Предыдущая публикация
📚Девона касоскор
N_15
Muallif: Хуроз Абдусаломов
80
тезлик билан «запаска»сини олиб, экспертларга беринг.
Унинг ичида нимадир бор. Ўрнига бошқасини солиб қўйинг. Ўн
беш минутларда мен бир аёл билан ўз машинамда етиб
бораман. Сизлар бекиниб турингизлар. Навбатчиларга айтиб
қўйинг, мени ва ҳамроҳимни машинанинг олдига киритиб
юборишсин ва талаб қилишим билан автомобилнинг калитини
беришсин. Мен спорт кийимида бўламан. Кутишга тайёр
бўлишларингиз билан менинг «соткам»га қўнғироқ қилинг.
«Алло», дейишим билан, «Тайёрмиз», денг. Шуни эшитишим
билан алоқани узаман. Багажни очиб, «запаска»ни аёлга
бераётганимда иккаламизни ҳам ушлангизлар. Қолганини
кейин тушунтириб бераман.
У қўл телефонини шимининг чўнтагига солиб,
машинасининг багажини очди, топ-тоза ва оппоқ қопга
солинган заҳира баллонни унинг ичига ташлади. Кейин худди
тақдирга тан бериб жиноятга қўл ураётган кишидек хомушлик
билан рулга ўтирди. Икки-уч сония ўтар-ўтмас Гулзода ҳам
ичкаридан чиқиб келиб, унинг орқасига ўзини ташлади.
Аёлнинг кайфияти подполковникникидан тузукроқ эди.
Чунки у ҳам ўз «Буюртмачи»сига қўнғироқ қилиб, «Керакли
одам билан, керакли нарсани олишга бораётганини», айтган,
ўша «Буюртмачи» эса «Биз сизларни кузатиб борамиз, бирон
хавф сезсанг, машинадан тушгин-у, йўлнинг чети бўйлаб қоч,
биз ёнингга келиб тўхтаб, отингни айтиб чақирамиз. Сен
дарҳол ёнимизга ўтирасан ва қуён бўламиз.», деганди.
Шунинг учун бўлса керак, Гулзода дастлаб
подполковникнинг терговчи Мўминовга кўпроқ вақт бериш
ниятида жуда имиллаб кетаётганига эътибор қилмади,
сезганида эса «сир очилиб қолса, думбасининг тагидаги
курсисидан ажраб қолиши мумкинлигини ўйлаб, оёғи тортмай
бораётган бўлса керак.», деб ўйлади. Аммо, унга истеҳзо
билан танбеҳ беришдан ўзини тиёлмади.
-Каттакон вилоятнинг каттакон ДАН хизмати бошлиғи
кўчада ҳамиша шундай секин юрадими?
-Йўқ. Уйдан хотин қўнғироқ қилиб, меҳмон келиб қолди,
бозор-ўчар қилиб келинг, деганди. Шуни ўйлаб кетаяпман.
Биронта дўконга кириб савдо қилиб чиқсаммикан…
-Йўқ. Тўхтаманг. Қачон қўнғироқ қилди?
-Ким? А, хотинимми? Боя, ташқарига чиқишим билан.
Эшикнинг тагида туриб гаплашдим.
Подполковник бу гапни ҳар эҳтимолга қарши, агар
Гулзода пастда телефон орқали гаплашганини кузатиб турган
бўлса, кўнглида шубҳа пайдо бўлмасин, деган фикрда айтди.
У тинчгина, тузган режаси бузилмай шаҳар ички ишлар
бўлимига етиб боришни, марҳума Исмоилованинг «Нексия»си
багажидан алмаштириб қўйилган баллонни олиб, фоҳишага
81
топширишни, худди шу пайтда терговчи Мўминов иккаласини
ҳам қўлга туширишини истарди. Ана шундан сўнг аёлнинг
ортида кимлар турганини, нима учун улар айнан шу
«запаска»ни қўлга киритишга уринишаётганини, унинг нимаси
бу одамлар учун қимматли эканлигини аниқлаб олиш мумкин
бўларди. Балки бу жиноятлар тугуни ечилишининг бошланиши
бўлар ва ниҳоят ҳамма ғалвалар барҳам топиб, тинчгина
ишлаб, пенсияга чиқиб кетиш имкони туғилар.
Рашидов ушбу можаролардан ўзига гап теккизмай қутулиб
кетиш йўлларини ҳам ўйлаб қўйганди. Гулзода каби «қўҳна
касб эгаси» бўлган аёлга қўшилиб юришининг сабабларини
ушбу жиноятни фош қилишга урингани, уни алдаб сирини билиб
олишга ва ашёвий далил билан ушлаб беришга ҳаракат қилгани
билан изоҳламоқчи ва агар бу суюқоёқ «подполковник билан
илгаридан алоқада бўлганман», деб қолса, унинг гапларини
туҳматга чиқармоқчи эди. Бунинг учун режаси амалга ошиб
бўлиши биланоқ жувоннинг уйига бориб, ҳамма ёқни титкилаб,
ўзини ноқулай ҳолатга тушириб қўйиши мумкин бўлган
нарсаларни йўқ қилиши лозим. Бу унинг қўлидан келади. Ҳеч
бўлмаса, терговчи билан бирга тинтувда иштирок этади ва шу
жараёнда ниятига эришади. Бирон-бир уюшган жиноий
гуруҳнинг сирларини билиб олиш учун ички ишлар ходимлари
кўп ҳолларда ўша жиноятчилар орасига ўз одамини юборишини,
бунга ички ишлар хизмати ҳақли эканлигини у яхши биларди.
Шунинг учун ҳам подполковник ўз ҳаракатларини «Бу енгил
табиат аёл менга яқинлашишга ҳаракат қила бошлаган
заҳотиёқ унинг беҳудага бундай қилмаётганини англадим ва
ўзимни унга мижоз қилиб кўрсатдим ва ниятини аниқлашга
уриндим. Мақсади Исмоилованинг машинасидаги заҳира
баллонни олиш эканлигини билгач эса, бир амаллаб
терговчига қўнғироқ қилиб, нима қилиш лозимлигини айтдим.
Бу ишимга раҳбарларнинг розилигини олиш учун имконият ҳам,
вақт ҳам йўқ эди, чунки воқеа жуда тез ривожланди.», деган
важлар билан оқламоқчи эди. Шунда у бу ғавғолардан жазосиз
қутулиб чиқарди. Агар терговчи Мўминов уни тузоққа
туширган киши Рашидов эканлигини айтиб қўймаса ва Гулзода
иккаласининг ўртасидаги ишқий муносабатлар ҳақида сайраб
юбормаса, албатта. Сайраса ҳам буни иложи борича туҳматга
чиқаришга ҳаракат қилади…
Ана шуларни режалаштириб келаётган подполковник шаҳар
ички ишлар бўлими терговчиси Мўминовнинг ушлашга тайёрлиги
ҳақидаги қўнғироғини кута-кута машинасини тўппа-тўғри ички
ишлар бўлими ҳовлиси дарвозаси олдига ҳайдаб келди.
Соқчилик қилишаётган милиция сержантлари индамай унга йўл
беришди. Ҳеч қандай тўсқинликсиз марҳуманинг «Нексия»си
олдига етиб боргач, бамайлихотир тормозни босди. Машинадан
82
тушиб, соқчи сержантни чақирди ва унга ушланган
автомобилнинг калитларини олиб келишни буюрди. Бир оғиз
ҳам эътироз билдирмай, калитни узатган соқчига раҳмат
айтиб, багажни очди, у ердан заҳира ғилдиракни олди. Сўнг
ўзи билан олиб келган оқ қопдаги бояги баллонни олиб,
Исмоилованинг машинаси юкхонасига жойлаштирди. Кейин
марҳуманинг «Нексия»сидан олинган ғилдиракни бўшаган қопга
солиб, ўзи миниб юрган автоуловга ортди. Яна калитларни
сержантга қайтариб, секин-секин одимлаб ўз машинаси эшиги
олдига яқинлашди, ичкарига чўзилиб, сигарета олиб тутатди.
«Ҳозир терговчи гуруҳи билан келиб, бизни ушлайди.»,
деган умидда атрофга кўз югуртириб, чека бошлади. «Тезроқ
кела қолишса бўлмасмикан!», деб ичида Мўминовни яниб, гўё
ифлосланиб қолгандек, қўлларини қоқди.
-Бўла қолинг, кетдик.
-Ҳозир, чекиб олай. – деб подполковник сигаретасини
яна бир тортди-ю, жаҳл билан чертиб, улоқтириб юборди ва
аёлнинг кўнглида кераксиз шубҳа уйғотмаслик учун имиллаб
машинага ўтирди. «Буларга нима бўлди? Нега келишмаяпти?
Балки, дарвозанинг олдида кутиб туришгандир.»
Лекин у шошилмай бурилиб, ҳовлидан чиқа бошлаганида
ҳам, шаҳар ички ишлар бўлими ҳудудини тарк этганида ҳам,
сўнг йўлга чиқиш учун автоуловлар ҳаракати сийраклашишини
кутиб тўхтаб турганида ҳам на Мўминовнинг ва на у ташкил
қилиши лозим бўлган тезкор гуруҳ аъзоларининг дараги
бўлмади. «Бу алкаш тушунмаган, ҳеч нарсани тушунмаган.
Одатдагидай, кечга бориб маст бўлиб олган бўлса,
айтганларимнинг мағзини чақа олмаган.», хаёлидан ўтказди
подполковник Гулзоданинг қистови остида катта йўлдаги
автоуловлар сафига қўшилиб, тезлигини ошираркан. Аммо умид
энг сўнгги дақиқагача ўлмайди, деганларидек, аёлнинг уйига
боргунча ҳам, «запаска»ни унга бериб, ўз суратларини олиб
қайтаётганида ҳам тезкор гуруҳни кутди. Фақат ўзи амалга
оширган ғайри қонуний иш мантиқий якунига етиб, изига
қайтаётганидагина умиди сўнди. Ўрнини эса Мўминовга
нисбатан аламзадалик, кейин эса ғазаб эгаллади. «Тайёрмиз,
деб қўнғироқ ҳам қилмади. Гулзодани ушламадиям.
Исмоилованинг юкхонасидаги «запаска»ни олиб қўймаган
бўлса-чи? Агар шундай бўлса, расвойим чиқди! Йўқ! Бу
алкашни ўзим расво қиламан! Ҳам ўзимни оқлаб оламан! Уни
айбдор қилмасдан бу жиноий вазиятдан чиқиб кета олмайман.
Бўлак чорам йўқ! Мўминов қилмишига яраша жазоланиши шарт!
Чунки ҳақиқий ҳолат ҳам шуни тақазо этади.»
Кирдикорларини фош қилувчи нарсаларни жувондан
қайтариб олгани Рашидовни ботир қилиб юборган эди.
83
Подполковник Рашидов шу қадар тутоқиб кетганди-ки,
ҳеч қаерда тўхтамай вилоят ички ишлар бошқармаси
бошлиғининг қабулхонасига кириб борди.
-Кечирасиз, генерал бироз чарчабдилар, ўн дақиқа
бурун дам олишга кетдилар. – жавоб қилди адъютант. – Жуда
шошилинч ишингиз бўлса ҳам безовта қилмасликни маслаҳат
бераман. Чунки қон босимлари кўтарилиб, анча беҳол
бўлаётгандилар.
«Энди нима қилдим? Ахир ашёвий далил бўлиши мумкин
бўлган «запаска»ни Гулзодага бериб юбордим-ку. Бу ишим
эрта-индин ошкор бўлади ва қаттиқ жазоланишим тайин. Ҳатто
жиноий жавобгарликка тортилишим ҳам мумкин!» Подполковник
бир зум шу фикрлар оғушида ўйланиб турди, сўнг бир варақ
қоғоз олиб, генералнинг номига билдиришнома ёзишга киришди
ва бўлиб ўтган воқеани ҳамда ўзининг мақсадини, аммо
терговчи Мўминов шубҳали аёлни ашёвий далил билан
ушламаганини қисқагина баён қилди. Сўнг адьютантни
генералнинг ўринбосари чақириб қолганидан фойдаланиб,
билдиришномасини ичкарига, бошлиғнинг столига қўйди-ю,
анча хотиржам тортиб, қабулхонани тарк этди.
-Қайтаяпсизми? – сўради муовиннинг хонасидан чиқиб
қолган адъютант.
-Ҳа. Яхшиси эртага эрталаб келиб ўзларига учрашаман.
Рапорт ёзишни ҳам лозим топмадим. – ёлғонлади Рашидов ва
тез-тез юриб бошқармани тарк этди.
Лекин уйига кетмади, ишхонасига ҳам . Тўппа-тўғри
вилоят прокуратураси терговчиси Рўзиевнинг кабинетига
кириб борди ва бўлиб ўтган воқеаларни батафсил сўзлаб
берди.
-Нега менга хабар қилмай, Мўминовга айтдингиз? – хафа
бўлди терговчи.
-Биринчи сизнинг столингиз устидаги телефонга
қўнғироқ қилдим, лекин туша олмадим, кейин вақт тиғизлиги
учун…, Гулзода чиқиб қолса, ҳеч кимга хабар бера
олмаслигимни ўйлаб… - ёлғонлади Рашидов ичида «Худонинг
ўзи кечирсин.», деб қўяркан.
Чунки прокуратуранинг терговчисига қўнғироқ қилиш ўша
пайтда унинг калласига ҳам келмаган эди. Фақат эндигина,
жиноятчиларга шерик бўлиб қолиш хавфи туғилгандагина очиқ
кўнгил ва одил инсон сифатида ҳамма ҳурмат қиладиган
Рўзиевни эслаганди.
-Мени огоҳлантириб яхши қилдингиз. Ўзим барча зарурий
чораларни кўраман. Ишончингиз комил бўлсин, мен сизни хафа
қилдириб қўймайман. Энди менинг номимга ўша хотин билан
мулоқотга киришмоқчилигингиз, агар бирон нарса аниқланиб
қолса менга, мени тополмасангиз эса Мўминовга хабар
84
беришингиз ҳақида битта билдиришнома ёзиб ташлаб кетинг
ва уйингизга бориб, бемалол дамингизни олаверинг.
Подполковник ўзининг қандай мушкул вазиятга тушиб
қолганини тушунадиган ва ёрдам қўлини чўзадиган одам
топилганидан хурсанд бўлиб, тезгина бир варақ қоғозни
қоралаб, терговчининг қўлига тутқизди. Сўнг терговчига 18-
48 рақамли «Нексия»нинг рақамлари нима учун 13-43га
айлантирилганлиги ҳақидаги ўзининг тахминларини айтиб
берди. У айнан шу рақамли «Нексия» борлиги ва унинг
Абдунабиев Абдуғани деган фуқарога тегишли эканлиги ҳақида
боягина ўринбосари қўнғироқ қилганини маълум қилди.
-Бу унча-бунча одамнинг фаҳми етмайдиган фараз. Лекин
ҳақиқатга яқин. Ниҳоятда яқин. Жиноятчилар қанчалик ақлли
бўлиб кетишган-а! Сиз эса уларни доғда қолдирадиган
даражада топқир детектив экансиз! Раҳмат. Буни албатта
текшириб кўраман.
Шундан сўнг Рашидов ҳам терговчига миннатдорчилик
билдириб, хотиржам тортиб уйига жўнади. Чунки у ўз
шаънини, амалини сақлаб қолиш учун барча керакли ҳимоя
чораларини кўриб бўлган ҳамда шу ҳаракатларининг оқибатида
яхши натижага эришганини сезиб ҳам турарди.
***
Аммо Рўзиев ўз режалари бўйича иш кўраётганини, унинг
прокуратурага кириб келиб шаҳар ички ишлар бўлими
терговчисидан шикоят қилиши бу шахс учун айни муддао
бўлганини подполковник билмасди.
Вилоят прокуратурасининг терговчиси эса подполковник
Рашидов кетиши билан машинасига ўтирасолиб, шаҳар ички
ишлар бўлимига йўл олди. Етиб келган заҳоти ушланган
машиналарга қараш ҳам вазифасига кирадиган соқчи
милиционерларни топиб сўроқ қилди.
-Бугун терговчи Мўминов олдингизга келдими?
-Ҳа. – жавоб қилди соқчиларнинг биринчиси.
-Марҳума Исмоилованинг 18-48 рақамли «Нексия»си
калитларини сўрадими?
-Ҳа.
-Калитларни бердингизми?
-Ҳа.
-У шу калитлар билан машинанинг юкхонасини очдими?
85
-Ҳа.
-У ердан «запаска» олдими?
-Ҳа.
-Унинг ўрнига ўз «Нексия»сидагини қўйдими?
-Ҳа.
-18-48 рақамли автомобилдан олган заҳира ғилдиракни
майор Мўминов ўз машинасининг юкхонасига солдими?
-Ҳа.
-Кейин ушлаб келинган «Нексия»нинг багажини қулфлаб,
ўзининг машинасида чиқиб кетдими?
-Ҳа.
-Кетиш олдидан подполковник Рашидов келса, унга
калитни беринглар, нима қилса ҳам халақит берманглар, мен
қўйган заҳира ғилдиракни алмаштириб кетса ҳам
индаманглар, деб тайинладими?
-Ҳа.
-Шундан сўнг Мўминовни курмадингизми?
-Ҳа.
Рўзиев фақат «ҳа» сўзидан иборат жавобларни сўроқ
баённомасига қайд қилиб олиб, шаҳар ички ишлар бўлими
жиноят-қидирув хизмати бошлиғи Аҳмедовнинг хонасига кирди,
унга фоҳиша аёлни ва Абдунабиев Абдуғани деган шахсни
топиб, эрталабгача ҳибсхонада ушлаб туриш тўғрисидаги
олдиндан тайёрлаб келган қарорини топшириб, бу ишнинг
муҳим аҳамиятга эга эканлигини уқтирди. Сўнг бамайлихотир
дам олиш учун уйига жўнади. Ҳатто шаҳар ички ишлар бўлими
терговчиси Мўминовга қўнғироқ ҳам қилиб, олинган заҳира
ғилдиракни нима қилганини ҳам сўрамади. Чунки бу унинг
режасида йўқ эди. Аксинча, у милиция тизимидаги
ҳамкасбининг кейинги ҳаракатларини кутмоқчи эди. Агар
эрталаб олдига келса ва Исмоилованинг «Нексия»сидан олган
заҳира ғилдиракни топширса, уни Гулзода Нуъмоновани
ушламаганликда айбламоқчи, келмаса ва ушбу ашёвий далилни
топширмаса, бунга қўшимча равишда жиноят изларини
йўқотишга уринишда ҳам айбдор қилмоқчи эди.
Подполковникка эса унинг режасида ҳар иккала ҳолатда ҳам
Мўминовни жавобгар қилиши учун гувоҳ роли ажратилганди.
Бундай иш тутишга вилоят прокуратураси терговчисида
шахсий сабаблар бор бўлиб, у майордан аламини олаётганди.
Чунки ўтган йили олдига бориб илтимос қилганига
қарамай, ана шу милиция терговчиси Рўзиевнинг узоқроқ
қариндошини бир кишининг сигирини уриб кетгани учун жиноий
жавобгарликдан озод қилишда анча сарсон қилганди. Ўша
ҳайдовчи жабрланувчига етказилган зарарни тўлиқ қоплаган
ва сигирнинг эгаси унга нисбатан ҳеч қандай даъвоси
йўқлигини ёзиб берган бўлишига қармай, бир неча кун
86
ароқхўрлик қилиб, прокуратура терговчисининг қариндошини
анчагина харажатга туширганидан сўнггина озод этган эди.
Мўминовнинг режалари эса бутунлай бошқача бўлиб, у
энг яқин сирдоши ва ҳампиёласи бўлмиш эксперт-криминалист
Холбек Жўраевнинг уйида ичиб ўтирарди. Марҳума
Исмоилованинг «Нексия»сидан олинган заҳира ғилдирак эса
экспертнинг гаражида ётарди. Чунки бу ерга келишгунча икки
ошна керагидан икки ҳисса кўпроқ ичиб юборишган бўлиб,
қўллари сира қовушмай, ярим соатдан кўпроқ уннаган
бўлишса-да, ғилдиракнинг покришкасини дискасидан ажратиб
оломагандилар. Ушбу ишни уддалашга уриниш давомида яна
икки бор «томоқларини ҳўллаб» олишган ҳамшишалар самарасиз
уринишларидан воз кечиб, ўзларининг «улкан» режалари
ҳақида оғиз кўпиртиришга киришиб кетишганди.
-Эй, Холбек! Гапнинг мағзи мана бу чала пишган
каллангга етиб бориши учун яна бир марта қайтараман, агар
Рашидов лавозимидан бўшатишларини сўраб ариза ёзса ва
вилоят ДАН бошқармаси бошлиғи этиб жиянни тайинлаш ҳақида
тавсиянома берса, «запаска»ни қонуний ашёвий далил қилиб,
жиноят ишига қўшиш учун прокуратуранинг терговчисига
берамиз. – ғўлдирарди бу гал меъёридан ошиқ ичиб
юборганини билмай, кайфи анча ошиб қолган Мўминов.
-Унинг багаждан ғилдиракни олиб, машинасида ўтирган
аёлникига ташлаб келганини ўғлингиз ёзиб олган
видеокассетани ҳам .
-Худди шундай! Агар айтганимизни қилмаса, анави
«запаска»ни ичидагиси билан йўқ қиламиз. «Мана, сизнинг
севимли подполковнигингиз нималар билан шуғулланиб юрибди!
Ўйнаши билан ўлдирилган аёлнинг «Нексия»сидан баллон
ўғирлаяпти!», деган аноним хатча билан видеокассетани
генералга жўнатамиз. «Каттамиз» бир кино кўрсин!
Икки ошна уйни бошига кўтариб кулиб юборишди.
-Жиянингиз Норқўзи анча вақт ҳақ бериб юрса керак, а,
Исмоил ака?
-Албатта-да! Ундан шахсан ўзим ҳар куни улушимизни
ундириб тураман! Камида икки шиша!
Улар яна оғизларининг таноби қочиб кулишди.
-Энди жиянга сим қоқиб, режамиз билан таништирамиз.
Роса хурсанд бўлади-да, ўзиям! Ўсадиган бола-да, ўсадиган
бола! – деб Мўминов бармоқларини телефон аппаратининг
рақамлари тешигига зўрға тўғрилаб, шаҳар ДАН бўлими
бошлиғига қўнғироқ қила бошлади.
-Эй Норқўзи, Холбекникига бир келиб кет! Зарур гап
бор! Зўр гап! Сенга ўрнини бўшатиб бермаётган анави
Рашидовни тинчитадиган гап! Қайси Холбекникига бўларди,
ўзимизнинг эксперт Холбекникига-да.
87
Вилоят ДАН бошқармаси бошлиғи курсисини эгаллаш
орзусида юрган Асроров терговчи тоғасининг мастлигини
овозиданоқ сезди. У норози кайфиятда уф тортиб, ўрнидан
қўзғалди. Чунки подполковник билан боғлиқ ҳолатларда
ўғирланган машиналар тўғрисидаги жиноят ишини Мўминов
тергов қилаётганини биларди. Бундан ташқари унинг имкон
туғилган заҳоти «чарчоғи чиққунча» ичишини ҳам, мастлигида
оғзига хўжайинлик қила олмай қолишини ҳам, агар ҳозир
етиб бормаса, ишхонасига келиб «Рашидовнинг ўрнини
эгаллашинг мумкин бўлган вазиятдан фойдаланмаяпсан, сен
бормасанг ҳам уни тинчитиш бўйича маслаҳатлашгани ўзим
келдим», деб гинахонлик қилишига ҳам фаҳми етарди. Бу
гинахонлик эса шундай бемалол ва баланд овозда айтилади-
ки, албатта тўрт-беш қадам наридаги одам ҳам эшитади.
Қарабсиз-ки, яна кераксиз миш-мишлар, ноўрин
хафагарчиликлар пайдо бўлади.
«Наҳотки бу одам менинг бошқарма бошлиғи бўлишим
масаласи ундан неча-неча поғона баланд курсиларда ўтирган
«катталар» томонидан ҳал этилишини тушунмаса? Керакли
одамлар пайт пойлаб турибди-ку! Фақат бу ерда ошиқча гап-
сўзларга йўл қўймай, хато қилмай тинчгина ишлаб юришим
қолган. Қўлидан келмайдиган ишга бурнини тиқиб нима
қиларкин-а? Э, бунақа қариндошнинг боридан йўғи маъқул.
Яхшилик қиламан деб, бало-қазоларга гирифтор этиб юради
доим. Шундай ниятда юрганимни қаердан ҳам билиб қолган-а.»
Шуларни хаёлидан ўткизган Асроров асабий тажанг ҳолда
айтилган жойга етиб келиб, онасининг энг кичик укаси
бўлмиш Мўминовдан «запаска» қандай қилиб унинг қўлига
тушиб қолганини суриштириб билди ва тоғасидан ҳафсаласи
пир бўлиб кетди. Ушбу ғилдирак ва ичидан чиқадиган
нарсалар эгаси ўлдирилган машинадан топилган ашёвий далил
ҳисобланишига ақли етадиган жиян қариндошининг
ҳаракатларини ўта ахмоқона иш деб баҳолади.
«Шунақа ҳам калтабин бўладими одам! Наҳотки
қилғилиги тергов тўғрисидаги қонун-қоидаларга хилоф
эканлигини англамаса! Наҳотки, ароқхўрлик уни шу даражада
калтафаҳмга айлантириб қўйган бўлса!»
-Тоға! Нималар қилаяпсиз? Бунинг оқибати нима билан
тугаши мумкинлигини биласизми? Ахир бу жиноят-ку!
«Запаска»ни ашёвий далил сифатида экспертизадан ўтказиш
лозимлигини наҳотки унутган бўлсангиз?
-Сенингча биз нима қилаяпсиз? Нима, Холбек эксперт
эмасми?
-Экспертизани бу ерда эмас, иш жойида ўтказиш керак!
Мана бу шишалар ва пиёлаларсиз! Подполковникнинг қанақа
одамлигини билмайсизми? Отангизнинг «Ит бўлиш учун ҳам
88
бир қарич дум керак.», деган ҳазил мақолини унутдингизми?
Худди шундай, вилоят ДАН бошқармасининг бошлиғи бўлиш учун
ҳам бир бир дунё қобилият ва бир олам билим, фаҳм-фаросат
керак. У бекорга бошлиқ бўлиб ўтиргани йўқ. Сиз билан
мендан ақллироқ, билимлироқ ва фаросатлироқ бўлгани учун
шу курсида ўтирибди! Қонун-қоидани ҳам аъло даражада
билади, ишни ҳам жуда пухта қилади! Ашур Маъмурович сиз
амалга ошираётган ҳужумга ўзини тутиб бериб, ҳимояланмай,
қўл қовуштириб ўтирадиган содда йигитча эмас! Рашидовнинг
«запаска» тўғрисида керакли одамларга аллақачон хабар
бериб, ўзи ўтказган мана шу тадбирга уларнинг розилигини
олганига ва зарурий чораларни кўриб, керакли ҳужжатларни
тахлаб қўйганига заррача шубҳа қилмайман. Унинг шундай
қилганига юз фоиз аминман! Бу эса – ушбу ашёвий далилни
қонун-қоида бўйича текшириш лозим ва шарт дегани!
Мастликда режалаштирадиган машмашаларингиз бир кунмас-бир
кун бошингизга бало бўлишини нега тушунмайсиз, тоға! Бир
ўзингизнинг бошингизга бало бўлса майли-куя, мени ҳам
расво қилади!
-Хўп… Лекин сен менинг режамни охиригача эшитмаяпсан-
да. Қулоқ сол: эртага Рашидовни шундай айблайман-ки…
-Бекор айтибсиз! Яна такрорлайман, бу режангиз билан
ўзингизнинг бошингизни ейсиз! Менинг номимни ҳам
булғайсиз! Чунки ўша «Нексия»нинг эгаси ўлдирилганини, шу
қотиллик тўғрисидаги ишни вилоят прокуратурасининг
терговчиси олиб бораётганини инобатга олмаяпсиз! Мен
ғилдиракни олиб кетаман! Уни кабинетингизга қўйиб,
ўзингизни эса уйингизга ташлаб ўтаман. Эртага, кайфингиз
тарқагандан кейин гаплашамиз! – деб Асроров заҳира
ғилдиракни машинасининг юкхонасига ташлади. Кейин ёши анча
катта тоғасига бироз қаттиқ гапириб юборганини сезиб,
юмшоқроқ оҳангда насиҳат қила бошлади. - Пенсияга чиққунча
тинчгина ишланг, ҳамкасбларингиз ва бола-чақангизнинг
олдида юзингиз шувут бўлиб қолмасин! Хафа бўлманг, буни
бирон ғалвага гирифтор бўлиб, обрўйингизга путур етмаслиги
учун гапираяпман, тоға!
Лекин Асроров ёлгон гапирди. У фақатгина тоғасининг
ноқулай вазиятга тушиб қолишининг олдини олиш мақсадида
қилмаётган эди бу ишни. Ёш бўлса-да, ишига пишиқ йигит
асосан ўз манфаатларини кўзлаб заҳира ғилдиракни олиб
кетаётганди. Подполковник Рашидов билан боғлиқ тарзда
содир этилаётган автомобиль ўғирликларини барча раҳбарлар
билишидан у хабардор эди. Бу борада арзимас ғайри қонуний
ишга ёки бекерак шов-шувга номи илашиб қолса, нафақат
вилоят ДАН бошқармаси бошлиғи лавозимидан умид узиши,
89
балки ҳозирги курсисидан ҳам ажралиб қолиши мумкинлигига
унинг ақли етиб турарди.
Шунинг учун Асроров тоғасининг хатосини тўғрилаб
қўйиб, биринчи навбатда подполковникга, у орқали эса
катталарга ҳам яхши кўринмоқчи эди.
Шаҳар ДАН бўлимининг бошлиғи деярли ҳар куни
тушликдан сўнг ичиб юрадиган қариндошидан аллақачон безиб
кетганди. Шу сабабли ҳам биринчи навбатда мудрай бошлаган
Мўминовнинг чўнтакларини ковлаб, кабинетининг калитларини
олди ва Исмоилованинг «Нексия»сидан олинган заҳира
ғилдиракни ичкарига киритиб, тоҳасининг сейфи ёнига қўйиб
чиқди, кейин «ўчиб бўлган» терговчини уйига ташлаб,
ишхонасига қайтиб келди ва кеч бўлиб кетган бўлса-да,
бевосита раҳбари бўлган Рашидовга қўнғироқ қилиб,
Исмоилованинг «Нексия»сидаги заҳира ғилдирак ароқхур
тоғасининг кабинетида турганини айтиб, унинг кўнглини
хотиржам қилди.
***
Бироқ сурункали равишда топилган спиртли ичимликларни
истеъмол қилавериш енга бошлаган терговчи Мўминов эрталаб
уйғонганида жияни иккаласининг ўртасида бўлиб ўтган тунги
суҳбатни умуман эслай олмади, тўғрироги эслашга уринмади
ҳам, чунки бу унинг хотирасида қолмаганди. Фақатгина
подполковник Рашидовни айбдор қилиш билан қўрқитиб,
аввалига лавозимидан ўз ихтиёрига кўра бўшашни ва ўрнига
Асроровни тавсия этишни шаъма қилиш, агар бу нияти амалга
ошмайдиган бўлса подполковникни бирон нарсага «эритиш»
тўғрисида тузган режасигина ёдида қолган эди. Шунинг учун
терговчи ўз кабинетига ҳам кирмай, тўғри вилоят ДАН
бошқармасига йўл олди.
Афсуски, у ғознинг юришига тақлид қилаётган чумчуқ
каби катта-катта одимлашга бути йиртилгудай уринаётганини
англамасди.
Лекин қабулхонада ўтирадиган милиция сержантидан
бошлиқ ўз иш жойида беш дақиқагина бўлиб, шошилинч суратда
вилоят прокуратурасига, терговчи Рўзиевнинг ҳузурига
кетганини эшитиб, беихтиёр юрагига ғулғула тушди ва кеча
ичилган ароқнинг таъсирида карахт бўлиб ётган онги худди
устидан бир челак муздек сув қуйилгандек бирдан тиниқлашиб
кетди. Чунки у Исмоилованинг ўлими билан боғлиқ жиноят
ишини вилоят прокуратурасининг айнан шу ходими тергов
қилаётганини эслаган эди. «Устимдан шикоят қилгани
кетган!» Мўминовнинг хаёлига келган биринчи фикр шу бўлди
ва кейинги сонияларда унинг онгида марҳуманинг
90
«Нексия»сидан олинган заҳира ғилдиракни жияни Асроров
олиб қўйгани жонланди-ю, ушбу ғилдиракнинг қаердалигини
аниқлаш лозимлиги тўғрисидаги ўй ҳайкалдек бўй чўзиб,
ароқхўр терговчининг миясида каттакон қоядай қотиб туриб
қолди. Аммо жияннинг кеча тунда шаҳар ички ишлар бўлимига
келиб, уйқусираб, ғўлдираб ётган тоғасининг чўнтагидан
калитларини олгани ҳамда «запаска»ни унинг иш хонасига
қўйиб чиққани унинг пажмурда хотирасида қайта тикланмади.
Шунинг учун терговчи дарҳол ўзи «қўрқоқ ва падхалим
бошлиқча» деб жонига тегадиган Асроровни излаб, шаҳар ДАН
бўлимига равона бўлди.
Бироқ у жиянининг ҳам қаёққадир чиқиб кетганини
эшитиб, тарвузи қўлтиғидан тушган, бутун онги ва тафаккури
шу заҳира ғилдиракни сўраб келиб қолишса нима қиламан,
деган ғулғулага тўлган ҳолда ўзининг кабинетига кириб
келди ва биринчи навбатда кечагидан қолган совуқ чойни
симириб, тақир чўлдек қақраб ётган томоғини ҳўллади.
Чойнакни жойига қўяётиб, сейфнинг ёнида турган заҳира
ғилдиракга назари тушиб қолиб, бирдан кўнгли жойига тушди.
«Жияннинг қўрқоқлиги ҳам гоҳида иш бериб қолади.»,
хаёлидан ўтказди у анча хотиржам тортиб.
Ароқхўр бўлишига қарамай Мўминов катта ўғли ўқишини
битириши ва тузукроқ ишга жойлашиши арафасида турган бир
пайтда қилган ғайри-қонуний ишларига муносиб жазоланиб,
шармандаларча ички ишлар тизимидан ҳайдалишни истамас эди.
«Икки нафар холис, эксперт-криминалист чақириб, зудлик
билан бу лаънати «запаска»ни кўздан кечиришим ва ичида
нима борлигини аниқлашим, кейин ҳаммасини прокуратура
терговчисига топширишим керак. Бўлмаса Рашидовдан ва
Рўзиевдан осонликча қутулолмайман, шекилли.»
У шу фикрни хаёлидан ўтказиб, ҳампиёла дўстига
айланган эксперт Жўраев Холбекга қўнғироқ қилиш учун энди
қўлини чўзган ҳам эди-ки, кабинетига ҳозиргина хотирлаган
кишилар, яъни вилоят прокуратурасининг терговчиси Рўзиев,
кетидан вилоят Давлат Автомобиль Назорати бошқармаси
бошлиғи, уларнинг изидан эса жияни Асроров кириб келишди.
-Хўш, ўртоқ майор, кеча сиз марҳума Исмоилованинг
«Нексия»сидан олган «запаска» қани? – салом-аликсиз
чимирилиб сўради Рўзиев.
-Мана. – бу ташриф яхшиликка эмаслигини дарҳол сезган
Мўминов ирғиб ўрнидан туриб ғилдиракни кўрсатди ва
Асроровга миннатдор назар билан қараб қўйди.
-Уни олганингиз ҳақидаги баённома-чи?
-Узр, ёзишга улгурмадим…, иш билан бўлиб…
-Биламан, қанақа иш билан банд бўлганингизни! Икки юз
грамм арокни деб, жиноятчилардан бирини тумшуғингизнинг
Davomi bor
Следующая публикация
Нет комментариев