Қуръони карим, Сура Оли

Имрон - ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ
(111-Оятдан.....155-Оятгача)
ﻟَﻦ ﻳَﻀُﺮُّﻭﻛُﻢْ ﺇِﻻَّ ﺃَﺫًﻯ ﻭَﺇِﻥ
ﻳُﻘَﺎﺗِﻠُﻮﻛُﻢْ ﻳُﻮَﻟُّﻮﻛُﻢُ ﺍﻷَﺩُﺑَﺎﺭَ ﺛُﻢَّ ﻻَ
ﻳُﻨﺼَﺮُﻭﻥَ
111 . Улар сизларга озор
беришдан ўзга ҳеч қандай
зарар етказа олмаслар. Агар
сизларга қарши уруш
қилсалар, ортга қараб
қочарлар. Сўнгра уларга ёрдам
берилмас.
ﺿُﺮِﺑَﺖْ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢُ ﺍﻟﺬِّﻟَّﺔُ ﺃَﻳْﻦَ ﻣَﺎ
ﺛُﻘِﻔُﻮﺍْ ﺇِﻻَّ ﺑِﺤَﺒْﻞٍ ﻣِّﻦْ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺣَﺒْﻞٍ
ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻭَﺑَﺂﺅُﻭﺍ ﺑِﻐَﻀَﺐٍ ﻣِّﻦَ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺿُﺮِﺑَﺖْ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢُ ﺍﻟْﻤَﺴْﻜَﻨَﺔُ
ﺫَﻟِﻚَ ﺑِﺄَﻧَّﻬُﻢْ ﻛَﺎﻧُﻮﺍْ ﻳَﻜْﻔُﺮُﻭﻥَ
ﺑِﺂﻳَﺎﺕِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻳَﻘْﺘُﻠُﻮﻥَ ﺍﻷَﻧﺒِﻴَﺎﺀَ
ﺑِﻐَﻴْﺮِ ﺣَﻖٍّ ﺫَﻟِﻚَ ﺑِﻤَﺎ ﻋَﺼَﻮﺍ
ﻭَّﻛَﺎﻧُﻮﺍْ ﻳَﻌْﺘَﺪُﻭﻥَ
112 . Аллоҳ ипи бўлмаса ёки
одамлар ипи бўлмаса, уларга
қаерда бўлсалар ҳам, хорлик
битилди. Уларга Аллоҳнинг
ғазаби лозим бўлди ва
мискинлик битилди. Бундай
бўлишлиги уларнинг
Аллоҳнинг оятларига куфр
келтиришлари ва Набийларни
ноҳақдан ўлдиришлари
сабабидандир. Бундай
бўлишлиги осий бўлганлари
ва ҳаддан ошганлари
сабабидандир.
ﻟَﻴْﺴُﻮﺍْ ﺳَﻮَﺍﺀ ﻣِّﻦْ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ
ﺃُﻣَّﺔٌ ﻗَﺂﺋِﻤَﺔٌ ﻳَﺘْﻠُﻮﻥَ ﺁﻳَﺎﺕِ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﺁﻧَﺎﺀ ﺍﻟﻠَّﻴْﻞِ ﻭَﻫُﻢْ ﻳَﺴْﺠُﺪُﻭﻥَ
113 . Улар баробар эмаслар.
Аҳли китоблардан Аллоҳнинг
оятларини сажда қилган
ҳолларида кечасида тиловат
қиладиган яхши тоифалари
ҳам бор.
ﻳُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻭَﺍﻟْﻴَﻮْﻡِ ﺍﻵﺧِﺮِ
ﻭَﻳَﺄْﻣُﺮُﻭﻥَ ﺑِﺎﻟْﻤَﻌْﺮُﻭﻑِ ﻭَﻳَﻨْﻬَﻮْﻥَ
ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤُﻨﻜَﺮِ ﻭَﻳُﺴَﺎﺭِﻋُﻮﻥَ ﻓِﻲ
ﺍﻟْﺨَﻴْﺮَﺍﺕِ ﻭَﺃُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﻣِﻦَ
ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤِﻴﻦَ
114 . Улар Аллоҳга, охират
кунига иймон келтирарлар,
амри маъруф ва наҳйи мункар
қиларлар ва яхшиликларга
шошиларлар. Ана ўшалар аҳли
солиҳлардандир.
ﻭَﻣَﺎ ﻳَﻔْﻌَﻠُﻮﺍْ ﻣِﻦْ ﺧَﻴْﺮٍ ﻓَﻠَﻦ
ﻳُﻜْﻔَﺮُﻭْﻩُ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠِﻴﻢٌ ﺑِﺎﻟْﻤُﺘَّﻘِﻴﻦَ
115 . Яхшилик қилсалар,
ҳаргиз инкор этилмаслар.
Аллоҳ тақводорларни яхши
билувчи зотдир. (Яъни, улар
яхшилик қилсалар, ҳеч қачон
зое кетмайди. Ушбу оятларда
аҳли китоблардан иймонга
келган мўминларнинг ажойиб
сифатлари зикр қилинмоқда.
Улар иймонлилар сафидан
муносиб ўрин олиб, иймон
тақозоси ила ҳаракат қилиб
улкан бахт-саодатга
эришдилар.)
ﺇِﻥَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﻟَﻦ ﺗُﻐْﻨِﻲَ
ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﺃَﻣْﻮَﺍﻟُﻬُﻢْ ﻭَﻻَ ﺃَﻭْﻻَﺩُﻫُﻢ
ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺷَﻴْﺌﺎً ﻭَﺃُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﺃَﺻْﺤَﺎﺏُ
ﺍﻟﻨَّﺎﺭِ ﻫُﻢْ ﻓِﻴﻬَﺎ ﺧَﺎﻟِﺪُﻭﻥَ
116 . Албатта, куфр
келтирганлардан моллари ҳам,
болалари ҳам ҳаргиз Аллоҳ
азобидан ҳеч нарсани қайтара
олмас. Ана ўшалар дўзах
эгаларидир. Улар унда
абадийдирлар.
ﻣَﺜَﻞُ ﻣَﺎ ﻳُﻨﻔِﻘُﻮﻥَ ﻓِﻲ ﻫِـﺬِﻩِ
ﺍﻟْﺤَﻴَﺎﺓِ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ ﻛَﻤَﺜَﻞِ ﺭِﻳﺢٍ ﻓِﻴﻬَﺎ
ﺻِﺮٌّ ﺃَﺻَﺎﺑَﺖْ ﺣَﺮْﺙَ ﻗَﻮْﻡٍ ﻇَﻠَﻤُﻮﺍْ
ﺃَﻧﻔُﺴَﻬُﻢْ ﻓَﺄَﻫْﻠَﻜَﺘْﻪُ ﻭَﻣَﺎ ﻇَﻠَﻤَﻬُﻢُ
ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻟَـﻜِﻦْ ﺃَﻧﻔُﺴَﻬُﻢْ ﻳَﻈْﻠِﻤُﻮﻥَ‎ ‎
117 . Уларнинг бу дунё
ҳаётида қиладиган
нафақалари мисоли ўзига
зулм қилган бир қавмнинг
экинини уриб ҳалок қилган
совуқ шамолга ўхшайди.
Аллоҳ уларга зулм қилмади.
Лекин улар ўзларига зулм
қилдилар. (Яхши экинзор бор.
Кўрган одам хурсанд бўлади.
Аммо экинзорнинг эгаси зулм
қилди, гуноҳкор бўлди. Шу
сабабдан совуқ шамол келиб,
экинларини совуқ уриб кетди.
Экинзор ҳалок бўлди. Ҳеч
нарса қолмади. Кофирларнинг
бу дунёда қилган хайр-
эҳсонлари ҳам худди шунга
ўхшайди. Сиртдан кўрган
одамга савобли иш.
Яхшиликка пул-мол
сарфлаяпти. Аммо эгасининг
иймони йўқ. Бу эса, катта
гуноҳ. Иймон бўлмаса, ҳеч
қандай хайр-эҳсон қабул
бўлмайди. Унга савоб
берилмайди. Совуқ шамол
экинзорни ҳалок қилганидек,
уларнинг кофирлиги ҳам
эҳсонларини бефойда қилади.)
ﻳَﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻻَ ﺗَﺘَّﺨِﺬُﻭﺍْ
ﺑِﻄَﺎﻧَﺔً ﻣِّﻦ ﺩُﻭﻧِﻜُﻢْ ﻻَ ﻳَﺄْﻟُﻮﻧَﻜُﻢْ
ﺧَﺒَﺎﻻً ﻭَﺩُّﻭﺍْ ﻣَﺎ ﻋَﻨِﺘُّﻢْ ﻗَﺪْ ﺑَﺪَﺕِ
ﺍﻟْﺒَﻐْﻀَﺎﺀ ﻣِﻦْ ﺃَﻓْﻮَﺍﻫِﻬِﻢْ ﻭَﻣَﺎ
ﺗُﺨْﻔِﻲ ﺻُﺪُﻭﺭُﻫُﻢْ ﺃَﻛْﺒَﺮُ ﻗَﺪْ ﺑَﻴَّﻨَّﺎ
ﻟَﻜُﻢُ ﺍﻵﻳَﺎﺕِ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺗَﻌْﻘِﻠُﻮﻥَ
118 . Эй иймон келтирганлар,
ўзингиздан бошқадан сирдош
тутманг. Улар сизга ёмонлик
қилишини қўймаслар.
Машаққатда қолишингизни
хоҳларлар. Душманликлари
оғизларидаги (сўзлари)дан
билиниб турибди. Дилларида
махфий тургани яна ҳам
каттароқ. Агар ақл юритадиган
бўлсангиз, биз сизларга оят-
белгиларни баён қилиб
бўлдик.
ﻫَﺎﺃَﻧﺘُﻢْ ﺃُﻭْﻻﺀ ﺗُﺤِﺒُّﻮﻧَﻬُﻢْ ﻭَﻻَ
ﻳُﺤِﺒُّﻮﻧَﻜُﻢْ ﻭَﺗُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ ﺑِﺎﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ
ﻛُﻠِّﻪِ ﻭَﺇِﺫَﺍ ﻟَﻘُﻮﻛُﻢْ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﺁﻣَﻨَّﺎ ﻭَﺇِﺫَﺍ
ﺧَﻠَﻮْﺍْ ﻋَﻀُّﻮﺍْ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢُ ﺍﻷَﻧَﺎﻣِﻞَ
ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻐَﻴْﻆِ ﻗُﻞْ ﻣُﻮﺗُﻮﺍْ
ﺑِﻐَﻴْﻈِﻜُﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻋَﻠِﻴﻢٌ ﺑِﺬَﺍﺕِ
ﺍﻟﺼُّﺪُﻭﺭِ
119 . Ҳой сизлар! Уларни яхши
кўрасизлар-у, улар сизни яхши
кўрмайдилар. Сизлар
китобнинг ҳаммасига иймон
келтирасизлар-у, улар
сизларни кўрганда, иймон
келтирдик, дерлар, аммо ҳоли
қолганларида, сизларга бўлган
қаттиқ аччиқларидан бармоқ
тишларлар. Сен:«Аччиқларинг
билан ўлиб кетинглар», деб
айт. Албатта, Аллоҳ дилларни
эгаллаган нарсаларни
билувчидир». (Мусулмонлар
соддаликлари учун ўзларидан
бошқалар уларга чиройлироқ
муомала қилиб, бир оз мақтаб
қўйса, бўлди, муҳаббат
қўяверадилар, уларни
ўзларига сирдош қилиб
олаверадилар. Бу хато ишдир,
чунки қарши тараф ҳеч қачон
мусулмонларни яхши
кўрмайди. Мусулмонлар
Аллоҳдан тушган ҳамма
китобларга, жумладан,
ўзларига душманлик
қилаётганларга тушган
китобларга ҳам иймон
келтирадилар. Бу хато эмас,
балки мусулмонлик
бурчидир.)
ﺇِﻥ ﺗَﻤْﺴَﺴْﻜُﻢْ ﺣَﺴَﻨَﺔٌ ﺗَﺴُﺆْﻫُﻢْ
ﻭَﺇِﻥ ﺗُﺼِﺒْﻜُﻢْ ﺳَﻴِّﺌَﺔٌ ﻳَﻔْﺮَﺣُﻮﺍْ ﺑِﻬَﺎ
ﻭَﺇِﻥ ﺗَﺼْﺒِﺮُﻭﺍْ ﻭَﺗَﺘَّﻘُﻮﺍْ ﻻَ ﻳَﻀُﺮُّﻛُﻢْ
ﻛَﻴْﺪُﻫُﻢْ ﺷَﻴْﺌﺎً ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺑِﻤَﺎ
ﻳَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ ﻣُﺤِﻴﻂٌ
120 . Сизга яхшилик етса,
уларга ёмон бўлар. Сизларга
мусибат етса, улар хурсанд
бўларлар. Агар сабр ва тақво
қилсангиз, уларнинг макри
сизга ҳеч зарар қилмас.
Албатта, Аллоҳ қилаётган
ишларини иҳота қилгувчидир.
ﻭَﺇِﺫْ ﻏَﺪَﻭْﺕَ ﻣِﻦْ ﺃَﻫْﻠِﻚَ ﺗُﺒَﻮِّﺉُ
ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ ﻣَﻘَﺎﻋِﺪَ ﻟِﻠْﻘِﺘَﺎﻝِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﺳَﻤِﻴﻊٌ ﻋَﻠِﻴﻢٌ
121 . Аҳлингдан эрталаб чиқиб,
мўминларни уруш жойларига
турғизганингни эсла! Аллоҳ
эшитувчи ва билувчи зотдир.
ﺇِﺫْ ﻫَﻤَّﺖ ﻃَّﺂﺋِﻔَﺘَﺎﻥِ ﻣِﻨﻜُﻢْ ﺃَﻥ
ﺗَﻔْﺸَﻼَ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻟِﻴُّﻬُﻤَﺎ ﻭَﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﻓَﻠْﻴَﺘَﻮَﻛَّﻞِ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ
122 . Сизлардан икки тоифа
қўрқиб заифлашмоқчи
бўлганини эсла! Аллоҳ
уларнинг валийсидир.
Мўминлар фақат Аллоҳнинг
Ўзига таваккал қилсинлар. (Бу
ояти карима Ҳазраж
қабиласига мансуб Бани
Салама уруғи ва Авс
қабиласига мансуб Бани
Ҳориса уруғи ҳақида тушган.
Улар мунофиқларнинг
бошлиғи Абдуллоҳ ибн Убай
ибн Салул хафа бўлиб:
«Менинг айтганимни қилмай,
ёш болаларнинг айтганини
қилди», деб жангчиларнинг
учдан бирини олиб Уҳуд
йўлидан қайтганида, унинг
фитнасига учишларига сал
қолган эди. Бу эса,
мусулмонлар сафининг янада
заифлашишига, руҳий ва
маънавий тушкунлик
келтиришга сабаб бўлиши
мумкин эди. Ҳали уруш
бошланмай туриб бундай
ишларнинг бўлиши жуда ҳам
ноқулай вазиятни вужудга
келтирар эди. Лекин бу
тоифаларни Аллоҳ таолонинг
Ўзи сақлаб қолди, иноятига
олди.)
ﻭَﻟَﻘَﺪْ ﻧَﺼَﺮَﻛُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺑِﺒَﺪْﺭٍ ﻭَﺃَﻧﺘُﻢْ
ﺃَﺫِﻟَّﺔٌ ﻓَﺎﺗَّﻘُﻮﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻟَﻌَﻠَّﻜُﻢْ
ﺗَﺸْﻜُﺮُﻭﻥَ
123 . Батаҳқиқ, Бадрда оз
бўлсаларингизлар ҳам, Аллоҳ
сизларга нусрат берди. Бас,
Аллоҳга тақво қилинг, шоядки
шукр қилсангиз.
ﺇِﺫْ ﺗَﻘُﻮﻝُ ﻟِﻠْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ ﺃَﻟَﻦ
ﻳَﻜْﻔِﻴﻜُﻢْ ﺃَﻥ ﻳُﻤِﺪَّﻛُﻢْ ﺭَﺑُّﻜُﻢ
ﺑِﺜَﻼَﺛَﺔِ ﺁﻻَﻑٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟْﻤَﻶﺋِﻜَﺔِ
ﻣُﻨﺰَﻟِﻴﻦَ
124 . Мўминларга: «Сизга
Роббингиз туширилган уч минг
фаришталар ила мадад
бермоғи кифоя қилмайдими?!»
деганингни эсла!
ﺑَﻠَﻰ ﺇِﻥ ﺗَﺼْﺒِﺮُﻭﺍْ ﻭَﺗَﺘَّﻘُﻮﺍْ
ﻭَﻳَﺄْﺗُﻮﻛُﻢ ﻣِّﻦ ﻓَﻮْﺭِﻫِﻢْ ﻫَـﺬَﺍ
ﻳُﻤْﺪِﺩْﻛُﻢْ ﺭَﺑُّﻜُﻢ ﺑِﺨَﻤْﺴَﺔِ ﺁﻻﻑٍ
ﻣِّﻦَ ﺍﻟْﻤَﻶﺋِﻜَﺔِ ﻣُﺴَﻮِّﻣِﻴﻦَ
125 . «Ҳа (кифоя қилади)! Агар
сабр ва тақво қилсангиз, улар
шу пайт келиб қолсалар ҳам,
Роббингиз сизга белгили беш
минг фаришта ила мадад
беради».
ﻭَﻣَﺎ ﺟَﻌَﻠَﻪُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺇِﻻَّ ﺑُﺸْﺮَﻯ ﻟَﻜُﻢْ
ﻭَﻟِﺘَﻄْﻤَﺌِﻦَّ ﻗُﻠُﻮﺑُﻜُﻢ ﺑِﻪِ ﻭَﻣَﺎ
ﺍﻟﻨَّﺼْﺮُ ﺇِﻻَّ ﻣِﻦْ ﻋِﻨﺪِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺍﻟْﻌَﺰِﻳﺰِ
ﺍﻟْﺤَﻜِﻴﻢِ
126 . Аллоҳ буни фақат сизга
суюнчилик ва қалбингиз
таскин топиши учунгина
қилди. Аслида, нусрат азиз ва
ҳаким Аллоҳнинг
ҳузуридандир.
ﻟِﻴَﻘْﻄَﻊَ ﻃَﺮَﻓﺎً ﻣِّﻦَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ
ﺃَﻭْ ﻳَﻜْﺒِﺘَﻬُﻢْ ﻓَﻴَﻨﻘَﻠِﺒُﻮﺍْ ﺧَﺂﺋِﺒِﻴﻦَ
127 . Куфр келтирганларнинг
бир тарафини кесиш учун ёки
хорлаш учун, токи ноумид
бўлиб қайтсинлар. (Бадр
ғазотида мушрикларнинг
бошлиқларидан етмиштаси
ҳалок бўлди. Бу уларнинг бир
тарафидан катта кесилиш эди.
Шунингдек, уларнинг
катталаридан етмиштаси
асирга тушди, хору зор бўлди.
Қолганлари эса,
шармандаларча, келган
жойига қайтди.)
ﻟَﻴْﺲَ ﻟَﻚَ ﻣِﻦَ ﺍﻷَﻣْﺮِ ﺷَﻲْﺀٌ ﺃَﻭْ
ﻳَﺘُﻮﺏَ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ ﺃَﻭْ ﻳُﻌَﺬَّﺑَﻬُﻢْ ﻓَﺈِﻧَّﻬُﻢْ
ﻇَﺎﻟِﻤُﻮﻥَ
128 . Бу сенинг ишинг эмас! Ёки
уларнинг тавбасини қабул
қилади, ёки азоблайди. Бас,
улар золимлардир.
ﻭَﻟِﻠّﻪِ ﻣَﺎ ﻓِﻲ ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕِ ﻭَﻣَﺎ
ﻓِﻲ ﺍﻷَﺭْﺽِ ﻳَﻐْﻔِﺮُ ﻟِﻤَﻦ ﻳَﺸَﺎﺀُ
ﻭَﻳُﻌَﺬِّﺏُ ﻣَﻦ ﻳَﺸَﺎﺀُ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻏَﻔُﻮﺭٌ
ﺭَّﺣِﻴﻢٌ
129 . Осмонлару ердаги
нарсалар Аллоҳникидир.
Хоҳлаган кишини мағфират
қилади ва хоҳлаган кишини
азоблайди. Аллоҳ гуноҳни
мағфират қилувчи ва раҳмли
зотдир.
ﻳَﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻻَ ﺗَﺄْﻛُﻠُﻮﺍْ
ﺍﻟﺮِّﺑَﺎ ﺃَﺿْﻌَﺎﻓﺎً ﻣُّﻀَﺎﻋَﻔَﺔً ﻭَﺍﺗَّﻘُﻮﺍْ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﻟَﻌَﻠَّﻜُﻢْ ﺗُﻔْﻠِﺤُﻮﻥَ
130 . Эй иймон келтирганлар!
Рибони бир неча баробар
қилиб еманг. Аллоҳга тақво
қилинг, шоядки нажот
топсангиз. (Ҳофиз ибн Касир
раҳматиллоҳи алайҳи ривоят
қилишларича, берилган
қарзнинг муддати тугаб
қолганда қарз берувчи
қарздорга: «Ёки қарзингни
тўла ёки рибони кўпайтир»,
дер экан. Тўласа, тўлади,
бўлмаса, қарз муддатини
чўзиш эвазига рибонинг
миқдорини ҳам кўпайтирар
экан. Ҳар йили шундай
бўлавергандан кейин рибо бир
неча баробарга кўпайиб
кетаркан. Ушбу ояти каримада
ўша ҳолат муолажа
қилинмоқда.)
ﻭَﺍﺗَّﻘُﻮﺍْ ﺍﻟﻨَّﺎﺭَ ﺍﻟَّﺘِﻲ ﺃُﻋِﺪَّﺕْ
ﻟِﻠْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ
131 . Ва кофирлар учун
тайёрлаб қўйилган оловдан
қўрқинг.
ﻭَﺃَﻃِﻴﻌُﻮﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻭَﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝَ
ﻟَﻌَﻠَّﻜُﻢْ ﺗُﺮْﺣَﻤُﻮﻥَ
132 . Аллоҳга ва Расулига
итоат этинг. Шоядки раҳм
қилинсангиз.
ﻭَﺳَﺎﺭِﻋُﻮﺍْ ﺇِﻟَﻰ ﻣَﻐْﻔِﺮَﺓٍ ﻣِّﻦ
ﺭَّﺑِّﻜُﻢْ ﻭَﺟَﻨَّﺔٍ ﻋَﺮْﺿُﻬَﺎ ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕُ
ﻭَﺍﻷَﺭْﺽُ ﺃُﻋِﺪَّﺕْ ﻟِﻠْﻤُﺘَّﻘِﻴﻦَ
133 . Роббингиздан бўлган
мағфиратга ва кенглиги
осмонлару ерча бўлган,
тақводорлар учун тайёрлаб
қўйилган жаннатга шошилинг.
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳُﻨﻔِﻘُﻮﻥَ ﻓِﻲ ﺍﻟﺴَّﺮَّﺍﺀ
ﻭَﺍﻟﻀَّﺮَّﺍﺀ ﻭَﺍﻟْﻜَﺎﻇِﻤِﻴﻦَ ﺍﻟْﻐَﻴْﻆَ
ﻭَﺍﻟْﻌَﺎﻓِﻴﻦَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺤْﺴِﻨِﻴﻦَ
134 . Улар енгилликда ҳам,
оғирликда ҳам нафақа
қиладиганлар, ғазабини
ютадиганлар ва одамларни
авф қиладиганлардир. Аллоҳ
яхшилик қилувчиларни
ёқтиради.
ﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺇِﺫَﺍ ﻓَﻌَﻠُﻮﺍْ ﻓَﺎﺣِﺸَﺔً ﺃَﻭْ
ﻇَﻠَﻤُﻮﺍْ ﺃَﻧْﻔُﺴَﻬُﻢْ ﺫَﻛَﺮُﻭﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻓَﺎﺳْﺘَﻐْﻔَﺮُﻭﺍْ ﻟِﺬُﻧُﻮﺑِﻬِﻢْ ﻭَﻣَﻦ
ﻳَﻐْﻔِﺮُ ﺍﻟﺬُّﻧُﻮﺏَ ﺇِﻻَّ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻟَﻢْ
ﻳُﺼِﺮُّﻭﺍْ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﺎ ﻓَﻌَﻠُﻮﺍْ ﻭَﻫُﻢْ
ﻳَﻌْﻠَﻤُﻮﻥَ
135 . Ва улар фоҳиша иш ёки
ўзларига зулм қилган
чоғларида Аллоҳни эслаб,
гуноҳларини мағфират
қилишни сўрайдилар,
гуноҳларини Аллоҳдан ўзга
ким ҳам мағфират қиларди? Ва
улар, билиб туриб, қилган
гуноҳларида бардавом
бўлмаслар. (Демак, бир марта,
билмасдан ёки заифлик тутиб,
гуноҳ қилиб қўйган одам
дарров тавба қилса ва
гуноҳдан тўхтаса, шундагина
тавбаси қабул экан. Бу қоида
ва мағфират бобидаги бир оят
ва ҳадисларга тегишлидир.
Баъзи нафси бузуқ одамлар
ўйлаганидек, оғзида тавба
қилдим деб қўйиб, қайта-
қайта гуноҳ қилаверадиганлар
бу ҳукмга кирмайдилар.)
ﺃُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﺟَﺰَﺁﺅُﻫُﻢ ﻣَّﻐْﻔِﺮَﺓٌ ﻣِّﻦ
ﺭَّﺑِّﻬِﻢْ ﻭَﺟَﻨَّﺎﺕٌ ﺗَﺠْﺮِﻱ ﻣِﻦ ﺗَﺤْﺘِﻬَﺎ
ﺍﻷَﻧْﻬَﺎﺭُ ﺧَﺎﻟِﺪِﻳﻦَ ﻓِﻴﻬَﺎ ﻭَﻧِﻌْﻢَ
ﺃَﺟْﺮُ ﺍﻟْﻌَﺎﻣِﻠِﻴﻦَ
136 . Ана ўшаларнинг
мукофотлари Роббиларидан
бўлган мағфират ва остидан
анҳорлар оқиб турган
жаннатлар бўлиб, улар унда
абадий қолурлар. Амал
қилувчиларнинг ажри қандай
ҳам яхши!
ﻗَﺪْ ﺧَﻠَﺖْ ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻠِﻜُﻢْ ﺳُﻨَﻦٌ
ﻓَﺴِﻴﺮُﻭﺍْ ﻓِﻲ ﺍﻷَﺭْﺽِ ﻓَﺎﻧْﻈُﺮُﻭﺍْ
ﻛَﻴْﻒَ ﻛَﺎﻥَ ﻋَﺎﻗِﺒَﺔُ ﺍﻟْﻤُﻜَﺬَّﺑِﻴﻦَ
137 . Сиздан олдин суннатлар
қолган. Бас, ер юзида юриб
ёлғонга чиқарувчиларнинг
оқибати қандай бўлганига
назар солинглар.
ﻫَـﺬَﺍ ﺑَﻴَﺎﻥٌ ﻟِّﻠﻨَّﺎﺱِ ﻭَﻫُﺪًﻯ
ﻭَﻣَﻮْﻋِﻈَﺔٌ ﻟِّﻠْﻤُﺘَّﻘِﻴﻦَ
138 . Бу одамлар учун баён ва
тақводорлар учун ҳидоят ва
мавъизадир.
ﻭَﻻَ ﺗَﻬِﻨُﻮﺍ ﻭَﻻَ ﺗَﺤْﺰَﻧُﻮﺍ ﻭَﺃَﻧﺘُﻢُ
ﺍﻷَﻋْﻠَﻮْﻥَ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢ ﻣُّﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
139 . Бўшашманглар! Хафа
бўлманглар! Сизлар, агар
мўмин бўлсаларингиз,
устунсизлар. (Эй мусулмонлар!
Ҳеч бўшашманглар,
заифлашманглар, сизга етган
мусибатларга, бошингизга
тушган оғирликларга хафа
бўлманглар. Сизлар дунёда
ҳаммани ҳидоятга даъват
қилувчиларсиз. Улар зулматга,
залолатга чақирувчилардир.
Сизлар икки дунё саодатига
эгасиз. Улар икки дунё
бадбахтлигига эгадирлар.)
ﺇِﻥ ﻳَﻤْﺴَﺴْﻜُﻢْ ﻗَﺮْﺡٌ ﻓَﻘَﺪْ ﻣَﺲَّ
ﺍﻟْﻘَﻮْﻡَ ﻗَﺮْﺡٌ ﻣِّﺜْﻠُﻪُ ﻭَﺗِﻠْﻚَ ﺍﻷﻳَّﺎﻡُ
ﻧُﺪَﺍﻭِﻟُﻬَﺎ ﺑَﻴْﻦَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻭَﻟِﻴَﻌْﻠَﻢَ
ﺍﻟﻠّﻪُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻭَﻳَﺘَّﺨِﺬَ ﻣِﻨﻜُﻢْ
ﺷُﻬَﺪَﺍﺀ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻻَ ﻳُﺤِﺐُّ
ﺍﻟﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ
140 . Агар сизга жароҳат етган
бўлса, у қавмга ҳам шунга
ўхшаш жароҳат етган. Бундай
кунларни одамлар орасида
айлантириб турамиз. Токи
Аллоҳ иймон келтирганларни
билиши учун ва улардан
шаҳидларни чиқариб олиши
учун. Ва Аллоҳ золимларни
севмайди. (Яъни, бир ундай,
бир бундай бўлиб туради. Агар
иш бир хилда тураверса,
дунёнинг қизиғи қолмайди.
Доимо мусулмонлар ғолиб
келаверса, ҳамма ўзини
мусулмон деб эълон қилиб
юборади. Оқибатда ҳамма
аралашиб кетиб, ким ҳақиқий
мўмин-мусулмон, ким юзаки
эканини одамлар била олмай
қоладилар. Қийинчилик, оғир
ҳолатларда мўминлар
мунофиқлардан ажраб
чиқадилар. Шу билан бирга,
мўминлар ичида янада
олимақомлари–шаҳидлари
ҳам ажраб чиқадилар.
(«Шаҳид»ларнинг иккинчи
маъноси гувоҳлардир.))
ﻭَﻟِﻴُﻤَﺤِّﺺَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ
ﻭَﻳَﻤْﺤَﻖَ ﺍﻟْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ
141 . Токи Аллоҳ мўминларни
поклаши ва кофирларни ҳалок
қилиши учун.
ﺃَﻡْ ﺣَﺴِﺒْﺘُﻢْ ﺃَﻥ ﺗَﺪْﺧُﻠُﻮﺍْ ﺍﻟْﺠَﻨَّﺔَ
ﻭَﻟَﻤَّﺎ ﻳَﻌْﻠَﻢِ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺟَﺎﻫَﺪُﻭﺍْ
ﻣِﻨﻜُﻢْ ﻭَﻳَﻌْﻠَﻢَ ﺍﻟﺼَّﺎﺑِﺮِﻳﻦَ
142 . Ёки Аллоҳ сизлардан
жиҳод қилганларни
билмасдан ва сабрлиларни
билмасдан туриб, жаннатга
кираверамиз, деб
ҳисоблайсизми?!
ﻭَﻟَﻘَﺪْ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺗَﻤَﻨَّﻮْﻥَ ﺍﻟْﻤَﻮْﺕَ ﻣِﻦ
ﻗَﺒْﻞِ ﺃَﻥ ﺗَﻠْﻘَﻮْﻩُ ﻓَﻘَﺪْ ﺭَﺃَﻳْﺘُﻤُﻮﻩُ
ﻭَﺃَﻧﺘُﻢْ ﺗَﻨﻈُﺮُﻭﻥَ
143 . Дучор бўлмасингиздан
олдин ўлимни орзу қилган
эдингиз. Энди уни кўриб, назар
солиб турибсиз. (Бу хитоб
Уҳуд уруши чоғидаги ва ундан
олдинги ҳолатни
мусулмонларнинг ёдига солиш
учундир. Маълумки, Бадр
урушида кўпчилик қатнаша
олмай қолган эди. Бадрдаги
ғалаба, унда шаҳид
бўлганларга ваъда қилинган
олий даражаларни билгандан
сўнг, яна ғозот бўлса эди, биз
ҳам савобга эришар эдик,
шаҳид бўлсак, ушбу олий
даражаларга эришар эдик,
деган орзу кўпчиликнинг
хаёлини қамраб олган эди.)
ﻭَﻣَﺎ ﻣُﺤَﻤَّﺪٌ ﺇِﻻَّ ﺭَﺳُﻮﻝٌ ﻗَﺪْ ﺧَﻠَﺖْ
ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻠِﻪِ ﺍﻟﺮُّﺳُﻞُ ﺃَﻓَﺈِﻥ ﻣَّﺎﺕَ ﺃَﻭْ
ﻗُﺘِﻞَ ﺍﻧﻘَﻠَﺒْﺘُﻢْ ﻋَﻠَﻰ ﺃَﻋْﻘَﺎﺑِﻜُﻢْ
ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻨﻘَﻠِﺐْ ﻋَﻠَﻰَ ﻋَﻘِﺒَﻴْﻪِ ﻓَﻠَﻦ
ﻳَﻀُﺮَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺷَﻴْﺌﺎً ﻭَﺳَﻴَﺠْﺰِﻱ ﺍﻟﻠّﻪُ
ﺍﻟﺸَّﺎﻛِﺮِﻳﻦَ
144 . Муҳаммад ҳам бир
Пайғамбар, холос. Ундан аввал
ҳам Пайғамбарлар ўтган. Агар
у ўлса ёки қатл қилинса,
орқангизга қайтасизми?!
Кимки орқасига қайтса,
Аллоҳга ҳеч зарар келтира
олмас. Ва Аллоҳ шукр
қилувчиларни мукофотлар.
(Кимки Исломнинг улуғ неъмат
эканини тушуниб етса, шукр
қилса, яъни, Исломни ўзига
ҳаёт йўли қилиб олиб, Аллоҳга
бу неъмат учун ҳамду сано
айтса, Аллоҳ таоло унга
мукофот беради. Уҳуд
ғазотида бўлиб ўтган бу
ҳодиса ва унинг баёни бўлиб
тушган ушбу оят орқали
Аллоҳ таоло мусулмонларни
Пайгамбар алайҳиссаломнинг
шахсларига ортиқча
ёпишишдан қайтариб, асосий
манбаъга қарашга
одатлантиришни хоҳлаган.
Мусулмонлар тўғридан-тўғри
Аллоҳнинг ўзига мурожаат
қилишни ўргансинлар. Улар
Аллоҳнинг олдида ўзларини
масъул эканликларини
сезсинлар.)
ﻭَﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ ﻟِﻨَﻔْﺲٍ ﺃَﻥْ ﺗَﻤُﻮﺕَ ﺇِﻻَّ
ﺑِﺈِﺫْﻥِ ﺍﻟﻠﻪ ﻛِﺘَﺎﺑﺎً ﻣُّﺆَﺟَّﻼً ﻭَﻣَﻦ
ﻳُﺮِﺩْ ﺛَﻮَﺍﺏَ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ ﻧُﺆْﺗِﻪِ ﻣِﻨْﻬَﺎ ﻭَﻣَﻦ
ﻳُﺮِﺩْ ﺛَﻮَﺍﺏَ ﺍﻵﺧِﺮَﺓِ ﻧُﺆْﺗِﻪِ ﻣِﻨْﻬَﺎ
ﻭَﺳَﻨَﺠْﺰِﻱ ﺍﻟﺸَّﺎﻛِﺮِﻳﻦَ
145 . Ҳеч бир жон Аллоҳнинг
изнисиз ўлмас. Бу ёзилган
ажалдир. Ким бу дунёнинг
савобини хоҳласа, унга
ўшандан берамиз. Ким
охиратнинг савобини хоҳласа,
унга ўшандан берамиз. Ва
шукр қилувчиларни
мукофотлаймиз.
ﻭَﻛَﺄَﻳِّﻦ ﻣِّﻦ ﻧَّﺒِﻲٍّ ﻗَﺎﺗَﻞَ ﻣَﻌَﻪُ
ﺭِﺑِّﻴُّﻮﻥَ ﻛَﺜِﻴﺮٌ ﻓَﻤَﺎ ﻭَﻫَﻨُﻮﺍْ ﻟِﻤَﺎ
ﺃَﺻَﺎﺑَﻬُﻢْ ﻓِﻲ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻣَﺎ
ﺿَﻌُﻔُﻮﺍْ ﻭَﻣَﺎ ﺍﺳْﺘَﻜَﺎﻧُﻮﺍْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟﺼَّﺎﺑِﺮِﻳﻦَ
146 . Қанчадан қанча
Пайғамбарлар билан бирга
кўплаб роббонийлар жанг
қилганлар. Улар Аллоҳ йўлида
етган мусибатдан
бўшашмаганлар,
заифлашмаганлар ва
бўйсунмаганлар. Аллоҳ
сабрлиларни севади.
ﻭَﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ ﻗَﻮْﻟَﻬُﻢْ ﺇِﻻَّ ﺃَﻥ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ
ﺭﺑَّﻨَﺎ ﺍﻏْﻔِﺮْ ﻟَﻨَﺎ ﺫُﻧُﻮﺑَﻨَﺎ ﻭَﺇِﺳْﺮَﺍﻓَﻨَﺎ
ﻓِﻲ ﺃَﻣْﺮِﻧَﺎ ﻭَﺛَﺒِّﺖْ ﺃَﻗْﺪَﺍﻣَﻨَﺎ
ﻭﺍﻧﺼُﺮْﻧَﺎ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻘَﻮْﻡِ ﺍﻟْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ
147 . Улар: «Эй Роббимиз!
Бизнинг гуноҳларимиз ва
ишимиздаги исрофимизни
Ўзинг кечиргин, собитқадам
қилгин ва кофир қавмлар
устидан бизга нусрат бергин»,
деган гапдан ўзга гапни
айтмаганлар.
ﻓَﺂﺗَﺎﻫُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺛَﻮَﺍﺏَ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ
ﻭَﺣُﺴْﻦَ ﺛَﻮَﺍﺏِ ﺍﻵﺧِﺮَﺓِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺤْﺴِﻨِﻴﻦَ
148 . Бас, Аллоҳ уларга бу дунё
савобини ва охиратнинг гўзал
савобини берди. Аллоҳ гўзал
амал қилувчиларни севади.
ﻳَﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮَﺍْ ﺇِﻥ ﺗُﻄِﻴﻌُﻮﺍْ
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﻳَﺮُﺩُّﻭﻛُﻢْ ﻋَﻠَﻰ
ﺃَﻋْﻘَﺎﺑِﻜُﻢْ ﻓَﺘَﻨﻘَﻠِﺒُﻮﺍْ ﺧَﺎﺳِﺮِﻳﻦَ
149 . Эй иймон келтирганлар!
Агар куфр келтирганларга
итоат қилсангиз, орқангизга
қайтарурлар. Бас, зиён
кўргувчиларга айланиб
қоласиз. (Маълумки,
мусулмонлар Уҳуд ғазотида
қисман мағлубиятга
учрадилар. Бу иш Мадинаи
Мунавварада улар билан
бирга яшаб турган кофир ва
мунофиқларга иғво учун катта
баҳона бўлди. Бадр ғазотидаги
ғалабадан сўнг ҳамма
мусулмонларга ҳавас билан
қараб, улар билан ҳисоб-китоб
қиладиган бўлиб қолган эди.
Аммо Уҳуддан кейин барча иш
тескарисига айланди. Кофир ва
мунофиқлар мусулмонларга
паст назар билан қарайдиган,
уларга насиҳат қиладиган ва
ўзларича «тўғри йўл»
кўрсатадиган бўлиб
қолдилар.)
ﺑَﻞِ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣَﻮْﻻَﻛُﻢْ ﻭَﻫُﻮَ ﺧَﻴْﺮُ
ﺍﻟﻨَّﺎﺻِﺮِﻳﻦَ
150 . Йўқ! Аллоҳ хўжангиздир.
Ва У ёрдам берувчиларнинг
яхшисидир! (Йўқ, улар сизга
ёрдам ҳам бера олмайди,
ҳомий ҳам бўла олмайди.
Балки Аллоҳ таоло сизнинг
хўжангиз ва валийингиздир.
Ҳақиқий ёрдам
берувчиларнинг яхшиси ҳам
ёлғиз Удир.)
ﺳَﻨُﻠْﻘِﻲ ﻓِﻲ ﻗُﻠُﻮﺏِ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ
ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﺍﻟﺮُّﻋْﺐَ ﺑِﻤَﺎ ﺃَﺷْﺮَﻛُﻮﺍْ
ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻣَﺎ ﻟَﻢْ ﻳُﻨَﺰِّﻝْ ﺑِﻪِ ﺳُﻠْﻄَﺎﻧﺎً
ﻭَﻣَﺄْﻭَﺍﻫُﻢُ ﺍﻟﻨَّﺎﺭُ ﻭَﺑِﺌْﺲَ ﻣَﺜْﻮَﻯ
ﺍﻟﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ
151 . Тезда куфр
келтирганларнинг қалбига,
Аллоҳга ҳужжатсиз нарсани
ширк келтирганлари учун,
қўрқувни соламиз. Уларнинг
қароргоҳи дўзахдир.
Золимларнинг жойи қандай
ҳам ёмон! (Агар мўминлар
ҳақиқий иймон эгалари
бўлсалар, улар ҳар қачон
кофирлар билан
тўқнашганларида, Аллоҳ таоло
кофирлар қалбига қўрқувни
солиб қўяди. Чунки кофирлар
ҳужжатсиз, қувватсиз,
имконсиз нарсаларга
таянадилар.)
ﻭَﻟَﻘَﺪْ ﺻَﺪَﻗَﻜُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻋْﺪَﻩُ ﺇِﺫْ
ﺗَﺤُﺴُّﻮﻧَﻬُﻢ ﺑِﺈِﺫْﻧِﻪِ ﺣَﺘَّﻰ ﺇِﺫَﺍ
ﻓَﺸِﻠْﺘُﻢْ ﻭَﺗَﻨَﺎﺯَﻋْﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺍﻷَﻣْﺮِ
ﻭَﻋَﺼَﻴْﺘُﻢ ﻣِّﻦ ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ ﺃَﺭَﺍﻛُﻢ ﻣَّﺎ
ﺗُﺤِﺒُّﻮﻥَ ﻣِﻨﻜُﻢ ﻣَّﻦ ﻳُﺮِﻳﺪُ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ
ﻭَﻣِﻨﻜُﻢ ﻣَّﻦ ﻳُﺮِﻳﺪُ ﺍﻵﺧِﺮَﺓَ ﺛُﻢَّ
ﺻَﺮَﻓَﻜُﻢْ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﻟِﻴَﺒْﺘَﻠِﻴَﻜُﻢْ ﻭَﻟَﻘَﺪْ
ﻋَﻔَﺎ ﻋَﻨﻜُﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺫُﻭ ﻓَﻀْﻞٍ
ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
152 . Батаҳқиқ, Аллоҳ ваъдаси
устидан чиқди. Сиз Унинг изни
билан уларни қира
бошладингиз. Токи заифлашиб,
амр ҳақида ихтилоф қилиб ва
сиз суйган нарсани
кўрсатганидан сўнг исён
қилгунингизча. Орангизда
дунёни хоҳлайдиган кимсалар
бор ва орангизда охиратни
хоҳлайдиган кимсалар бор.
Сўнгра сизларни имтиҳон
қилиш учун улардан бурди.
Батаҳқиқ, сизни афв этди.
Аллоҳ мўминларга фазл эгаси
бўлган зотдир. (Уҳуд жангида
ғолиб келиб турган
мусулмонлар бирдан
мағлубиятга учрашлари исён,
сусткашлик ва Пайғамбар
алайҳиссаломнинг амрларига
хилоф қилишоқибатида юзага
келди. Ҳолбуки, Бадр ғазотида
мусулмонлар сонлари,
қуроллари оз бўлса ҳам, ғолиб
келган эдилар. Бу эса, ўз
навбатида, Аллоҳнинг
мўминларга нусрат беришига
ваъдаси мўминларнинг
Аллоҳнинг амрига тўлиқ амал
қилишларига боғлиқ
эканлигини кўрсатади.)
ﺇِﺫْ ﺗُﺼْﻌِﺪُﻭﻥَ ﻭَﻻَ ﺗَﻠْﻮُﻭﻥَ ﻋَﻠَﻰ
ﺃﺣَﺪٍ ﻭَﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝُ ﻳَﺪْﻋُﻮﻛُﻢْ ﻓِﻲ
ﺃُﺧْﺮَﺍﻛُﻢْ ﻓَﺄَﺛَﺎﺑَﻜُﻢْ ﻏُﻤَّﺎً ﺑِﻐَﻢٍّ
ﻟِّﻜَﻴْﻼَ ﺗَﺤْﺰَﻧُﻮﺍْ ﻋَﻠَﻰ ﻣَﺎ ﻓَﺎﺗَﻜُﻢْ
ﻭَﻻَ ﻣَﺎ ﺃَﺻَﺎﺑَﻜُﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺧَﺒِﻴﺮٌ ﺑِﻤَﺎ
ﺗَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ
153 . Пайғамбар ортингиздан
чақириб турса ҳам, ҳеч кимга
қарамай тирқираб
қочганингизни эсланг. Ўтган
нарсага ва етган мусибатга
хафа бўлмаслигингиз учун
сизга ғам устига ғам берди.
Аллоҳ қилаётган
амалларингиздан хабардор
зотдир. (Аллоҳ таоло Уҳуд
урушида сизга ғам устига ғам
берди. Аввало жароҳат етди;
кўпчилик қатл бўлди;
мушриклардан мағлуб
бўлдилар; ўлжадан қуруқ
қолдилар; ғалабани қўлдан
чиқардилар ва энг улкан ғам–
Расулуллоҳни оғир ҳолда
ташлаб қочишлари ва у
зотнинг бошлари ёрилиб,
тишлари синиб, ёноқларига
темир ҳалқаларнинг кириши
бўлди. Мана шу охирги ғам
ҳамма ўтган нарсаларни ва
етган мусибатларни
унутдириб юборди.)
ﺛُﻢَّ ﺃَﻧﺰَﻝَ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢ ﻣِّﻦ ﺑَﻌْﺪِ ﺍﻟْﻐَﻢِّ
ﺃَﻣَﻨَﺔً ﻧُّﻌَﺎﺳﺎً ﻳَﻐْﺸَﻰ ﻃَﺂﺋِﻔَﺔً
ﻣِّﻨﻜُﻢْ ﻭَﻃَﺂﺋِﻔَﺔٌ ﻗَﺪْ ﺃَﻫَﻤَّﺘْﻬُﻢْ
ﺃَﻧﻔُﺴُﻬُﻢْ ﻳَﻈُﻨُّﻮﻥَ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻏَﻴْﺮَ
ﺍﻟْﺤَﻖِّ ﻇَﻦَّ ﺍﻟْﺠَﺎﻫِﻠِﻴَّﺔِ ﻳَﻘُﻮﻟُﻮﻥَ
ﻫَﻞ ﻟَّﻨَﺎ ﻣِﻦَ ﺍﻷَﻣْﺮِ ﻣِﻦ ﺷَﻲْﺀٍ
ﻗُﻞْ ﺇِﻥَّ ﺍﻷَﻣْﺮَ ﻛُﻠَّﻪُ ﻟِﻠَّﻪِ ﻳُﺨْﻔُﻮﻥَ
ﻓِﻲ ﺃَﻧﻔُﺴِﻬِﻢ ﻣَّﺎ ﻻَ ﻳُﺒْﺪُﻭﻥَ ﻟَﻚَ
ﻳَﻘُﻮﻟُﻮﻥَ ﻟَﻮْ ﻛَﺎﻥَ ﻟَﻨَﺎ ﻣِﻦَ ﺍﻷَﻣْﺮِ
ﺷَﻲْﺀٌ ﻣَّﺎ ﻗُﺘِﻠْﻨَﺎ ﻫَﺎﻫُﻨَﺎ ﻗُﻞ ﻟَّﻮْ
ﻛُﻨﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺑُﻴُﻮﺗِﻜُﻢْ ﻟَﺒَﺮَﺯَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ
ﻛُﺘِﺐَ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢُ ﺍﻟْﻘَﺘْﻞُ ﺇِﻟَﻰ
ﻣَﻀَﺎﺟِﻌِﻬِﻢْ ﻭَﻟِﻴَﺒْﺘَﻠِﻲَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣَﺎ
ﻓِﻲ ﺻُﺪُﻭﺭِﻛُﻢْ ﻭَﻟِﻴُﻤَﺤَّﺺَ ﻣَﺎ
ﻓِﻲ ﻗُﻠُﻮﺑِﻜُﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠِﻴﻢٌ ﺑِﺬَﺍﺕِ
ﺍﻟﺼُّﺪُﻭﺭِ
154 . Сўнгра, ғамдан кейин,
сиздан бир тоифангизни
қамраб олган мудроқни
омонлик қилиб туширди.
Бошқа тоифа эса, ўзи билан
овора бўлиб, Аллоҳ ҳақида
ноҳақ, жоҳилият гумонини
қилиб: «Бизнинг қўлимизда
нима иш бор эди», дейишди.
Сен:«Ишнинг барчаси
Аллоҳдандир», деб айт! Сенга
ошкор қилмаган нарсаларини
ичларида махфий тутарлар.
Улар: «Агар қўлимизда бир иш
бўлганида, бу ерда қатл
қилинмас эдик, дерлар. Сен:
«Агар уйларингизда бўлсангиз
ҳам, қатл бўлиш тақдирида
ёзилганлар ўз ўлим жойларига
чиқар эдилар. Бу, Аллоҳ
кўксингиздаги нарсани синаши
ва қалбингиздагини яхшилаб
поклаши учундир. Аллоҳ
кўкракдаги нарсани ҳам
билувчи зотдир», деб айт.
(Мусулмонлар Уҳуд урушида
енгилиб қоча бошлаганларида,
Аллоҳ таоло уларга мудроқни
омонлик қилиб юбориб, ҳатто
фалокатдан, бутунлай тор-мор
бўлишдан сақлаб қолди. Бир
оз мудраб, сўнг ўзига келган
мусулмонлар Пайғамбар
алайҳиссалом атрофларида
тўпланишди ва тоғнинг
баландроқ, қулайроқ жойига
чиқиб жойлашишди. Буни
кўрган мушриклар охиригача
ҳужум қилишга юраклари дов
бермай, ортга қайтдилар.
Мўминлардан бир тоифаси бу
иш билан овора бўлиб турган
бир пайтда: Бу тоифа–иймони
заиф тоифа, қалбида
фидокорлик туйғуси
ўрнашмаган тоифа. Шу
боисдан Аллоҳ учун овора
бўлмайди, дину диёнат учун
овора бўлмайди, Пайғамбар
учун овора бўлмайди,
мусулмонлар учун овора
бўлмайди. Бошларига зарба
етганда, иймони заифлар,
мунофиқлар доимо шундай
қиладилар. Бошлиқларга
осилиб, ҳамма айбни уларга
тўнкаб одамларни улардан
айнитишга ўтадилар. Баъзи
қатл бўлганлар ҳақида ҳам:
«Агар бизнинг ихтиёримиз
билан иш бўлганида, бундай
бўлмас эди», дейдилар.
Қуръони Карим уларнинг бу
нотўғри васвасаларини ҳам
тўғрилаб, ўлим ва ҳаёт
ортидаги, синовлар
замиридаги ҳикматларни баён
қилади.)
ﺇِﻥَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺗَﻮَﻟَّﻮْﺍْ ﻣِﻨﻜُﻢْ ﻳَﻮْﻡَ
ﺍﻟْﺘَﻘَﻰ ﺍﻟْﺠَﻤْﻌَﺎﻥِ ﺇِﻧَّﻤَﺎ ﺍﺳْﺘَﺰَﻟَّﻬُﻢُ
ﺍﻟﺸَّﻴْﻄَﺎﻥُ ﺑِﺒَﻌْﺾِ ﻣَﺎ ﻛَﺴَﺒُﻮﺍْ
ﻭَﻟَﻘَﺪْ ﻋَﻔَﺎ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻏَﻔُﻮﺭٌ ﺣَﻠِﻴﻢٌ
155 . Икки тўп тўқнашган куни
сизлардан юз ўгириб
қочганларни баъзи қилган
ишлари туфайли шайтон
йўлдан урди, холос. Батаҳқиқ,
Аллоҳ уларни афв қилди.
Албатта, Аллоҳ мағфиратли ва
раҳмли зотдир.
..!