СИЙРАТ...

Иккинчи фасл...
24 - қисм...
2015-йил... Март Қарши-Тошкент...
Афруза билан кечқурун учрашишни режалаштирган Даврон, қайта қайта қунғироқ қилса ҳам қиз билан боғлана олмаганига ҳайрон бўлиб, қизнинг уйига борди. Келинойисидан Қаршига кетгани хабаридан хайронлиги ошган йигит қиз билан боғлана олмаганига хуноб бўлиб ўтирганда, қизнинг ўзи қунғироқ қилаётганини кўриб сал қолса сакраб тушаёзди.
-Ассалому алайкум, Афрузанинг уятчан овозидан дили ёришиб кетган Даврон соғинч билан жилмайди.
-Валайкум ассалом. Яхшимисан Ҳаётим? Нима бўлди? Нега тўсатдан...
-Дадам келиб олиб кетдилар. Сизни огоҳлантира олмай қолдим. Хафа бўлмадингизми?
-Йўқ асалим, сендан хафа бўлган куним ўлиб қоламан!
-Даврон ака шунақа девурмаанг!
-Хўп жоним демайман! Қалайсан зерикмай юрибсанми?
-Рахмат яхшиман...
Афрузанинг гапини йўқотиб бир оз танаффус билан сўзлашидан соғиндим дея олмаётганини тушунган Даврон кулди.
-Мен сенсиз бу ерда зерикдим. Тошкентда тургим йўқ. Икки кунда ишларимни тугатиб мен ҳам қайтаман. Айтмоқчи, мен дадам билан гаплашдим. Дадам хурсанд бўлиб кетди. Онамни биласан...Вой бу, у бу девди .Дадам бир сукиб берди. Онам жим бўлиб қолди. Дадамни ўзи даданг билан гаплашади. Гапларимни эшитаяпсанми?
-Ҳмм.
-Нима ҳмм? Розимисан?
-Даврон акаа
-Хоо жоним!
-Эй боринг! Онам мени чақираяпти.
-Бора қол! Гаплашамиз!
-Хўп кўришгунча!
-Кўришгунча!
У рози! Телефонини хурсанд холда улоқтириб юборган йигит кафтларини бир бирига қарсиллатиб урди. У рози! Тамом! Бошқаларни фикрини менга қизиғи йўқ! Онам йиғи сиғи қилаверади. Бу биринчи мартамас! Онам доим шундай қилган! Дадам бориб тоғам билан гаплашсин! Дадам зўр урушиб берди аямни. Келин билан сен яшамайсан! Уни ўғлинг қучоқлаб ётади. Нега бунча кундошдек куясан? Мен уйланаман демаяпман ахмоқ! Ўғлинг уйланмоқчи! деганди онам гап тополмай қолди. Дадам бир йилда бир бақирсаям, вақтини топиб гапиради! Тўғрида хар куни бақириб, юз гапидан бирини қилдира олмагандан, бир йилда бир бақириб йиллик ишини қилдирган маъқул! Яшанг дада! Эртаси куни барча хужжатли ишларни якунлаб югур югурлардан чарчаса ҳам ишдан бўшагандан кейин ўзи учун доимий ишхона вазифасини ўтайдиган дорихонасининг қўшимча хонасини шинамгина қилиб жиҳозлатди. Афруза Алижоновнанинг кетма кет қунғироқ қилиши Давроннинг шусиз ҳам таранг турган асабларини портлашига сабабчи бўлди. Ким деб ўйлайди ўзини? Агар шуни ишхонасида ишламасам куним ўтмай қолса ҳам ишламаганим бўлсин! Қизини бўйнимга илмоқчи! Анови бойвуччаси дамини бергандан кейин яна мен эсига тушдимми? Бир кун олдин имзоланмаган аризасини кўтариб аёлнинг хонаси томон борган йигит Афруза Алижоновна дам олаяпти безовта қилманг!- деб берилган жавобдан сунг котибани столи устига аризасини улоқтириб чиқиб кетди. Истаса бўшатсин истамаса йўқ! Лекин, мен бу ерга бошқа келмайман! Нарсаларини йиғиб ишхонасидан чиқиб ўзининг дорихонаси томон кетди. Тун ярмига яқинлашганда уйига қайтган Даврон бурнидан тортса йиқулгудек бўлиб чарчаганини ҳис қилиб ўзини ўрнига ташлади. Қунғироқ овоздан зўрға кўз очиб телефонини қулоғига қўйдида, кўзларини юмди.
-Гапир асалим.
-Даврон акаа!- Афрузанинг йиғлаб юборишидан кўзидан уйқу қочган Даврон ўрнидан сакраб туриб кетганини ўзи сезмай қолди.
-Нима бўлди, йиғлаяпсанми?
-Якшанба куни унашув экан ҳиққилаши эшитилди.
-Қандай унашув?
Қизнинг ҳиққилаб йиғлаб айтган гапини маъноси тушунгач кулиб юборди.-Зўр-ку Афруза! Нега йиғлайсан асалим? Дадам боради девдим-ку сенга!
-Даврон ака, мени бошқа биров билан унаштиришмоқчи...
-Тушунмадим? Нималар деяпсан?
-Мени бошқа биров билан унуштиришмоқчи?
-Ким билан?
Пешонасидан совуқ тер чиқиб кетган. Давроннинг тишлари ғижирлаб кетди.
-У ҳақида гапиришни истамайман! Дадам лафз қилган эмиш...
-Сен мени кут! Мен етиб бораман!
Ғазаб билан шивирлаган йигит ўзининг ғазабидан ўзи дахшатга тушди. Ҳали шунақами? Тоғасига нисбатан дилида нафрат пайдо бўлган Даврон хотиржам кийимларини кийди.
Ҳаммаси мени ёш бола деб ўйлаяптими? Ўзларича аллақандай ака сингиллик ҳақида менга эртак ўқийди. Аъламхон тоғам қайинсинглисини қизини келин қилса майли, лекин мен тоғамнинг қизига уйланмоқчи бўлсам, дарров ака сингил эканлигимиз ҳақида онам насиҳат ўқийди! Ёки тоғам дадамни менсимаяптими? Мен тўғри ўйладим! Тоғам дадамни менсимаганлиги учун...
Ўзим ўз қулоқларим билан эшитганман, Аъзамхон тоғам бир эмас бир нечи марталаб онамга зоти паст эринг дерди. Мен ўзимни дадамдек хўрлатиб қўймайман! Мен дадамни ўғлиман, лекин дадамдек ўзимни оёқ ости қилдирмайман!
-Афруза мен келдим, чиқ!
Дарвозани овозсиз очган қиз машинасига оёқ учида яқинлашаётганини кўрган Даврон узалиб олд эшикни очди.
-Чиқ! Қаттиқ шивирлаб буйруқ берди. Бўл тезлаш қизнинг иккиланиб турганини кўриб асабийлишиб кетди.-Афруз бўла қол гузалим чиқ, ҳозир бомдодга азон айтилади, одамлар ўтиб қайта бошлайди. Бўла қол гаплашиб олишимиз керак.
Чумчуқ пир этса юрагинг шир этади-я! Чиқ дегандан кейин индамай чиқсанг нима бўлади мен сени **** қўймайман-ку! Қовоғини солиб танбех бериб олган Даврон қизнинг чимирилиган қошларини кўриб сўзларини тўхтатди.
-Ҳмм нимага чимирилаяпсан!
-Менга сочадиган заҳарингиз ҳали кўпми?
Кулиб юборган Даврон бош чайқаб олди.
-Заҳар сочмадим-ку! Қизнинг таънасидан кейин аҳвол сўрамагани ёдига тушиб хижолат бўлганидан ноқулай аҳволда илжайиб олди. Аразлама! Мен..Асабийлишиб турганим учун... Узр! Аҳволинг яхшими?
-Ёмон! Сиз менга мен сени ҳеч кимга бермайман деган эдингиз, ваҳоланки якшанба куни мени унаштиришаяпти! Уша қилтириқ кўзойнак тақадиган кобрага! Жахл билан бижиллаб ташлаган Афруза йигитдан юз бурди.
-Қилтириқ, кўзойнак тақадиган кобра деган таърифларга диққат қилган Давроннинг чакка томирлари ўйнаб кетди.
-Кўришдингми? Тишлари орасидан овоз чиқарди.-У билан учрашувга чиқдингми?
-Йўқ!
-Унда уни қилтириқ эканлигини қаердан билдинг?- бақириб юборди.
-Бизни лицейда ўқиган у! Нималар деяпсизей! Бақирманг менга!
Юриб кетаётган машина эшигини очишга урингани кўриб жон ҳолатда тормоз босди.
-Афрузааа!
-Бақирманг! Нега айни айрилиқ бошимизга тушиш арафасида бир биримизга меҳрибон бўлишни ўрнига бир биримизга бақириб қўполлик қилаяпмиз!? Эшик тутқичидан қўлини тортмай сўзлаган Афруза қизариб кетган юзини машина ойнасига босди.
-Узр! Мен хато қилдим! Кечир! Илтимос, ол шу қўлингни эшикдан. Илтимос Афруз ола қол асалим мени қўрқитмагин.
Қўлини машина эшигидан олган Афруза бармоқларини бир бирини орасига суқиб кафтини ғижимлашни иложи бордек орқа томонга қайирди. Қизнинг хақли таъналаридан бушашган Даврон, аразлагандек юзига боқмай бошини эгиб бармоқларини қирсиллатаётган қизга термулиб қолди.
-Мен сени ҳеч кимга бермайман! Қўлини махкам тутди.-Эшитаяпсанми ҳеч кимга!
-Тўғри сиз бермайсиз, лекин дадам бериб юборадилар! Сиздан сўраб ҳам ўтирмайдилар!
-Мен тирикман!- куксига бармоқ нуқди.- Даданг олдин мени ўлдиради, кейин сени истаган одамига узатади! Тушундингми? Тинчлан, бўлди асабийлашма мен шу ердаман. Ҳеч қандай унашув бўлмайди!
-Қанақасига!
-Шунақасига! Муғомбироно кўз қисиб олган Даврон қизга имлади.-Сен томоша қилиб тур. Индама улар ўзларича хурсанд бўлиб юраверишсин!
-Бомдод вақти бўлди.
-Яхши уйинга элтаман. Тонг вақти кириб келган ўғлига кўзи тушган онаси ховлини супираётган супиргиси қўлидан тушиб кетди.
-Давронжон болажоним!
-Ассалому алайкум! Дадам қаерда?
-Уйда, ҳайрон алфозда жавоб қайтарган аёл дадаси қаерда эканлигига ишора қилгандек бошини уй томон бурди.
-Дада!
-Эйй кел ота ўғил кел! Аяси чойга харакат қил! Йиғиштир бошқа ишларингни!
Ота болани нималарни режалаштирганларидан бехабар аёл ошхона томон юрди. Чой дамлаётган онасининг бир икки марта кўз ёшларини артиб олаётганига кўзи тушган Даврон дадасига юзланди.
-Нима бўлди дада, онам йиғлаяпти?- деди синчков тикилиб
-Кеча озгина тортишиб қолгандик. Шуни алами чиқмагандир-да. Ол ўғлим эътибор қилма! Одамни жахлини чиқариб юборди-да! Бир гапни тушунмайди. Шунча ака сингиллар қуда бўлаяпти, нега фожеа ясаяпсан?- дедим саволимга жавоб бермайди. Сукиб ташлагандим. Шундан хафа бўлган.
-Дада шунчаликка бориш керакми?
-Эйй ўғлим, сен билмайсан! Баъзида онангни мияси товуқникидан ҳам кичкина бўлиб кетади. Шунда жаҳлим чиқиб кетади-да! Майли ўғлим яхшими ёмонми умримиз бирга ўтди. Хўрсиниб олди. Хали кучага чиқиб онанг яхши кўрган ширинликдан олиб келсам унутиб юборади. Кулиб олган Усмонжон ака Давронни елкасига қоқиб қўйди.-Ол ўғлим чойингни ич! Озроқ совиб қолибди. Онангни чойи тагига олди. Келгунича шуни ичиб турамиз-да! Малоҳат чойинг қайнамадими? Дераза томонга қараб овозини кўтарган ота ўзига жилмайиб боққан ўғлига кўз қисди.
Эшикдан чой дамлаш малол келгандек чимирилиб кириб келган онасини қўлидан чойнакни олган Даврон чойни қайтариб дам есин деган мақсадда ўзидан узоқроқ суриб қўйди. Индамай нон кавшаётган Усмонжон ака қаршисига чуккан аёлига бир кўз ташлаб олди.
-Даврон,-деди худди гапини биров эшитмасин дегандек паст овозда
-Ҳа дада
-Қиз билан ишинг пишиқми?
-Ҳм. Ишонч билан бош ирғаган Давроннинг сўзи Малоҳатга ток ургандек таъсир қилди.
-Болам бу йўлингдан қайт! Илтимос Давронжон қайта қол! Бу дунёда қиз зоти қуримаганку! Атрофга қара шунча қиз бор. Бир биридан гузал танла биронтасини!
-Менга Афрузадан бошқаси керакмас!
Тунд жавоб қайтарган ўғлининг қайсарлигидан тўйиб кетган Малоҳат кутилмаганда хонтахта устига мушт туширди.
-Бўлмайди! Бақириб юборди. Қандай гап уқмас боласан!? Бўлмайди!
-Негаааа?
-У сени синглинг! Нега гапга тушунмайсан? У сени синглинг!
-Отам бирми ё онам бирми? Сиз Афрузани туғиб тоғамга асраб олишга берганмисиз а? Нега бунча жазавага тушасиз?
Гапларини эшитиб бақрайиб қолган онасига бошдан оёқ кўз ташлаган Даврон қатъий овозда сўзларини такрорлади:
- Менга Афрузадан бошқаси керак эмас! Тамом!
-Даврооон! Жон болам болажоним, ўзинг ақллисан-ку...
-Мен ахмоқман! Ах-моқ-ман! Кукрагига мушти билан урган йигит бақириб юборди.
Сен менга қарада, қара менга нимани яшираяпсан а!? Нимани яшираяпсан?
Нега Даврон билан Афрузани турмуш қуриши мумкин эмас! Ааа? Нимани яшираяпсан!?
Кутилмаганда дадасини ғазаб билан бақириб юборишида чучиб тушган йигит эс ҳушини тўплагунича аёлига чуқур чуқур нафас олиб тикилиб қолган Усмонжон ака ўрнидан туриб ўрталарида турган хонтахтани тепиб юборди. Зарбдан ёнбошлаб қолган хонтахта устидаги нарсалар хар томонга отилиб, чойнакдаги қайноқ чой ўзини четга олишга улгурмаган аёлнинг этагига тукилди. Ўрнидан ирғиб туриб этагини силкитаётган Малоҳат қўрқув билан олдин эрига, сунг ўғлига боқди.
-Оналарингни... сенларни! Уруғингга ўт қўяман сени!
Сукиниб олган эркак, ички хонага кириб кетгач, Даврон онасининг ёнига келди.
-Она куймадингизми? Яхшимисиз?
-Йўқ, йўқ болам, куймадим мен яхшиман. Давронжон шу фикрингдан қайта қол а болам бир биридан чиройли қизлар кўп-ку! Жон болам...
Малоҳат гапларини тугата олмади. Ичкари хонада неча йиллардан бери деворга илинган ҳолда сақланадиган милтиқни кўтариб чиққан эрини кўриб бақрайиб қолди.
-Ҳозир гапирасан! Ёки пешонангдан дарча очаман! Мендан нимани яшираяпсан а? Милтиқни отишга шай қилиб аёли томонга ўқталганини кўрган Даврон дадаси томон отилди.
-Дада ақлингизни йиғинг, дада бўлди! Милтиқни менга беринг!
- Сен аралашма! Четга чиқ! Милтиқ билан қайси томонга ўтишига ишора қилган Усмонжон ака аёлига дўқ урди.-Нима гапинг бор акаларинг билан а? Икки кундан бери акангникидан бери келмайсан! Нима сиринг бор, мен билмайдиган!? Гапир!
-Дада илтимос! Она бир нарса десангизчи!
Ранги қум учиб қотиб қолган онаси томон бурилган Даврон бу холатда гапира олмаслигини англаб дадасига ёлворди.
-Дадажон жахлингиз чиқмасин! Дада мени ўйланг! Бўлди дада милтиқни менга беринг! Отилиб кетади, дада сиз онамнимас мени отиб қўясиз! Ўқталиб турилган милтиққа рўпара бўлган йигит Усмонжон ака томон қадам босди. -Дада жаҳлингиздан тушинг дадажон, ҳеч бўлмаса мени ўйланг! Илтимос...
Ўзининг гаплари таъсир қилиб бўшашганини сезиши билан дадасини қўлига ёпишиб милтиқни олдида ўқларини чиқариб ташлади. Милтиқни дадасини кўзидан пана жойга яшириш мақсадида ҳовлига тушган йигит қалтираб кетаётганини ҳис қилиб бош чайқаб олди.
Дадамни жахли ўн йилда бир чиқади. Чиқсаям ҳамма жойга ўт қўядиган жахли бор! Яхшиям шу ерда эканман! Йўқса бир нарса бўларди. Ертўлада турган катта сандиқни очиб, сандиқ ичидаги нарсаларни чиқариб ташлаган йигит қуролни сандиқ ичига улоқтирди. Усмонжон ака Даврон ёшлигида отасидан мерос қолган милтиқ билан даладан қуш отиб келарди. Дадасининг ҳикоя қилиши бўйича илгари совхоздаги қўйларга хужум қиладиган бўриларни отишни бобосидан бошқа мерганлар эплай олмас экан. Бобоси оламдан ўтгандан кейин милтиқни ўз номига расмийлаштириб олганди. Ўн йиллардан бери бу милтиққа кўзим тушмаганди. Ҳали ҳам дадамда эканда. Сандиқдан чиқариб ташлаган нарсаларни қайтиб сандиққа жойлаган йигит сандиқни ертула эшигида илинган ҳолда турган қулф билан махкамлаб калитини чунтагига солдида, ертўладан чиқди.
-Дадаси жон дадаси нималар деяпсиз? Уялмайсизми? Ёшимиз бир жойга етганда шу гапларни гапиришга уялинг! Онасининг овози қулоғига урилган Даврон уй томон югурди. Оббо энди нима бўлди? Дадам нега ўз ўзидан тутақиб кетди? Дадамга онамни қайси гапи ёқмади? Нима гап бўлди-ки, милтиқ кўтариб чиқди?
-Дада, она ҳозироқ бўлди қиласизлар ёки мени қайта бу уйда кўрмайсизлар!
Деразадан жанжаллашаётган ота онасига мурожат қилган Даврон сўзлари таъсир қилиб иккиси ҳам бирдек ўзи томонга угрилганини куриб овозини кўтарди.
-Ҳозироқ жанжаллашишни бас қилмасангизлар, уйга кирмай дарвозадан чиқиб кетаман ва мени бу дунёда қайта кўрмайсизлар!
Эр хотин бир бири билан кўз уриштириб олдида индамай иккиси ҳам бош экканча жим бўлиб қолдилар.
Ота онасининг жим бўлиб қолганини кўрган йигит хурсиниб олди.
-Мени уйланишим сизларга шунчалик ташвиш келтираётган бўлса, бу дунёдан уйланмай ўтганим бўлсин! Сизлар тинч бўлсаларингиз бўлди! Олдин бошини эгиб ўтирган онасига,сунг дадасига назар ташлади.-Мен кетаман. Қараб турсам, иккингиз ёлғиз яшасангиз иноқликда яшар экансизлар. Мен сизлар учун ортиқчаман! Буни охирги уч йилда жуда яхши тушуниб олдим. Мен келдим иккингиз жанжал бошлайсизлар.
Уйланаман десам, бирингиз кўчадан бўлган бўлмаган гапларни топиб келасиз, икиинчингиз уша қиз айбдорми чинми ёлғонми деб ўйлаб ҳам кўрмай уйига бориб жанжал туполон кўтарасиз! Бошқа бировни танлаганимда баланд охурдан ем ейман деб осилиб ўлмасам каби гапларни гапирасиз. Ундан бошқасини айтсам синглинг дейишдан нари ўтмайсиз! Афруза мени синглим эмас! Тўғри, у тоғамни қизи. Болалигимиздан бирга катта бўлганмиз. Тоғам мени ўз ўғлидек кўрган бўлиши ҳам мумкин, лекин мен ҳеч қачон Афрузага сингил сифатида боқмаганман! Мен ўз туйғуларимни баҳолай оламан! Мен уни севаман ва унга уйланаман! Оғиз жуфтлаган онасига қараб кўрсатгич бармоғини тик қилган Даврон бош чайқади. -Мен унга уйланаман! Онасидан юз буриб дадасига юзланди
-Дада мен билан Аъламхон тоғамникига бормоқчи эдингиз...Борасизми? Ёки ўзим кетаверайми?
-Бу нима деганинг? Албатта бораман! Ўрнидан турди.
-Унда кетдик. Машинамда бўламан!
Машинасига ўтирган Даврон бош чангалаб пешонасини машина рулига урди. Ҳамма уйланмоқчи бўлган йигитларда шундай муаммо бўлар эканми? Онамга нима бўлган? Ўзи уйлан дейди. Уйланаман десам сакраб тушади. Нима деб ўйлашимни билмай қоламан! Қайси фарзанд менга ўхшаб ота онасига қупол гапиради? Ким шундай гапиради? Бу тахлит гапиришга мени ҳаққим йўқ! Лекин мажбур бўлдим. Дадам норози бўлмасалар бўлди. Ота рози худо рози деган гап бор. Мен бўлса отам юзига тик боқдим. Дадажон мени кечиринг! Кўзларига ёш қалқиган йигит кўз ёшларини билагига суртиб ташлади. Хўрсинди.
Ҳовлида сабоқ олаётган неваралари қуршовида ўтирган Аъламхонни кўзи Давронга тушиши билан чеҳраси ёришиб кетди. Кўзойнагини секингина ечиб олдида лавҳ устига авайлаб жойлаштирган тоға ўрнидан туриб ўзи томон тез тез юриб келган жиянига қучоқ очди.
-Давронбек! Отам! Нега бугун қуёш ҳар кунгидан қайноқроқ десам, мени отам келибдилар-ку!
-Ассалому алайкум!
Мусулмонларга хос бўлган усулда юзларини юзларига оҳиста текизиб кўришиб олган Аъламхон жиянини қучоғидан бир оз олислатиб кўзларини тўлдириб йигитга боқди.-Омон бўлинг омон бўлинг!
-Ассалому алайкум ака! Қўлини кўксига босган куёвига ҳам қучоқ очган Аъламхон кулиб олди. Келинг Усмонжон хўш келибсиз!
Қани уйга кирамиз! Уй томон кафти билан имо қилиб илтифот қилди. Бир пиёла чой устида бир дардлашамиз! Қани кетдик!
-Бошланг ака! Қўлини қорнига босган Усмонжон ака Давронга тезгина кўз ташлаб олди. Тоғанг бизни кутаяпти экан маъносини дадасини нигоҳлариданг англаган Даврон елка қисиш билан жавоб қайтара қолди.
-Хўш келибсизлар, хўш келибсизлар! Қани аввал таом сунг...
Гапира туриб стол устидаги докани кўтарган Аъламхон ортидан келган неварасига олиб кел дегандек им қоқиб қўйиб куёви ва жиянига илтифот кўрсатишда давом этди...
Кетма кет киритилган таомлардан тотиниб бўлишгач мезбон таклифига кўра стол ёнидан туриб қўшни хона Аъламхон келгувчи ва кетгувчиларни қабул қиладиган, уй аёлларини тилида “офис” деб юритиладиган хонага чиқдилар.
-Энди ака сизни олдингизга ота бола бир маслаҳат блиан келувдик. Ўзингизни қимматли маслаҳатингизни аямасангиз.
- Ақлимиз етгунича маслаҳат берамиз. Қани аввал эшитайликчи.
-Хабарингиз бўлса керак, Давронжонни бу йил уйлантириш ниятига жиддий киришганмиз. Тезроқ уйли қилсакда, авволо фарзанд олдидаги бурчимизни сунг эл олдидаги қарзимизни узсак дегандик. Бир икки қизларни кўрсатдик,отангизга ёқмади. Ўғлига имлаб олган Усмонжон ака Аъламхонни яхши кўрган инсонини отам деб мурожат қилишига ишора берди. -Ёққани онасига ёқмай анча мунча мажоралар ҳам бўлди.
-Хабарим бор. Давом этинг дегандек ишора қилди.
-Шу Давронбегингизни кунгли Аъзамхон тоғасини қизига тушибди. Шуни онасига айтган кунидан бери уйимиздан тинч қочди ака. Онаси кунда ўғли қолиб мен билан мен қолиб ўғли билан тортишиб ётибди. Бу ҳам ўзига яраша қайсар. Афрузадан бошқаси керакмас деб олган. Шунга ўзингиз...
Аъламхон куёвининг сўзларини жим тинглади. Синглисидек ўзини йўқотиб қўймади. Эҳтимол, у ҳам илгаридан вазиятдан хабар топиб бир мунча ўзини тутиб олмаганида, айни пайтда юрагини чангаллаб қолиши мумкин эди. Тақдир бу сафар Аъламхонни қалб оғриғидан йиқилиб қолишини истамади.
-Давронбек ўғлим ота онани норози қиладиган иш қилмаслигига ишонаман. Давронбек ақлли йигитсиз. Афруза қизимиз менга қиз бўлгани қатори сизга сингил ҳисобланади. Шунинг учун ўйлаб иш қилинг, қизишманг ёшсиз. Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустофо с.а.в ҳазратлари бундан бир неча йиллар олдин қондошингиз бўлган қизни никоҳингизга олманг,орани узоқлатинг деган эдилар . Мана шунча йил ўтиб тиб илмидаги одамлар ҳам қариндошлар никоҳи оқибатлари ҳақида бонг ураяптилар. Шунинг учун ўғлим, Афрузага уйланаман дейишингиз яхши иш эмас.
-Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилади: «Сизларга оналарингиз, қизларингиз, опа-син­гилларингиз, аммаларингиз, холаларингиз, ака-укаларингизнинг қизлари, опа-сингилларингиз­нинг қизлари, эмизган оналарингиз, эмикдош опа-сингилларингиз, хотинларингизнинг оналари, ўзингиз қовушган хотинларингизнинг қарамоғин­гиздаги қизлари ҳаром қилинди. Агар у хотинлар билан қовушмаган бўлсангиз, қизларига уйлани­шингизда гуноҳ йўқ. Ва пуштингиздан бўлган ўғилларингизнинг хотинлари, опа-сингилни қўшиб олмоғингиз ҳаром қилинди. «Нисо» сураси, Афруза менга иккинчи даражали қариндош ҳисобланади. Туғишган эмас! У томондан муаммо йўқ!
Диний йўл билан насиҳат қилмоқчи бўлган тоғасининг сўзларини худди шу тариқа жавоб билан рад қилган Давронга тикилиб қолган Аъламхон базўр жилмайди.
-Балли отам балли. Илмингиз зиёда бўлсин!
Икки юзи қизариб кетган тоға хижолатомуз куёвига боқди.
-Энди Усмонжон Давронбекдек илмли йигитларни мот қилишингиз учун бу кишиники каби илмга эга бўлишингиз лозимда. Яратган эгам Одам Ато ва Момо Ҳавомизни яратиб жаннатдаги барча неъматлар тотиниб ўзига шукрона келтиришни тайинлабди.
Айрим манбалардан олма, айрим манбаларда буғдой ўсимлиги донини ейишни таъқиқлабди. Қарангки Одамзот айнан таъқиқланган мевани ейиши оқибатида жаннатдан қувилибди. Шундан одамзотга ниманидир таъқиқласа шу нарсага қизиқиши ортиши мерос қолганми деб ўйлаб қоламан. Биз Давронбекка қанчалик қаршилик қилсак, отамнинг айнан шу ишни қилишга қизиқиши ортиб кетаяпти шекилли. Ўртага чуккан ноқулай жимликни кулгу билан енгишга уринган Аъламхон кулиш ўрнига хўрсиниб олди.
-Давронжон мен сизга узундан узун насиҳат қилмоқчи эмасман. Аммо билиб қўйинг. Одамзот ерга тушганидан сунг у зотга ер юзида кўпайиш буюрилибди. Аллоҳнинг ҳоҳшини қаранки, ер юзида одам кўпайиши учун Хаво онамиз хар йили эгиз фарзанд кўрибдилар. Яъни бир ўғил ва бир қиз. Одамизотни ер юзида янада кўпайтириш учун Аллоҳдан изн келибди. Эгиз туғилган ака укалар эгиз туғилган қизларга уйлансин. Шунда Қобил ўзи уйланишиш керак бўлган Ҳобилнинг эгизига уйланишни истамабди. Қобил уйланиши керак бўлган қиз бир оз хунукроқ эканда. У ўз эгизи яъни синглисига уйланишни истабди. Бу йўлдан қайтариш йўлида Одам Атонинг қилган панд насиҳатларига парво қилмай ўжарлик билан синглисига уйланишини айтибди ва оқибатда укаси Ҳобилни ўлдириб қўйиб лаънатга учрабди. Шундан бери айрим тушунчаси ҳаминдақар бўлган инсонлар барча гуноҳлар бошида аёл туради. Ер юзида биринчи марта тукилган қон аёл туфайли эди дегандек гапиришади. Аслида улар бир мунча хақдек. Давронжон ўғлим, сиз ақлли йигитсиз. Чуқур ўйлайсиз. Мен сизга ишонаман. Мени норози қилмаслигингизни ҳам биламан. Афруза қизимиз сизга сингил ҳисобланади. Эътироз билдирмоқчи бўлган жиянига қарата кафтини кўрсатиб олди. - Оғир бўлинг! Шайтонга ҳай беринг! Мени гапларимни яна бир карра ўйлаб кўринг. Ундан ташқари сиз бир оз кечикдингиз. Тоғангиз Эсонбойга лафз қилган. Булажак куёвни ҳам қизда кунгли бор экан. Қайтарилган иш хосиятсиз бўлади ўғлим. Мен сизни ўзингиз мос бўлган файзли бир қизга уйланишингизни истайман . Яна бир томонлама қарасак .
Онангиз ошхонада идиш юваётганда эътибор қилсангиз тўрт дона пиёла ювса ҳам уша ердан шовқин чиқади. Оилада истайсизми йўқми эр хотинни ўртасида жанжал бўлади.
Тортишув бўлади. Бир бирини тушунмай қолишлар бўлади. Тоғангиз ёлғиз қизини тарафини олса, онангиз сизнинг тарафингизда бўлса қарабсизки, икки ўртада қариндошлар юз кўрмас бўлиб кетишади.
Малоҳат ҳам оиламизни ёлғизгина қизи. Фарзандлар муаммоси туфайли ака сингил ораси бузилмасин. Қариндош билан қариндош бўлиб қолайлик. Тоғангизни эл орасида лафзсиз эркак деган ном олишига сабаб бўлиб қолманг. Яна бир карра ўйлаб кўринг.
Фақат қизишманг. Мени тушундингизми отам?
-Ҳаа. Ноиложликдан бош ирғаган Даврон қошларини чимириб ўйга толди. Ҳа тоға мен сизни тушундим. Мен бора қолай! Ишларим...
Қўлини куксига босиб ўрнидан турди.
-Ўтиринг борасиз-да, иш дегани тугамайди.
Тил учида қилинган илтифотни англаган йигит қош учириб олди.
-Рахмат тоға, ишларим бор эди. Эътирозга ўрин қолдирмайдиган тарзда қатъий сўзлади.
-Унда майли отам ишларингизга омад!
-Ҳаммасини тили бир машинасига ўтирган Даврон рулга мушт туширди.
-Нима?
-Ҳаммасини тили бир дада! Тушунмаяпсизми? Онам, тоғамлар! Ҳаммасини тили бир! Уларнинг ягона мақсади Афрузани бермаслик! Лекин нега? Мени кимдан қаерим кам? Мен буларга нима айб қилдим?
-Ҳамма айб менда ўғлим. Бошини қўйи солган Усмонжон ака оғир изтиробли хўрсинди.
-Нега унақа дейсиз?
-Онанг иккимиз севишиб турмуш қурдик. Мен онангга уйланган вақтимда битта эски чалдивор уйимдан бошқа ҳеч вақом йўқ эди. Онанг ўламан саттор шундан бошқасини демайман деб туриб олгандан сунг, иложисиз қолган ака укалар сингилларини менга беришди. Унгача эҳҳе! Кейин худойим бизни фарзандсизлик билан синади. То сен туғулгунингча онанг иккимиз ўртамизда кўп жанжал туполонлар бўлиб ўтди. Менга тоғам фарзандсиз ўтасанми ҳайда уйлантираман дерди. Мен онанг билан жанжал қилардим. Хуллас тоғангларни алами менда ўғлим. Аъзамхон тоғанг азал азалдан мени ёқтирмаган. Сени айбинг йўқ. Лекин қатъийятли бўлсанг ноилож қолишади. Унинг учун қиз сени дейиши керак. Қиз сени демайдиган бўлса харакат қилиб ўтирма.
-Қиз мени дейди.
-Ишончинг комилми?
-Ҳа!
-Унда чекинма ўғлим. Бу ҳаётга бир марта келасан! Ўзинг истаган гулни ҳидлашга ҳаққинг бор! Уларни ҳеч бири сени ўрнингда яшамайди!
Мен бугун Афруза билан гаплашиб олишим керак индамай машинасини уйи томонга бурган Даврон ўй сурди. Афруза мени деса бўлди. У учун дунёни ёқаман! Дада сизни уйга ташлаб бир жойга ўтиб келаман. Уйда бўласизми?
-Ҳа.
-Бир жойда ўтиб келай, кейин ўтириб маслаҳатлашамиз.
Дадасини уйига ташлаган Даврон машинасини Эсонхоннинг уйи томон урди. Мен у билан гаплашиб олай. Исми ким эди уни, ким эди-я? Эслашга урунди. Фурқатмиди? Эркакчасига гаплашаман. Эркак бўлса яхши кўрган йигити бор қизга уйланишга уринмайди!
Эсонхоннинг кўчасида ўйнаб юрган болалардан Фурқатни чақириб беришини сўраб машинасдан тушди.
Узун бўйли, озғин, кўзойнакли йигитга кўзи тушган Давронни ёдига Афрузанинг таърифлари тушиб сал қолса хохолаб кулиб юборай деди.
-Исмим Даврон!-ўзига узатилган қўлни қаттиқ сиқди.-Гапни чўзиб ўтирмоқчи эмасман. Мен Афрузани яхши кўраман ва сен йўлдан чиқасан! –деди кўзларига қаттиқ тикилиб.-Гапимни тушундингми?
-Яхши кўрсангиз кўраверинг, мен ҳам уни яхши кўраман. Сизнинг гапингиз учун йўлдан чиқмайман!
Йигитнинг дағал гапларидан бир зум эсанкираб қолган йигит бошини буриб четга қараб туфлади.
-Афруза ҳам мени севади!
-Буни менга фарқи йўқ! Сиз севасизми, у севадими қизиғи йўқ! Югурганники эмас буюрганники!
Фурқатнинг гаплари онгига тўсиқ қўйди. Ғазаб билан иягига мушт тушиб юборганини узи ҳам сезмай қолди. Ерга ўтириб қолган Фурқат лабидан сизиб чиққан қонни хотиржамгина артиб олди.
-Истайсанми йўқми мен унга уйланаман! Тупирдим сенгаям сени севгингаям! Тўйдан кейин Афрузаям сенга тупиради,- деди илжайиб.
-Буни ҳали кўрамиз йигитнинг тепасига мушт тугиб борди.-Ким кимга тупиришини уша вақтида кўрамиз!
Шарт ортига бурилган Даврон машинасига ўтирди. Онангни ....Даюс, хезалак! Севса севар дейдими?
-Афруза кўришиб гаплашиб олишимиз керак!
-Қачон? Қаерда? Онам мени кўчага чиқармайди.
- Мен бир оз ўйлаб олай ўзим қунғироқ қиламан.
-Хўп. Тинчликми?
-Ҳа тинчлик. Кўришамиз. Ухлаб қолма!
-Хўп
Телефонини кафтига уриб ўй суриб қолган йигит лабини қаттиқ тишлади. Энди нима қилсам? Нима қилсам бўлади?.........................
Давоми бор
#сийратдил