71.
ВА НИҲОЯТ...
-Оға, саёҳатимиз бунчалик узоқ давом этиши ҳеч хаёлимга келмаган экан. Мана уч ойдан буён уммон ичидамиз.
-Сен нима деб ўйлагандинг, ишнинг осони борми? Ҳар битта юмушнинг қийин томонидан ушлаш керакки, осон томони омадинг бўлиб туюлсин.
-Мен ортиқ чидолмайман. Бўларим бўлди. Ўрнимдан туролмайман, турсам, юролмайман, бошим айланади, ўғжийман, ичакларим оғзимдан келгудай бўлади.. Бу саёҳат итнинг азоби бўлди мен учун...
-Чида, укам, чидагин. Сендан чиқмаганмиди бу таклиф. Янги хужжатлар билан Америкага виза очтирганимизда, самолётда учганимизда ҳозир маза қилиб Нью Йоркда юрган бўлардик... Бир ҳафталарда, кема Куба сарҳадига киради дейишяпти. Саёҳатимиз ҳам яқинда якунига етса керак.
-Куба Американинг қўлтиққинасида экан-ку. Анча мунча ороллар. Шу ерда тушиб қолайлик. Буёғига қуруқликдан юрсак-чи.
-Бунга рухсат йўқ, биласан. Яна виза тайёрлатишга ҳечам тоқатим йўқ.Эсон-омон манзилга етайлик. Яна, бу давлат ўзи кичкина бўлса-да, бутун Америка кўксига санчилган ханжардек, тузуми бршқача. Сиёсати бошқа. Кўраяпсанми, байроғидаги қизилликни... беш юлдузи бор. Бу шўролар сиёсатини давом эттираяпти деган маънони англатади, менимча...
-Ўйлаб гапиряпсизми, шўролар сиёсати қолдими дунёда. Горбачёв билан тугади буларнинг ҳаммаси...
-Сиёсатни тушунмайсан, демак. Бизда шундай бўлди. Ўн беш давлат ўз мустақиллигига эга бўлди. Ҳар давлат ўз ўчоғига ўзи кул тортди. Ҳозир бу давлатлар барчаси ривожланаётган, кучли мамлакатларга айланган. Бу ерда эса... Ҳамон эски ҳаммом, эски тос.
-Нега Американи ҳатлаб ўтиб, кема Лотин Америкасига ўтди? Тушунтира оласизми?
-Кема қайси давлатниеи англаяпсанми, испанларники.Бир пайтлар испанлар Кубани забт этишган.Сўнгра юрт озодликка эришгач ҳам испанларнинг бу юртга раҳнамолиги давом этаяпти.Давлат тили испан тили ҳалиям. Бу икки давлат орасида савдо-сотиқ муносабатлари ривожланган.Шу сабабли Кубага келяпмиз... Юклар Гавана портига тушириларкан...
Акмал гапини давом этди,
-Кема шаҳарга етиб келгач, денгизчиларга уч кун дам беришаркан. Кема юкларини тушириб, янги юк ортгунча, балки ўн-ўн беш кун бу ерда тўхташ имконимиз бўлар... Яна суриштириб кўрамиз.Хавотир олма...
-Қанийди, денгизни кўрарга кўзим йўқ,- дея нолинди Толибжон.
Акмалниям денгизни кўрарга кўзи йўқ.
-Саёҳатнинг дастлабки кунлари ҳайратландим.Энди менам шу битмас-туганмас сувлардан нафратланяпман. Зерикдим ўлардай. Бизга бунақа юриш ярашмаскан... Биз қуруқликда битган дарахтларга ўхшаймиз..Илдизимиз тупроқдан айрилгандан қурияпмиз, укам... Сан ингилизчани яхши биласан.Кема Гаванага тўхтагач, суриштириб кўр-чи, Нью йоркка боришнинг бошқа йўллари ҳам бормикин...
-Албатта, оға, албатта. Бу лағар кемасини елкамнинг чуқури кўрсин.
-Унақа дема, биронтаси эшитиб, бошимизга бало орттирмайлик яна..
-Керак бўлса, Куба президентига ариза ёзамиз. Бир ақлли йўлини топармиз...
Сўнгра, ҳар иккиси жимиб қолди.
Толибжоннинг аҳволи ёмонлиги шундоққина билиниб турибди.Бу биргина денгиз хасталигидан эмас, руҳи чўккинлигидан. Ташқи дунёдан узилиб қолганидан деб ўйлади Акмал.. Энди анча пайтдан буён янгиликлардан ҳам хабардор бўлишмаганидан, бу ернинг тилини тушунишмаганидан, чалғишга ҳеч сабаб йўқлигидан...
-Ҳеч бўлмаса, соч-соқолингни қиртишласанг бўлармиди... Кийимларингри олиб шамоллат. Осиб қўй, ғижимлари кетси. Бу ётишинг менга ёқмаяпти.Одам дегани ўзини қўлга олиши керак. Ҳар қандай вазиятда ҳам ўзига эътибор беришинг керак. Ўтирма бундоқ. Турсанг-чи.
Толибжонни қистайди, аммо ўзиям ундан тузукмас.
Аммо, Акмал вазиятга кўниккандек.
Ҳартугул ташқари чиқиб, айланишга, кема аъзолари буюрган ишни бажаришга имкони бор унинг.. Кемадан ташқарига, уммонга қарашга тоқати йўқ. Қараса, сув ютиб юборадигандек, юраги орқага тортиб кетади.Шу сабабли, каютадан бесабаб чиққиси ҳам йўқ.
Кема юк кўплигидан, оғир силжийди.Балки, йўловчи кемасига чиқиш имконлари бўлганида, аллақачон манзилга етган бўлишармиди.
Ёни билан олган дафтари тўлганиги анча бўлди. Баъзан ҳафсала билан битикларини ўқийди. Ўзидан кўнгли тўлади.
Дунёдаги энг ёмон, энг разил кимсаям ўз қилмишларини оқлаш йўлини билади. Акмал ҳам шундай...
Аслида, кундалик ёзишдан мақсади, айбларини бўйнига олиш, тавба қилиш эди.Аммо, ўйлаб қараса, ҳар битта қилмишини етти ўлчаб бир кесган ҳолда бажарибди. Ўйлаб қараса, ҳар сафар ўзи ҳақ бўлиб чиқаяпти.
Акмал хаёлга толди. Кейинги, ўша қамалишига сабаб бўлган сўнгги воқеа кўз олдига келди.
Ўша, Гоша, Хасан ва Зинага боғлиқ кунларини эслади. Кундаликка бу бирликни дўстлар билан учрашув шаклида муҳрлаб қўйган.
"Ҳар ҳафтада Зинанинг ижара уйида тўпланардик.Улфатларим Гоша, Хасан ва ёқимтой, ширинсухан Зина билан.Бу даврада бўлиш менга ҳузур бағишларди.Еб-ичардик, ўйин-кулги қилардик, мароқли дам олардик...."
Ўз ёзганидан ғижинди.Асл сабабни мен кимдан бекитаяпман? Қизимданми, Толибжонданми,ўқувчиданми, кимдан бекитаяпман? Асл мақсадимиз ўйин-кулги, улфатчиликмас, қилинган ишларнинг ҳисоботи, янги ишларни режалаштириш эди-ку. Улфатчилик бу йиғилишнинг бир банди эди холос...
Ўша мендан бекитиқча, Ойнагулнинг уйини тунаганларида қанақа вазиятга тушгандим... Уччаловиниям жазолагандим. Наилож бўлари бўлгач, ғишт қолипдан кўчгач, улардан узоқлашишимга тўғри келганди.Бу ўғирликка менинг ҳеч қандай даҳлим йўқ эди. Мен бунақа майда ишларга аралашмасдим.
Ҳаммаси ўшандан бошланди.Ўша ўғирлик бўлмаганда, улар қамалишмаган, терговчи ишни кавлаштирмаган, мениям оёғимдан тортиб кетишмаган, тинчгина уйимда яшаётган бўлармидим... Бунақа сарсон бўлиб юрмаган бўлардим.
Ўша сабаб бу оқибатларга олиб келди. Мен яна асл сабабни бекитишга уринаяпман. Ёлғон ёзаяпман.
Келажакда бирон асар ёзадиган бўлсам, самимий бўлишим керак. Ўзингдан бекитган сиринг- айтилмайдиган гапларинг, кўз юмиб ўтишга мажбур бўлган ҳолатлар ҳақида яхшиси ёзмаслик керак.Ёза бошладингми, асл сабабни, моҳиятни очиб ташлаш керак-ки, ўқувчи сени англасин. Ёзганингда бир маъни бўлиши керак"...
-Қаерларда юрибсиз.Палубани тозалаб чиқинглар,- Мигел деган денгизчи, Акмалга топшириқ берди.-Шеригингниям чақир.Тезроқ бўлинглар, имилламанглар. Эртага Гаванага етамиз.
-Шеригим хаста. У ишлай олмайди.
-Унда ўзинг бажар. Ҳамма жой ёғ тушса ялагудек бўлсин, тушунарлими?
Кемада русчани озроқ тушунадиган йигит шу.
-Сер, битта савол берсам... Кема қачон Нью Йоркка боради?
-Кемамиз Гаванада юкларни туширгач, бошқа юк ортиб, ортига қайтади.Сизлар бошқа кемага ўтишингизга тўғри келади. Шунга лойиқ бўлинглар.
Бу янгиликдан хурсанд бўлди Акмал.
-Худога шукр.
Сўнг ишга киришди. Икки соатча уннаб, палубани ювиб чиққач, ҳориб, Толибжоннинг ёнига қайтди.
-Кема Гаванада юк туширгач, ортига қайтаркан...Буёғига нима қиламиз?
-Бошқа йўлини топамиз оға. Оёғимиз тупроққа етсин-чи.Бирор меҳмонхонага борамиз. Дам оламиз. Йўлини топамиз. Хавотир олманг.. Эртага дедингизми, қандай яхши...
Толибжон жонлангандай, ўрнидан турди, сумкаларни кавлаштириб,кўзгу олди, Акмал фойдаланадиган устарани олиб соқол-мўйловини қиртишлай бошлади.
Давоми бор.
27.11.2022.
Раъно Умарқулова.
Навбатдаги бўлим тугади. Бир ҳафта танаффусдан сўнгра давом этамиз.
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 27