Сямёра ў адной або адзін у трох

”Вобразы мілыя роднага краю. Смутак і радасць мая! Што маё сэрца да вас парывае? Чым так прыкованы я” (Якуб Колас).. Шкада толькі,што такое замілаванне і глыбокае пачуццё да радзімы мы нярэдка пачынаем адчуваць у складаных абставінах або ў сталым узросце…
Хата маіх бацькоў нічым не вылучалася сярод іншых. Хіба што ў вёсцы Восаў былі і лепшыя.
Хата наша размяшчалася пятай справа,калі лічыць ад пачатку Сяла. Каля яе стаяла звычайная драўляная лаўка.І тут спынюся на хвіліну,бо ўспомніў цёплы позні вечар. Мы рыхтавалі да сну. І раптам ля лавачкі раздаўся звонкі смех моладзі. І адна з дзяўчат заспявала:”Ах , кавалеров мне вполне хватает.Но нет любви хорошей у меня”…
Уваход на двор у нас быў праз невялікія веснічкі… Глянеш налева і за частаколам яблыні і слівы. Любілі мы белы наліў. Ён быў вялікі і салодкі. А направа зірнеш- пад вокнамі кветкі , побач градкі і зноў маладыя пладовыя дрэўцы.
Пройдзеш па двары некалькі метраў і злева пачынаюцца будынкі і прыбудовы для каровы, парасяці, курэй,захоўвання сена…Быў час,калі бацькі трымалі індыкоў,авечак. .Быў у нас і сабачка..У’яўляю “пограб”. Мы так называлі невялікую прыбудову без паглыбленняў у зямлі. Тут, у загарадцы, захоўвалася бульба, буракі,морква…. А пры ўваходзе ў гэты склеп,па баках,стаялі розныя саленні з памідораў, агуркоў, грыбоў, квашаная капуста і іншае. Як толькі наступалі больш моцныя маразы , бацькі іншы раз неслі туды ў ацынкаваным вядры вуголле і “махныткі”(галавешкі),каб яны сагравалі дары лесу і агарода.
Пад павеццю былі складзены колатыя дровы. Усе гэтыя, разам узятыя пабудовы, нагадвалі літару “П”.
І зноў успамін…. Прыехаў з горада з сям’ёй да сваёй маці Кацярыны Мікалай Цімафеевіч Галоўчанка. Прыйшоў у госці і да нас, сваёй сястры Таццяны…У хаце ішла ажыўленая размова.А ў гэты час яго малодшы сын ,якому тады было ,можа ,гадоў шэсць, знайшоў запалкі і пачаў пад павеццю раскладваць касцёр. Першым гэта заўважыў наш родзіч Павел Ульянавіч . Ён злосна закрычаў на малога ,які прыбег ў хату і выпаліў:”Дзядзька Паўлік крычаў:”Бога маць…”
Дык вось, перш чым зайсці ў хату, адчыняем сенцы. Злева ад дзвярэй стаялі жорны і ступа, розны корм і посуд для кармлення жыўнасці, Па прамой жа ,не заходзячы ў хату,быў чулан. У ім, як правіла,знаходзілися зерне,крупы, розныя прылады працы, у тым ліку серп і каса… Запомніўся кубел з салам. Яно ў нас не заўсёды было на стале, не кажучы пра каўбасы. І яно здавалася нам вельмі смачным…
Памятаю,як бацькі цэлую ноч не спалі. Усё хадзілі ў пуню, дзе стаяла карова. І вось яно, мокрае божае стварэнне, нясуць у хату. Цікава было назіраць, як цяля спрабавала стаць на ногі . А мы,дзеці,каб не заўважылі бацькі, яму дапамагалі…Узімку нярэдка, пры ўваходзе справа , каля стала,у нашай хаце ставілі жасцяную самаробную “грубку”, якую пры неабходнасці тапілі…
Хату дошкамі бацька падзяліў на дзве палавінкі. За перагародкай справа стаяў ложак. А метры за два-тры ад яго-невялікі столік, а над ім, у куце ікона.. А налева, за палатнянай шырмай, былі размешчаны яшчэ два ложкі літарай “Г”. З разлікам на аднаго чалавека размяшчаўся прыпечак. Зімой пасля катання на лыжах,санках ці гульні ў снежкі мы любілі грэцца на печы…
Ніколі не забуду,як аднойчы я заглянуў за гэтую шырму. А там маці і з ёй адна ці дзве жанчыны. Толькі і паспеў заўважыць тое, як ад маці цягнулася нейкая “вяровачка”. Вось так на свет з’явіўся мой малодшы брат Жэня. Ён быў чацвёртым у сям’і маіх бацькў, улічваючы Валянціну, мяне і Аляксея… У нашай хаце ў той час размяшчалася і сямёра чалавек. Спачатку мы бралі да сябе захварэлую бабулю Кацярыну…А калі яе не стала, бацька забраў да нас і сваю маці- Ульяну (Сафонаўну)… І ўсім хапала месца ў хаце, плошча якой была прыкладна 50 квадратных метраў.
Але, усё цячэ,усё мяняецца… Згодна статыстыцы, на 1 студзеня 2023 г. 2 тысячы 74 чалавекі ў краіне мела па тры кватэры…Ёсць і такія,хто мае і чатыры,пяць… Навошта і каму ? Дзецям, унукам? Асобныя сем’і часам не могуць падзяліць спадчыну. Усё цесна,вузка,мала…
Як бы там ні было, а мяне і многіх маіх землякоў цягне туды, дзе закапаны не толькі нашы,але і пупавіны продкаў…
.“Мой родны кут, як ты мне мілы! Забыць цябе не маю сілы”…Гэтыя радкі з лепшай і па сённяні дзень паэмы “Новая зямля” Я.Коласа балюча кранаюць і маю душу…