Ҳуҷҷате, ки зиндагиро беҳтар месозад:

чаро бақайдгирии давлатии таваллуд ҳуқуқ баҳри оянда мебошад
Ном, шаҳрвандӣ, тандурустӣ, маориф, муҳофизат - мафҳумҳои абстрактӣ нестанд. Онҳо таҳкурсие мебошанд, ки дар он ҳаёти ҳар як инсон асос ёфтааст. Вале ҳоло ҳам дар Тоҷикистон ҳазорҳо кўдакон аз майдони ҳуқуқӣ берун мондаанд, азбаски таваллуди онҳо ба қайд гирифта нашудааст. Ин чунин маъноро дорад, ки аз рузҳои аввали ҳаёти худ тифл метавонад дар ҳолате дучор шавад, ки аз нуқтаи назари давлат ӯ расман вуҷуд надорад.
Барои ба ин масъалаи муҳим диққатро ҷалб намудан, Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳамроҳии Барномаи Рушди Созмони Миллали Муттаҳид ва дастгирии молиявии Иттиҳоди Аврупо филми аниматсионии кутоҳметражи бо номи “Духтари ноаён”-ро эъҷод намудаанд. Ин воқеаи шадид нишон медиҳад чи гуна бо надоштани як ҳуҷҷати муҳим кудак метавонад бо маҳдудиятҳо дучор шавад, ва чи тавр як қадами оддии бақайдгирӣ метавонад ҳолатро куллан тағйир диҳад.
Кай кудак “ноаён” мешавад.
Сабабҳои вуҷуд надоштани бақайдгирии давлатии таваллуд ҳар хеланд: волидайн аз муҳимияти он огоҳ нестанд, ё наметавонанд ҳуҷҷатҳои лозимаро ҷамъ оваранд, ва ё доимо ба рӯзи дигар гузоштани ин кор. Вале оқибати ин кор метавонад тақдирсоз бошад. Бе шаҳодатномаи таваллуд тифл наметавонад ёрии тиббиро ба даст орад, таҳсил кунад, дар оянда ба кор дарояд, аз ќайди никоҳи давлатї ва ҳатто шаҳрвандиро ба даст орад. Дар асл ӯ барои давлат ноаён мемонад.
Кӯдак бе шаҳодатномаи таваллуд ба монеъаҳои ҷиддӣ дучор мегардад:
• Маҳдудияти таҳсил. Бе шаҳодатнома кӯдак метавонад аз таҳсили мактаб маҳрум монад, ки ин барои ояндаи ӯ ва саводнокиаш аҳамияти ҷиддӣ дорад.
• Мушкилот барои ба кор даромадан. Ҳангоми ба воя расидан, чунин одамон наметавонанд расман ба кор ќабул гардида, дар маркази шуғли аҳоли худро ба қайд гиранд, суғуртаи тиббӣ ё нафақа ба даст оранд.
• Мушкилот бо қайди аќди никоҳ. Дар ҳолатҳои ба қайд гирифтани ё бекор кардани никоҳ ва ё баҳсҳои оилавӣ, шахсияти бе қайд бе ҳифзи ҳуқуқӣ монда наметавонад матфиятҳои худро ҳифз намояд.
• Мушкилоти давомат. Агар модар ҳуҷҷатҳои тасдиқи шахсият надошта бошад, кӯдак низ метавонад дар ҳолати “ноаёнӣ” бимонад.
Шаҳодатномаи таваллуд инчунин барои муроҷиат ба идораҳои давлатӣ лозим аст: мақомотҳои сабти асноди њолати шањрвандї, ҷамоъатҳо, муассисњои консулӣ - алалхусус ин муҳим аст барои оилаҳое, ки дар хориҷи кишвар буда дар он ҷо вазъияти ҳуқуқии расмӣ ба даст оварданианд.
Бақайдгирӣ - қадами аввалин баҳки ҳаёти пурра
Бақайдгирии давлатии таваллуд - танҳо расмият нест. Ин роҳи шараф, имкониятҳост. Воқеаи Лайло айнан дар бораи ин шарҳ медиҳад. То бақйдгирии расмӣ ӯ аз системаи маориф, тандурусти хориҷ буда, ҳатто эҳсоси воќеият ба ҷомеаро надошт. Вале танҳо як ҳуҷҷат вазъашро куллан тағйир дод: ӯ ба мактаб рафт, кор ба даст оварда дар он фаъол гардид ва расман оилаи худро ба қайд гирифт.
Бақайдгирии саривақт ба кӯдак ба ӯ имкониятҳои баробарро аз рузи аввал фароҳам меоварад. Ин калид ба маориф, озодии интихоб, инкишоф, соҳибихтиёрӣ ва ҳифзи ҳуқуқӣ мебошад. Ҳар як волидайн бояд донист, ки ин як қадам на танҳо рузи имрузаи кӯдакро, балки ояндаи ӯро месозад. Акнун ин қадамро мондан боз ҳам осонтар гардид:
Тибќи ќарори Њукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз 28 феврали соли 2025 №159 «Дар бораи Тартиб ва андозаи пардохти хизматрасониҳои иловагии музднок ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ» баќайдгирии давлатии таваллуд ройгон мебошад. Ин қадами муҳим аз тарафи давлат мебошад, ки нишони ғамхории он нисбати шаҳрвандони худ буда ба ҳар як тифл имкониятҳои баробарро фароҳам меоварад.
Кӯшишҳои умумӣ баҳри ояндаи муштарак.
Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳамроҳии Барномаи Рушди Созмони Миллали Муттаҳид ва дастгирии молиявии Иттиҳоди Аврупо муборизаи худро бар зидди масъалаи надоштани шаҳодатномаи таваллуд тавассути воситаҳои иттилоотӣ, филмҳои тасвирии таълимӣ ва новобаста сарукор бо аҳолӣ давом дорад. Тадриҷан ҷомеа ба сӯи дарк кардани масъулияти умуми ҳаракат карда, фаҳмида истодааст, ки қайди аќди никоҳ ин муҳофизат, эътироф ва дахолат мебошад.
Барномаҳои иттилоотии ба мисли “Духтари ноаён” дар ин тағйиротҳо нақши калидиро мебозанд. Ба шарофати чунин ташаббусҳо ҳазорҳо волидайн аллакай ба хулоса омаданд, ки кӯдакони худро ба қайд гиранд ва бо ин қадам ҳуқуқу имкониятҳоро ба онҳо фароҳам оваранд.
Давлат наметавонад шахси ноаёнро зери муҳофизат бигирад. Қайди таваллуд на танҳо амали ҳуқуқи буда, балки амали аён гардонидан аст. Ин амалест, ки ба ҳар як кӯдак дарҳои мактаб, пизишкгоҳ, муҳофизат ва дахолатнокиро мекушояд. Волидайн бояд ин кирдорро на ҳамчун қадами бюрократи, балки ҳамчун тӯҳфаи ҳаёти осоишта барои тифлашон бифаҳманд.
Як ҳуҷат. Як қарор. Як кӯдаки аён.
Биёед якҷоя кӯшиш кунем, то ки ягон кӯдак дар зери сояи ноаёнӣ намонад.
#Таваллуд #ҲуқуқиКӯдак #Оила #Таджикистан #Ҳуҷҷатҳо #СабтиАснодиҲолатиШахсӣ #Бақайдгирӣ #Кӯдакон #ҲуқуқиИнсон #Оянда