Ўзбек ҳукумати кимни рози қилсин?

بسم الله الرحمن الرحيم
9 май куни Украина президенти Володимир Зеленский Украина Миллий хавфсизлик ва мудофаа кенгаши Россия агрессор давлатининг 58 нафар фуқароси ва 74 юридик шахсига қарши жорий қилган санкцияларни амалга киритди. Бу ҳақда президент сайтидаги 301/2025-сонли фармонда айтилган.
Санкцияларга россияликлар Украинага қарши урушда фойдаланаётган технологик ускуналарни ишлаб чиқариш ёки етказиб беришга алоқадор бўлган корхоналар киритилди. Чекловларга дучор бўлган юридик шахслар орасида Эрондан учта, Ўзбекистондан учта ва Хитойдан битта компания бор.
Санкциялар 10 йил давомида амал қилади. Улар Украина ҳудудидаги активларини блоклаш, лицензияларини бекор қилиш, интеллектуал мулк объектларини беришни тақиқлаш, савдо келишувларини тўхтатиш, шунингдек, барча Украина давлат мукофотларидан маҳрум қилишни ўз ичига олади.
Санкцияга дучор бўлган Ўзбекистон компаниялари қуйидагилар:
Mercury Renaissance – 2016 йил апрелида рўйхатга олинган, фуқаролик объектлари қурилиши учун қурилиш техникаси ва ускуналарини ижарага бериш ва лизинг билан шуғулланади. Раҳбари – Азамжон Валихонов, таъсисчилари – Рустам Мўминов (60%) ва Михаил Глухов (40%);
Raw Materials Cellulose – 2017 йил ноябрида рўйхатга олинган, ёғоч массаси ва целлюлоза ишлаб чиқариш билан шуғулланади. Раҳбари – Шерзод Шукурлаев, таъсисчиси – Лариса Уткина (100%);
Farg'ona Kimyo Zavodi (Фарғона кимё заводи) – корхона 2012 йил августида рўйхатга олинган, ёғоч массаси ва целлюлоза ишлаб чиқариш билан шуғулланади. Раҳбари – Сергей Сабиров, таъсисчиси – Mercury Renaissance (100%).
Бундан ташқари, Mercury Renaissance таъсисчиларидан бири бўлган Рустам Мўминовга қарши шахсий санкциялар ҳам жорий этилди.
Ваҳоланки, Марказий Осиё давлатлари, хусусан, Ўзбекистон Европа Иттифоқи билан Самарқанддаги саммит якунларига кўра, Россиянинг санкцияларни четлаб ўтишга қаратилган уринишларига қарши кураш бўйича ҳамкорликни давом эттиришга келишиб олган эдилар. Бу ҳақда тадбир якунлари бўйича қабул қилинган қўшма декларацияда ҳам айтилган. Ҳужжатда шундай дейилади: “Санкцияларни четлаб ўтишнинг олдини олиш бўйича ҳамкорлик муносабатларимизнинг муҳим жиҳати бўлиб қолмоқда. Шу муносабат билан биз бу масала бўйича, айниқса, ЕИнинг санкциялар бўйича махсус элчисининг ишига мувофиқ равишда умумий юқори устувор товарларнинг реэкспортини олдини олиш мақсадида ҳамкорликни давом эттиришга келишиб олдик”.
Бундан ташқари, жорий йил 14 апрел куни Европа Иттифоқининг хавфсизлик ва ташқи сиёсат масалалари бўйича олий вакили Кая Каллас 9 май куни Москвадаги ҳарбий тантаналарда иштирок этиш борасида муҳим огоҳлантириш билан чиқди. У Россиянинг Украинада давом этаётган уруши шароитида бу масалага жиддий ёндашиш зарурлигини таъкидлади. Бу ҳақда Poltava Today хабар берди.
“Шунингдек, жуда аниқ муҳокама қилинган нарса шуки, Москвадаги 9 май парадлари ёки байрамларида ҳар қандай иштирок Европа томонидан енгил қабул қилинмайди, чунки Россия Европа ҳудудида тўлиқ миқёсдаги уруш олиб бормоқда”, – деди Каллас Люксембургда ташқи ишлар вазирлари учрашувидан кейин журналистларга.
Каллас, шунингдек, Европа Иттифоқи ўз позициясини аниқ баён қилганини ва номзод давлатларнинг бу тадбирларда иштирок этишини қўллаб-қувватламаслигини таъкидлади. “Биз ҳеч бир номзод давлатнинг Москвадаги 9 май тадбирларида иштирок этишини хоҳламаслигимизни жуда аниқ қилиб айтдик”, – дея қўшимча қилди у.
Кая Калласнинг бу огоҳлантируви “қизимга гапираман, келиним сен эшит” қабилида бўлди. Шунга қарамасдан, Шавкат Мирзиёев Марказий Осиёнинг бошқа раҳбарлари қатори Владимир Путиннинг таклифига биноан 9 май куни Иккинчи жаҳон урушидаги ғалабанинг 80 йиллигига бағишланган тадбирларда иштирок этди. Ушбу тадбирлар доирасида Мирзиёев ва Путиннинг учрашуви бўлиб ўтди. Учрашувда Ўзбекистон-Россия кенг қамровли стратегик шериклик ва иттифоқчилик муносабатларини янада кенгайтириш ва мустаҳкамлаш, шу жумладан, Россия президентининг ўтган йил май ойидаги Ўзбекистонга ташрифи давомида эришилган келишувларни амалга ошириш масалалари кўриб чиқилди.
Шунингдек, Володимир Зеленский санкцияни амалга киритган 9 май кунининг ўзида Львовда “Украинага қарши жиноятлар бўйича махсус трибунал тузиш коалицияси” ташқи ишлар вазирларининг Россия Федерациясига қарши учрашуви бўлиб ўтди. Коалицияга аъзо давлатлар ташқи ишлар вазирлари ва бошқа вакиллари махсус трибунал тузишни маъқулладилар. Бунга БМТ Бош Ассамблеясининг Украинага қарши тажовуз бўйича резолюциялари ва 2024 йил 22 ноябрдаги давлатлар коалициясининг Вена-Рига баёноти асос бўлди. Эртаси кун 10 майда Франция Президенти Эммануэль Макрон, Британия Бош вазири Кир Стармер, Польша Бош вазири Дональд Туск ва Германия канцлери Фридрих Мерц биргаликда Киевга ташриф буюришди. Улар Украина Президенти Владимир Зеленский билан учрашиб, Европанинг Украинага бўлган қўллаб-қувватловини яна бир бор тасдиқлашди. Франция Президенти Макрон ва Британия Бош вазири Стармер, Украина билан “зарур бўлганча давом этадиган” ҳамкорликка тайёр эканликларини таъкидлашди. Улар ҳарбий ёрдамни ошириш ва Россияга босимни кучайтириш кераклигини билдиришди.
Кўриниб турибдики, Украинанинг Ўзбекистонни юридик ва жисмоний шахсларига нисбатан амалга киритган санкциялари ортида катта эҳтимол билан Европа Иттифоқи, балки унинг соясига ўтиб олиб, Украина масаласи бўйича ўз қарашларини илгари сураётган Англия турибди.
Хулоса шуки, Ўзбекистон ҳукумати ҳаммасини бирдек рози қилиш мумкин бўлмаган ўйинга ўзини олиб кирди. Унинг ҳолати “бир юзини силатаман деб, иккинчи юзини тарсакига тутиб берган киши”га ўхшайди. Шундай экан, ҳар қандай чигалликдан ҳам чиқиш йўлини кўрсатиб, дунё ва охират азизлигига эриштирадиган Зот – Аллоҳ таолони рози қилиш томон бурилиш лозим.
وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا
– “Ким Аллоҳдан тақво қилса, унга чиқар йўлни пайдо қилиб беради. Ва унга ўзи ўйламаган тарафдан ризқ беради. Ким Аллоҳга таваккул қилса, бас, унга У Зотнинг Ўзи кифоядир. Албатта, Аллоҳ Ўз ишига етгувчидир. Дарҳақиқат, Аллоҳ ҳар бир нарсага бир миқдор қилиб қўйгандир”. (Талоқ:2-3)
Ҳизб ут-Таҳрир Ўзбекистон Матбуот бўлими аъзоси Иззатуллоҳ
17.05.2025й