ხიმიკაურის ხმალი
მეფე ერეკლეს დროს ხევსურეთში ერთი სახელოვანი ვაჟკაცი ყოფილა, ძაღლიკა ხიმიკაური. მასზე ლექსიც შეუთხზავთ:
"ძაღლიკავ ხიმიკაურო, ლიქოკის ზღურბლო, ზღუდეო,
ბევრს ააგლიჯე კალდიმი, თეძოზე დაიკიდეო.
არ მოგრჩა გაუტეხელი, მტერს ვისაც აეკიდეო".
ერეკლეს ხმლით თავგაჩეხილი კოხტა ბელადი სულს რომ ღაფავდა, მეფის მხარდამხარ შვიდი ხევსური იბრძოდა, მათ შორის - ძაღლიკა ხიმიკაურიც. ლეკ-ოსმალომ სარდლის უბედურება რომ დაინახა, არწივდაქროლებული წეროს გუნდივით გაიფანტა. ამასობაში ქართველებს დამხმარე ჯარმაც მოუსწრო. "ხმალი ამ წუნკლებსო!" - შეუძახა ერეკლემ თავის ვაჟკაცებს. გამარჯვებით გამხნევებული ლაშქარი დაერია ლეკ-ოსმალებს და ბალახივით დაუწყო თიბვა. განსაკუთრებით ძაღლიკა ხიმიკაურს გამოუჩენია თავი. თითო შემოკვრით კაცს თურმე შუაზე სხეპდა. ერეკლეს გულში ჩავარდნია მისი ხმალი. ომის დროს რაღას ეტყოდა, მაგრამ მეორე დღეს დაიბარა - ოღონდ დამითმე და რაც გინდა მთხოვეო.
- ბარევალ ე ხელნ დამჭრენ, ერეკლევ! - იუკადრისა ძაღლიკამ.
- ჩემს ხმალს მოგცემ, - უთხრა მეფემ - სართი კიდევ სხვა იქნება.
- ვაი დედასა მტრისასა, ბატონიშვილო, ეგ ხო ჩემ მოკვლა იქნების?! მამკალ კიდეც, რაკი ხმალს გამამართომ!
ერეკლემაც იცოდა, რომ კარგი ვაჟკაცისთვის კარგი ხმალი მეორე სიცოცხლე იყო, მაგრამ რა ექნა, რომ თვითონაც ვაჟკაცი იყო და ხიმიკაურის ხმალი მეტისმეტად მოსწონდა...
ბოლოს დაუთმო ძაღლიკამ და სანაცვლოდ სხვა ხმალი და ერთი თოფი მიიღო, რომელიც ვაჟა-ფშაველას დროს ხევსურეთში, ხიმიკაურების ოჯახში ინახებოდა. ვაჟას თქმით, ამ თოფს ხევსურნი "ბატონიაანთეულ თოფს" ეძახდნენ.
ასპინძის ომში გამოჩენილი ვაჟკაცობისა და ერთგულებისთვის მეფე ერეკლემ ძაღლიკა ხიმიკაურს სიგელით დიდი მამული უბოძა. ეს სიგელი ვაჟას 1895 წელს ძაღლიკას შვილიშვილთან უნახავს. პატრონი დავას აპირებდა თურმე - პაპაჩემისთვის ნაჩუქარი მამულით სხვანი სარგებლობენო.
ალბათ გაწყრა ძაღლიკა, "გულს შამაეყარა", რომ ხმალი "წაართვეს" და აღარც ადგილ-მამული ინდომა...
მას შემდეგ, როცა კი ერეკლე ლაშქარს დაიბარებდა მთიდან, პირველად ხიმიკაურს მოიკითხავდა, მაგრამ ხევსური სალაშქროდ გამზადებულებს აბარებდა: "უთხარით ერეკლე ბატონიშვილს, ავად არის-თქო ძაღლიკა..."
ზემოთ მოთხრობილი ამბავი ვაჟა-ფშაველას ჩაუწერია 1902 წელს და საგაზეთოდ გაუმზადებია. ამავე წელს დაუწერია პოემა "ძაღლიკა ხიმიკაური", რომლის ფინალშიც მეფე ხმალს პატრონს უბრუნებს. სიუჟეტი ასეთია: ერთხელ ერეკლე ომში დაიბარებს ძაღლიკას. განაწყენებული ვაჟკაცი ადგილიდან ფეხს არ იცვლის. სალაშქროდ გამზადებული ხევსურნი წინამძღოლს უხმობენ. ძაღლიკა მაინც არ მიდის. ბოლოს ცოლი შეარცხვენს: რად გინდა ხმალი, თუ მოხმარების თავი აღარა გაქვს და აღარც გული გერჩისო? აღელდა ძაღლიკა, გაჰყვა ლაშქარს და მეფესთან გამოცხადდა. ერეკლეს წესად ჰქონდა - იარაღს უმოწმებდა თავის მებრძოლებს. ბოლოს ძაღლიკასაც უწია ჯერმა. ხიმიკაურმა ქარქაშიდან ამოსწია სატევარი და... ყველა განცვიფრდა - ხის ხმლით წამოსულიყო ომში ხევსური. ერეკლეს წამით სახე შეეცვალა, მერე გაახსენდა ძველი ამბავი, გულიანად გადაიხარხარა და მისი ხმლის მოტანა ბრძანა. უთხრა:
"მაინც იძაღლე, ძაღლიკავ,
წაიღე, გერტყას, შენია!
ვინაც წელზეით შემოგხსნას,
ის ღმერთს ნუმც დაურჩენია!"
გახარებული ხევსური მუხლებზე მოეხვია მეფეს, მერე კი კაფა და კაფა მტერი.
არსებობს ამბის სხვა ვარიანტიც, რომელიც 1937 წელს ჩაუწერია თელავის მუზეუმის დირექტორს ალექსანდრე მამულაშვილს: ასპინძის ომში ერთ თუშს, გვარად დილოიძეს, დიდი ვაჟკაცობა გამოუჩენია. მტერი რომ შემუსრეს და უკან ბრუნდებოდნენ, ჯარმა წალკის ხეობაში შეისვენა. მეფემ დილოიძე იხმო და ჯილდოდ მთელი წალკის ხეობა შეაძლია. თუში უკმაყოფილო დარჩა. მიწა-წყალი რომ მინდოდეს, განა ჩვენში მთა-ველი ცოტააო? - მიუგო მეფეს, - მე მეომარი ვარ, უმჯობესია, კარგი იარაღი მომცე, უფრო გამომადგებაო.
- რა იარაღი გიბოძოო? - შეეკითხა მეფე.
იმავე ომში ყოფილიყო ერთი სახელოვანი მეომარი ძაღლიკა ხიმიკაური. მისი გორდა ხმალი დილოიძეს ძალიან მოსწონებოდა - ისეთი მტკიცე ფოლადისა ყოფილიყო, კაცი ხელზე დაიხვევდა თურმე და ხელის გაშვებისთანავე ბზრიალით გაიშლებოდა. აი, ამ ხმალზე შევარდნოდა გული დილოიძეს. მეფემ მისი გულის მოსაგებად ხიმიკაური დაიბარა და ხმალი სთხოვა. ძაღლიკა უარს როგორ ეტყოდა ერეკლეს! სამაგიეროდ, მეფემ თავისი ოქროსზარნიშიანი თოფი უბოძა. დილოიძე კმაყოფილი დარჩა, ხიმიკაური კი ნაწყენი.
Комментарии 6
დროის შეთავსებით. არაა ქსელური. ასაკი 18-დან 35 წლამდე. ანაზღაურება: ოპერატორი ფიქსირებული 550 ლარი, ხოლო ასისტენტი 700 ლარი (და მზარდია 1000 ლარამდე). ფორმდება შრომითი ხელშეკრულება. მიღება ხდება გასაუბრების საფუძველზე. გასაუბრებაზე ჩასაწერად დამიკავშირდით. ტელ: ტელ: 597 54 54 68 ikitxet buba