тушиб колмасин дейманда.
Февзия унинг ёлгон гапираётганини ва нимадандир ташвишланаётганини сезди.
-Учрашадиган жойимизни айтинг.
-Сизни унда эски ховлимизда кутаман. Тинчрок бемалол гаплашамиз
-Хозир боришим зарурми?
-Жуда хам!
-Яхши , ярим соатда етиб бораман.
Февзия билагига сумкасини илиб эшик томонга юрганда бирдан тухтади. Кайтиб сервант олдига келди. Сумкасидан очкични олиб кулфга солди. Эшикча очилганда ичкари чирок нуридан ёришиб кетди. Марваридлар тилла такинчоклар, чирок шуъласида ёришиб кетди. Февзия ичкарига кулини тикди. Бир неча дона доллорларни олиб сумкасига жойлади...
Эшикчани кулфлаб Фариданинг хонасига кайтди.
Фарида телевизор куриб утирарди.
-Мен кечрок кайтаман...
-Яна каёкка ?
-Ишинг булмасин...
Февзия пастки каватга тушди. Мияси хамон турли уйлар билан банд эди... Аёлнинг кузи муюлишдаги дорихонага тушди. Ичкарига кирди.
-Уйку дорингиздан беринг?
Аёл сумкасидан пул олиб пештахта устига куйди.
-Бундай дориларнинг тури куп кайси биридан берай?
-Кучлисидан!
-Кучлиси шифокорнинг рецепти билан берилади опа!
-Дориномани ёздириб бераман!
-Кандок буларкин бизни хам текшириб туришадида...
-Бир жойдаги одаммиз, ёки менга ишонмаяпсизми?
Февзиянинг бу атрофда хурмати баланд эди. Дорифуруш уни илтимосини рад этолмади. Сураган нарсасини топиб берди.
Февзия дорини олиб, чикиб кетди. Сотувчи якин атрофида унинг бундай тажанг ва асабий холатда учратмагани сабабли ортидан караб коларкан тилидан шундай сузлар учиб чикди:-Рифат амакининг улимидан кейин бечора кийналиб колган куринади.
Санжар изкуварнинг номига икки энлик хатни ёзиб, уни почта кутисига ташлагандан кейин ростмана тинчини йуеотди. Уз-узидан хадиксирайдиган булиб колди. Биров эшикни такиллатса ёки кучадан кимдир чакириб колса чучийдиган булиб колди.
Айникса, "Рифатниг улимида жиноят аломатлари йук"- деб хулоса берган изкувар билан учрашадиган булса, нима деб важ карсон курсатади? Мухими кулида далил йук. Шундай экан кандай килиб узининг хаклигини исботлайди.
Махмуд Камоловдай тажрибали изкувар унинг сузларига ишонармикан. Дустимнинг улимида котилнинг кули бор деган тахминига исбот йук.
Исботласаку хуп, исботлаёлмаса кандай киб Февзияни кузига карайди?
Унинг тахминича мактуб икки кун ичида Махмуд Камоловнинг кулига етиб борган?
Жунатганига хам ун кун булиб колди. Бугун ёки эртага албатта етиб келиши керак?
У изкуварнинг келишидан кура, келмаслигига купрок ишонди. Деярли хар куни уйига кайтишга юраги беззиллаб коронгулик тушгунча кучаларни максадсиз айланиб юрарди.
Кахрамонимиз шом коронгулиги аста чодир ташлаётган палласида ичкарига кирди.
Телефони жиринглади.
Февзиянинг овозидан таниди. Санжар кийиниб , ташкарига чикди.
Куча эшикка кулф солаётганда йулакдан узун буйли одам шу томонга келарди.
-Салом!
Санжар ортига кайрилди. Келгувчининг катта катта кузларига тикди... Унинг чехраси нотаниш .эди.
-Сизга ким керак?
Шу уйнинг эгаси. Санжар келгувчига бошда оёк разм солди.Хаёлига келган фикрдан куркиб кетди.
Сиз Махмуд Камоловмисиз.
Шундай кейин сизни излаб уйингизга келдим!
-Ишдан кеч кайтаман.
-Менга мактуб жунатканмидиз?
Бир неча кундан буён йулизни пойлайман. Афсуски хозир зарур иш билан кетаёткандим?
Балки беш ун дакика гаплашиб олармиз
-Кечиринг, у мени кутяпди!
-Качон куришамиз?
-Каерда туришингизни айтсангиз, эрталаб олдингизга етиб бораман.
Махмуд Камолов узи яшаб турган мехмонхонанинг манзилини айтди .
-Соат саккиз нол нольда кутинг.!
-Хайр.
-Куришгунча!
Улар шу ерда хайрлашишди.
Улар шу ерда ажрашишди. Йулда Махмуд Камолов уй эгасининг афти-ангорига дурустрок разм солмаганидан афсусланди. Ортига каради. Бирок йулнинг уртасида кетиб бораётган Санжар уйдан анча узоклаб кетганди... У хам ноилож ортига кайтишга мажбур булди.
Махмуд Камолов эрталаб уйкудан туриб душ кабул килди.
Кейин пастки каватга тушиб, нонушта килди. Эрталаб унинг иштахаси хамиша хам яхши булавермасди.
Тушлик пайтида туйиб овкатланарди. Кечки овкати факатгина чой билан ширинликлардан иборат эди.
Аммо бугун иштахаси бирданига очилиб кетди.
Хонасига кутарилаётганида Фаридани эслади.
"Нега Алсунинг концертини кайси каналдан курдингиз ?"-деб сураганимда аччиги келди, ранги узгариб кетди. У администратордан газеталар тахламини суради.
Бизда газеталар тахлам килинмайди-жавоб килди аёл.
-Бу сохада менга ёрдам беролмайсизми?
-Сизга кайси газета керак?
-Телепрограммалар жадвали берилган газета булса бас.
-Шахар кутубхонасининг телефон номерини бераман улар сизга ёрдам беришади.
Аёл кутубхона номерини ёзиб Камоловга берди...
Изкуварнинг хаёли Санжарда эди...
У Рифатнинг улими билан боглик кандай гаплардан уни хабардор килмокчи?
Дустиниг улимида бошка одамнинг кули борлигидан хабардор булса, нега милицияга айтмади?
Уйлаган сайин Санжар кузига сирли булиб куринаётган эди.
У хонасига кайтиб кирганида хам миясини огритаётган саволларга жавоб тополмаганди.
У тез-тез соатига караб куяр, Санжарнинг кечикаётганидан ташвишланаётганди. Соат саккиздан утганда хам хам эшик кунгироги жирингламади. Изкувар бетокат булаётганди... У урнидан туриб дераза олдига келди аста кадам ташлаб бораётган одамларга каради, уйга толди. Санжарнинг кечикиш сабабини тушунолмаётганди.
Ярим соат хам ортда колди. Кутаётган одамидан дарак йук... Телефон номерини олмаганига афсусланди. Энди уни кутишни фойдасиз эканлигини тушунгач изкувар кийиниб, унинг уйига боришга карор килди.
Санжарнинг эшиги олдида иккита милиция машинаси турарди.
-Ичкарига кирсам буладими?-суради милиционердан. Унинг юраги бу хонадонда кандайдир кунгилсизлик содир булганини сезди.
Милиционер изкуварга бошдан оёк разм солиб "Мархумнинг якинларидан бири булса керак ",-деб уйлади.
-Мумкин эмас, -жавоб килди милиционер.
Ичкаридан терговчи чикиб келди. Махмуд Камолов суради:
-Нима гап ?
-Уй эгасини улдириб кетишибди,-жавоб килди терговчи.
-Кандай килиб ахир биз кечқурун учрашган эдик.
-Эрталаб тонг сахарда кушниларидан бири уни чакирган. Бирок Санжар жавоб бермагандан кейин ичкарига кирган ва уни тушакда улиб ётганини курган... У кечкурун кариндошлариникига кетганди...
Сиз Санжарни танийсизми?
-Кеча окшом илк бор учрашгандик.
-Мехмонга кетаётганини узи айтганмиди??
-Шундай.
-Сиз мархумга ким буласиз.
Махмуд Камолов узини таништириш фурсати келганлигини тушунди ва ён чунтагидан гувохномасини олиб курсатди:
-Майор Махмуд Камолов,- деди изкувар.
-Расмиятчилик урток майор
-Мархумнинг улим сабаблари урганилдими?
-Жасад уликхонага олиб кетилган. Натижалар хозирча ноъмалум.
-Мархум улган жойни куздан кечирсам буладими?
-Мархамат.
Улар ичкарига киришди. Кичкинагина ним корунги хонада бадбуй ис анкирди... Ичкаридаги буюмларга купдан бери аёл кишиниг кули тегмаганлиги билиниб турарди. Изкувар атрофга куз югуриб чикди.
-Сизнигча уй эгасиниг улимига жиноят аломатлари мавжудми ёки ажали билан улганми?-хамкасбиниг фикрини билиш максадида суради Камолов.
-Биз котилликда бегона одамнинг борлигини аниклай олмадик. Шифокорнинг айтишига караганда, мархум куп микдорда уйку дори ичган.
Махмуд Камолов хонани синчиклаб куздан кечирди, бирок бирорта шубхали из тополмади.
-Экспертлар хонадан бегона одам изини топишолмади,-деди терговчи.
Махмуд Камолов унга жавобан мийигида кулиб куйди.
-Сизнингча мархум канча микдорда уйку дори ичган булиши мумкин?
-Уч-турттаси кифоя, албатта кучли дозадагиси булса.
-Сиз айтган микдордаги дори улимга олиб келиши мумкинми?
-Бу беморнинг вазнига, юрагини кувватига, асаб тизмларига боглик. Агар мунтазам шундай доридан кабул килиб юрган ва организми урганган булса , табиийки, улимга олиб келмайди...
-Сиз айтгандек мархум турт дона дорини ичган такдирда хам унинг идиши шу ерда булиши керак. Топилдими?
-Биз хамма жойни куздан кечирдик, аммо дорини колган кисмини тополмадик.
-Идишини-чи?
-Уни хам?
-Дорихонадан дорини идишсиз чиқаришмаса керак?
Уйку дори шифокорнинг рецепти билан берилади...
-Агар, хакикатдан, хам мархум уйку дорини куп микдорда истеъмол килган булса, билингки, албатта унинг колган кисми шу ерда булиши лозим.
-Бу мурдани куздан кечирган шифокорни тахмини. Аник ташхис жасад ёриб курилгандан кейин маълум булади...
3- қисм.
- Санжарнинг улими бевосита Рифатнинг сирли улими билан богликка ухшаб колди.Сиз кулингиздаги хужжатларни прокрутура терговчисига топширинг Хар иккала иш юзасидан котиллик аломатлари билан жиноят иши кузгатилиб ,суриштирув ишларини давом эттирамиз,-деди прокурор терговчига юзланиб.Кейин бироз жимликдан кейин гапида давом этди-Махмуд Камоловнинг сирли тахминларидан кейин ,уша котил кидирув ишларимиздан вокифлигини ,Мактуб жунатилганидан хабардорлиги ёки хозирги кидирув натижаларидан хам билиши мумкин.
Рифатнинг котили хабардор булиши мумкин..
-Кидирув ишларини жадаллаштиришимиз керак -таклиф киритди Камолов -Хаёлимга бир фикр келди.Мана бу мактубни хам тезда экспертизага юборишимиз керак .Бу хакикаттан хам Санжарнинг дастхатими?ёки бегона шахсникими?
,Шуни аниклашимиз даркор.Кейин мен эрталаб Санжар дорини каердан олганлигини аниклашим зарур шунинг учун шу атрофдаги дорихоналарни суриштираман.,зора бирор янгилик топсам.
Азамат Кахрамонович бош иргаб куйдида ,кейин терговчига юзланиб:
-Сатторов ,одамларингиз хозирок Санжарни кеча тунда каерда булганини ва ким билан учрашганини аниклашсин ,кеч соат еттиларда уйидан чикиб кетган экан ,демак каерга борган ,ким билан учрашган .Буни аниклашимиз зарур .Эртага эрталаб сизнинг хисоботингизни эшитаман.!
Изкувар ташкарига чиккач соатига каради..Вакт кеч булганди..Кучада одамларнинг катнови сийраклашиб колганди.Махмуд Камолов хозирок дорихоналарга кириб суриштирув ишларини бошламокчиди.Бирок,дорихоналар эшигига кулф солинганди.
Изкуварнинг назарида бир бирига ухшамаган бу икки жиноят орасида кандайдир богликлик бордек туюлаётганди.
Рифатнинг улимидан хабардор булган гувохнинг сирли равишда вафот этиши унинг шубхаларини янада кучуайтирди.
Камолов эрталаб мархумнинг уйига якин булган барча дорихоналарга кириб чикди .Узи билан олиб олган Санжарнинг суратини хар бир дорихона сотувчисига курсатиб бу якин орада бу шахс уйку дори сотиб олганми йукми суради.,Кечгача бирор натижага эришолмади Чунки сотувчилар Санжарни танишган булишсада,уни уйку дори харид килиб олганини бу якин орада эслашолмади.
Санжарни дорини сотиб олмаганини билган изкуварнинг хаёлида"Дорини котилликда айбланаётган ,хозирча шахси маълум булмаган шахс хам сотиб олиши мумкинку",деган фикр келди.
Изкувар кайтадан иш бошлади.Яна дорихоналар эшигига бош сукиб чикди .Барибир кутилган натижа чикмади.У деярли барча дорихоналарга кириб сотувчилар билан сухбатлашиб булганди.Бундан бир иш чикмаслиги узига хам маълум булди.Энди оркага кайтиши терговчи томонидан аникланган маълумотлар булса шу билан шугулланиши керак эди.Сунгги дорихонага кирганда дорихона мудири узи билан тенг одам экан.Унинг шошилаётганини назарда тутмай бир пиёла чой билан сийлади Иккиси сухбатлашиб утиришди.Мудир оркаваротдан изкуварни танишини унга хурмати чексизлигини айтди.Сухбат якунида мудир:
-Агар эринмасангиз мана шу йулдан бир ярим чакирим юрсангиз рупарангиздан турт каватли бино чикади Шу бинонинг ёнбошида кичкинагина дорихона бор Сиз у ерга кирмаган булсангиз керак ?-деди
-У томонда дорихона борлигини билмас эканман,-деди майёр-Албатта хозирок бораман.
-Худо омадингизни берсин,ишларингиз битгандан кейин албатта,келинг,бир чукум ош дамлаб гурунглашиб утирамиз.
-Албатта келаман!
Махмуд Камолов кун буйи атрофдаги дорихоналарга чикавериб оёклари толганди Чарчаганига карамай йулга чикди.Прокурорнинг кабулига кириши ,бугунги ишлар хакида тупланиб колган маълумотлар билан танишиши лозим эди.
Дорихона хакикатдан хам куримсизгина жойга жойлашган экан,бир пайтлар бу кимнингдир бир хонали уйи булганини,хозирда эса эшик куча томонга урнатилиб дорихонага айлантирилиб олганини билиш мумкин эди.
-Изкувар сотувчи билан сурашиб ,-Кейинги икки кун ичида уйку дори сотиб олган беморларнинг руйхатини суради..
-Бизда уйку дорилар нинг тури куп шу учун айримларни рецепсиз бериб юборамиз
Хар калай уз мижозларизни танисаиз керак ?
-Албатта дориларни купрок шу атрофда яшайдиган инсонлар сотиб олишади.
Дорихона эгаси икки кун ичида факат Февзия шундай доридан бир пачка сотиб олганини айтди...
-ИЛгари хам у сиздан шундай дори сотиб олганмиди?-суради Махмуд Камолов
-Эрининг вафотидан кейин биринчи бор харид килиши.У мендан "кучлирок дозадагисини беринг",деб илтимос килди.Мен рецепт билан берилишини айтдим
-Сиз унинг талабини бажардизми?
-Иложим йук эди...Бир кути дори бердим.
-Уша аёлнинг эри якинда вафот этган дедингизми!?
-Рифат амаки одамижон одам эди,кунглида заррача губори йук инсон эди.Улимига бир ойча булиб колди.Ёмгир ёккан куни маст холда анхорга йикилиб тушиб улим топди.
- Уша куни Февзияни кайфияти кандай эди?
-Турмуш уртогининг улими хар кандай аёлни тушкунликка солиб куядиган ахволда эди
-Февзия соат нечиларда олдингизга келди?
-Кеч саот саккизлар чамасида....
-Аник вактини айтолмайсизми?
--Аник вакт ...-сотувчи андак уйланиб-,чамамда саккиз булмагандиёв
-Аёл дорини олиб уйга кетдими?
--Назаримда у уйига кетмади,чап томонга бурилди.Шошиб тургандек куринди кузимга ...
-Каерга борган булиши мумкин.?
-Ишхонасига ёки дала ховлисига борган?
Изкувар бироз уйланиб суради
-Ишхонаси каерда?
-У шахар социал таъминоти бошлиги.
-Дала ховлиси-чи,у буердан узокми?
-Икки чакирим нарида?
-Кайтиб келганини курдингизми?
-Нега курмай у ишга кетишда хам ,кайтишда хам доимо рупарамда н утади-ку.
-Ушанда соат неча булганди?
-Тахминан унбир яримлар...
-"У уч соат каерда булган булиши мумкин?",уйлади изкуваримиз.
-Рифат амаки кайси падездда яшайди?
-Урта подездда,учинчи кават ,уттиз туртинчи хона.
-Сизга каттадан катта рахмат...-миннатдорчилик билдириб дорихона мудири билан хайрлашди изкувар.
Махмуд Камолов ташкарига чикди.Кош корайганди.Куннинг энг бахтиёр одамларни хам озми купми гамбода киладиган пайти эди.Изкуварн инг миясида хамон ечимини топиш мушкул булган саволлар тинчлик бермасди."Февзия нима максадда дори сотиб олди?,Коронгу тушганда дала ховлига нега борди.Ишхонасига боргани аник.Чунки кеч булганда у ерга бир узи бормайди..Бунга аниклик киритиш керак.,Хакикатдан хам у ишхонасида борган булган булса,ундан шубхаланиш ноурин.Котилни бошка жойдан кидириш лозим"
Изкуварнинг прокурор билан учрашувига ярим соатча вакт колганди.У мархумнинг бирорта куни кушниларининг сухбатини олишга карор килди.У Февзия яшайдиган уйнинг иккинчи каватига кутарилди ва тугри келган эшикни таккиллатди.Йулак жим жит эди..
Эшик очилди.Етмиш ёшдаги аёлнинг озгин серажин юзи куринди.У хира тортиб колган кузлари билан остонада турган нотаниш кимсанинг бошидан оёгигача разм солди.
-Ким керак сизга?-суради кампир рус тилида.
-Мен изкувар Камоловман,сизнинг икки огиз сухбатингизни олсам дегандим-паст овозда илтимос килди майёр
-Мен хамма гапни милицияга айтиб бердим ,яна нима истайсизлар?
-Эшитишимча Рифат амаки сизни жудда каттик хурмат килади экан-жавоб килди изкувар.Эшик олдида туриши хавфли эди.Чунки Рифат амакини кизи ёки хотини куриб колиши мумкин эди.Изкувар уй эгасини таклиф килишини кутарди..
-Аллох рахмат килган булсин,мени уз опасидек курар эди.
-Эшик ортидаги чирок аёлнинг ажин босган юзини ёритиб турар эди.Кузларидан оккан ёш суяклари иргиб чиккан янокларига томчилади..
-Ташкарида турманг мархамат ичкарига киринг...
4- қисм.
НИМА учун айнан у ерда булиши керак ,деб уйлайсиз?
-Аёл мархумни уша ерга таклиф килган булиши мумкин....
-Бу фикрингизга кушилмайман.-эътироз билдирди прокурор -Мархум дорини уз уйида кабул килган Асос булмасдан туриб санкция беролмайман .Колаверса ,Февзия шахарнинг обрули аёлларидан .Депутат.Бунинг устига катта идоранинг рахбари
-Унда кандай чора куллашимиз керак
--Февзиянинг уйи атрофида яширин пост куямиз.Пул талаб килган одамни ушлаганимиздан сунггина уйни тинтув килишга хаккимиз булади..
-Азамат Кахрамонович,,Санжарнинг улимида жиноят аломатлари мавжуд булганда менинг йигитларим айбдорни аниклашган буларди..Мана уч кундирки бирорта шубхали из тополмадик.Аник айтишим мумкинки,мархум уз жонига касд килган.
Ишнии харакатдан тухтатишни таклиф киламан
-Хар кандай жинот остида кандайдир манфаат ётади...Махмуд Камоловнинг фикрларини асосли деб биламан,Нотаниш одамни Февзиянинг уйига келиб пул талаб килиши бежиз эмас.Фариданинг ёлгон курсатмаси эса маълум булмаган сирниг яширинишидир..-
Прокурор терговчига юзланди:
-Сиз одамларингизга Махмуд Камолов айтган шахсни топишларини зудлик билан топширинг
Февзиянинг уйига келиши кутилаётган "нотаниш одам "билан жиноят кидирув булми ва Махмуд Камолов хам биргаликда сизга ёрдам беришади.
-Мумкин булса менга Рифатнинг улимига оид материални берсангиз.У билан кайта шугунланиб курмокчиман
Изкувар прокурордан илтимос килди
Сиз танишиб чиккандизку?
-Яна курмокчиман айрим гувохларнинг сузларига сингчковлик билан карашим керак .
Азамат Кахрамонович изкуварнинг таклифига рози булди
-Сиз анча тажрибали ходимсиз,майли,терговчи Рифатнинг улимига оид кузгатилган жиноят ишини беради ва урганиб фикрингизни билдирасиз деган умиддаман.
-Албатта!
-Умид киламанки ундан нимадир топасиз
-Ишончингизни оклайман!
Махмуд Камолов кампирнинг уйига келганидан буён кундуз кунлари дераза олдига курси куйи б утирар,кечки пайт эса каравотини суриб оларди.
Бу ердан подъездга кириб чикаётганлар яккол куринар эди.Кечаси эса олган хужжатларини куздан кечирарди.Когозлар билан танишган хар кандай одам тергов -суриштирув ишларидан камчилик тополмасди.Хатоки юристлар хам ундан нуксон топиша олмасди.
Сураткаш анхорнинг буйини ва сувдан олиб чикилган мархумнинг суратларини турли томондан суратга туширган ва хужжатга кушган эди.,унда мархумни тирналган жойи куринмасди хатто лупада хам аниклаб булмади.
Аммо,кутилмаганда изкуварниг диккатини бошка сурат жалб килди.Мархумнинг куйлагини унг кул,билак кисмида йиртилган жой бор эди Йиртик узунасигамас кундалангига эди.Бу эса мархумни номаълум шахс билан тортишишганлигини билдирар эди.
Махмуд Камолов шоша- пиша текшириш протоколини вараклади.Бунда бу ходиса кайд этилмаган эди.Изкувар уйга толди:
Фарида билан сухбатлашганда,отаси кучага чикишидан аввал ,албатта,ювилиб дазмолланган куйлак кийишга отадланганини айтганди..Унда куйлак нима учун йиртик?,Йикилганми ёки жасад тортиб олинганда бирор жойга илинганми ?.Йук мурда сувга йикилишдан аввал йиртилган .Акс холда унинг баданига ёпишиб колмаган буларди.Шуниси аёнки Рифат анхор буйига узидан узи келиб колмаган.Кимнингдир мажбурлаши туфайли борган.Боргандан кейин котилнинг максадини тушиниб унга каршилик килган.
Уртада киска муддатли олишув руй берган.Котил тажрибали булган,олишув жараёнида из колдирмасликка харакат килган.Куйлагидан ушлаб анхор томонга судраган.Натижада куйлакнинг билак кисми йиртилган.Сув остида эса илинадиган тусик булмаган акс холда сув тезликда тортиб кетмаган буларди.У куп уйлаган сари Рифатнинг улими билан боглик кандайдир мавхум нарсалар ойдинлашаётганди.
Изкувар куйлакни кайта- кайта куздан кечирди.Экспертиза узиниг хулосасида айнан мархумнинг билак кисмида жарохат излари бор йуклигини айтмаган ва белгиламаганди.
Махмуд Камолов одатига кура шубхалар га бархам бериш максадида кулига когоз калам олди.Мархумнинг сувга тушиш жараёнини когозга тушира бошлади.бурилишлар,,ён багирликлар,куприк билан анхор оралигидаги масофа икки ярим метрли буларнинг барчаси Рифатнинг анхор томонга харакатланишига халакит киларди..Маст одамнинг йулак билан анхор оралигидаг и
Кенгликда бемалол харакатланиши мушкул эди..Юкорида таъкидлаб утканимиздагидек,утлар тиканли усимликлар юришга халакит беради.
Рифат бу тусиклардан кандай утди?.Бу саволга хар кандай одам хам биргина жавобни бериши мумкин:
У мажбурий холатда анхор буйига олиб келинган ва сувга итариб юборилган"
Вилоят сув хужалиги бошкармасидан олинган далолатномада сувнинг харорати икки гарадус иссиклиги кайд этилган.Маст одамнинг шиддатли окимдан эмас яхдек сувдан чикиши мушкул.
Фикрлари чалкашиб кетган изкувар буларни бир жойга жамлай ололмасди.
Фикрлари сочилиб кетган изкувар буларни бир жойга жамлай ололмас ,узи билан узи ихтилофга кирган эди.
-Махмуд Камолов тушлик булди,-уй эгаси унинг олдига келди.-Овкатингизни шу ерга олиб келайми?
-Рахмат ошхонада бирга овкатланамиз
Камолов урнидан туриб ошхонага утди.
Кулини ювиб безатилган стол четига утирди.
-Сизга бир гапни айтиш ёдимдан кутарилибди-деди кампир .Кейин паст овозда кушимча килди.-Утган куни кушним туни билан ухламай кизи билан жанжанлашиб чикди.
-Улар тез тез жанжаллашиб туришадими?
Илгари унакамасди.Рифатнинг улимидан сунгра шундай одат чикаришди
-Улар нимани талашдийкан?
-Киз "Хаммасига сиз айбдорсиз,",деб онасига бакиргани аник эшитилди.Кейин Февзия йиглади...
-Бу гапни аник Фарида айтдими?
-Мен кизнинг овозини юзлаб одамларнинг овозодан фарклай оламан...
Кизи нега онасига бундай купол муомалада булди .Изкуварнинг хаёли Фаридага кетди..Унинг отам уйга кайтмаган кеча ярим тунгача Алсунинг кушикларини эшитдим",деб ёлгон гапириши кекса изкуварда дастлабки шубхани уйготганди..Онасига "хаммасига сиз айбдорсиз " деган гапи эса ана шу гумонни мустахкамлашга, кескинлашувига олиб келганди.Уларнинг тортишувига албатта,жиддий сабаб булиши керак.Бекорга улар сен менга боришмайди.
Хар хил уйлардан Махмуд Камоловнинг боши тарс ёрилиб кетай дерди.Урнидан туриб хаёлан она бола уртасида келиб чиккан можаронинг сабабини урганишга киришди..Канчалик бош котирмасин,аник бир тухтамга келолмади.Шундай булсада,у Рифатнинг улимида иккинчи шахснинг кули борлигига булган шубхаси борган сайин ортиб борарди ....
Окшом кунди.Изкувар курсини дераза олдига куйди.Нигохларини ичкарига кириб чикаётган одамларга тикканча утирди.Бироз утиб узокдан Февзиянинг машинаси куринди.У уй олдига якин келиб тухтади..Орка уриндикдан Февзия тушди .Сумкасини билагига илиб ,викор билан кадам ташлаб уй томон юрди.Изкувар дикат билан уни кузатди
Аёлнинг дадил кадам ташлаши ,атрофдагиларга жилмайиб салом бериши изкуварнинг бу аёлга булган шубхаларини кутариб юборгандек булди.Икки кундан бери шу дераза олдига хайкалдек утиради.Чиккан кирганларни кузатяпди.Бирок Февзияни сураб хеч ким келмади.Анна Фиёдоровна айтган уша шубхали кимса ундан тамагир булганда,албатта келарди Пул сураб жанжал кутарарди.Балки у якинларини нафакага чикариш максадида пора бергандир.Аёл олдининга ваъда бериб сунгра иложини тополмай унинг илтимосини бажармагандир.Агар хакикатдан хам изкувар уйлагандек булиб чикса-чи?.Икки кундан бери интикиб кутаётгани сарик чакага арзимай колади.Айникса ,Сатторовга кун тугилади"мен айтгандим,тушунтиргандим,сиз ишонмадингиз",деб устидан кулади
Аёлни подезд тагига келгунча кузатиб турган Махмуд Камолов ташкарига тикилиб ,саволларига жавоб тополмай хуноб булиб утирар экан,бирдан болалар уйнайдиган майдончаси уртасида утиб келаётган кимсага кузи тушди.Эллик ёшлардан утиб колган эркак подездга кириб кетди.Изкуварнинг юраги ниманидир сезгандек гурсиллаб ура бошлади."Нахотки мен кутаётган одам булса",?Балки ундан шубхаланиб хатога йул куяётгандирман"
Изкувар урнидан туриб ,когозларини жамлаб папкага солди,эшик томонга борди.
"Куз"дан йулакни кузатди.Ташкаридаги чирок ёкилганлиги учун тепага кутарилаётган бемалол куриниб турарди.Бу пайт кадам товушлари кулогига чалинди.Кейин гавдаси куринди.У юкорига кутарилди..Камоловнинг фаразича эшик каршисида тухтади.Эшикни ьакиллатди.Хиёл утмай эшик очилиди .Февзиянинг овози эшитилди...
5 -қисм.
БУ ХАСТАЛИК БИЛАН ОгриГАН БЕМОРЛАРДА ТЕЗ ТЕЗ КАСАЛЛИК КАЙТАЛАНИШИ МУМКИНМИ?.Яна хафвлими бу касаллик.?
-Хатарли эмас утиб кетади. Шунинг учун биз бундай касалларни хисобимизда узок ушлаб турмаймиз.
-Шундай касаллик билан огриган беморлар одам улдириши мумкинми?
-Одам улдириш бу ута огир иш .Бу кишиниг рухиятига боглик .Менинг кузатишларимга караганда реактив дипрессияга учраган беморлар одам улдиришдан куркишади Айникса кондан.
-Беморга уйкудори тавсия килинадими?
-Тинчлантирувчи дорилар,албатта буюрилади.
Сатторов касалхонадан маълумотномани олиб келди.Санжар Икромов бундан ун беш йил мукаддам шу касалхонада реактив депрессия ташхиси билан ётган
Шифокорнинг айтишича,уйку дорини мунтазам ичиб юришга одатланган булиши мумкин экан.Бу хабар прокурор учун янгилик эди."Котилликда хозирча бизга ноъмалум булган шахснинг кули бор",деган шубхаси таркаб кетганди.
-Шундай дорини мунтазам ичиб юрган булса,нега вокеа жойидан кутисини топмадингиз ?
-Биз икки марта изладик,хакикаттан хам тополмадик,Азамат Кахрамонович !
-Идиши топилмагунча мен мархумни уз жонига касд килганликда айблай олмайман.
-Харакат киламиз!
-Санжарни уша куни кимникига борганини аникладингизми?
Кутилмаган савол терговчини эсанкиратиб куйди.
-Мархумнинг кушнилари билан учрашиб ,улардан курсатма олдик.Афсуски уларнинг бирортаси улим содир булган куни мархумнинг каёкка борганини ва ким билан учрашганини айтиб беришолмади.
-Мен аник биламанки,уша куни у каердадир булган ва ким биландир учрашган.Махмуд Камоловнинг гапига караганда,мархум тунги соат ун бирларда уйга кириб келаётганини кушниларидан бири курган.
-Ким экан?
Прокурор стол устида ги когозлардан бирини олиб терговчига узатди.Бу кушниларидан бири томонидан ёзилган курсатма эди .
-Олисдан келган изкувар бегона жойда гувохларни топади ю ,сизнинг одамлар ингиз бирорта далил исбот келтиролмайди Сиз мархумнинг уз жонига касд килганини исботлашга уриняпсиз.Бу харакатингизни инкор килиб булмайдиган далиллар билан исботланг.Хар икки одамнинг улимида хам сиз туплаган маълумотлар исбот талаб килмокда.Бир хафта муддат ичида бу ишни бир томонга суришимиз керак.
Сатторов прокурорнинг сузларига эътироз билдиролмади.Хакикатан ,у туплаган маълумотлар айнан инкубациядан чиккан жужалар каби бир бирига ухшашлигиниузи хам яхши тушунади.
-Хозир Махмуд Камодов каерда?-суради прокурор Сатторовдан
-Мен у билан икки кундан бери куришганим йук....
-Топинг менга кунгирок килсин.
-Тушунарли Азамат Кахрамонович....
Ботир шишани изкуварнинг кекирдагига шу кадар якин келтирибтурардики,хатто чукуррок нафас тлишига имкон бермасди.Иккиси жим колишди Ботирнинг калтираб турган дурдок лаблари ва чимирилган сийрак кошлари уни ахдидан тез кайтишини ,маълум сонияларда жахл отидан тушишини билдирар эди.Инсонниг юзидаги белгиларига караб рухиятини укиб олишга одатланган изкувар Ботирнинг секин аста газаб отидан тушаётганини пайкади.
-Энди кулингизни менинг коним билан буямокчимисиз -?Вазминлик билан суради изкувар,-Мени улдириб айбингизни огирлаштирмокчимисиз?Унутманг,уйингизга кириб келаётганимни кушнилариз куришган..Ботирнинг шиша тутган куллари аста пастга тушди.Кейин шишани ташлаб юборди.Катта катта кузлари ,Пешонасидан йуколган ажинлар унинг ахдидан кайтганлигини билдирарди.Бошини хам килганча утириб колди.Махмуд Камолов елкасидан тог кулагандек узини енгил хис килди
-Ботир сизнинг кулингиз кон эмасдику,нима сабабдан Рифатни улдирдингиз?
Ботир бошини чайкади
-Буни судда айтаман
-Мен шунчаки ушбу котилликнинг сабабини билмокчиман холос...
-Сизлар хамма нарсани ипидан игнасигача билишни истайсизлар .Аммо мен энди умрбод камаламан.!
-Биламан ,юрагингизни гам ташвиш азобламокда.Ахир кимгадир ёрилишингиз,дардлашингиз кераку Мени изкувар эмас оддий дуст сифатада кабул килинг
Ботир бошини кутарди Унинг кузларида ёш гилкилади..Пешонаси тиришди ва юз ида ажинлар хосил булди Бу унинг кора утмишини аста секин хотирасида тиклаётганлигидан далолат берарди
-Майли кизикаётган булсангиз айтаман,-деди махзун овозда .
БОТИР кукка термулди.Бир сония юлдузларга,ойга бокиб турди.Тунги салкин инсонни рухиятига оромбахшлик сингдиради.Девордан нимадир ошиб тушди.Ховлидаги ут уланларнинг штирлаган овози эшитилди.Изкувар овоз келган томонга каради.Утлар ичида ивирсиб юрган итнинг бошини курди.Ботир бунга ахамият бермади.Узига узи гапираётган одамдек паст овозда тилга кирди
-Уша куни турмадан чикканимга ун кун булганди.судланишдан олдин менга тегишли булган буюмларнинг кийматини тулаш тугрисида суд ажрим чикарганди.Шуни хал килиш максадида ижрочининг хузурига бордим .У ёшгина киз эди.Сухбатлашиб колдик.Турмадан кайтганимни эшитиб ,нимадир демокчи булдию,аммо айтолмади"Ажрим варакасини тополмаяпман ,эртага келинг",деб тайинлади.Эртаси куни кечки пайт бордим.У ажрим когозини тополмаётганлигини яна бахона килиб ,хужжатларни титкилай бошлади.Вакт кеч булганди.Идорада айтарли хеч ким колмаганди Сухбатлашиб утириб ,у менинг эски танишимнинг (Рифатнинг)кизи эканлигини билиб колдим.Камалишимда гувохлик берганидан хафалигимни яширмадим.Ушанда нотаниш кимса билан жанжанлашиб колгандим.Аччик устида баданига тан жарохати етказгандим.Куркиб кетиб вокеа жойидан кочгандим.У мени танимасди Уртамиздаги жанжалга факатгина Рифат гувох эди.Мелисага сотиб куйди.Мени уйимдан тутиб кетишди .Рифат судда мени айблаб гувохликка утди.Унинг курсатмаси билан беш йил муддатга утириб чикдим.Кизига шулар хакида айтиб бердим.Жахли чикади,деб уйлагандим,бирок юзида хеч кандай газаб белгисини курмадим
-Дадам узи бегоналарнинг ишига доим тумшугини сукиб юради-деди кулини силтаб
-Хозир хам аввалгидек адолатпарварми?
-Бу одатлари улганда колади.
-Гапларингддан отанг сенга ситам утказаётганинг хиди келяпди...
--Сураманг,-кизнинг чиройли юзига гам соя ташлади
Фарида менга ошкора тикилиб турарди.Кузларидан ниманидир айтишга хезланаётганлигини пайкадим.
-Менинг ёрдамим керак эмасми?-Бу гапни нима максадда айтдим ва кандай килиб огзимдан чикиб кетди хозир хам эслай олмайман
-Сурасам ёрдам берасизми?-деди у паст овозда
-Албатта кулимдан келса...-кизнинг максади мени кизиктириб куйганди
-Отам хар куни ичадиган булиб колган.Куни кушнини олдида шарманда буляпмиз.Онам якинда каттагина идорага бошлик этиб тайинланди.У гохида ишдан кеч келади,гохида уйимизга танишлари келиб туради.Дадам эса улардан онамни кизганади.Хар куни жанжал туполон.Рахбар одамнинг эри кучада ичиб юрса уйида туполон кутарса ходимлар хам кушниларимиз хам бизни хурмат килмай куйишади.Худо курсатмасин мелисанинг кулига тушиб колса борми онамни ишдан олишади.Обруйи тукилади.Биз уни ичкиликдан кайтаришга куп уриндик ,афсуски иложини тополмадик Мен эса куриб туриб сиз шу идорада хизмат киламан
-Даволатиш керак узимча маслахат бердим
-Уни диспансерга ёткизсак баттар гап суз болалайди.Онам иккимиз бошм кутариб юролмай номусдан улишимизга тугри келади.
-Унда онангиз ажрашсин-маслахат солишда давом этдим
-Онамни ишдан олишади.
Унда Рифат улса кутиласизлар эканда -,бу гапни кандай хазил тарикасида айтдим билмайман
-Онам иккимизни улдирмагунча узи улмайди.
Кизнинг максади унинг сузларидан маълум булди
-Рифатни тинчитиш керакми
-Шундай таклифни айтсам ,рози булармидингиз-Фарида кузларимга тикилиб суради
-Каттагина пул тулашингизга тугри келади...
-Канча сурайсиз-у овозини боягидан пастлатиб менга каради.Унинг карашлари айтган сузи гапи жиддий эди
-Беш минг доллор!
-Хазиллашманг!-деди Фарида.Мен унга катта микдордаги пулни айтиб чучитиб юбордим",деб уйлагандим.Аммо унинг максади бошка эканлигини кейин билдим
-Бир одамнинг жони учун беш минг доллор кимматми?
-Мен пулни назарда тутаётганим йук,гапингизга ишонсам буладими ,демокчи эдим
-Жиддий гапиряпман.
Унда бугун онам билан маслахатлалсй!Сиз эртага келинг!
Хазил тарикасида айтилган гап бу кадар жиддий тус олиши тушимга хам кирмаганди.
7-ҚИСМ.
-Ким ?
-Виждонини сотганлар!
-Санжар!-айбим очилиб коладиган одамдай урнимдан туриб ,кичкириб юбордим.-Уйлаб гапиринг!
-Ха,уйлаб гапиряпман...Юрагим шундай дейишга унаётган булса,бу гапларни сизга,якин дустимнинг жуфти халолига айтмай кимга айтай!
Юзим кизариб кетганди..Узимни кулга олишга харакат килардим ,-Рифатни сувга чуктириб юборган одамни курмадингизми?-бу савол ихтиёрсиз огзимдан чикиб кетди.
-Уша куни кеч соат ун бирдан беш дакика утганда телефоним жиринглаб колди-деди Санжар.Кариндошларимиздан бири кунгирок килётганди, "Тезда етиб кел.Онанг вафот этди",деб хабар берди.Кийиниб ташкарига чикдим.Анхор буйлаб бекат томон чопдим..Майдалаб ёмгир ёгаётгани боис атроф теваракда хеч ким куринмасди.Оёкларим билан ёмгир сувларини сачратиб йулакдан чопиб борардим.Шунда мен томон келаётган иккита одамга кузим тушиб колди..Якин борганимда танидим:Улардан бири Рифат эди.У нотаниш одамни култиклаб,елкасига тираниб олганди.Мени таниди.
-Санжар!-Рифат кучокларини очди.Унинг багрига отилдиму ,лабларимни тишлаб,Йиглаб юборишдан узимни зурга тийдим.Онамнинг улганини айтсам,хозирок мен билан кишлокка жунашга шай эканлигини кунглим сезарди.Каёкка кетяпсан?
-Шу ердаман ,дустим дуконга кетяпман,-унга ёлгон гапирдим.
--Меникига борамиз,юз граммдан ичамиз.Икки кундан бери сени курганим йук.
-Хозир шошиб турибман,-кандай килиб булмасин тезрок унинг олдидан кетишга шошардим.
-Куй кетса кетаверсин,курмаяпсанми,шошиб турибди-уни култиклаб олган кимсанинг ушанда айтган гапи хозир хам кулокларим остида жаранглаб турибди.У Рифатни судраб олиб кетди.
Коронгу куз илгамас ёмгир савалаб турган кечада унинг ялпок юзи,каттакина кип- кизил бурни ,дунг пешонаси ва ялтираб турган совук кузлари менинг хотирамда улчамайдиган из колдирганди.
Онамнинг йуригини утказиб кайтганимда.Рифатнинг уша тунда сувга чукиб улганини эшитдим . Булиши мумкин эмас,?кандай килиб? ,деган саволларни узимга куп бор бердим.Ахир у ёлгиз эмасди-ку?.Бир неча кадам ташлашса анхордан узоклашиб кетишади.
Йук улар деярли узоклашиб кетишганди.Унинг улими мен учун сирли жумбокдек туюларди.Хамма айтаётган гапларга ишонгим келмасди.
Юрагим гаш эди .Дунг пешонали кимса хаёлимдан кетмасди"РИФАТ СУВГА ТУШИБ КЕТГАН БУЛСА нега уни куткариб колмади ?"-днб уйлардим.Милиция дустимнинг улимида "жиноят аломатлари йук",деб ишни харакатдан тухтатганини эшитганимда бунга токат килолмадим.Юрагимда шубхалар уйгонаверди
Дунгпешонали кимса тушларимга кирарди.Биргина хакикатни уша билади.Уни излаб кахвахонага утдим
Лекин у бу ерга келмасди.Киёфасини куз унгимга келтиришга уриндим.Бир узимниг кулимдан хеч нарса келмасди.
Кимдир бу ишда менга ёрдам бериши керак эди.
Уша одам ким?.Ким менинг арзимга кулок солади?.Орадан бир ойча вакт утди.Милицияга борсам улар менинг менинг сузларимга ишонармикин?."Нега вактида хабар бермадинг",деб кисти- бастига олишидан куркдим.
Шуларни уйлаб уйлаб охири изкуварга хат ёзишга карор килдим
Мен унинг куплаб мурракаб ва очилмай ётган жиноятларни очиб ташлаганини газеталардан укиган эдим.
Хатни ёзишга ёздиму яна уйланиб колдим.Ахир бурни кизил,дунг пешонали одамлар биртами бу атрофда
Кайси биридан шубхаланишни биласанми?.
-СИЗ МЕНИ БУ ЕРГА ТАКЛИФ КИЛГАН ПАЙТДА,ЭШИККА КУЛФ СОЛАЁТГАН ЧОГИМДА ОСТОНАМДА НОТАНИШ БИР КИШИ ПАЙДО БУЛДИ.Узини Махмуд Камолов эканлигини ва мени излаб келганлигини айтди.Агар салгина вактли келганида мен уни уйимгада кабул килган булардим.Бирок у келганда мен ташкарида эдим.Шу сабабли уни ичкарига таклиф килолмадим.Бу сиз билан буладиган учрашувни кечиктиришга ёки сизга ёлгончи булиб колишимга сабаб булолмасди.Мухими у билан уйимда эмас,айнан Рифат вафот этган жойда учрашишни режалаштиргандим.
Унга , эртага албатта мехмонхонага боришимни айтиб ,сизнинг хузурингизга шошдим.Бор гап шу....
Бу гапларни эшитиб юрагим хаяжондан дукиллаб урар,узимни кафасга солинган одамдай нокулай хис этардим.
-Шунча гапдан хабардор экансиз,нега менга бир огиз айтмадингиз?-сурадим ундан.
-Сиз ишонармидингиз?
-Энди нима килмокчисиз?
-Рифатнинг улими тасодиф эмас,уша дунг пешонали кимса уни сувга итариб юборган.Изкуварга шу хакда гапириб бераман!.Котил албатта топилиши ва жазоланиши шарт!
-Милиция барча ишларни харакатдан тухтатди."Рифат эхтиётсизлик окибатида сувга тушиб улган" ,деган хулосага келди.Иш ёпилди.Энди кеч.
-Котил очикда юраверсинми?
-Агар уни милицияга айтсангиз сизни кийнашлари,жиноятни яширганликда айблаб,камашлари мумкин.Яхшиси изкуварга куринманг!
-Йук мен барибир унинг олдига бораман ва билганларимни ,курганларимни унга айтиб бераман.Жиноят иши ёпилмаслиги керак.
Тилим котиб колди..Санжарни ахдидан кайтаришни йулини топиш лозим эди..
-Мени тушунинг ,эримнинг улимида хеч кимнинг кули йуклиги тугрисида курсатма берганман.Улар ишни кайтадан бошлайдиган булишса,мени айбдор килишлари мумкин..Яхшиси ахдингиздан кайтинг .Истасангиз бу ишда сизга ёрдам бераман.
-Юрагимга кил сигмайди ,мен албатта у билан учрашиб ,изкувар билан гаплашишим шарт.
-Тушунсангизчи ,мен милицияга хам ,прокуратурага хам"эримнинг улимда хеч кимнинг кули йук",деб курсатма берганман!.Сиз уларнинг олдида мени шарманда килмокчимисиз?
-Нега шарманда буларкансиз.Ахир эрингизнинг котили топилса ёмонми?.Рифатни нима максадда улдирганини сиз хам мен хам билишимиз керакку!
-Агар тилингизни тийиб юрсангиз,эртадан нафакага утказиб куяман,каттагина пул билан.Хохласангиз накд пул тулайман.
-Пул ?,канча тулайсиз?
-Сураганингизни?
-Тилимни тишлаб ,кузимни юмиб юришим учунми?
-Тушунибсиз!
Мен сумкадан бир неча доллорни олиб Санжарнинг олдига ташладим.
-Канча?
-Беш минг доллор!
-Беш минг ?!.Сиз бунча пулни каердан топдингиз?
-Буниси билан ишингиз булмасин.Келишдикми?
Санжар пулга тикилиб колди.Унинг кошлари чимирилиб ,яноклари пир-пир учарди.Назаримда ,мен ягона гувохнинг тилини топгандим.
-Бу пулларнинг хаммаси менгами?
-Сизга?
-Рифатни рухи кечалари тушимга кириб чикаётганди.,энди кундуз кунлари хам ортимдан соядек эргашиб юрар экан-да.Сиз бир ховуч пулингиз билан менинг тилимни кесиб олмокчимисиз?.Пуллар эвазига эрингизнинг котилини конуний жазодан яширмокчимисиз?
-Гапни калта килинг,таклифим ёкмадими?.Бу пулларни эримнинг котилини яшириш максадида бермаяпман.Мен шахарнинг обрули,юкори ташкилотида рахбар булиб ишлайман.Одамлар "Рифатни улдириб кетишибди",деб гап таркатишса хаммасидан ,мисколлаб топган обруйим тутдай тукилмайдими?.Сиз узингизни шубхали курсатмангиз билан ёпилган ишни кузгаб ,обруйимни тукишингизни уйлаб курдингизми?.Котил топилса одамлар кандай хаёлга боришади.Мен
Шахарда кандай бош кутариб юраман!.
Санжар сузларимни жимгина тинглади..Кейин кузларимга тикилиб шундай деди
:Биламан,Сиз шахарнинг обрули,мартабали аёлисиз.Хар куни эшигингиз олдида унлаб одамлар хузурингизга кириш учун навбат кутиб туради."Февзия мени яхши кутиб олармикин,,ишимни битириб берармикин",деб каршингизда турли киёфаларга киришади.Аслида сизнинг обруйингиз хурматингиз эшик олдида кутиб турган айрим мултони кимсаларнинг сонида..Мени ташвишга солаётган нарса оддий бир идоранинг бошлиги шунча доллорни каердан олган?.
Сиз бу пуллар билан мени бир умрга соков килиб куймокчимисиз?.Виждонимни сотиб олмокчимисиз?.Агар шундай уйласангиз янглишасиз.Хамманинг хам сиз уйлаганчалик пулни курса кузи уйнамайди.Дину диёнатини пулга сотмайди.
Инсоннинг буюклиги унинг ВИЖДОНИДА,АДОЛАТ ВА ХАКИКАТНИ гапира олишида....
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев