Odd Man Out (1947) / Ο Απόκληρος της Κοινωνίας.
Βρετανικό ατμοσφαιρικό νουάρ βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του F.L.Green, σε σκηνοθεσία υψηλής ποιότητας από τον δάσκαλο των νυχτερινών λήψεων Carol Reed. Ασπρόμαυρη φωτογραφία έντονης φωτοσκίασης σπάνιας ομορφιάς από τον εικονολήπτη Robert Krasker στην πρώτη του συνεργασία με τον Carol Reed. Θα ξαναδουλέψουν μαζί δύο χρόνια αργότερα στον ‘’Τρίτο ΄Ανθρωπο’’.
Υπόθεση:
Σε μια πόλη της Ιρλανδίας, ο Τζόνι Μακ Κουήν (James Mason), επικηρυγμένος αρχηγός μιας επαναστατικής ιρλανδικής οργάνωσης και λαϊκός ήρωας της πόλης, έχει αποδράσει από τη φυλακή και τους τελευταίους έξη μήνες κρύβεται στο σπίτι της Κάθλιν Σάλιβαν (Kathleen Ryan) που ζει με τη γιαγιά της. Η Κάθλιν είναι βαθιά ερωτευμένη με τον Τζόνι, ενώ εκείνος νοιάζεται περισσότερο για την τύχη της οργάνωσης για την χρηματοδότηση της οποίας σχεδιάζει μια ληστεία. Κατά τη διάρκεια της ληστείας τα πράγματα στραβώνουν, ο Τζόνι πληγώνεται σοβαρά και σκοτώνει άθελά του έναν άνθρωπο. Στη φυγή που ακολουθεί, ο αδέξιος οδηγός καταλήγει να αφήσει τον Τζόνι στο δρόμο. Εκείνος δεν καταφέρνει να γυρίσει στο κρησφύγετό του και χάνεται στους αυλόγυρους της πόλης. Η αστυνομία εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό για να τον συλλάβει και να τον οδηγήσει στην αγχόνη. Οι συνεργάτες του Τζόνι σκοτώνονται ή συλλαμβάνονται. Ο Τζόνι βρίσκει καταφύγιο σε μερικά από τα πιο απίθανα μέρη. Αλλά μόνο προσωρινά. Η εμφάνισή του προκαλεί θύελλες στις καρδιές των ανθρώπων που τον αναγνωρίζουν. Κάποιοι τον λυπούνται αλλά δεν μπορούν να τον βοηθήσουν, κάποιοι φοβούνται και βιάζονται να τον ξεφορτωθούν, κάποιοι σκέφτονται να τον καταδώσουν, όπως ο ταλαίπωρος και πεινασμένος για αργύρια Σελ. (F.J. McCormick) και κάποιοι προσπαθούν να τον εκμεταλλευτούν. Ο ανισόρροπος ζωγράφος Λιούκι (Robert Newton) τον βλέπει σαν ευκαιρία για να αποτυπώσει επάνω στον καμβά την ψυχή ενός ετοιμοθάνατου. Απαρνημένος από συνανθρώπους ο Τζόνι, ένας ζωντανός νεκρός, παραπαίει στους νυχτωμένους δρόμους, προσπαθώντας να αποφύγει τον κλοιό της αστυνομίας κι ενώ οι δυνάμεις του σταδιακά τον εγκαταλείπουν. Στο τέλος οι μόνοι που πασχίζουν να τον βοηθήσουν είναι η Κάθλιν και ο ηλικιωμένος ιερέας που τον κατηχούσε όταν ήταν παιδί. Ενώ έξω μαίνεται χιονοθύελλα, η Κάθλιν τρελαμένη από αγωνία, βγαίνει στους δρόμους μ’ ένα πιστόλι στο παλτό της. Θα προσπαθήσει να τον βρει και να τον φυγαδέψει πάνω σ’ ένα πλοίο με τον καπετάνιο του οποίου έχει συμφωνήσει...
Η ταινία είναι ένα βαθύ ψυχολογικό δράμα, μια μελέτη ανθρώπινων χαρακτήρων που δοκιμάζονται σε ακραίες συνθήκες. Μα πάνω απ’ όλα είναι μια μελέτη της ανθρώπινης συμπόνοιας και των ορίων στα οποία μπορεί να φτάσει.
O Ρομάν Πολάνσκι έχει, επανειλημμένα, χαρακτηρίσει τον ‘‘Απόκληρο της Κοινωνίας’’ σαν την αγαπημένη του ταινία. Νιώθει πως είναι ανώτερη από τον ‘‘Τρίτο ΄Ανθρωπο’’ το πιο γνωστό αριστούργημα του Κάρολ Ρήντ: ‘‘Εξακολουθώ να την θεωρώ σαν μια από τις καλύτερες ταινίες που έχω δει. Μια ταινία που με έκανε να ακολουθήσω αυτήν την καριέρα περισσότερο από καθετί άλλο. Πάντα ονειρευόμουν να κάνω ταινίες σαν αυτή... ’’
Ο James Mason δίνει την πιο συναρπαστική ερμηνεία της ζωής του στο ρόλο του τραγικού Τζόνι Μακ Κουήν. Η παρουσία του είναι κυρίαρχη σε όλες τις σκηνές που είναι παρών και ο σκηνοθέτης φροντίζει να τον υπενθυμίζει όταν δεν είναι. Με εκείνη την βελούδινη φωνή του και ένα πρόσωπο απόλυτης ηρεμίας καταφέρνει να προκαλεί κλιμακούμενη συγκίνηση.
Ο Robert Newton είναι κι αυτός εξαιρετικός στο ρόλο του ανισόρροπου ζωγράφου που επιδιώκει να αποτυπώσει στον καμβά την ψυχή ενός ετοιμοθάνατου.
΄Ολοι οι δευτεραγωνιστές της ταινίας έχουν σπουδαία παρουσία. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονταν από το θέατρο Abbey του Δουβλίνου, όπως:
Ο Elwyn Brook-Jones στο ρόλο του Τόμπερ ενός αποτυχημένου σπουδαστή ιατρικής.
Ο F. J. McCormick στο ρόλο του Σελ ενός ταλαίπωρου οπορτουνιστή, και πεινασμένου πτηνολάτρη.
Ο W. G. Fay στο ρόλο του πάτερ Τομ, ενός γλυκύτατου καθολικού ιερέα.
Η Kathleen Ryan στο ρόλο της Κάθλιν, της κοπέλας που αγαπάει τον Τζόνι