БРИЛЛИАНТ ЖЫЛАН

1-китеп 7-БӨЛҮМ
Күн сайын көлгө келип 2-3 саат шашпай түшүп кетиш Кемелдин адаты эле. Бул күнү да көлгө келип чарчагыча сүзүп жүрүп жээктеги кумга келип жатканына кичине эле болгон. Анчалык катуу шамаал жок болсо да көл өзүнчө эле күрпүлдөп толкуп турган. Кейпи каршы жактагы жээгинде катуу шамаал болуп жатса керек.
Аңгыча "Чөгүп баратат. Жардамга" деп чайылдаган кыздардын үнү чыгып калды. Жээктеги эл дүргүп тура калышты. Анчалык деле алыс эместе кыйынсынып толкун менен ойноп сүзүп жүргөн үч кыздын экөөсү калып бири жок. Сууда мыкты сүзөм деп өзүнө ишенген үч-төрт жигит менен кошулуп Кемел да көлгө секирди. Кенедейинен көлдүн жээгинде өсүп балыктай сүзгөн Кемел бат эле кыздар жүргөн жерге жетти. Толкун кайта-кайта биринин артынан бири түрүлүп келип күчөй баштады. "Силер тез жээкке кеткиле" деп кыйкырды Кемел. Тигил кыздар да корккондорунан өздөрүн жоготуп жакшы сүзө албай, толкунга туруштук бере албай калышкан экен.
Аңгыча чөгүп жаткан кыздын башы суудан көрүнө түштү да "Жар-даам" деп кыйкырууга үлгүрбөй толкундун астында калды. Кемел кыз жоголгон ирим жакка кулач урду биринчи чумкуганда таппай чыкты. Өпкөсүн толтура кере аба жутуп жатып "Эгер азыр таппай чыксам өлдү" деди да жанагыдан да тереңге сүңгүдү. Бул жолу кыздын көл түбүндө балырдай жайылган чачынан тапты. Узун чачы көлдүн үстүн көздөй жайылып өзү болсо көлдүн түбүндө буту колун араң эле кыймылдатканга жарап калган экен. Чачынан орой кармады да өйдө сүйрөп жөнөдү. Жаңы эле суу үстүнө көтөрүлгөндө кезектеги толкун келип урду. Кыз түгүл Кемелдин өзү да дем алууга үлгүрбөй калды. Суу жутпашка аракет кылып чымырканган Кемел кызды өйдө тартыш үчүн жанталаша аракеттенип жатканда колуна кыздын көкүрөгүнө тарткан купалниги илинди. Катуу силкип суу үстүнө көтөрөм дегенде купалниктин ичке боосу тырс үзүлүп кыз кайра суу түбүнө жөнөдү. Кемел эки колдоп кыздын чачын жыйа кармоого аракеттенип жатты. Чач колго чогуу илинбей сууда жайылат. Көздөрү аңтарылган кыз Кемелди карай колун алсыз созду. Мына ушул жетиштүү эле, шап билектен кармаган Кемел суунун үстүн көздөй секирди.
Кыздын колунан сүйрөгөн Кемел көл үстүнө чыгып аптыга дем алды да күчүн жыйып кызды өзүнө тартып суу үстүнө чыгарды. Суудан көп жутуп алган кыз чакап-какап дем алууга жараган жок. Аңгыча кезектеги толкун келип экөөнү тең жапшыра урду. Бул жолу Кемел кызды кое берген жок. Толкундун астына чумкуп кирди да өтүп кетээри менен кайра суу үстүнө чыкты. Эсин жыйып кызды сүйрөгөн боюнча жээкке сүзүп жөнөдү.
Кемел менен кошулуп кызды куткарууга бой урган жигиттер толкундун күчүнө чыдабай кайра жээкке качышкан эле. Жээктегилер кымкуут түшө үйлөтмө камера кайык табышып, эки мыкты сүзгөн жигит жардамга жөнөөгөн. Алар Кемелди тосо чыгышты. Кайыктагылар алгач кызды тартып кайыкка чыгарышты. Анан Кемел отурду. Бир чети толкун айдап жардамдашкан кайык жээкке бат эле жетти. Кызды жаш баладай жеп жеңил көтөргөн Кемел жээктеги кумга жетери менен кызды жасалма дем алдырып кирди. Өпкөсүн толтура кере аба жутуп кыздын оозуна үйлөй баштады. Көздөрү жумулуп сулк жаткан кыздын денеси Кемел беш жолу аба үйлөгөндө барып дирт дей түштү да алгач чакады. Кыздын башын ылдый каратып бутунан өйдө көтөрө салышты эле оозунан мурдунан суу агып кетти. Кемел кыздын оозуна дагы үч жолу аба үйлөдү да жүрөк тушун алаканы менен ныгыра басты. Кемелдин алакандары жүрөктүн акырын кага баштаганын туйду. Дагы эки бутунан жаш балача өйдө көтөрүп туруп силкилдеткенде кыздын оозу мурдунан суу дагы куюлду. Тегерете курчап алган эл Кемелге кийлигишпей дым боло карап турушту. Оозуна дагы аба үйлөгөндөн кийин кыз кадимкидей чакап дем алуусу калыбына келе баштады, жүрөк согуусу да ылдамдап калды. Жанатан ооздорун басып алып үнсүз ыйлап турган эки дос кызы эми эстерине келгенсип "Гүлсара, Гүлсара, көзүңдү аччы" дешип жанына отура калышты. Дагы бирөө чоң сүлгү менен кыздын жылаңач көкүрөгүн жаба салды. Кыз көзүн алсыз ачты да бир нерсе деп алсыз булдуруктады. Эми кыздын аман калганына даана ишенген Кемел шалак деп кыздын жанындагы кумга отура кетти.
Кыздардын бири чуркап барып Гүлсаранын кийимдерин алып келе калды. Аялдар тегеректей калышып бат эле кийинтип жиберишти. Гүлсара көздөрүн ачып айланасындагыларды уйку-соонун ортосундагы кишиче карап коет да кайра көздөрүн жумуп алсыз "Жардам... жардам бергилечи... чөгүп баратам" дейт.
Кыздардын бирөө машина болсо тез догдурга алып барсак болот эле деп калды. Жанатан шалдырап отурган Кемел "менин машинам менен алып баралы", - деди да ордунан туруп кызды унчукпастан жаш балача көтөрүп машинасы турган жакка жөнөдү. Кыздын курбулары шаша-буша кийинише Кемелдин артынан жөнөштү. Кызды машинанын артына отургузуп, эки жагына эки дос кызы кармап отурушту.
Кемел машинанын ичиндеги кийимдерин алып кийди да машинаны ылдам айдай шаарды көздөй багыт алды. Шылкылдап өзүн кармай албаган кыз машинада кичине чайпалгандан кийин эле шаркыратып кусуп кирди.
Кыздар жапжаңы машинанын килем жабылган отургучтарына жаба кускан жолдошуна уялышып эмне кыларын билбей калышты эле. Кемел "Тим койгула кайра кусканы жакшы. Машина булганса жууп алабыз. Ал эми өмүр деген табылбайт", - деп жылмайып карап койду. Кыздар ыраазы боло Кемелди жалжылдай карашып, бири "Байке, сиз биздин бактыбызга жолугуптурсуз. Сиз болбосоңуз Гүлсараны эч ким суудан алып чыга албайт болчу" деди. Эч нерсе калбай калгыча кускан Гүлсара бир учурда эсине келип көздөрүн ача эки жагын карап "Мен кайдамын кыздар?", деди. Кыздардын каратору келген чачын кырктырып койгону тамашөкөй көрүнөт", - "Сен бейиштин төрүндөсүң. Кам санабай отура бер. Учуучу килемди минип алып зымырап баратабыз. Жаман жери сенин килемге кусуп салганың кыйын болду" дегенде; Берки кыз "бырс" күлүп жиберди да; "Койчу Сайра, деги кайда болсо тамашаң калбайт" деп тескери карай ыкшып калды. Мындай тамашага Кемел да күлүп ийди.
Гүлсара тамашалаган кызга башын жөлөй, "Койчу Сайра чын эле мен кайдамын. Эмне болду?" деди алсыз. Сайра тамашасын күчөттү, -"Ишенбей турасыңбы. Үчөөбүз тең көлгө чөгүп тигил дүйнөгө сапар тартканбыз. Бизди Кудайым жиберген байкебиз тосуп алды да бейиштеги жайыбызга алып баратат. Ушу сен бейишке чыгарыңа ишенбейсиң го дейм. Күнөө кылган жайың бар го, я" дегенде берки кыз күлкүчү неме көрүнөт "Сайраш болду дейм" деп ого бетер күчөй ыкшыды. Гүлсаа башын көтөрүп жол жээктерин карап алып тирүү экенине чындап ишенди көрүнөт; "Деги кайда болсо да тезирээк алып баргылачы жаным жер тартып турат", - деди да дагы окшуп кусуп кирди.
- Болду ай. Деги канча кусасың. Байке сени көлдөн сууруп чыкпаганда Ысык-Көлдү бүт соруп алмак окшойсуң - деди Сайра башын жөлөп жатып. - Балык-салык, чабак-чубагынан бери жута берген турбайсыңбы", - дегенде Кемел көзүнөн жаш аккыча ыкшыды.
Ооруканага жеткиче үчөө таанышып алышты. Көп сүйлөбөгөнү менен тынбай күлө берген сары кыздын аты Майрам экен. Гүлсара ооруканага келгенде кадимкидей өзү ордунан туруп жөлөттүрүп басканга жарап калды.
Догдур бир сыйра карап чыккандан кийин "Баары жайында. Болгону катуу тумчугуптур. Алы жок болуп жатканы ошондон. Көп кускандыктан тамагынан кичине айрылуулар болгон. Ал деле коркунучсуз. Ооруканага деле жаткыруунун кажети жок. Кааласаңар эки-үч күн жаткыралы. Болбосо үйдө эки-үч күн тынч жатып күчтүү тамак ичсе эле оюн салып кетет", - деди.
Шыпылдаган Сайра "Үйдөн эле оюн салдырабыз. Муну бул жакка жаткырып коюп ким тамак ташып жүрмөк эле", - деди. Укол алгандан кийин Гүлсаранын кубарган өңүнө кызыл жүгүрүп Сайранын тамашасына жылмаюуга жарап калды.
Ооруканадан чыккандан кийин Сайра Кемелге кайрылып:
- Эрдик кылсаң сүрө кыл дейт Кемел байке. Эми бизди мынча болду үйгө чейин жеткирип таштаңыз. Бирибиз саксаңдап, бирибиз мас кишидей шылкылдап такси тосуп жүргөнүбүз болбойт го - дегенде
- Макул... макул өзүм деле үйүңөргө чейин жеткирип коеюн деп жаткам, - деди каткырып күлүп.
Кыздар шаардын четиндеги айылда турушат экен. Аныгы Сайра менен Майрам көлдүк. Гүлсара болсо кыздарга конокко келген Фрунзелик (Бишкектик) экен. Үчөө мединститутта чогуу окушат экен.
Кыздар ата-энелерибизди ашыкча коркутуп Гүлсараны чөгүп кете сактаганын эч кимге айтпайбыз деп чечишти. Сайранын айтуусу боюнча Кемел шаардын чыгыш четиндеги шар аккан чоң суунун жээгине буйткалуу жерге айдап барды. Гүлсаранын кусунду болгон кийимдерин өздөрүнүкүн, жууп тазаланышып, машинанын ичин сыртынан бери Кемел "Тим эле койгула өзүм жууп алам" дегенине болбой жаркыратып Сайра менен Майрам жууп салды.
- Эми байке кийимдлерибиздин суусу кургагыча күнөстөй турабыз го. Эгер сиз шашсаңыз кармабайлы. Мындан ары өзүбүз да жетип алабыз, - деди Сайра.
- Жок кыздар мен шашкан деле жокмун. Өзүң айткандай "Эрдик кылсаң сүрө кылайын". Андан көрө силер киймиңерди жайып коюп күнгө жата тургула. Мен болсо шаардын базарына барып шам-шум эткидей бир нерсе алып келейин. Тамактанганды унутуп коюппуз го - деди.
- Андай болсо кана байке. Тамакты эстетсеңиз ичегибиз кабыргабызга жабышып калды - деди Сайра.
- Койсоңчу, - деди Майрам Сайраны укуй. - Байке ансыз да эртеден бери биз менен жакшы эле алек болду.
- Азыр Кемел байке тамак апкелсе жебей тымпыйып калганыңды көрөм. Эмне кереги бар ашыкча кылыктанып - деди Сайра жөн калбай. Али да толук дарманына келе элек Гүлсара сөзгө кошула алган жок.
Өзүнчө эле толкунданып шашкалактап алган Кемел базарды бүт көчүрчүдөй көзүнө жакшы көрүнгөндүн баарын баасына карабай ала берди. Коон, дарбыз, баш болгон жер жемиштин түрлөрүн, тооктун бышырылган этин, колбаса алды Гүлсара аман калганын куттуктаганым болсун деп үч шише шампан алды да башка ичкилик алсам ичпей коюшабы деп ойлонуп туруп бир коньяк алып машинага салып коюп, эгер ылайыгы келсе ачармын деп чечти.
Кемел базарлап келгиче кыздардын жууган кийимдери жайкы аптапга эчак кургаптыр.
- Көпкө күттүрдүмбү кыздар - деди Кемел машинадан түшүп жатып.
- Сизди жөн эле шылтоо айтып качып кеткен го деп ойлой баштадык эле - деди дагы деле Сайра.
- Кечирип коесуздар. Күнөөмдү актайм - деп Кемел сатып келген тамак-ашты түшүрө баштаганда кыздар жардамдаша кетишти.
- Омий байке мынча тамакты биз эки күн жеп түгөтө албайбыз го -Майрам Сайрага карады.
- Сиз жөн эле миллионерсиз го байке. Көбүрөөк чыгым болуп коюпсуз. Биздей студенттерге бир коон менен бир бөлкө нан да жетмек. Эми колуктуңуз акча кана десе эмне дейсиз - деп какшык жылдыра Сайра Гүлсараны укуп койду.
- Отчет бергидей колуктум жок. Кабатыр болбогула. Гүлсаранын аман калгандыгы үчүн бүгүн бир майрамдап коелучу дедим.
- Ажырашып кеттиңиз беле?
- Жок. Үйлөнө элекмин - деди шаша Кемел.
- Койсоңчу Сайраш жөн эле прокурор болуп кетсең да - деп Майрам аралаша кетти.
- Кечиресиз абйке. Сиздей "Волгасы" бар, бой десе бою, келбет десе келбети бар жигиттерди кантип эле кыздар бойдок койсун деп ойлоп атпаймбы - деди Сайраш.
Кыздар бат эле дасторкон жазып жиберишти. Тооктун этин нан менен жеп өзөк жалгашкандан кийин Кемел шампанды ачты.
Сөздү мен сүйлөйүнчү - деп Гүлсара колуна шампанды алып. Баары унчукпай Гүлсараны карап калышты. Бакырайган капкара көздөрү менен Кемелди бир карап алды да
- Кемел байке, сиз менин өмүрүмдү сактап калдыңыз. Өз жаныңыздын кылдын учунда экенине карабай, эч ким батынып чыкпаганда сиз тобокел кылып мени сактап калыш үчүн чыгыпсыз. Жанатан бери кыздар баарын айтып берди. Ата-энем жарык дүйнөгө апкелип бир жашоо берсе, ажалдын оозунан сууруп алып сиз экинчи жашоо бердиңиз. Мен сизге кандай рахат айтсам да арзыбайт. Мен сиздин астыңызда өмүр бою карызмын. Мен сиздин ким экениңизди да билбейм. Ошондой болсо да мындан ары бир тууган болуп жүрөлү дейт элем. Макул десеңиз бир тууган карындашыңыздай болоюн - деп дагы бир жолу Кемелди караганда экөөнүн көздөрү чагылыша түштү. Мына ушул көздөрдүн чагылыш түшүшү экөөнүн тең жүрөгүнө өмүр бою өчпөй турган чок таштаганын экөө тең анда билген эмес.
Гүлсара сүйлөп атканда Кемел көз албай карап отурду. Музоонукундай узун капкара кирпмиктери, кырдач мурду, чийме кашы, ак жуумал жүзү бөрсөйгөн эриндери, астында кыз эмес периште олтургансып тойбой, тойбой карап жатты. Көздөрү чагылыша түшкөндө уйкудан ойгонгонсуп селт дей түштү. Жүрөгү селт этти. Нечен кан чеңгелдеген кармаштарда, канжардын мизи көз алдынан шуу-шуу өтүп жатканда селт этпеген баатырдын жүрөгү сулуунун бакырайа кадалып бир карашынан селт этти.
Өмүрү бирөөдөн көзүн тартып албаган дайыма тикчие тике караган Кемел биринчи жолу сулуунун карегин тиктеп тура албай көзүн тартып алды. Беттери дуулдап ысып эмнегедир өзүнчө эле уялып кетти:
- Ашыра көтөрмөлөп ийдиң окшойт Гүлсара. Менин ордумда ким деле болбосун жардамга чыкмак. Болгону мен сени алып чыга турган болуп калганымды көрүп калгандар келген жок болуш керек - деп сөзүн бүтө электе Сайраш кийлигише кетти.
- Кемел байке Сиз болбосоңуз эч ким Гүлсараны алып чыкмак эмес. Мына досторубуз деген биз жанталашып жаныбызды ала качтык. Жанагыдай чоң толкунда эч ким көлгө киргенге батынбайт экен. Жөн киргенди кой кайык менен сизге жардамга барганга эч ким чыкпай, эркексиңерби, эркегиңер жок болсо келе мен барайын денгенде араң экөө чыгышпадыбы. Суу деген тамаша эмес тура. Кимдин эле өлө калгысы келсин. Өзүнүн жакшы сүзөөрүнө ишенбесе. Мына Майрам экөөбүз тең кенедейибизден көлдөн чыкпай жүрүп чоңойгонбуз. Гүлсара чөгүп атам дегенде жардам берүүгө жарабай, жардам бергенди кой коркконубуздан өзүбүз, өз жаныбызды араң арачалап калбадыкпы. - Майрам да коштой кетти.
- Ой байке сизди кудай биздин бактыбызга айдап келиптир да. Болбосо уу ойлогум да келбейт...
- Кой эми, жаманчылык ушу менен кетсин келгиле эмесе алып жибереличи - деди да Кемел өзү биринчи тартып жиберди.
Бул кечте түн жарамына чейин суу жээгинде от жагып коюп ырдап отурушту. "Кой эми үйгө барбасак болбойт. Анткени ата-энебиз издөө салып айылды үч көтөрүшөт" деп Сайраш менен Майрам тынчсыздана баштаганда кыздарды үйлөрүнө жеткизип койду.
х х х
Азият башын дайыма эки суроого катырчу. "Эмне үчүн экиге бөлүнгөн китептин ээлери кылымдан кылым карытып бирин-бири издеп келатса да бириге алышпаган? Эмне үчүн байлык да бийлик да колунда турган нечендер "Бриллиант жыланга" ээ болушканы менен анын сырын чечкен китепке жетишпеген. Дээрлик баарынын тагдыры оор трагедия менен аяктаган?"
Азият өзүн буга чейин кандай кыйынчылыктан болсо да жол таап чыгып кете ала турган айлакер, нечендер мурду менен бир тиймейин сезбегенди астына ала сезген сезгич катары көрүп жүрсө "Бриллиант жыландын" түйүнүнүн астында алиппени биринчи колуна кармаган окуучудай дал болуп калчу.
х х х
Кемел түнү менен чабалактап уктабай чыгуучу болду. Күндүзү ишке алаксып убакыт көп билинбейт өтөт. Түнкүсүн же таң атпай, же уйкуң келбей кыйналгандан азабы жок экенин буга чейин билген эмес.
Көз алдынан Гүлсаранын элеси кетпейт. Кичине уктаса эле чачтары балырдай жайылган Гүлсараны суудан тартип чыгара албай, кыздын аппак денеси колуна илинбей кыйналып аткан болот.
Дайыма сергек, шайыр эч нерседен бейкапар жүргөн Кемел кийинки күндөрү кадимкидей өңдөн азып кетти.
Баягы окуядан кийин Кемел кыздар менен аябай жакын болуп кетти. Күн ара жолугушушат. Көлгө чогуу барып түшүшөт. Жээктен алысыраак сүзгөндөн коркуп калган Гүлсара Кемелге кошулуп түшүп жүрүп коркуу сезиминен да кутулду. Ал түгүл өлүм менен өмүрдүн ортосунда калган күнүн тап-такыр унтуп калгансып мурдагысындай эле шайыр-шаң болуп чыга келди. Болгону көлгө түшөөрдө узун чачын тыкыс өрүп туруп төбөсүнө түйүп алып үстүнөн суучулдар кийүүчү резина шапкени кийип алчу болду.
Өткөндө көлгө чөккөнүнүн бирден-бир себеби чачы болгон эле. Өрбөй толгоп туруп төбөсүнө түйүп койгон чачынын түйүнү жазылып кетип толкун урганда уюлгуп келип башын ороп калган. Өз чачына өзү тумчугуп чачын оңдогуча кайта-кайта толкун уруп анын үстүнө коркуп кетип өзүн да жоготуп коюп чөккөн. Болбосо жети жашынан шаардын бассейнде атайын машыктыруучулардын колунда сүзгөндү үйрөнүп жыл сайын көлгө келип жүргөндүктөн Сайраш менен Майрамдан мыкты сүзбөсө кем сүзчү эмес. Акыры кыздардын эс алуу күндөрү аяктап шаарга кете турган болгондо Кемел жеткирип келди.
Кыздарды жеткирип баратып Кемел кымбат нерсесинен айрылып жаткансып тамаша айтып күлдүрүп сүйлөмөйү калып көңүлү суз жүрүп отурду. Бул күнү кыздар да анчалык шайырлана алышпады. Сайраш менен Майрамды жатаканаларына түшүргөндөн кийин Гүлсараны үйүнө жеткирип баратып улам көз кыйыгынан карап эми мындан ары кантип жолугушуп турабыз деген ойго санаркаган Кемел:
- Гүлсара шаарга келген сайын кабарлашып жолугушуп туралыбы -деди.
- Сөзсүз. Телефонду, дарегимди билесиз. Келген сайын сөзсүз кабарлашып туруңуз - деп кыйгач карап жылмайып койду. Кыз жүрөгү сезип турду жигитти эмне айткысы келип, көкүрөгүн эмне өрттөп жатканын.
Качан төгүлүп айтаар экен деп ички сезиминде күттү. Түз эле үйгө жеткирип койбой балким бир жерден токтоп сөзгө келээр деди.
Жигит миң-миң жолу ойлоду: балким шаардын четине чыгып сүйлөшүп отурбайлыбы деп айтсамбы, же ресторандан тамак ичели десемби -деп. Канчалык айтайын десе да тили күрмөөгө келбеди. "Үйдү сагынып келатам. Башка күнү" десе шагым сынып калат го деди. "Сени сүйүп калдым. Сенчелик эч кимди сүйө элек болчумун. Жүрөгүмдү бүт ээлеп алдың. Менин таза сүйүүмө сен да таптаза тунук сүйүүң менен жооп берчи" - деген беш ооз сөздү айтыш тозокко турду. Ушул беш ооз сөздү айтышка Кемел үчүн кылымдай убакыт керекче буйдалды.
Экөө коштошуп жатканды Гүлсара мындан ары кантип жолугуп турабыз. Деги бизди астыда эмнелер күтүп турат деп санаркады. Көлдө жүргөндө кыздар - Кемел сени акыл-эсин жоготуп сүйүп калды. Мындай баатыр жигиттердин сүйүүсү жанар тоодой жалындуу, кылычтай курч болот - дей беришип кулагын бышырып койгон.
Алгачкы күндөн баштап Гүлсара өзү да Кемелди өзүнө жакын тутуп, дайыма Кемелдин өзүнө көңүл буруп айланчыктап турушун кааларын, берки кыздар Кемелге асылып көбүрөөк ойносо кызганып кетээрин туюп жүрдү. "Кыздар Кемелге айткыла. Менин ата-энем кичинемден кудалап жүргөн жери бар. Ал жигит мага жагат. Быйыл окууну бүтсөк баш кошолу деп жигитим экөөбүз сүйлөшүп койгонбуз. Андан көрө иш тереңдеп кетелекте баарын ачык айтып коелу. Силер деле татынакай кыздарсыңар. Балким бирөөңөр менен мамиле табышып кетээр" дегенге жарабады. Антип айтмак түгүл бир жолу Майрам, "Гүлсара ата-энемдин кудалашып жүргөн жери бар деп калчу элең го. Кемелге четин чыгарып айтып койсоңчу. Бекер түйшүккө салбай. Сенден чындап үмүттөнүп алса жаман болот го" дегенде. "Анын эмнесин айтып мактанайын. Кудайдын буюрганы болот да. Балким ал жигитим эртең башкага үйлөнүп алсачы", - деп тамашага жооткотуп койгон. Ичинен "эптеп менден тартып ала-албай жатасың ээ" деген. Чындыгында Майрам Кемелге катуу ашык болуп калганын ачык айтып, "Ошондо сенин ордуңа мен чөксөм эмне" балким Кемел мени жактырып калмак беле десе, Сайраш Майрамча ачык айтпай Гүлсарадай сулуу турганда Кемелдей жигиттер бизди карабайт. Кой ордубузду билели. Илгертен баатырлар сулууларды тандап сүйгөн - деп тамашага чаптыра үшкүрүп койчу.
Чындыгында Гүлсаранын өзү да эки оттун ортосунда калып отурат. Кудалап койгон жигити өңү татынакай, өзүнүн ата-энесине барабар кызматчынын үй-бүлөсүндө төрөлгөн чыныгы интеллигент жигит. Окууну Москвадан бүтүрүп келип, азыр илим изилдөө институтунда иштей баштады. Келечегинде жок эле дегенде чоң окумуштуу болот. Ата-энелеринин алыш-бериши күчтүү. Эки бала да бири-бирин жактыраарына ого бетер кубанышып жүрүшөт. Мынтип күтүүсүз Кемелдин пайда боло калганын кара. Кемел ким? Кандай үй-бүлөдөн?
Өмүр бою чоң кызматтарда иштеп чөйрөсү бөлөк болуп калган Гүлсаранын ата-энесине тең келе алуучу немелерби. Деги эле Кемел өзү билимдүүбү. Даярдоо тармагында иштеп акча дегенди уучтап жүргөнүнө, эл мине элек "Волга" минип жүргөнүнө караса балким чоң жерден көтөрмөлөгөн бирөөлөрү бардай. Өзүнө караганда карапайым үй-бүлөдө өскөнү көрүнүп турат. Жүргөн-турганы, келбети, чапчаңдыгы чыныгы жигит экенин көрсөтүп турат. Мен да Кемелди сүйүп калдымбы? Анда Афтандилди (Гүлсаранын ата-энеси кудалаган жигити) жөн эле жактырчумунбу? Афтандил Москвада окуп жүргөндө нечен сагынышкан сүйүүгө толгон каттарды жазышчу эмес беле. Чөйрөсүнүн, ата-энесинин шартына карап өзүн-өзү жасалма сүйүү менен алдап жүрчү беле. Болбосо эмнеге кызганат. Көлгө түшүп жатканда мыкты спортсмендердикиндей болуп келишкен Кемелдин турпатынан көз алалбаган аялдардан кызганчу. Ал түгүл жандай көргөн Майрам, Сайраш досторунан кызганат. Деги Афтандилди кызганып санаа чеккен күнү болду беле. Эстей албады. Көлдөн кетип жатып жолдо карата "Буга эмне - мингени "Волга", чөнтөгү толо акча. Бизди шаарга жеткизет да, эртеси эле жээкке келип биздей сулуу кыздарды таап алат. Аны менин тиги досторум түшүнбөй ашык болуп жатышпайбы" деген ойлор жанын жеп ал түгүл: "Бизди жеткизип коюп эртең башка кыздарды табарсың", - деп нечен ирет айта сактап барып токтоду.
Машинанын мыктысын минип акчаны уучтап жүргөнү менен Кемелдин мүнөзү өтө токтоо экен. Бир да жолу ашыкча ичкилик ичкенин же ашыкча сүйлөгөнүн байкабады. Кишини тикчие тике караса көздөрү жанып турат. Башкаларды тамашалап, ал түгүл айрым учурда келекелеп сүйлөй берүүчү кыздар Кемелге келгенде тамашаны да чеги менен айтып калышчу. Бир жолу көлдү айландырып кыздарды ойнотуп келатып Чолпон-Атадагы мейманканага конуп калышты. Эркектик кылып бүгүн өзүбүзчө отуруп сүйлөшөлү дейт го деп ойлогон. Жок. Унчукпады. Өз бөлмөсүнө барып жатып алды. Бир да жолу өзүбүзчө бөлүнүп чыгып сүйлөшөлүчү - деген жок. Достор катары гана төртөө дайым чогуу жүрө беришти. Болгону көздөрү менен эзилип-эзилип карайт. Анан берки кыздарга айтат экен: "Гүлсарага жолуккандан бери дүйнөдө аялзаты деген да болоорун, аялзатына назик мамиле жасап сыйлап, эркелетип туруш керектигин туйдум. Буга чейин сезимимде аялзатына деген мынчалык назик мамиле жок болчу. Өтө олодоксон, орой мамиле жасачу экенмин. Сыйлаганды билчү эмес экенмин. Гүлсара менин жан дүйнөмдү ачты. Ага рахмат - деп. Экөө коштошоордо кичине үнсүз буйдала түшүп анан "Болуптур анда жакында кайра жолугушабыз да. Мен шаарга бат-бат каттайм" деп колун коомай кармап жалооруй тиктеп койду да кете берди. Кемелдин машинасы жүрүп кетээри мпнен Гүлсапра ээнсирей түштү. Жөн эле ээн талаа- эрме чөлдө калгандай болуп кетти. Аз эле жерден - Кемел токточу - деп аркасынан чуркай сактады.
х х х
Уландысы бар
Урматтуу окурмандар чыгарма кызыктуу болсо комментарий жазып класс басып колдоп кетиңиздер...