Адзіны ў Магілёве беларускамоўны клас збіраюцца зачыняць

Два гады запар Яліна Салаўёва — адзіная беларускамоўная вучаніца. Бацькі спрабуюць знайсці дачцэ аднакласнікаў, аднак ахвотных вучыцца па-беларуску ў 360-тысячным горадзе пакуль няма.
У госці да Салаўёвых прыходзім раніцай, Яліна акурат збіраецца ў школу. Дзяўчынка вучыцца у першай школе. Яе дзень распісаны амаль па хвілінах: спачатку урокі, потым дададковыя заняткі па англіскай мове, гурткі.
— Больш за усё я люблю фізкультуру ды англіскую мову, — ледзь не адзінае, што кажа нам Яліна.
— Бо на гэтых уроках яна разам з іншымі дзецьмі, — тлумачыць маці, Надзея Салаўёва. — Быць адной ў класе — не нармальная сітуацыя, і гэта разумее і яна і мы. Але ў нас няма выбару, альбо мы вучымся па-беларуску так, альбо ніяк.
“Каб вучыцца па-беларуску, мы пайшлі ў школу ў 5 гадоў”
Яліна не самая гаваркая дзяўчынка. Значна ахвотней яна гуляецца з катамі ды хаваецца ад нашага фатографа. Мы ж размаўляем з бацькамі.
— Аддаваць яе ў школу так рана не хацелі, на той момант ёй яшчэ 6 год не споўнілася. Але гэта быў адзіны шанс вучыцца па-беларуску, бо заявы падалі адразу 4 сям’і. Праўда, чыноўнікі цягнулі з адказам да апошняга. І калі 30 жніўня сказалі, што клас усё ж будзе, тыя бацькі ўжо аддалі дзяцей у іншыя школы. Нам саступаць было няма як, — распавядае Надзея.
Пры ўсіх мінусах, плюсы такога навучання ў індывідуальным падходзе, амаль, як рэпэтытар. А зараз дзяўчына рыхтуецца да алімпіяды па матэматыцы.
— Па беларускай мове, яна пераможа і так. Амаль усе яе аднагодкі мовы не ведаюць, нават на прымітыўным узроўні, — кажа Надзея Салаўёва.
Беларуская мова ў школе выкладаецца, як замежная
Пакуль мы размаўляем з дарослымі, Ялінка гартае кніжкі, падпісаныя вядомымі пісьменнікамі. У кватэры на відавоку здымкі з Уладзімірам Арловым ды Нілам Гілевічам. Бацькі стараюцца, каб дзяўчынка чула мову не толькі ад мамы і таты.
— Да 3 гадоў яна размаўляла толькі па-беларуску. Але потым пайшла ў сад і школу, дзе хутка пераключылася на рускую мову, калі адчула што дзеці яе не разумеюць. Праблема ў тым, што 80% свайго часу дзеці праводзяць у школе, з сябрамі, на гуртках. І нават калі бацькі беларускамоўныя, рускую мову яны чуюць часцей, бо яна паўсюль.
Таму нават у Яліны слоўнікавы запас даволі абмежаваны. Дзеці ў рускамоўных класах маюць толькі 2 гадзіны беларускай мовы на тыдзень. У выніку — беларуская мова для іх, як замежная.
Бацькі баяцца, што іх дзеці будуць “белымі варонамі”
Многія беларускамоўныя бацькі аддаюць дзяцей ў рускамоўныя класы, каб тыя не былі “белымі варонамі”. Калі дачка сяброў Салаўёвых здавала іспыты пасля 11 класа па-беларуску, настаўніца ўвесь час казала: “Ну што ты выпендрываешся?”. Таму бацькі баяцца.
— А вы не баіцеся? — пытаемся ў Надзеі і Змітра.
— Баімся, але ад усіх глупых людзей дзіця усё адно не ўратуеш, — кажа Надзея. — Мы абралі беларускую мову, бо для нас важна, каб дачка ўспрымала яе. Без гэтага немагчыма быць беларусам. Выбар на карысць рускай мовы гэта адмаўленне ад нацыянальнай культуры на карысць суседней. А руску, англійскую — трэба вывучаць дадаткова, чым больш — тым лепш. Калі вырасце, сама вырашўыць на якой мове размаўляць.
Людзям мова патрэбная, але яны не бачаць перспектыў
— Каб бацькі павялі дзяцей у беларускі клас, у краіне павінны быць хаця б адзін беларускі універсітэт, — лічыць Надзея Салаўёва.
— А сёння ў краіне моўнае пытанне зрабілі палітычным, — кажа Зміцер Салаўёў. — Але ж для чалавека, мова атаясамляецца найперш з культурай, сям’ёй, традыцыямі. Таму, калі дзяржава захоча, людзі вельмі хутка загавораць па-беларуску.
Клас збіраюцца зачыняць
Пачатковая школа, дзе вучыцца Яліна, месцілася ў асобным будынку. Але там пацёк дах. Грошы на рамонт не знайшлі, і будынак проста зачынілі. Сёлета дзяцей перавялі ў асноўны корпус школы, але класаў на ўсіх не хапае. Пакуль Яліна займаецца ў кнігасховішчы, якое плануць зрабіць класам.
— Але дырэктар школы нам сказала, што ў наступным годзе клас зачыняць. Калі ў класе будзе мінімум 10 вучняў, то яго не маюць права зачыніць. Толькі заяваў ад бацькоў і дапамогі ад чыноўнікаў няма. Прыйсці на бацькоўскія сходы і распавесці пра клас іншым, мне не дазваляюць. Мы рыхтуем відэаролік са зваротам да бацькоў, які змесцім у сацыяльных сетках.
Бацькі Яліны будуць дамагацца, каб дачка і надалей вучылася па-беларуску. Калі спатрэбіцца, то нават праз суд: “Канстытуцыю пакуль ні хто не адмяняў…” http://gorad.by/by/page/society/6622