Предыдущая публикация
#ЯРАЛАНГАН_АТИРГУЛ
Ушбу номамни ўқиётган аёлларга сўз аввалида бир савол билан мурожаат қилмоқчиман: эрингизнинг бошқа аёлдан фарзанди борлигини билиб қолсангиз нима қиласиз? Бироз кулгули ва аччиқ савол, тўғрими? Балки кимдир бу сўровимга “бундайлар тиқилиб ётибди-ку”, дер. Аммо эшитган, кўрган бошқа экан-у, ҳис қилмоқ бошқа экан. Ҳа, чипқоннинг қай даражада оғриқ беришини танасига чиққан одамгина тушунади. Аёл эр остонасига қадам ташлаган кундан бошлаб ҳар сония, ҳар дақиқа жуфти ҳақида ўйлайди. Беминнат унинг хизматини қилади. Кирини ювади, овқатини пиширади, эрнинг ота-онасига хизмат қилади. Бир сўз билан айтганда, бу аёллик вазифасидир. Бироқ бирор дақиқа бўлсинки, садоқатдан нари кетмайди. Хиёнат ботқоғи томон одимлашни хаёлига келтирмайди. Эркак-чи? Аксинча, “етти қадам ташлагач бўйдоқ”лик нақлига ёпишиб олишади. Аслида шу нақл ҳам хотинига хиёнат қилган эркак томонидан ўйлаб топилган бўлса керак. Худо кечирсин-у, яхшиям Одам Ато учун Тангри Таоло фақат Момо Ҳавони яратган. Агар аёлни иккита қилганда борми, нима бўларди-я...
Узр, бироз чалғиб кетдим. Шунчаки ким биландир дардлашгим, ҳасрат дастурхонимни ёзиб бир “меҳмон” қилгим келяпти...
Кўзга кўринган ташкилотда раҳбар бўлиб ишлаб юрган умр йўлдошим бир зумда ишидан камомад чиқиб, етти йилга озодликдан маҳрум этилди. Ўғил- қизим билан чирқиллаб қолдим. “Бегуноҳман”, деб мени ишонтирган жуфтимнинг гуноҳлари бисёр экан. Тергов ишлари жараёнида унинг яна бир хотини ва кичик фарзандим қатори ўғли борлиги маълум бўлди. Ана ўша пайтдаги аҳволимни тасаввур қиляпсизми?
- Ишим кўп, катта ташклотда раҳбарман, бошқа шаҳарга бориб келишим керак, - деган гаплари баҳона бўлиб, ўша кунлари ўзга аёлнинг тўшагида ухларкан. Бу қанчалик даҳшат ва қанчалик оғриқли! Энг ёмони, ўн кунга конференцияга кетяпман, деб ўша аёл билан Бирлашган Араб Амирлигининг Дубай шаҳрига бориб, ҳордиқ чиқариб қайтишган экан. На ота-онасини, на жигарлари, на мени олиб бормаган хорижга ўша фоҳишасини олиб боришини қандай қабул қилай?... “Ҳеч сезмаганмисиз?”, деб савол берарсиз балки. Сезганман. Неча қайта онасига гапирганман ҳам.
- Ойи, ўғлингизнинг қадами бежо. Ўртага олиб гапиринглар, - десам, қайнонам кўзлари катта ката очиб:
- Еганингиз олдингизда, емаганингиз ортингизда бўлса... Сиз кийган либосни унча мунча аёл киймаса... Уялмайсизми, шундай дейишга, Зилола. Буларнинг ҳаммаси ўзидан ўзи бўлмайди, - деганди. Ҳа, хиёнатчи ёрнинг ота-онаси мени ноўрин рашк қилишда айблашганди. Аёл эрининг юриш-туришидан, ўзгаришидан пайқайди. Унинг ҳаётига бошқа аёл кириб келганини ҳис қилади. Мен ҳам пайқадим, ҳис қилдим, аммо исботлай олмагандим. Ўзидан ҳам неча қайта сўрадим. Гапларим ёқмай, урушиб, жеркиб ташларди.
- Сенга нима керак ўзи? Индамай еб ичиб ўтиравер... – дерди доим. Ўта эҳтиёткор эди эрим. Аммо кўза кунда эмас кунида синаркан. Ҳар нарсанинг охири, якуни бўлгани каби, унинг қилмишлари ҳам ғалвир сувдан кўтарилганда аён бўлди.
Бошимни қайга уришни билмай бўзладим. Абгор ҳолга тушган эримни баттар лаънатладим ўша кез. Ўша аёл билан кўришиб келган қайнонамдан сўрадим:
- Шунчалар чиройлимикан-а?
- Қаёқда, қоп-қора лўлига ўхшайди, - деди қайнонам кўзимга қаролмай. - Ўғлим бир адашдида, Зилолахон. Эркакчиликда бўлиб турадида, - деб қўшимча қилди. Барибир боласи эканда... ўғлининг айбини била туриб ҳам, онасилиги учун кечириб юбораверади.
- Боласи-чи, - сўрайман чорасиз қолган девонадек.
- Ўғли худда Ботиржонга ўхшаркан, - деди-ю лаб тишлади қайнонам. Ичимдан нимадир узилганини ҳис қилдим. Бефарзанд бўлганимизда ҳам тушунардим. Ўғли бор, қизи бор... Тўғри, барча эркак юради, хато қилади. Бироқ менинг эрим сингари эмасда, ўз эҳтиётини қилиб юришади-ку...
Бир кўнглим болаларимни олиб отамникига кетиб қолгим келди. Лекин акам билан келинойимнинг ёнида бошимни эгиб юргандан кўра, шу уйда болаларимнинг бошини баланд қилган ҳолда юришларини маъқул топдим. Онам шўрлик “фақат сабрли бўл”, дейишдан нарига ўтмасди. Қайнона-қайнотам менга гапиришга ботинолишмасди, аммо нигоҳларидан кетиб қолишимдан чўчишларини сезиш қийинмасди. Нима ҳам қилардим. Осмон узоқ, ер эса қаттиқ. Сабрдан кўникма излай бошладим. Худога кечалари тинмай нола қилиб йиғлардим: “Менга ҳаммасини енгиб ўтишимда куч ва сабр бер”. Ёнимдаги бўш ёстиқни кўрганим сари хўрлигим келарди. Ёстиқдошим мени шунчалар оёқости қилиши мумкинлигини тасаввур қилмагандим ахир. Шунинг учунми уни кўргим келмасди. Аввалига эримни кўргани қамоқхонага боргим келмади. Ҳар гал бориб келган онаси: “Қайта қайта сизни сўраяпти. Келаси гал борақолинг”, дерди кўзимга тикилиб. Аммо мен жавоб бермасдим. Беролмасдим. Юрагимни қонга, зардобга тўлдириб кетган одамнинг ёнига қандай борай? Шу кунга қадар ёлғонлар ичида яшаганим... фарзанди бўлмаганида ҳам кечириб кетишим мумкин эдим. Аммо нима қилайки, кечиролмасам...
- Бироз вақт ўтсин, ойи. Кейинроқ, - дердим ҳар гал. Эрим тинмай хат ёзарди. Номасида: “Мени кечир, Зилола. Сенга қилган хиёнатим учун Худо мени жазолади. Шу ерларга келтириб қўйди”, деб ёзарди нуқул.
Болаларим бувиси билан бориб отасини кўриб келишган куни, шунчалар қувончга тўлиб кетишардики, “Ая, дадамни кўрдик. Яхшийканлар, сизга салом дедилар”, дейишарди бири қўйиб бириси... Ҳали мактабга чиқиб улгурмаган болаларимнинг сўзларини тинглаган киши бўламан. Аммо кўнглим ҳувиллаб, эгасиз қолган вайронадек ҳолда эди.
Барибир кўз очиб кўрганим экан. Қайнонамнинг илтимослари, волидамнинг сўзлари билан энг муҳими, болаларимнинг ўтинчлари учун эримни кўришга бордим. Уч йил деганда уни кўргани бордим.. У мени кўриб, хурсанд бўлиб кетди. У мени кўриб қувонганини кўзлари чақнаганидан сездим.
- Зилол, яхшимисан, менсиз қийналмаяпсанми? - Деб сўрарди тинмай.
- Сизсиз қийналмаяпманми? Сиз мени бу дунёнинг дўзахида ёндиряпсиз? - дедим алам билан. “Ёмон гапирмагин, жон болам”, деб тайинлаганди онам шўрлик. Мен эса чидолмадим. Гапирмайман, кўраману қайтаман, деган ниятда боргандим. Юрагим дош бермади. Забоним чидолмади. Кўнглимдаги бор аламларини чиқариб ташлашни истади, гўё... “Айтсам тилим, айтмасам дилим куяди”, деганлари балки шудир...
- Мени кечир, - деди у бошини ерга эгиб. - Мен аҳмоқлик қилдим...
- Аҳмоқлик... сизга нима етишмаганди? Шунчалар хунукмидим ёки ногиронмидим? Ё заҳармидим? Кўнглингизга йўл топишга ҳаракат қилардим, кўзингизга мўлтираб турардим. Қачон мени... - гапиролмадим. Кўнглим тўлиб йиғлаб юбордим. У эса дарров мени қучишга уринди.
- Бўлди, Зилол кечиргин... - унинг қучоғидан юлқиниб чиқдим.
- Менга қўлингизни теккизманг. Сизга айтиш осон... Бу ерга онангизнинг илтимоси, отангизнинг ўтинчи билан келдим. Мен энди илгариги Зилола эмасман, - дедим нафрат билан. - Сиздан нафратланаман. Болаларим учунгина ажрим талаб қилмадим. Отаси қамалган, деган гап уларнинг бошини эгиб қўйгани етар. Аммо мендан илгариги аёлни тополмайсиз энди. Мен сизни кечиролмайман...
Жуфтимнинг ёнидан қайтарканман, ўтган кунларим тасмадек кўз олдимда айланарди. Қачон ва қаерда янглишганимни, уни ўзимдан совутганимни билолмай ҳайрон эдим. Ҳамиша ширинсухан бўлишга, унинг оёғи остида тупроқдек бўлишга тайёр турганман. Аммо тупроқни бежиз босиб ўтишмас экан. Эрим ҳам мени босиб, янчиб ўтиб кетди. Кўз ёшимни бир зум бўлсада тўхтатолмасдим. Одамлар бир- биридан куч олиб яшашади. Менчи, мен кимдан куч олай энди? Бу дунёда ушлаб турган икки нарса бу икки болам, холос. Ичимдаги аламларни тўкиб сочганим билан енгил тортолмадим. Бу шу қадар оғир юк эканки...
Эрим яна тинмай хат ёзарди. Бир куни опасига ёзган хати қўлимга тушиб қолди. Қайнопам уни онасига ўқитгани олиб келган чоғи...
“Дилор, нима қилишга бошим қотган. Зилоланинг кўзидаги нафратни кўриб, ўзимдан уялдим. Қилган ишимдан роса пушаймонман. Аммо Зулхумор ҳам келиб кетди. “Бу ердан чиқсангиз яна бирга яшаймиз”, деяпти. “Йўқ, мен ўз оилам билан яшайман”, дедим. “Нега энди? Болани туғдирдингиз, уни боқиш ҳам қўлингизда”, деди. Зилолага сездириб қўйманглар. Яна Зулхумор келиб тўпалон қилиб юрмасин. “Агар пулни жўнатишмаса элу халқ ичида шармандангни чиқараман”, деди. Бошим қотган. Илтимос, ҳаммасини ўзинг назорат қилгин. Ойимга ётиғи билан тушунтир...”
Буниси ҳаммасидан ўтиб тушганди. Бу гаплар элу халққа овоза бўлмаганди. Демак, ўғлининг айбини беркитиш учун қайнонам ўша аёлга ҳар ойда пул бериб тураканда... Қанчалар тубанлик. Албатта, у аёл ҳақ! Туғдиришни билганингдан кейин боқишни ҳам эплагинда... Наҳот кундошли ҳаёт битилган бўлса тақдиримга.
Кучим фақат йиғига етарди. Қалбимнинг туб- тубида ўзим англамаган қандайдир бир ёқимсиз ҳолат ҳукмронлик қилаётганга ўхшарди. Кетиб кетолмайсан, қолиб қололмайсан... атрофга гирён боқиб нима қилишини билмай турган кийик боласига ўхшардим. Нимадан овунишни, кимдан юпанч излашни билмасдим. Болаларим менинг тиргагим эди. Лекин баъзида уларнинг борлиги ҳам менга далда бўлолмасди. Хиёнат азоби чиндан даҳшатли бўларкан... Хиёнатда ҳар бир оғриқни татиб кўриш мумкин экан: кераксизлик, алам, нафрат... юрагингни қоқ ўртасини ўйиб кимдир ханжар билан атайин яралагандек гўё... ана шу ханжар суғирилмай қолгану ҳар гал эсланганда қандайдир кўринмас қўл ўша ханжарни бурайди. Ярангга ботиб турган ханжар тиғи эса оғриқ бераверади...
Кунлар ўтгани сари тушкунлик гирдобига тушиб борардим. Назаримда, мен эримга, унинг ота -онасига хизматкорлик вазифасида эдим, холос. Шуни ўйлаганим сари баттар азобланардим.
Шундай кунларнинг бирида синфдош дугоналаримдан бири Салима мени йўқлаб келди.
-Зилол, бормисан, яхшимисан? Эшитдим, анчайин қийналиб қолибсан. Худо сабр берсин. Бу кунларинг ҳам ўтиб кетади, эринг ҳам чиқиб келади, - деди у ҳайрихоҳлик билан. У эримнинг қамалгани учун мени шу кўйга тушган деб ўйлаётганди. Аслида шунчаки кўриниб турган айсбергнинг остида қандай катта қоя борлигини ҳеч ким билмасди. Шу вақтгача ичимга ютиб, сиқилиб юрганимгами, ё бирор кишидан тасалли эшитгим келгани учунми, билмадим, хуллас унга “ёрилдим”.
- Салима, билмайсан, аслида нима бўлганидан хабаринг йўқ. Мен... мен... -
Йиғлаб юбордим. Салима ҳайрон бўлиб гапимни давомини кутарди. -
Менинг ортимадн пичоқ уришди, ўртоқ. Эрим... кутмаган тарзда хиёнат қилди. Камига никоҳига олиб, фарзандли ҳам бўлибди. Ишонасанми, мен уни намозларимда дуолар қилиб, Роббимдан омадини тилаган вақтимда у менга хиёнат қилиб юрган экан. Ўртоқ, кетиб кетолмаяпман, қолиб қололмаяпман. Худди бу дунёнинг жаҳаннамида яшаётгандекман, гўё. Қани эди бирор фалокат бўлсаю, хотирамдан айрилсам. Эслаганим қадар эзилиб кетяпман...
- Оҳ, Зилол, жон дугонам... Шуни вақтлироқ айтмайсанми? Ўртоқжон, эзилма... сиқилма. Ўзингни қўлга ол. Болларинга кераксан. Ҳар қандай ёмон фикрни миянгдан чиқариб ташла.
- Қандй, Салима, айт, қандай чиқарай? Уни эсламайман дейману, аммо кутилмаган тарзда хаёлим яна ўша томонга кетиб қолади. Нимаси кам эди нега бундай бўлди? Нега, деган саволлардан қийналиб кетдим, ўртоқ...
Елкаларим силкиниб- силкиниб йиғлардим. Дугонамни қучоқлаб йиғлардим. Ҳеч кимга билдирмай йиғлардим. Аммо , ҳозир шу тобда унинг тасикнига эҳтиёжим бор эди.
- Йиғла, ўртоқ, йиғла... тўйиб тўйиб йиғла... Бу азобнинг даҳшатини биламан мен ҳам. Менинг ҳам бошимдан ўтди бу кунлар... Лекин ҳаммаси ўтиб кетади. Фақат ... ўзингни қўлга олшинг керак, - деди дугонам. Унинг ҳам бошидан бу кечинмалар ўтганини эшитиб, унга тикилиб қолдим.
- Ростанми? Сенда ҳам...
- Ҳа, менинг ҳам тақдиримга шу ёзуғ битилган экан. Менинг эрим ҳам худди сеники каби иш тутганди. Лекин ҳозир атрофимда гирдикапалак... меники қамалгани йўқ. Сенинг эрингку қамалиб пешонаси тошга тегибди. Менинг эрим бир йўла бор хонумонидан айрилди. Нариги аёл уни шип шийдам қилиб кетди. Қарабсанки, қўлида ҳеч нарса қолмаган эр яна қайтиб келди... лекин бу одам билан яшашим осон бўлмади. Ўзимни қўлга олишим учун психолог кўригига бордим. Жуда яхши аёл бор. Исмлари Нуржаҳон опа. Зўр психолог. Шу опа билан бирга ишладим. Биз ўзимизни унутиб қўярканмиз. Эримизни биринчи планга чиқариб, ўзимизни пастга қўйганимиз учун ҳам шу ҳолат юз бераркан... пойи патак бўлганимиз учун бизни босиб ўтиб кетишаркан. Мен ўзимни ҳурмат қилишни ўргандим. Туйғуларимни поклашни, ҳаётни севишни ўргандим. Аввало Аллоҳга кейин ўзингга муҳаббат беришинг лозим.
- Лекин қандай... менга хаёллар тинчлик бермаяпти. Қалбимда ҳаловат йўқку... – сўрадим дугонамга тикилиб. Унинг сўзлари худди менга нажот бераётгандек эди. Мени бу безовталикдан қутқараётгандек туйиларди.
- Менда ҳам шундай бўлган, Зилол. Ишонасанми, ҳатто ўзимни ўлдиришгача борганман. Лекин Нуржаҳон опа билан консультация қилганимдан кейин, унинг курсларига ёзилиб, ўқий бошлаганимдан сўнг ўз- ўзидан ҳамма нарсага ечим топа бошладим. Хуллас, сени шу психологнинг ёнига олиб бораман, майлими? Эртага тайёрланиб тур, бирга борамиз.
Шу лаҳзада зулмат қоплаган қалбимни митти чироқ ёритгандек бўлди. Гарчи ишончим етарли бўлмасада, аммо дугонамнинг сўзлари сабаб психолог билан учрашишга қарор қилдим.
Эртаси куни уйдан чиқишим учун қайнонамга нима деб баҳона қилишни ўйлай бошладим. Шу вақтгача ўз ҳолимча кўчага чиққан аёл эмасдим. “Эри қамалиб, ўзига хон бўлиб қолди. Хоҳлаганини қилаяпти”, деб ўйлашларини истамасдим. Минг эримдан нафратланганим билан мен олган тарбия андишасизлик қилишга йўл қўймасди. Шу вақт ичимда бир овоз: “Нега баҳона ўйлайсан? Очиғини айтавер. Қайнонанг ҳам билсин ичингда қандай олов ёнаётганини... айнан шу оловни ўчириш учун чора излаётганингни сезиши керакку”, дея таъкидлай бошлади. Чиндан ҳам мен эримдек ёлғончи эмасман-ку... ўзим ёлғонлар ичида қоврилиб туриб, яна алдайманми? Йўқ ростини айтаман.
- Қанақа психолог? – сўради қайнонам менинг қаерга боришим кераклигини эшитиб.
- Ойижон, мен... мен ўғлингизнинг қилган ишини ҳазм қилолмаяпман. Шунинг учун психолог кўригига боришга қарор қилдим, - дедим қайнонамга ростини айтиб.
- Ўғлим йўғида уйда ўтирганингиз дурустмиди... – чайналиб гапирди эримнинг онаси. – Майли, бугунча бориб келинг, лекин...
- Хўп, яхши ўтиринглар, - гапининг давомини эшитишни истамай, қисқа жавоб бериб, ортимга ўгирилдим. Жаҳлим ҳам чиқди. Нимаси бу? Ўғлини шууунча иши ҳам онасига билинмас эканда. Унга қолса ҳеч нарсанниг фарқи йўғаканда... бугунча эмиш... ўзимга ўзим сўзлаганча Салима билан келишилган манзил томон юриб борардим.
- Ҳа, намунча қовоқ- тумшуғинг осилиб келаяпти, - деди мени кўрган дугонам.
- Эйй, кўрмайсанми қайнонамни... эрим қамоқдалигида менинг ҳадеб кўчага чиқаверишим дуруст эмасмиш... уйда жииим ўтир, дегандек гапирди. Ўғли ялло қилиб юраверсин, анув ойимчасига булар пул бераверишсин эканда... менга эса... ҳеч нарса мумкин эмасмиш, - азбаройи жаҳлим чиққанини дугонамдан яширмадим.
- Қўявер, ўйлама. Ҳаммаси яхши бўлади. Кеча сен учун Нуржаҳон опага консультация ёздириб қўйгандим. Ҳозир кирамиз...
Салима иккимиз уч қаватли бинонинг учинчи қаватига кўтарилдик. Шинам, кенг ва ёруғ йўлак бўйлаб юрарканмиз, негадир юрагим ўз- ўзидан тез ураётгандек туйиларди. Чап тарафда ойнаванд зал ичида курсилар қўйилган, бир неча аёллар ўтиришар, рўпарада эса рўмолли аёл уларга ниманидир тушунтириб бераётганди.
- Тренинг ўтказаётган эканлар. Бироз кутамиз, - деди Салима ичкарига қараб. Ичкаридаги рўмол ўраган ва берилиб нималарнидир гапираётган аёлни кўрсатдим.
- Шуми психолог?
- Ҳа, шу аёл.
- Аҳа, яхши... – мен ҳам йўлакдаги ўриндиқлардан бирига дугонамнинг ёнига жойлашдим. Ойнаванд залнинг ичига нигоҳ ташладим. 15 чоғлик аёл. Ҳаммаси бир инсоннинг гапларига қулоқ тутганча ўтиришибди. Ҳа, ҳар кимнинг ўзига яраша ташвиши бор. Дунё бир кам деганларича борда... кимдадир у йўқ, кимдадир бу...
Ўн беш дақиқа кутдик, холос. Опа дарсни тугатиб ёнимизга чиқдилар. Яшил узун либос кийган, бошига шунга мос рўмол ўраган. Бўйлари ўртача, кўзлари бироз қисиқ, лекин юзи аллақандай нур сочиб турган бу аёл блан Салима қуюқ сўрашди.
- Ассалому алайкум, Устоз, омонмисиз?
- Ваалайкум ассалом. Ўзим ўргилай, Салимажон, яхшимисиз? Ишлариз яхшими? Болажонлариз саломатми?
- Раҳмат, опа, ҳаммаси яхши. Ўзингиз яхши юрибсизми? Тренинглар билан чарчамаяпсизми?
- Алҳамдулиллаҳ, юрибман. Сизни кўриб хурсанд бўлдим. Келинг, хизмат?
- Опа, кеча консультациянгизга навбат ёздириб қўйгандим. Шу дугонамга ёрдамингиз керак, - дея мени кўрсатди Салима. Нуржаҳон опа менга қаради.
- Ассалому алайкум, - дея олдим аранг. Негадир шу тобда ўзимни чорасиздек ҳис қила бошладим. Ўз- ўзидан кўзимда ёш айлана бошлади.
- Ваалайкум ассалом, келинг, гўзалим, - хушмуомалалик билан сўрашди психолог. – юринг... Салима, сиз кутиб турасизми?
- Унда кичик қаҳвахонамизга кириб, қаҳва ичиб туринг...
- Хўп, опа. – деди Салима, сўнг менга қараб табассум қилди: - Омад тилайман.
Мен Нуржаҳон опага эргашиб йўлакнинг охиридаги хонага йўналдим. Кичиқроқ хона. У қадар ҳашаматли безатилмаган. Стол-стул, сал нарида пушти ранг диван- кресло ва ўртада пастгина ойнаванд стол. Лекин хона ичидаги ҳаво бошқачадек, қандайдир ёқимли туйилди менга... Опа қўлидаги дафтар ручкаларни столнинг устига қўйди. Сўнг мени диванга таклиф қилди. Ўзи креслога ўтираркан, қўлига блокнот ва ручкасини олганини кўрдим.
- Ўтиринг, келинг.. Исмингиз нима, синглим?
- Зилола, - деганча психолог кўрсатган жойга ўтирдим.
- Зилолахон, қани бир бошдан гапиринг, нима безовта қиляпти? – опа оҳисталик билан гап бошлади.
- Мен... мен.. – гапиролмадим. Тўлиб турган эканманми, йиғлаб юбордим. Ҳеч кузатганмисиз, осмонда тўп- тўп булут йиғилади-да, икки-уч кунлаб ёғмай тураверади. “Ҳа, бу булутлар ёғмай ўтиб кетса керак”, деб турганингизда бирданига шаррос ёмғир қуйиб юборади. Ҳеч кутилмаганда, тўсатдан... менда ҳам ҳозир шундай бўлаётганди. Йиғламайман, деганим билан барибир ичимдаги фарёдни тўсолмасдим.
- Йиғлайверинг, ўзингизни тўсманг, синглим...
- Опа, мен... хиёнатга учрадим. – аранг айта олдим. Опа гапимни бўлмади. Жим қараб тураверди. Билдимки, мени эшитмоқчи. Бироз ўзимни қўлга олиб, ҳаммасини айтиб бердим. – Энди нима қилишни билмаяпман.. ўй-хаёлларимдан қандай қутулишни билмаяпман, - дедим сўзим охирида.
Нуржаҳон опа бир муддат жим турдида, сўнг:
- Зилола, сиз ҳам хиёнат қилинг! – деди. Бу гап билан бошимга биров гурзи билан ургандек бўлди. Нималар деяпти бу аёл? Мени ким деб ўйлаяпти? Шуям психологми? Хаёлимдан шундай фикрлар ўта бошлади.
- Нима? Йўғ-е, мен унақа аёлмасман! – дедим унга ўзгача нигоҳ билан боқарканман.
- Нега? Нима учун? Нега хиёнат қилолмайсиз? Чиройли аёлсиз! Манаман деган эркакни қарата оласиз ўзингизга...
- Йўғе, опа, нималар деяпсиз?
- Сизга хиёнат қилган, хизматларингизни билмаган, сизни оёқости қилган одам бўлса... ундан нафратланаётган бўлсангиз... нега хиёнат қилолмайсиз? У сизнинг шу садоқатингизга лойиқмаску...
- Опа, мени нотўғри ўйлаяпсиз, шекилли... – унинг гапларидан гарангсиб қолгандим. У нималар деяпти ўзича? Қанақа хиёнат? Ўзи шу оғриқдан азобланиб, бу ерга келган бўлсаму, бу аёл...
- Зилола, мен психолог сифатида айта оламанки, юз фоиз одам бошқа инсон билан “юра” олади. Хиёнатга хиёнат билан жавоб бера олади! Қиламан, дегани қила олади, шу ишни!
- Мен эмас, опа! Мен бундай ишни қилолмайман.
- Нима учун? – кўзларимга синовчан тикилди психолог. Чиндан ҳам, нега мен хиёнатга хиёнат билан жавоб беролмайман, деб шу тобда ўзимга савол бердим. Йўқ, мен Худодан қўрқаман. Жавобим ҳам шундай бўлди.
- Мен Худодан қўрқаман, опа... Эртага жавобини беришим бор-ку, барибир...
- Яшааанг, - опанинг юзидаги бояги синовчан қиёфа йўқолди. – Зилолажон, Аллоҳдан қўрққанингиз, унинг ҳузурида юзи қора бўлиб туришдан чўчиганингиз учун сиз бу ишни қилолмайсиз! Қалбингизда Роббимнинг ишқи бор. Агар хиёнатга хиёнат билан жавоб бера олганингизда бу ишқ сиздан тортиб олинарди. Аллоҳнинг дийдори сиз учун муҳим, тўғрими? Унинг ҳузурига ёруғ юз билан бориш энг муҳими, тўғрими?
- Ҳа, тўғри, - деб тасдиқладим.
- Бас, шундай экан, Аллоҳдан ҳаё қилмайдиган, бировнинг бахтини бузадиган, Роббимнинг ишқини эмас, ўзининг нафсоний ҳис- туйғуларини биринчи ўринга қўядиган аёл билан нега ўзингизни солиштиряпсиз?
Нуржаҳон опага тикилиб қолгандим. Ҳозир опа айтган гап шунақанги залворли эдики, уни англаб олишим учун бир неча дақиқа кетди.
- Мен ўзимни солиштирмаяпман?
- Ҳа, нима бўлмаса бу... эрим нега у аёлга кетди. У мендан чиройлими ? Мен хизматини қилсаму, у ялло қилиб юраверса... бу гапларингизнинг остида солиштириш , таққослаш борку. Сиз ўзингизни кўчадаги бир бузуқи аёл билан қиёслаяпсиз? Тушуняпсизми, синглим?.. Сиз покиза ҳилқатсиз. Эрингиз учун ҳам, қайнона- қайнотангиз, жамият ва Аллоҳ учун ҳам... Сиз бировнинг бахтига чанг сололмайсиз. Сизга бундай бахт керак эмас. Сиз юқоридасиз, англаб етяпсизми шуни? Сиз у аёлдан ааанча баланддасиз! Сизни Роббим ундан тепада яратган. Лекин сиз пастга тушиб, ўзингизни у билан таққослаяпсиз!
Психологнинг шу сўзлари кўнглимда аллақандай ҳиссиётни пайдо қилди. Тўғрироғи, тафаккур чироғини ёқа бошлади. Мен чиндан ҳам ўзимни ўша аёл билан солиштираётганимни англай бошладим. Уч кунлик ёмғирдан сўнг, қуёш нур таратиб бутун борлиқни исита бошлаганидек, психологнинг сўзлари қалбимни илита бошлаганди. Менин жим турганимни кўриб, Нуржаҳон опа савол берди:
- Зилола, нимани ўйлаяпсиз?
- Нимага қизиқардингиз, Зилола? – бу галги савол эса ўйларимни бошқа томонга буриб юборди.
- Менми? Билмадим... – ўйланиб қолдим.
- Наҳот ҳеч қандай қизиқишингиз бўлмаса. Инсонда Аллоҳ берган 490 қирра мавжуд. Ана шу қизиқишлардан бирини топиб, уни ривожлантириш даркор. Шунда ўй хаёлларингиз эрингизга эмас, ўзингизга қадалади. Диққатни қайси томонга қаратсангиз, ўша тараф катталашаверади. Шу гапимни унутманг. Агар эрингизнинг хиёнати, анави аёлнинг қандайлигини ўйлайверсангиз, ундан ҳеч қачон қутулолмайсиз. У ҳақида ҳодисалар ҳаётингизга қайта ва қайта кириб келаверади. Худди қайнопангизга юборилган хатни топиб олганингиз каби... мени тушуняпсизми?
Бош силкидим.
- Лекин, опа, мен нима қилишни ростан билмаяпманда... Ҳеч нарса келмаяпти хаёлимга...
- Келади... хотиржам ўтириб, ўзингизни тингласангиз, қалбингизга қулоқ солсангиз жавоб келади. Саволни ўзингизга беринг. Мен нимага қизиқаман? Нимани хоҳлайман? Қандай яшашим лозим? Мана шундай саволларни беринг ўзингизга... Аллоҳ айнан ўзлигингизга қайтишингиз учун ҳам мана шу вазиятларни тақдирингизга киритгандир балки, Ўзи билади. Лекин ҳар бир аёлдаги хиёнат бу унга сигнал вазифасини ўтайди. Ўзингга эътибор қарат, деган сигнал бўлади. Сиз ҳатто нимага қизиқишингизни ҳам эслолмаяпсиз, билмаяпсиз. Сизнингча, ўзининг қизқишлари йўқ, ўзига қизиқмаган одамга биров қизиқадими? Эрингиз ҳам худди шундай... сизга қизиқмай қўйган. Чунки сиз ўзингизга қизиқмайсиз? Аллоҳ сизни нега аёл қилиб яратди экан? Ўйлаб кўринг... Бу оламда қандай вазифаларни бажаришингиз керак? Бу оламга келган ҳар бир инсоннинг ўз вазифаси бўлади... буни эса унинг ўзи топиши керак. Ҳеч бир психолог ёки оила аъзоси унга буни топиб беролмайди.
- Ҳа, раҳмат сизга... – Опанинг соатга қараганидан билдимки вақтимиз тугаган эди.
- Мен сизни яна кутаман. Иложи бўлса, имконингиз бўлса, тренингларда иштирок этинг. Меникими ё бошқасими, фарқи йўқ. Шунда жуда катта ўзгаришларни ҳис қиласиз. Ўзингиз ўзгармасангиз, олам ҳам ўзгармайди, гўзалим. – Нуржаҳон опа, ўрнидан туриб, жиринлаётган телефонни кўтарди.
Қушдек енгил бўлгандим. Қандайдир ҳолатимда ўзгариш бор эди. Бежиз психологга келишмас экан, деган хулосага келгандим. Опанинг гаплашиб бўлишини кутиб турардим. Беихтиёр унинг сўзлари қулоғимга чалинди.
- Лаббай, Зулхумор.Ҳа, ишдаман. Нима бўлди? Келасизми? – шу тобда нариги аёлнинг ҳам исми Зулхумор эканлиги хаёлимга келди. Наҳот у ҳам шу психологга келса... Ўз хаёлимдан ўзим уялиб кетдим. Йўғе, бу оламда Зулхуморлар сон минтаку...
Опа телефон тугмасини босиб менга юзланди.
- Мана аёлларнинг олами шундай... Сиз эрингизнинг иккинчи хотини борлигини айтиб келгандингиз, бу аёл эса иккинчи рафиқа бўлган. Бунинг ҳам эри қамалиб қолибди. Эрнинг қариндошлари эса унга тинчлик беришмаяпти. Нима қилай, деб сўраяпти...
- Исмини нима дедингиз? – тахминим тўғри чиқаётгандан чўчиб турардим.
- Зулхумор – опа ажабланиб менга қаради.
- У аёлнинг исми ҳам Зулхумор эди. Балки шу аёлдир... Бировнинг бахти эвазига бахтли бўла олишармиди, Нуржаҳон опа? – опа синиқ жилмайди.
- Албатта, бировнинг бахти эвазига ҳеч ким бахтли бўлолмайди. Агар сиз айтган аёл бўлса ҳам менинг муҳокама қилишга ҳаққим йўқ. Ёнимга ёрдам сўраб келган одамга ёрдам бериш менинг бурчим. Сиз менинг саволларимни таҳлил қилинг. Бошингизни бошқа аёл ҳақида ўй фикрлар билан тўлдирманг. Уч кундан кейин сизни кутаман. – Опа гап тамом дегандек, эшикни очди.
Йўлакда кутиб турган дугонам биз томон шошилди.
- Нуржаҳон опа, суҳбат тугадими? – сўради у психологдан. Опа ним табассум билан:
- Ҳа, тугади. Мен Зилолахонни яна кутаман. Уч кундан сўнгга ёздириб кетинглар. Айнан шу вақтга...
- Албатта келади... Тўғрими, Зилол? – мен бош ирғадим.
- Раҳмат ҳаммаси учун... – деганча опа билан хайрлашдим. Йўлак бўйлаб юрарканман, хаёлимда турфа саволлар айланарди. Салима билан кўчага чиқарканмиз, у менга:
- Тўловини қилиб қўйдим, Зилол. Хавотир олма. Келаси сафарга ўзинг тўлайсан, энди. Опанинг суҳбати ёқдими?
- Ҳа, қандайдир енгилликни туйдим.
- Ҳа, енгил бўласан. Агар тренингларида қатнашсанг ундан ҳам зўр натижа оласан.
Дугонам билан хайрлашиб, уй томон кетарканман, опанинг гаплари қулоғимда жарангларди: “Сиз эрингизнинг иккинчи хотини борлигини айтиб келгандингиз, бу аёл эса иккинчи рафиқа бўлган. Бунинг ҳам эри қамалиб қолибди. Эрнинг қариндошлари эса унга тинчлик беришмаяпти. Нима қилай, деб сўраяпти....”... Қизиқ, ким унга тинчлик бермаяпти экан? Қайнопамми ё қайнонамми? Қайнонам балки шунинг учун кўчага чиқишимни истамаётгандир... Эҳ, уч кундан кейин келишим керак. Нима деркан эшитиб? Пулчи... пулнику акамдан оларман. Аммо... уйдан чиқиб кетиш ҳам бир муаммо экан...
Ёмғир томчилай бошлади. Мана шу ҳавода юришни яхши кўраман. Осмондан тушаётган томчилар юзинга, кўзингга урилаверади. Худди сени гуноҳлардан поклаш учун Роббим юборгандек бу томчиларни... Бувим раҳматли: “Осмон эшиги очилди, дуо қилишга шошилинглар. Ҳар бир томчини олиб тушган фаришта биттадан дуони олиб, осмонга кўтарилади. Дуо қилиб тургинки, сеникини ҳам олиб чиқсин Аршга”, дердилар. Бувим қиладиган дуолар ёдимга тушди. Лабларим беихтиёр пичирлади: “Аллоҳим, ўзинг хайрлисини насиб эт. Ўзинг энг яхшисига муносиб қил”... Ёмғир тезлаша бошлагач, мен ҳам қадамимни тезлатдим.
Уч кундан сўнг қайнонамга психолог кўригига боришим зарурлигини айтдим.
– Нимага? Сиз жинни эмассизку? – ғалати нигоҳ билан қаради қайнонам.
– Ойи, психологга фақат жиннилар боради, деб, ким айтди? – Кап- катта хотиннинг гапидан жаҳлим чиқди. – Агар шу психологга бормасам жинни бўлишим аниқ. Ўғлингизни қилган ишлари ҳали эсимдан чиққани йўқ, ойи... Ўйлайвериб, адо бўлишим керакми?
– Зилолахон... ўғлим адашдида, энди... жазосини олиб ётибди, ана совуқ жойларда... Сиз иссиққина уйда ўтирибсизку... – бу гап ортиқча бўлди. Физикада бир қонун бор: бирор нарсани қанчалик босим билан пастга боссангиз, отилиб чиқиш шунчалик юқори бўлади. Менда ҳам худди шу ҳолат юз берди. Ўзимни босолмадим. Уч йилдан бери босим остида қолган ҳисларим отилиб чиққандек бўлди гўё.
– Ойи, бу нима деганингиз? Мен юборибманми у кишини ўша жойларга... Менинг айбим нима? Шу уйга келин бўлиб келиб, барчанинг кўнглидан жой олишни истаб, елиб- югуриб хизмат қилганимми? Эвазига нима топдим? Хиёнатми? Менга осон бўлаяпти деб ўйлайсизми? Эрим мени алдаб бошқа аёлни шаҳарма- шаҳар олиб юрганини билиш осонми менга? Ўрнимда қизингиз, Дилором опам бўлганда нима қилардиз? Ана шу эрни қарғаб, гўрдан олиб гўрга тиқардиз, тўғрими? Менинг онам ёки акам келишдими ёнингизга... Бирор нарса дейишдими? Қайтанга шууунча нарсани билиб туриб ҳам ёнингизда ҳурмат билан яшаяпманку... Аёлсизку мени қўллаб- қувватлаш ўрнига... – кўзларимдан ёш қуйиларди. Йиллар давомида айтилмаган сўзлар чиқиб кетаётганди. Худдики дарё ўзанини бузиб тошгандек...
– Хизматингизни миннат қилаяпсизми? – қайнонам ҳам ён бергиси келмаётганди.
– Ойи... нега яна нотўғри тушуняпсиз... – гапим охирига етмади. Эшикни очиб, қисқа йўталиб қайнотам кирди. У кишининг салобати босиб, жим бўлдим. Қайнотам бизни эшитиб турган чоғи...
– Келин, борадиган жойизга бораверинг... Ҳеч ким тўсқинлик қилмайди, – деди. – Биз сиздан миннатдормиз. Албатта, сизни ҳам тушунишимиз керак. Мен рухсат бераман, бораверинг. Пул керак бўлса мана... – дераза ёнига пул қўйди. Сўнг қайнонамга юзланди. – Онаси, юр менга бошқа кийим бер...
– Раҳмат, дадажон, – деганча ташқарига чиқдим. Йўлда кетарканман, кўз ёшларим юзимни юварди.
***
Нуржаҳон опа мен билан кўришаркан, кўзларимга қаради.
- Йиғладизми? – дея ҳол сўради.
- Ҳа... – дея бошимни эгдим. Ич-ичимдан хўрлигим келарди.
- Айтишларича, аёлларга учта даражада синов бериларкан. Биринчиси, энг қуйи синов бўлиб, унда қайнона- қайнота, қайнсингил, овсин кабилар билан муросага келмай синаларкан. Иккинчи синовда эса, эри бошқа аёлга кетиб, кундошлик балоси билан синаларкан. Учинчи синов эса фарзандлар билан бериларкан. Агар фарзанди дардманд ёки худо кўрсатмасин, ногирон бўлиб қолса, унинг даволаниши учун ҳамма нарсага рози бўларкан аёл. Фарзанди касал бўлиб турса, эрнинг бошқа аёли борми йўқми, унга бошқа билан юраяптими, фарқи бўлмай қоларкан. Чунки аёлга оналик ҳисси берилган....
- Ҳм... алҳамдулиллаҳ, болаларим соғ- омон. Аллоҳ уларни ҳамиша паноҳида асрасин. – кўзимда оқаётган ёшларни секин артдим. Нуржаҳон опа синовчан тикилиб турди.
- Хўш, ўзингизга саволлар бериб, нималарга қизиишингизни топдингизми? – мени чалғитиш учун атайин мавзу бошқа томонга бурилганди. Бир муддат жим турдим.
- Опа, биласизми, бир вақтлар рус тилига роса қизиққанман. Мактабда бўладиган рус тилидаги тадбирларга бошловчилик қилардим. Рус тили ўқитувчиси бўлмоқчийдим. Мактабни битириб топширган йилим, ўқишга киролмадим. Кейинги йилга эса узатиб юборишди. Шу билан мен учун бу соҳа армонга айланди. Рўзғор, кетма- кет туғилган болалар билан бўлиб ўқиш ҳақида эсламай ҳам қўйдим. Ундан ташқари, ширинликлар пиширишни росса яхши кўраман. Ўзимча турли рецептларни синаб кўраман... Ҳозирча шу... топганим...
- Зўрку... Қўлингиздан шуунча иш келаркану, яна ҳеч нарсага қизиқмайман дейсиза... Биласизми, рус тилига бўлган қизиқишингизни ривожлантиринг. Янада ўз устингизда ишланг. Ўқинг, ўрганинг, мақсад қўйинг. Ҳали олти ой бор олдинда. Яхшилаб тайёрланиб, сиртқи бўлимга топширсангиз бўлади. Бундан ташқари ширинликларни пишириб, топширадиган бирор дўкон топинг. Агар харидорга ширинлигингиз маъқул бўлса, ўзлари буюртма бера бошлашади. Хуллас, синглим, бу ёғига мақсадлар қўйиб, олға ҳаракат қиламиз, келишдикми.
Негадир ичимда қуёш порлаётгандек эди. Нуржаҳон опа мен учун орзулар йўлини очиб берганди. Чиндан ҳам нега шу пайтгача бу ҳақда ўйламаган эканман.
- Раҳмат, Нуржаҳон опа... Албатта, шундай қиламан.
- Сизни, янги беш кунлик тренингга ёзиб қўйдим. Нархи унчалик баланд эмас. Бу тренингда ўзингизга бўлган муносабат сўзсиз ўзгаради. Нафақат ўзингизга, бошқаларга ҳам. Қайнонангиздан хафа бўлмасликни, эрингиздан нафратланмасликни, ҳаммани кечиришни, ҳаётга бахтли бўлиб завқ билан боқишни ўрганасиз, иншаАллоҳ. Розимисиз? – дея опа менга савол назари билан боқди.
-Албатта.. Номи нима тренингни?
-“Мен Бахтли Аёлман”, деб номланади. – бу жумлани эшитиб ширин энтикдим. Чиндан ҳам мен ҳақиқий бахтли аёлга айланаётгандим. Опа мендаги ҳолатни пайқади чоғи, гапида давом этди: - Аслида бу оламда ҳар бир аёл бахтли. Лекин... у бахтни атрофдан излаб, ўзининг нечоғлик мўъжиза эканлигини унутиб қўяди.
Опанинг ёнидан чиқарканман, бир неча соат аввалги дилсиёҳликни унутгандим. Энди ўз- ўзидан орзуларим ҳақида ўйлай бошлагандим. Чиндан ҳам рус тили грамматикасини яхши биламан. Нега шу тил бўйича ҳаракат қилиб кўрмаслигим керак? Йўқ, қаттиқ тайёрланаман. Бу йил ўқишга кираман! Тип-тиниқ мовий осмонга тикилдим. Аллоҳим, Ўзинг қўлла!
Узоқ муддат чанқаб, сув ичмаган кишига сув тутқазишса, ютоқиб ичгандек, мен ҳам худди чанқовимни бостириш учун сув қидираётган одам ҳолида эдим. Опа менга косада сув тутди-ю, мен эса ютоқиб ичиш пайидаман...
Кўча бошида иккита дўкон қад кўтарганди. Бирини акамнинг синфдоши Наргиза опа юритарди. Ўтган- кетганда сўрашиб қўярдик. Опанинг ёнига кирдим. Ширинлик топширсам, олишадими-йўқми, сўрадим.
-Вой, албатта, Зилол, опчиқ. “Домашний” пишириқлар зўр кетади. Биттаси топширарди. Ҳозир тўққиз ойлик ҳомиладор бўлиб, пиширолмаяпти. Харидорлар сўраб келишади...
***
Шу тариқа ҳаётимда ўзгариш бошланди. Ўша куниёқ уйга кириб, енг шимариб, “Медовий” тортини қилдим. Қайнона-қайнотам мен бошламоқчи бўлган ишга қаршилик қилишмади. Балки эрталабки сўзларим сабаб, майли чалғисин, дейишгандир. Ҳарқалай, қайнонам монеълик билдирмади. Ўша кунни ўзидаёқ ширинлигим харидоргир бўлибди. Наргиза опа: “Қўрқмасдан пиширавер, оламиз. Яна бир-икки хил ассортимент ҳам қўшгин”, деди. Назаримда, Аллоҳим менинг йўлимни очиб бераётгандек эди. Қалбим ёмғирдан сўнг чиққан камалакдек товланарди. Шунақанги берилиб кетардимки, ҳақиқатан ҳам қилган ишимдан завқ олардим. Бу завқ эса менга кўтаринки кайфият берарди. Болаларим учун ҳам эринмасдан эртаклар сўзлардим. Олдингидек, тунд қиёфам йўқолганди. Психологлар тили билан айтганда, энергияга тўла бошладим.
Психологик марказдан қўнғироқ қилиб тренинг кунларини маълум қилишди. Мендаги ўзгаришларни пайқаган қайнонам беш кунлик тренинг учун боришимга розилик берди. Қайнотам эса пул...
Йўлакдан кириб борарканман, ўша илк марта кўрган залда бир неча аёллар йиғилиб туришарди. Котиба қиз тренингга келганимни билиб, ўша залга бошлади. Бориб олдинроқдаги курсилардан бирига ўтирдим. Ёнимга қорачадан келган, озғинроқ, шаҳло кўзли аёл жойлашди.
- Яхшимисиз? – сўрашди аёл менга қараб. – Сиз ҳам Нуржаҳон опага мухлисмисиз?
- Йўқ, ўзи яқинда танишдим. Опа тренингга келинг, деганлари учун келдим. Ўзгаришлар бўлар, деб ўйладим. – дея самимий жавоб бердим аёлга.
- Ҳа, мен анчадан буён келаман. Нуржаҳон опа зўр психолог. Ўз ишининг устаси. Жуда кўп вазиятларимда ёрдам берган. Бу янги тренинг. Шунинг учун қатнашяпман. Аввалгиларида ҳам келганман. – мен бундай нарсалар ҳақида билмаганим учун жим бўлишни афзал билдим. Аёл эса менинг сукутимни ўзича тушунди чоғи, гапида давом этди: - Ҳаёт инсонни ўзи кутмаган тарафларга буриб юбораркан. Бир вақтлар қилмайман деган ишингизни қандай амалга оширганингизни сезмай қоларкансиз.
- Нима бўлганди сизга? – бу сафар қизиқсиниб сўрадим.
- Кўп нарса бўлган. Мен аввалига онамни кечиролмай юрардим.
- Сабаб?
- Сабаби... оддий... Онам мени ажратарди. Оилада уч қиз, бир ўғил бўлганмиз. Лекин ... негадир доим ажратилардим... Мен иккинчи қиз эдим. Барча юмушларни ўзим бажарсам ҳам, онамдан дакки эшитардим. Укам қилган хато учун ҳам, опам ювмаган идиш борми, синглим олиб қўймаган буюм борми, нуқул ҳаммаси учун мен балогардон. Дадам уйда кам бўларди. Юк машинаси ҳайдагани учун қўшни давлатларга юк олиб кетарди. Биз тўртовлон эса онамиз билан қолардик.
- Дадангиз ҳам ажратганми?
- Йўқ, дадам келса мен учун байрам эди. Раҳматли мени кўпроқ яхши кўрарди, назаримда. Ҳархолда ўша пайтда шундай туйилган...
Шу вақт залга Нуржаҳон опа кириб келди. Тренинг бошланди. Нотаниш аёл билан эса суҳбатимиз чала қолди. Балки бирга кетармиз, деб ўйладим. Лекин унга қўнғироқ бўлиб, аёл дарслар тугамасдан чиқиб кетди.
Эртаси куни эса аёл келмади. Психологик тренинглар инсонга қай даражада керак бўлишини мана шу беш кун ичида билдим. Агар у ҳақиқатан мутахассис бўлса, жайдари тил билан айтганда “зўр психолог” бўлса, инсоннинг қарашларини, фикрлари ва орзуларини ҳам ўзгартириб юбора оларкан. Нуржаҳон опанинг беш кунлик дарсларида мен ростмана ўзгардим. Ичимдаги жуда кўп саволларимга жавоб олдим. Ўзимга қай даражада муносабатда бўлганимни англадим. Роббим мени нақадар мўъжиза қилиб яратганини тушундим. Ҳаётимдаги барча бўлаётган ҳолатлар, вазиятлар мени Ўзи томон юришимга ишора эканлигини ҳис қилдим. Аслида Аллоҳ томонидан соф ва покиза ҳолда яратиларкан инсон зоти... Умри давомида инсониятдаги ана шу софлик йўқолиб боргани сари, уни Роббим турли синовлар билан яна Ўзига чорлар экан. Чорасиз қолганингизда, ҳеч кимдан нажот тополмаганингизда кимдан паноҳ топасиз? Аллоҳдан эмасми? Қаердан жой топасиз? Жойнамоздан, тўғрими?
Агар ўша аёл билан эримнинг хиёнати ҳақида эшитмаганимда, мен ҳамон уй ичида ҳеч нарсани эплолмаётган Зилола бўлиб яшармидим? Роббимнинг қай даражада Раҳмон Зот эканлигини англаб етармидим? Унга қилишим керак бўлган шукроналик ҳиссининг аслини туярмидим? Тўғри, ҳар биримиз Унга шукр айтамиз. Лекин шукроналик тубида нима ётишини тушуниб етсангиз, ана у ҳамдни, шукрни бошқача айтаркансиз.
Бешинчи куни ўша аёл кириб келди. Мени кўриб, худди қадрдонини кўргандек юзида табассум билан сўрашди.
–Яхшимисиз? Дарслар қандай бўлди?
–Ўзиз яхшиимисиз? Нега уч кундан бери йўқсиз... Бугун охирги кун.
–Биламан, ўғлимни маззаси бўлмади. Кўричак бўпти. Ўша куни боғчасидан қўнғироқ қилишди. Шу билан касалхонага бордик. Операция бўлди. Уч кун унинг ёнида эдим.
–Аллоҳ шифо берсин. Тузалиб кетсин. – дедим таскин бериш учун.
–Раҳмат. Бугун ҳам эртароқ келипмизда... Соатга ҳам қарамай келақолдим. – деганча курсига жойлашди аёл.
–Аввалги кунлардаги дарсларни нима қиласиз энди?
–Аудио ва видеосини оламан. Опа йўқ демайдилар. Ўша куни вазиятни тушунтириб , қўнғироқ қилгандим.
– Ҳа, унда яхши...
– Сизга ёқдими? Биринчи келишим деган эдингиз..
– Ҳа, росса ёқди. Анча ўзгаришларни сездим. Барча вазифаларини бажардим. – бир муддат жим туриб, иккиланганча сўрадим. – Ўша куни гапимиз чала қолганди... Кейин онангизни кечиролдингизми?
– ... – аёл мийиғида кулди. – Ҳа, Нуржаҳон опа менга кўп нарсани тушунишимга ёрдам бердилар. Лекин тушунгунча мен хатолар қилиб улгургандим. Онамнинг меҳри етишмаслигидан, кўп дакки эшитганимдан урушқоқ, қайсар, бетгачопар бўлиб қолгандим. Мени ажратишларини ҳазм қилолмасдим. Онам мени эркалатмасди ҳисоб. Кўпроқ синглим ва укамни қучоқларди. Опамни эса мақтарди. Мен эса, худди иркит ўрдакчадек ажралиб қолардим. Кейинчалик бу ҳолат феълимга таъсир кўрсатмай қолмади. Мен меҳрга зор бўлиб ўсдим. Вақтлар ўтиб билдимки, онам иккинчи боласи ҳам қиз туғилишини истамаган экан. Афсуски, мен қиз бола бўлиб дунёга келгандим. Хуллас, шу сабаб онам мени унчалик хушламаган экан. Мендан кейин эса укам туғилган. У ўғил бола эди. Кичигимиз эса қиз бўлсада арзанда бўлган. Ахир онамнинг ўғли бор эдида... 15 ёшимдан мустақил бўлишни бошладим. Энди мени хушламаган, ажратган онамга бўйсунмай қўйгандим. Дўконга ишга кирдим. Эрталаб мактабга борардим, обеддан сўнг дўконда ишлардим. Қўлимга пул тушгач, ўзимга оро беришни, чиройли кийимлар кийиш орзуимга айланди. Опам турмушга чиққач, уйдагилар мени ҳам узатиш пайига тушишди. Оилам бўлмади. Бир йилда ажрашдик. Сабаби, ҳомиладор бўлмаган эмишман. Шу ҳам баҳонами? Бироқ мен ажрашганимдан сўнг ҳомиладор эканимни билдим. Ҳеч кимга айтмадим.
– Ҳа, билинарди. Лекин ўша урушқоқ қайнонамнинг ёнига қайтиб боргим келмади. Унинг дийдиёлари жонга текканди. Ўзи шундоғам болалигимдан онамнинг танбеҳларини эшитиб катта бўлгандим, буниси ортиқчалик қилди. Хуллас, шундай кунларнинг бирида Ботир ака билан танишиб қолдим. – Бу исмни эшитиб бир қалқиб тушдим. Ичимда нимадир шувиллади. Шу вақт залга психолог кириб, барчанинг диққати унга қаратилди. Гапимиз шу жойда тўхтади.
Сўнгги кун, охирги дарслар.. аммо менинг хаёлим паришон эди. Наҳот шу аёл Зулхумор бўлса? Эрим шу аёлга ошиқ бўлганмиди? Ўғли эримдан эмасканда... Нега унда Ботир ака бу ҳақда айтмади. Ўзини оқлаб, менга билдириши керак эдику... миямда турли саволлар ғужғон айлана бошлади. Олди қаторда ўтирганим учунми, Нуржаҳон опа менинг ҳолатимни пайқади.
–Зилола, ҳар куни савол бериб чарчамасдингиз? Бугун эса жимсиз... – деди опа мен томонга қараб.
–Эшитяпман, опа...
–Тингламаяпсиз.. Кўзингиз менда, лекин хаёлингиз дарсда эмас... – барибир психологда, дарров пайқади.
– Хўп, бугунги охирги мавзуимиз Маҳбубалик энергияси. У аёлга нима беради? Бу энергияси тўла бўлган аёл атрофга нима узатади? Демак, диққат қиламиз...
Дарсимиз тугади. Аёллар бир- бирларига омонлик тилаб ўринларидан қўзғолишди. Мен эса турмасдим. Зулхумор (аниқ у эканлигини сезиб турардим) ўрнидан туриб, опа билан хайрлашди. Кейин менинг ёнимга келди.
–Кетмайсизми? Ё Нуржаҳон опада ишингиз борми? – деди хайриҳохлик билан.
– Сизда ишим бор. Келинг, охиригача гапириб беринг...
– Қизиқиб қолдизми? Ўзи шунақа қизиқтириб айтиб бераманда, – кулимсиради аёл. – Хўп, нима деётгандим...
– Ботир ака билан қаерда танишгандингиз? – у саволимдан ҳайратланиб кўзларимга қаради.
– У билан дўконда танишдим. Мен ишлайдиган дўконга кўп кирарди. Бир куни ёмғирда қолиб кетдим. Ботир ака мени уйимгача ташлаб қўйди. Ўша кундан ширин суҳбатларимиз бошланди. Сизга тўғрисини айтаман, мен бу эркакни чиндан севиб қолгандим. Унинг оиласи борлигини била туриб ҳам севгимдан кечгим келмади. Чунки менга ҳаётимда илк меҳрибонлик қилаётган инсон Ботир ака эди. У шунақанги хушмуомалаки, сўзлари билан тошни ҳам эритиб юбориши тайин эди. Айниқса мендек ширин сўз гадосига унинг илтифоти... ўўў... худди бир олам хазинадек бўлди. Инсон зоти меҳрга тўймас эканда...
– Болани унга айтдизми? – азбаройи ичим қизиб савол бердим яна.
– Йўқ, аввалига айтмоқчи эмасдим. Муносабатларимиз жиддийлашиб кетади, деб ўйламагандим. Бироқ... у ҳам мени севиб қолганини айтди.
– Оиласи борлигини айтмадизми? – ўзимни зўрға босиб турардим.
– Айтдим, аёлингиз, болангиз бор, дедим. Лекин у аёлини ҳурмат қилишини, ҳамма тарафлама зўр аёл эканини, аммо севги нималигини мен билан ҳис қилганини таъкидларди. Атайин унинг севгисини синаш учун қорнимдаги бола ҳақида гапирдим. У эса болани ўз номига олишини, бу биз учун тўсиқ бўлмаслигини, никоҳ ўқитиб яшашни таклиф қилди. Ҳомилам ҳақида эшитиб ҳам мендан воз кечмади. Аксинча, ўша кунлари қандайдир конфиренцияга Дубайга кетаётган экан. Мени ҳам ўзи билан олиб кетди. Бундай меҳрибончилик қаршисида мен лол қолгандим. Қолаверса, ота-онамнинг ёнида қорнимни қаппайтириб юргим келмаётганди. Шу боис унинг таклифини қабул қилдим. Уй олди мен учун. Болам туғилганда фамилиясини берди. Аммо...
– Аммо қамалиб қолди, шундайми? – мен портладим. Ортиқ чидолмадим. Ўзимни ўзгартирдим, деганим билан, хотирамни, ҳисларимни ўзгартиролмагандим ҳали.
– Ҳа, қаердан билдингиз? – сўради ҳайрон бўлиб.
– Ана шу Ботир акангизнинг ҳар тарафлама зўр, ҳурмат қилган, лекин севмаган аёли менман... – шарт ўрнимдан турдим, ортимга бурилдим. Ортимда эса мени кузатиб психолог турарди.
– Нуржаҳон опа... – кўзимда ёш айлана бошлади. Ўзимни тутсамда, кўз ёшлар пастга думалади.
– Мана энди сиз ҳақиқий синов қаршисидасиз! Шу нуқтадан ё ортга қайтасиз. Ё баландликка кўтариласиз. Суҳбатлашиб ўтирганингизни биринчи кундаёқ кўргандим. Лекин орада Зулхумор келмади. Бугун эса келди ва сиз унинг кимлигини билдингиз... Хўш, энди нима бўлади? Танлаш сиздан?
– Зилола опа, мен... мен атайин қилмаганман. – ортимдан Зулхумор гапирди. – Мен Ботир акани чиндан яхши кўраман.
– Яхши кўрган одам уни эл ичида шарманда қилишни истармиди, Зулхумор... – шарт ўгирилиб юзига қарадим. – Пул юбормасангиз, эл юрт орасида шарманда қиламан, деганмидиз...
– Аввалига шунақа қилдим. Чунки нима қилишни билмай қолдим. Нуржаҳон опа билан танишгач, мен ҳам... қилган ишларим хато эканини тушуниб етдим. Мени кечиринг...
– Нуржаҳон опа, кечирасиз, аммо бу ерда ортиқ қололмайман... – деганча югуриб ташқарига отилдим. Худди нафасим бўғилаётгандек, ҳаво етмаётгандек эди. Бекатдаги ўриндиққа ўтирганча йиғлардим. Ҳеч ўзимни босолмасдим. Ҳақиқат аччиқ бўлади, дейишарди. Унинг таъмини тотиш шу қадар ёқимсиз эканки... шу тобда кимнингдир таскинига эҳтиёж сезардим. Кимнингдир кўксига бош қўйиб, айтиб айтиб йиғлагим келарди. Шу сабабми, онамнинг уйига йўл олдим.
Онамга эшитганларимни сўзладим. Онам тасалли берди. Лекин бу етарли эмасди.
Нуржаҳон опадан яна икки- уч марта консультация олишимга тўғри келди. Зулхумор эса ўғли билан Америкага кетди. Нуржаҳон опанинг айтишича, грин- кард ютганмиш... ҳаётини тубдан янгиламоқчи эмиш. Эримдан талоқ олганмиш...
– Атиргулнинг совуқ урганини кўрганмисиз? – сўради Нуржаҳон опа.
– Ҳа, қандайдир қорайиб, бужмайиб қолади... – дедим эслашга уриниб.
– Аслида у бу ҳолида яраланган бўлади. Лекин барибир ифор таратишда давом этади. Чунки унинг вазифаси шу. Сиз ҳам атиргулдек ширин ифор таратинг, Зилола...
Опанинг гаплари мен учун далда бўлди.
Бу воқеалардан сўнг яна қамоқхонага - эримни кўргани бордим. Бу гал унинг рўпарасида илгариги аламзада, нафратга тўлган Зилола эмас, аксинча ҳаётни севувчи, Аллоҳга шукрона айтувчи, ўзига ишонган аёл турарди. Ботир аканинг кўзларидан мени кўриб, жуда қувонганини сезиш қийин эмасди. "Мен бир аёлга яхшилик қилишни, бир болани отали бўлишин истагандим", деди эрим ҳаммасидан хабардорлигимни билиб. Ким билсин, тўғри айтдими ё... Ишонасизми, мен эримни кечира олдим. Нега кечирдим? Нуржаҳон опа берган китобдаги Ҳазрати Румийнинг сўзлари менга қаттиқ таъсир қилди:
“Инсонларни неча марта кечиришинг керак?..
Аллоҳ сени қанча кечиришини истаганинг қадар...
ЖАЛОЛИДДИН РУМИЙ”
ТАМОМ
#САИДА ҚОРАБОЕВА (Saida AZIZ)
Следующая публикация
Комментарии 18
Олис йулга кузатган хам шу
Айбин епиб бекитган хам шу
Аелингни асрагин элим .
Агар аел хиенатни сезса ..
Кузига олам куринмас экан