А як на свеце без кахання і любві пражыць ?

( з гісторыі маёй радзімы)
Паралельна нашай вёсцы праходзіла горняя дарога,бальшак… Гэта мы яе так называлі, бо яна ішла на паўкіламетра вышэй той,што была ў самой вёсцы. Згодна ж гісторыка-дакументальной хроніцы “Памяць” Касцюковіцкага раёна, яна зарэгістравана ,як ваенна-грунтавая. Не дзіўна, што каля яе калісьці размяшчаўся заезны дом,дзве карчмы. І гэтыя ўстановы былі прызначаны не столькі для маіх землякоў( а іх у 1886 годзе ў вёсцы было ўсяго 18 двароў,138 жыхароў), як для тых ,хто нярэдка прыходзіў і првязджаў да нашых продкаў на кірмаш,у царкву…Можна меркаваць,што тут спыняліся і воіны царскай арміі, якія адпачывалі і купася ў возеры,што каля Кашурынай гары.…
Абыходзячы гэтую гару і возера, ваенна-грунтавая дарога ішла на Скалін,пакідаючы ў метрах двухсот злева, на ўзвышшы, маёнтак пана названай вёскі. А калі зазначыць,што Кашурына гара была яго прыватнай уласнасцю, то восаўскі пан– вымушан быў пабудавацца на паўкіламетра далей,каб трымацца на адлегласці? На ўсялякі выпадак…
Вакол гэтай дарогі раслі прыгожыя, на аднолькавай адлегласці адна за другой бярозкі. Як заўважыў у размове са мной зямляк Віктар Стасенка, такія ж бярозкі і сёння ідуць уздоўж дарогі, пачынаючы ад былой вёскі Хамінкі ў бок Брацькавіч. Кім і з якой мэтай яны пасаджаны тут і там,можна спаслацца толькі на размовы землякоў і жыхароў суседніх вёсак,якія мяркуюць,што пасаджаны гэтыя бярозкі былі ў гонар Кацярыны-2,якая прыязджала ў Крычаў 19 студзеня 1787 года, дзе быў пабудаваны , а пазней названы, Пацёмкаўскі палац.
Хацелася б успомніць аднавяскоўцаў, якія неаднойчы хадзілі і ездзілі па гэтай ваенна-грунтавой дарозе, хоць бы ў час уборкі ўраджаю. Але, як пісаў Пятрусь Броўка ў любімым мною вершы: :
”Час той схаваўся за дальняй гарою.
. Здасца хвілінай-яна прада мною.
Выйду.Гукаю.Маўклівы прастор.
Пахне чабор,пахне чабор"...
Многія імёны назаўсёды страчаны… Хіба што я і Віктар Стасенка ўспомнілі Ксенію Іванаўну Кухарэнку, Ганну Кірэеўну Сідарэнку,Марыю Пятроўну Закрэўскую і Агаф’ю Уладзіміраўну Пруднікову, якія, як і іншыя мае землякі, нярэдка хадзілі на перакрыжанне ваенна- грунтавой дарогі з той,што вяла нас у Студзянец і далей у Савінічы ...Тут стаяў хрэст, каля якога мае продкі выказвалі падзякавальную малітву госпаду Богу,праводзілі абрады, мянялі ручнік… Я больш тысячы разоў пераходзіў гэтае перакрыжаванне, калі ішоў на заняткі ў Савініцкую сярэднюю школу...І аб гэтай горняй дарозе ў мяне застаўся цёплы ўспамін…
Аднак, ”няма таго,што раней было…” І гэтыя словы раняць сэрца і непакояць душу.Асабліва, калі пачую адну з любімых мною песень : “На тот большак,на перекрёсток, уже не надо больше мне ходить.Жить без любви быть может просто. Но как на свете без любви прожить. " Віктар Кухарэнка, былы жыхар вёскі Восаў