“Nəsr” surəsi

-Bismillahir-rəhmanir-rəhim.
1. İza caə nəsrullahi vəl-fəth.
2. Vərəəytən-nasə yədxulunə fi dinillahi əfvaca.
3. Fəsəbbih bihəmdi Rəbbikə vəstəğfirhu innəhu kanə təvvaba.
“Nəsr” surəsinin hərfi tərcüməsi
“o, vaxt ki, Allahın köməyi sənə üz gətirər, o, vaxt ki, böyük qələbəyə nail oldun, gördün ki, camaat dəstə-dəstə Allahın dinini qəbul edirlər, onda təsbeh de, Allahına şükr et, və ondan bağışlanmaq istə, həqiqətən sənin Allahın çox tövbə qəbul edəndir”.
“Nəsr” surəsinin təsfiri
إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ
Allah-Təala bu surədə Həzrət Peyğəmbər (s)-ə müjdə ünvanında xəbərlər verir; Ey mənim əziz peyğəmbərim, tezliklə qələbəyə nail olacaqsan, fateh olacaqsan. Tez bir zamanda arzuna çatacaqsan, tezliklə əziz vətənini fəth edərək doğma yerlərini görəcəksən.
وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا
“camaatı dəstə-dəstə Allah dininə daxil olan görəcəksən”. O, gün böyük gün olacaq. Görəcəksən ki, insanlar dəstə-dəstə sənin yanına gələrək beyət əllərini sənə uzadacaqlar. Tovhid dinini qəbul edib, müsəlman olacaqlar.
فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ
“Allahına təsbeh de, zikr et, ondan bağışlanmaq tələb et”.
Bu xəbər verilən qələbə böyük bir qələbə idi. Allahın lütfü və çox qiymətli nemətlərindən idi. Ona görə də Allah-Təala Peyğəmbər (s)-ə zikr etməyi, istiğfar etməyi tövsiyyə etdir. Buyururdu: sən belə et ki, qoy sənə tabe olub insanlara Allah qarşısında sənin rəftarını görüb səndən əxlaq və insaniyyət dərsi öyrənsinlər.
Bu tövsiyyə bəlkə də ondan ötrü idi ki, qoy biz insanlar bu qələbənin adi bir iş olmadığını başa düşək. Bilək ki, bu ilahi olan böyük bir nemətdir və gərək biz də həm onun şükrünü yerinə yetirək, həm də qədrini bilək, bu qələbəni - böyük neməti qoruyub saxlayaq.
إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا
“О, çox tövbə qəbul edəndir”. Allah-Təala surənin bu hissəsində Peyğəmbər (s)-ə istifğar etməyi tövsiyyə edib və ardınca buyurur: “Allah çox tövbə qəbul edəndir” “Tövbə” sözünün mənası “qayıtmaq” deməkdir. Allahın qayıtması (tövbəsi) rəhmətinin kimə tərəfsə gəlməsi mənasındadır. Bəndə günah edəndə Allah rəhmətini ondan döndərir. O, tövbə edən zaman yenidən Allah-Təala rəhmətini ona tərəf yönəldir. Rəhmətini ona qaytarır. Günahkar olmayan bəndə əgər ibadətini çoxaldırsa Allahın rəhməti daha çox ona nazil olub. Peyğəmbər (s) məsum idi. Istiğfar etməklə Allah yanında daha yüksəlir, məqamı böyüyürdü.
Bu ayə ümumi insanlar üçündə bir mesajdır. Yəni: ey günahkarlar, Allahın rəhmətindən məyus olmayın. O, tövbələri qəbul edəndir. Onun rəhmətinə ümidinizi artırın və onun yoluna qayıdın.
“Nəsr” surəsinin hədəfi və bu surədə vurğulanan məqamlar
1. Bu surədə müxtəlif məqamlar vurğulanır. Onlardan biri də əvvəlcədən Məkkənin fəthindən xəbər vermək idi.
Təqribən bir ildən sonra Məkkə fəth olundu və müsəlmanlar böyük qələbəyə çatdılar.
2. Bu surədə Allah-Təala öz peyğəmbərinə təsbeh, şükr etmək əmrini verir. Bu əmrdən belə aydın olur ki, insan gərək Allahın bütün nemətlərinin müqabilində şükr etsin və yaxşı əməllər ələ gətirsin.
3. Bu surə Allah-Təalanın çox mehriban və tövbə qəbul edən bir varlıq kimi göstərir, bununla da bədbəxtçiliyin əsasını təşkil edən ümidsizliyə son qoyur.
4. Bu surədən Peyğəmbər (s)-in ömrünün sonu olduğu da məlum olur. Abbas (Peyğəmbər (s)-in əmisi) dedi: Bu surədən Peyğəmbərin ömrünün sonu olduğunu hiss edirəm. Elə bil Allah-Təala bu sözlərlə Peyğəmbər (s)-ə hazırlıq göstərişini verir. Bu sözü Peyğəmbər (s)-ə dedilər. Həzrət buyurdu: Əhsən əmimin elminə və düşüncəsinə. Buna görə də bu surəni “Tovdii” (vida) surəsi də adlandırıblar.
“Nəsr” surəsinin xüsusiyyətləri
1. Bu surənin fəziləti barədə Həzrət Peyğəmbər (s) buyurub:
مَنْ قَرءَها فَكَأَنَّما شَهِد مَعَ رَسُولِ الله(ص) فَتْحَ مَكَّة
“Kim bu surəni oxusa, elə bilsin ki, Məkkənin fəthində Peyğəmbər (s) ilə birlikdə olub”.
İmam Sadiq (ə) buyurub: “Kim bu surəni vacib ya müstəhəb namazında oxusa, Allah-Təala onu bütün düşmənlərinə qalib edər. Qiyamətdə əlində cəhənnəmdən bəraət məktubu olar”.
2. İslamda çox qələbələr olub. Amma bu qələbə hamısından fərqlidir. Bəzi ərəblər deyirlər: əgər Peyğəmbər (s) Məkkəni fəth etsə onda o, həqiqətən Allahın rəsuludur. Buna görə də, bu qələbədən sonra müşriklər dəstə-dəstə islamı qəbul etdilər.
3. Bu surəni “Nəsr”, “Fəth” və “Tovdii” adlandırıblar. “Nəsr” və “Fəth” kəlmələri bu surədə işləndiyinə görə ona bu adları veriblər. Amma surənin zahirindən Peyğəmbər (s)-in ömrünün sonu olması məlum olduğuna görə ona “Tovdii” (vidalaşma) surəsi deyiblər.
4. Bu surə mədinədə nazil olub. Bəzilərinin fikrinə əsasən, bu surə Həzrət Peyğəmbər (s)-ə Hüdeybiyyə Sülhündən sonra, Məkkənin fəthindən iki il qabaq, hicrətin 6-cı ilində nazil olubdur.