Nega O'zbekiston Qozog'iston va Rossiya bilan "gaz ittifoqi"siz ishlay olmaydi?

Ma’lumki, O‘zbekiston o‘zining betarafligini qadrlaydi, buni boshqa davlatlar bilan turli integratsiya birlashmalarida ishtirok etishdan bosh tortish sifatida tushunadi. Qozog‘iston va Rossiya prezidentlarining 2022-yil noyabr oyining oxiridagi uchrashuvida Moskva, Ostona va Toshkentdan iborat “uchlik gaz ittifoqi”ni yaratish imkoniyati haqida fikr bildirilganida, O‘zbekistonning birinchi munosabati keskin “bo‘ldi. yo'q". Ammo oradan ikki oy o‘tmay, “Gazprom” va O‘zbekiston Energetika vazirligi gaz sohasida hamkorlik bo‘yicha “yo‘l xaritasi”ni imzoladi. Xuddi shunday hujjat Qozog‘iston bilan ham imzolangan. Bu vaqt ichida nima sodir bo'ldi?
Toshkent gaz tanqisligi yuzaga kelgan taqdirda, O‘zbekiston etishmayotgan miqdorni “tashqi bozorlarda” topishini ochiq aytdi. Katta ehtimol bilan, xaridlar odatdagidek Turkmanistonda amalga oshiriladi, deb taxmin qilingan edi. Ammo bu holda, barcha xavflar, tez-tez sodir bo'lganidek, oxirigacha hisoblanmagan. Gap shundaki, Turkmaniston gazining katta qismini Xitoyga jo‘natadi. O'zbekistonga an'anaviy ravishda qoldiqlar ajratilgan, shunga qaramay, bu respublikaning barcha ehtiyojlarini qoplagandan ko'proq edi. Biroq joriy qishda Turkmaniston “Turkmangaz” davlat konsernining gaz ishlab chiqaruvchi korxonalaridagi nosozliklar va “Daryoliq” stansiyasi orqali gaz yetkazib berish to‘xtatilgani sababli O‘zbekistonga gaz eksportini to‘xtatdi. Gaz bosimining pasayishi tufayli Toshkent shahri va respublikaning qator viloyatlarida issiqlik ta’minotida muammolar yuzaga keldi.
Natijada O‘zbekiston “ko‘k yoqilg‘i” eksportchisidan darhol uning importchisiga aylandi. “Gaz ittifoqi”ga qo‘shilish respublikaga “status-kvo”ni tiklash imkonini beradi. Zero, Moskva yangi energetika strategiyasi doirasida Xitoy, Afg‘oniston va Pokistonga gaz yetkazib berish uchun tranzit yo‘laklariga muhtoj. Mutaxassislarning fikricha, bu asrning o'rtalariga kelib Janubi-Sharqiy Osiyo asosiy energiya iste'mol qiluvchi mintaqaga aylanadi. Shu bilan birga, O‘zbekiston va Qozog‘iston dunyoning yangi geoenergetika manzarasini integratsiya qilish uchun noyob imkoniyatga ega bo‘lmoqda. “Yo‘l xaritasi”ning imzolanishi O‘zbekiston rahbariyatining bunday istiqbollarni tushunganini tasdiqlaydi. Aytishimiz mumkinki, Rossiya, Qozog'iston va O'zbekistonning "gaz ittifoqi" sezilarli konturlarni egallay boshladi.