37 өзек Гамил кашыкны алып янә ашый башлады. Хатынының сүзләре бер генә дә ошамады аңа. Ничек итеп шул хәтле нужа белән күтәреп йөргән баласы хакында ана кеше шулай дип әйтә ала? Әнә Алсу үз баласы хакына саф мәхәббәте белән дә хушлашырга әзер. Булмады, булмады шул, аларның тормыш юллары туры килмәде. Гамил ашап бетереп, Галиягә рәхмәт әйтеп зал ягына, диванга чыгып ятты. Аның башында барысы да буталды. Менә ул ике яшь хатын кызның капма каршы якларын уйлады. Юк, Алсуны яраткан өчен генә түгел, ә аларның үз үзләре тотышы, тормышка карашларын һәм ниһаять әниләрдә генә була торган әниләр хисен балаларына карата булган тойгыларын, кичерешләрен. Берсе баласы хакына көнче, үзен хөрмәт

36 өзек Ике ана утыра, икесенең ике уй, ике кайгы. Йөрәгенең һәр күзәнәге өзгәләнә аларның, әрнүләренә чыдый алмыйлар. Тик әни кешегә көчсез булырга ярамый. Ул баласы өчен күз яшьләрен яшереп, йөрәк әрнүләре аша елмаерга тиеш. Менә Мәхмүдә апа да әкрен генә урыныннан торып коридорга чыкты. Закир абый да хатынының бу халәтен күреп куркып калды. -— Мәхмүдә син ничек? -— Ярый, ярый, син нәрсә булганын белдеңме? Закир абый Шамилгә карап алды да, башын түбән иеп: -— Әйе, кода сөйләде. -— Безгә Алсуны күрергә рөхсәт итерләр микән? -— Белмим, белмим, ул бит әле операциядән соң чыкты гына, хәзер реанимация бүлегендә ята. -— Мин бер күзем белән генә, бер күзем белән генә карар ид

35 өзек Һәр кешенең үз язмышы. Бу ананың борчылуын да аңлап була . Беркем дә үз баласын начар булсын дип үстерми. Нинди генә булмасын анасы өчен баладан да якынырак кеше юк ул. Сөембикә апа күпме вакыт елап утыргандыр, ниһаять ул идәннән торып караватка утырды. Нишләргә? Кемгә беренче хәбәр итәргә? Шактый гына уйланып утыргач ул телефонын алып, төймәләрнә басты. -— Нихәл Шамил? Син кая? — Сөембикә? ?? Телефонның теге ягында Сөембикә апаның тормыш иптәше иде.Төн уртасында шалтыраткан хатынын аңламыйча: -— Нәрсә булды Сөембикә? Нигә дип төн уртасында шалтыратасың? — Мин сәгатькә карамадым шул Шамил, карамадым. — Соң карарга бит инде, нигә дип төн уртасында йокыдан уятасың? И

34 өзек Шул гына җитмәгән иде , Сириннең ачудан кан тамырлары бүртеп чыкты, бармакларын йодрыкка әйләндереп каты итеп машинасына сукты да: -— Юк Дания, мин сиңа ышанмыйм, Алсу мине ярата, ишетәсеңме? Ул мине ярата, әгәр дә син аларны күргән булсаң да, бары ялгыш кына очраткансыңдыр. -— Ялгыш? Син что, тупой? Мин үз күзләрем белән күрдем, Гамилнең куллары Алсуның иң башында иде. — Куйса соң, бәлки ул аны тотып кына калгандыр. Алсуның гел башы әйләнә бит, юк, тагын бер кат юк. Беләсеңме Дания мин бер тапкыр ялгыштым инде, дустым кочагында күргәч ачуым килде. Ә дөресе шул, ул егыла башлагач аны дустым тотып калган. Аның хәзерге вакытта еш башы әйләнә. Мин Алсуга ышанам. Алла телә

33 өзек Гамилнең сүзләренә аптыраган Закир абый: -— Ничек инде? -— Керергә ярыймы дип сорадым бит, ул хакта ишек төбендә сөйләшмәс идем. — Ярый кер әйдә — дип Закир абый Гамилгә өйгә керер өчен юл бирде дә, аның артыннан ук ишекне ябып: -— Мәхмүдә, Мәхмүдә безгә кунак килгән. Мәхмүдә апа Гамилгә каршы чыкты, кунакның кем икәнен белеп куркып калды. — Исәнмесез Мәхмүдә апа, сезне борчуым өчен гафу итегез , тик мин сезгә әйтергә теләгән сүзләрне сезнең белергә хакыгыз бар дип уйлыйм. — диде Гамил. -— Ә нәрсә турында сүз бара энем? Закир абый кулы белән ишарә ясап Гамилгә утырырга кушып: — Чыннан да синең нинди сүз әйтәсең бар? Безнең нәрсәгә хакыбыз бар инде? — Закир абый белмим

32 өзек Бернәрсә дә аңламаган Гамил урыныннан сикереп торды , битендәге су тамчыларын кулы белән сөртеп җибәрде дә: -— Син нәрсә, әллә бөтереп ычкындыңмы? Кем кешене су сибеп уята инде? — дип ул Галиягә усал итеп карады. — Анда, анда,... әти...әти үлгән.— дип Галия елый ук башлады. Гамил янә; -— Ничек? Тукта, тукта әйт әле яхшырак, нәрсә булды? — Белмим, әни, әни шалтыратты, ул әтине кыйнаганнар диде. — Соң кыйнаган әле ул үлгән дигән сүз түгел бит Галия. Ярый әйдә киен белешербез дөресен-— дип Гамил башта эшенә шалтыратып нәрсә булганын әйтте, берәр көн килә алмыйм дип аңлатты. Аннары Миләүшә апаның телефон номерын җыйды. — Исәнмесез, нәрсә сезнең хәлләр? — Гамил улым бабаң

31 өзек Әйе, әйе бу кыз хатын, бәлки аның Алсуы кайтып аның килүен көтәдер? Үзенең шикләрен раслау өчен Гамил басып торган хатын кызга якынлашты. Тик аны күңеле алдамаган булып чыкты, аның каршысында чыннан да Алсу басып тора .Гамил шатлыгыннан нишләргә дә белмәде, сүзләре авызыннан чыкканчы ук буталды. Алсу да Гамилне күреп югалып калды. Бераз басып торгач Гамил телгә килеп: -— Сәләм Алсу, нәрсә хәлләрең? — Рәхмәт, яхшы Гамил, соравын өчен рәхмәт. Ә синең хәлләр ничек? Ә син бу якта нишләп йөрисең әле, авылга кунакка кайттыгызмы? — Әйе бу атнаны бозау суйдык, менә барыбыз бергә җыелдык. -— Тик син каяндыр кайтып барасың, йомышын булгандыр инде . — Рәис абыйларга бардым, а

30 өзек Менә тагын дөреслекне белер өчен Алсу бер мөмкинлекне югалтты. Әтисе дә кызын оныгы белән бергә үзләрендә яшәвен теләде. -— Иртәгә Сирин сине каршы алырга килгәч мин үзем аның белән сөйләшәм. Ул миңа каршы килер дип уйламыйм. — диде Закир абый. -— Әле кайчан гына үзе дә нәни бәби булган кызыбыз безне әби, бабай ясый. Оныгыма исән сау гына туарга язсын инде Ходаем. -диде иренә кушылып Мәхмүдә апа. Сәгать телләре генә тиз әйләнә шул, әти әни янында торырга саналган вакыт та тиз үтеп китте . Көндезге аш вакыты җиткәндә Сирин Алсуны алырга килеп җитте. Закир абый да үзенең нәрсә теләгәнен кияүгә әйтте, тик кияү генә: -— Карарбыз бабай, әле бераз вакыт бар бит, аннары Алсу

29 өзек Алсу табибка карап: -— Гафу итегез , тик ул чыннан да гаепле түгел, юк, юк. Үтенеп сорыйм беркаяда шалтыратмагыз, аның гаебе юк . Табиб теләсә нишләгез дигән кебек иң башларын гына селкетте, аннары дарулар язган дәфтәр битен Сириннең кулына тоттырып китеп барды . Сирин исә Алсу янына килеп һәрвакыттагыча гафу үтенергә тотынды. -— Гафу ит мине Алсу, мин чыннан да болай булыр дип көтмәгән идем. Алсу кабат берсүзсез утыра бирде, ә нәрсә әйтергә, әйтүдән файда юк , ире барыбер үзгәрмәгәнен ул бик яхшы белә бит. Вакыты белән кычкырасы килә, Күз яшьләрен бер дә яшерми. Бары йөрәге генә каршы чыга Нәрсә әйтер аннары кеше ди. Әй йөрәгем нәрсә эшлисең син? Бәреп чыксын авы

28 өзек Гамил аптырап калды , ничек инде азат итә? Ул бит яхшы эшли, җитмәсә Казанга аны үзләре үк чакырып китерделәр. Гамил полковникның күзенә карап : -— Мин нәрсәдер дөрес эшләмәдемме? Миңа бүген үк үземә эштән китәргә дип гариза языргамы? Полковник яшь егеткә карап көлде дә: -— Кая китәсең егет, юк мин гариза яз димәдем, мин сине бу эштән азат итәм дип әйттем. —- полковник тагын Гамилгә карап алды, аннары үз урынына килеп утырды да : -— Син яхшы егет икәнеңне беләм, шуңа да сине следственный отделениягә күчерәләр, син район үзәгендә дә үзеңне яхшы яктан күрсәткәнсең.ә бу бөтен кешегә дә бирелми. Димәк синең сәләтен бар, яхшы эшлисең. Яшь булуга карамастан баскычтан ти