Читайте, друзья! Ведь философией никогда не поздно заниматься!О «четырёх причинах» Аристотеля.
Мысли и заметки о натурфилософии Аристотеля. Из истории философии предшественников.
Аристотелевский анализ определённого объекта.
Сведение одной или более причин к другой или другим основополагающим.
Общий характер Аристотелевской концепции «формы» и «материи».
Из Платоновской самокритики своей теории идей позднего периода творчества и последователей, таких как племянник Спевсип всё более проясняется неосновательность просто непонятного «причастия» или «подражания» вещей чувственного мира им соответствующим идеям (эйдосам), не понятно как бытие (идеи) относится (связано) с небытием (мир преходящих вещей). Угрожающе выявляется теория «третьего человека», когда помимо идеи человека или человека в себе и реального человека из сопоставления этих инстанций выявляется общее, то есть новая идея человека и т.д. вплоть до существования n-ых таких новых идей человека. Вспомним, что под Платоновским «небытием», которое принимает на себя идеи и раздробляет единство каждой на множество, идей, выступающих в роли отца, единого, как нечёт или ум, тогда как материя- мать, множественность, раздробленность, чёт при мировой душе, понятой как самодвижущееся число, у Платонизма знание о небытии возможно лишь на основе незаконного рода рассуждения.
Именно это пытается преодолеть гениальный Платонов ученик Аристотель и успешно, т.е. даёт этот требуемый род рассуждения используя метод аналогии. Как материя меди (последняя материя) относится к форме медной статуи, аналогичным образом и первая материя относится ко всякой форме. Способной из неё произойти. Выдвигает следующую формулировку:
Материя меди : форма статуи = Х: любая форма.
Т.е., да у нас неизвестный Х, однако в данной формуле, кое -что проясняется об этом Х и уже не является абсолютно не известным. Таким образом недействительность, неопределённый субстрат- только мыслится, вместе с тем эта первоматерия есть –возможность известной формы и одновременно особая «действительность». Тогда как последняя материя определяется на основании своих, особых, одной ей принадлежащих признаков например: медный шар, медь, но и эти четыре физических элемента как воздух, вода, огонь и земля.
Аристотелевский мир- это совокупность субстанций (ουσίες), каждая из которых представляет собой определённое единичное бытие.
Учение о четырёх причинах
Задался вопросом Аристотель, тщательно изучив предшественников философов, ведь если помимо двух указанных коренных свойств мира (формы и материи) это ещё и движение и изменение, то в состоянии ли начальные две объяснить их, достаточны форма и материя для объяснения движения и изменения? Всё ли существующее в мире может быть выведено из этих двух начал или кроме них существуют и должны быть введены в познание ещё другие? И пришёл к выводу, что в лице разных философов. В разные времена история мысли, исследовавшая этот вопрос выдвинула четыре основных начала:
1. материя, то в чём реализуется понятие,
2. форма- понятие (или понятия), принемаемое материей при переходе от возможности к действительности,
3. причина движения,
4. цель, ради которой происходит известное действие.
Анализ определённого объекта:
При постройке дома: материей этого процесса являются кирпичи, формой- сам дом, причиной движения или действующей причиной- деятельность архитектора и наконец целью- назначение дома. Эти четыре причины Аристотель развивает во 2-ой главе 5-ой книги Метафизики. Так подчёркивает, что причина (1) обозначает входящий в состав вещи материал.из которой она возникает (медь для статуи например или серебро для чаши) и ещё их более общие роды. Причина (2) формы и образца, иначе говоря понятие сути бытия и более общие роды этого понятия (например для октавы отношение 2:1 и вообще число) и ещё части, входящие в состав такого понятия. Причина (3)- это источник, откуда берёт первое своё начало изменение или успокоение: так например, человек, давший совет, является причиною и отец- есть причина ребёнка и вообще тό, что делает, есть причина того, что делается и тό, что изменяет- причина того, что изменяется. И наконец, причина (4) цели. А цель – это то, ради чего просходит что- либо. Например: цель гулянья- здоровье или почему человек гуляет, чтобы быть здоровым. И сказавши это, мы считаем, что указали причину.
Сводимые и основные или несводимые причины
Установив таким образом существование четырёх причин всего совершающегося, Аристотель выдвигает новый вопрос о том, какие из них основные и несводимые и какие могут быть сведены одни к другим. Анализ данного вопроса приводит мыслителя к выводу, что из всех четырёх причин существуют две основные, к которым сводятся все прочие. Эти основные и ужени на что далее несводимые причины- форма и материя.
Так целевая причина сводится к формальной причине или форме. И действительно, ведь всякий процесс –есть процесс, движущийся к определённой цели. Как уже говорили не те одни предметы, что возникают в результате сознательной целевой деятельности человека, но и предметы, возникающие независимо от этой деятельности, то есть естественные предметы природы, чья цель есть не что инное как действительность, существующая в них как возможность.Так можно рассматривать рождение человека- как осуществление понятия о человеке. Это понятие коренится в качестве возможности в материи или в веществе, из которого состоит человек.
Общий характер Аристотелевской концепции «формы» и «материи».
Сведение целевой причины к форме или к осуществлённой действительности становится возможным для Аристотеля, в силу того что его учение о цели или телеология- есть телеология не только естественная (осуществляющаяся в процессе самой природы, независимо от человека), но и объективная.Здесь новое понятие телеологии, достигнутой Аристотелем в сравнении с Сократом и Платоном. Так, Сократ, по Платону, имеет замысел объективной телеологии, поскольку рассматривал мир как целесообразное образование, но сходит с пути, увязая исключительно в субъективной телеологии : целесообразная деятельность ремесленников и художников (ещё у Сократа окружающие человека предметы имеют ту или иную природу, чтобы быть полезными человеку). По Аристотелю эти взгляды- ошибочны и усматривается на самом деле всего лишь случайное и внешнее в этой связи явлений и вещей с пользой для человека, ведь цель положена внутри предметов и не навязывается им извне, а есть в их реализации, осуществлении формы, понятия, заключённого в них самих.
Таким же образом сводима к формальной причине или форме и движущая причина (начало изменения). И этой причиной предполагается понятие о предмете, ставшее действительностью или форма. Таким образом назначаем архитектора- действующей причиной дома, но лишь при условии, что он строит дом, согласно плану (проекту), который как понятие есть в его мысли до возникновения дома реального.
Есть два подхода к понятиям формы и материи:
1.Под ними подразумевают при рассмотрении отдельных предметов, именно то, из чего состоят эти предметы, их элементы. Например для кирпичей материя- глина, а форма- вылепленные тела, из которых строится дом.
2.Но этими понятиями, т.е. формой и материей объясняется и весь мировой процесс. Под материей следовательно можно разуметь, то, что подвергается изменению, но зато форму, в качестве начала движения уже нельзя определить, поскольку это то, чего мир ещё только достигает в своём процессе движения, ведь неосуществлённая ещё форма не в состоянии производить движения. Если рассматривать в целом природу или мир, то для его объяснения необходимо допустить существование материи мира и формы мира, которая пребывает однако вне самого мира. Но это уже другой вопрос, а именно : возник ли мир во времени и может ли он погибнуть во времени? Но из обоих предпосылок движения Аристотеля , т.е. существование материи и существование формы, осуществлённой в материи, вытекает следствие, что мир- вечное. Иначе, если бы мир когда- либо имел начало, тогда либо материя и форма существовали до момента начала, либо же не существовали, а в последнем случае это значит, что они возникли предварительно, но поскольку возникновение не возможно без движения,то приходим к абсурду: движение существовало до возникновения движения?!!!
Устраняя противоречие последнего вывода, Аристотель был вынужден допустить, что движение- вечно, а значит и существование вечной причины мира, двигателя мира, перводвигателя, т.е. Аристотелевского Бога. На данном моменте сливаются: онтология с космологией и теологией (богословием).
Однако перводвигатель приводится в движение чем-то иным, т.е. он- не самодвижущ, при том неподвижный перводвигатель, а значит бестелесный, ведь всякая телесность (материальность)- есть возможность иного бытия, перехода в иное, а всякий переход- есть движение.
Περί των «τεσσάρων αιτιών» του Αριστοτέλη.
Σκέψεις και σημειώσεις για τη φυσική φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Από την ιστορία της φιλοσοφίας των προκατόχων.
Αριστοτελική ανάλυση ενός συγκεκριμένου αντικειμένου.
Η αναγωγή ενός ή περισσότερων αιτιών σε μια άλλη ή άλλες βασικές (μη αναγώγιμες).
Η γενική φύση των Αριστοτελικών εννοιών της «μορφής» και της «ύλης».
Σύμφωνα με την αυτοκριτική του Πλάτωνα της θεωρίας του των ιδεών της ύστερης περιόδου δημιουργίας ,καθώς και των οπαδών, όπως ο ανιψιός του ο Σπεύσιππος (μπήκε επικεφαλής της Ακαδημίας μετά το θάνατο του Πλάτωνα), γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι δεν επαρκούν οι όροι απλώς «συμμετέχουν» ή «μιμούνται» τα πράγματα του αισθητού κόσμου τις αντίστοιχες ιδέες τους (είδη) και ακατανόητο, δεν είναι ξεκάθαρο πώς το Είναι (ιδέες) σχετίζεται (συνδέεται) με το Μη Είναι (ο κόσμος των παροδικών προσωρινών πραγμάτων). Η θεωρία του «τρίτου ανθρώπου» εισέρχεται απειλητικά στο προσκήνιο, όταν, εκτός από την ιδέα του ανθρώπου ή τον άνθρωπο καθ’ αυτόν και του πραγματικού ανθρώπου, από τη σύγκριση αυτών, αποκαλύπτονται κοινά, η ομοιότητα, άρα μια 2-η, νέα ιδέα του ανθρώπου κ.τ.λ., μέχρι την άπειρη ύπαρξη τέτοιων νέων ιδεών του ανθρώπου. Ας θυμηθούμε, ότι κάτω από τον κόσμο των ιδεών, στο «Μη Είναι» του Πλάτωνα, που δέχεται τις ιδέες, ξεκινά ο χωρισμός της ενότητας της κάθε μιας ιδέας σε πλήθος. Οι ιδέες που λειτουργούν ως πατέρας, ως ένα, ενιαίο ή μυαλό, ενώ η ύλη είναι μητέρα, διασπορά, πλήθος, με μια παγκόσμια ψυχή, που παρουσιάζεται ως ένας αυτοκίνητος αριθμός. Στον πλατωνισμό η γνώση του μη Είναι (φυσικού κόσμου) φαίνεται αβέβαιη και δυνατή μόνο με βάση ένα παράνομο είδος συλλογιστικής.
Αυτό προσπαθεί να ξεπεράσει και με επιτυχία το πράττει ο ιδιοφυής πλατωνικός μαθητής Αριστοτέλης, δηλ. δίνει αυτό το απαιτούμενο είδος συλλογιστικής, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της αναλογίας. Καθώς η ύλη του χαλκού (η τελευταία ύλη) αναφέρεται στο σχήμα του χάλκινου αγάλματος, με τον ίδιο τρόπο η πρώτη ύλη αναφέρεται σε οποιαδήποτε μορφή, που είναι δυνατό να προέρθει εξ’ αυτής. Προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση:
Ύλη χαλκού: μορφή του αγάλματος = X: οποιοδήποτε μορφή.
Δηλαδή, έχουμε άγνωστο Χ, ωστόσο, μ’ αυτόν τον τύπο, κάτι γίνεται σαφές για αυτό το Χ και δεν είναι πλέον εντελώς άγνωστος. Επομένως, το μη πραγματικό, ένα αόριστο υπόστρωμα, νοείται μόνο , μα ταυτόχρονα, αυτή η πρώτη ύλη είναι η εν δυνάμει μια ορισμένη μορφή και ταυτόχρονα αποτελεί μια ιδιαίτερη «πραγματικότητα». Ενώ η τελευταία ύλη καθορίζεται με βάση τα δικά της, ιδιαίτερα, που ανήκουν σ’ αυτήν μόνο γνωρίσματα όπως για παράδειγμα: μια χάλκινη σφαίρα, ο χαλκός, αλλά και αυτά τα γνωστά τέσσερα φυσικά στοιχεία, που δεν είναι άλλα από τον αέρα, το νερό, τη φωτιά και η γη.
Ο κόσμος του Αριστοτέλη είναι μια συλλογή ουσιών (υποκειμένων), η κάθε μια από τις οποίες είναι ένα συγκεκριμένο ον.
Η διδασκαλία περί των «τεσσάρων αιτιών».
Ο Αριστοτέλης έθεσε την ερώτηση, έχοντας μελετήσει προσεκτικά τους προκατόχους του φιλοσόφους, γιατί αν, εκτός από τις δύο υποδεικνυόμενες θεμελιώδεις ιδιότητες του κόσμου (μορφή και ύλη), είναι επίσης και η κίνηση και οι αλλαγές, που συντελούνται στον φυσικό κόσμο, τότε άραγε αρκούν οι δύο πρώτες και μπορούν να εξηγήσουν τις υπόλοιπες, αρκεί η μορφή και η ύλη για να εξηγήσουμε την κίνηση και την αλλαγή; Μπορούν όλα τα υπάρχοντα στον κόσμο να συναχθούν από αυτές τις δύο αρχές ή, εκτός από αυτές, υπάρχουν κι άλλες και οφείλουμε να τις εισαγάγουμε στη γνώση; Και κατέληξε στο συμπέρασμα, πως στο πρόσωπο διαφορετικών φιλοσόφων, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, η ιστορία της σκέψης, που ερεύνησε το ζήτημα, προβάλλει τις τέσσερις βασικές αρχές:
1. Την ύλη, που αποτελεί εκείνο μέσα στο οποίο γίνεται η πραγμάτωση της έννοιας,
2. την μορφή - έννοια (ή έννοιες) που αποδέχεται η ύλη κατά τη μετάβαση από τη δυνατότητα στην πραγματικότητα,
3. το αίτιο της κίνησης,
4. ο σκοπός για τον οποίο λαμβάνει χώρα η γνωστή δράση.
Ανάλυση συγκεκριμένου αντικειμένου:
Κατά την οικοδόμηση ενός σπιτιού: η ύλη (1) αυτής της διαδικασίας είναι τα τούβλα, η μορφή(2) είναι το ίδιο το σπίτι, η αιτία της κίνησης (3)ή το ενεργό αίτιο είναι η δραστηριότητα του αρχιτέκτονα, και τέλος ο στόχος είναι ο προορισμός του σπιτιού. Αυτές τις τέσσερις αιτίες ο Αριστοτέλης αναπτύσσει στο 2ο κεφάλαιο του 5ου βιβλίου Μεταφυσικής. Έτσι εστιάζει στο ότι : η αιτία 1 υποδηλώνει το υλικό που είναι μέρος της σύνθεσης του αντικειμένου, από το οποίο προκύπτει (χαλκός για ένα άγαλμα, για παράδειγμα, ή ασήμι για ένα μπολ). Η αιτία 2, μορφή και πρότυπο, με άλλα λόγια, η έννοια της ουσίας της ύπαρξης και γενικότεροι τύποι αυτής της έννοιας (για παράδειγμα, για μια οκτάβα, η αναλογία είναι 2: 1 και γενικά ο αριθμός). Η αιτία 3- είναι η αρχή, από την οποία πηγάζει η αλλαγή ή η καθησύχαση: έτσι για παράδειγμα, το άτομο που συμβουλεύει είναι η αιτία και ο πατέρας είναι η αιτία για το παιδί, και γενικά, αυτό που δρα είναι η αιτία για αυτό που γίνεται, και ό, τι επιφέρει αλλαγές – η αιτία αυτού, που αλλάζει. Τέλος, η αιτία 4, του σκοπού, είναι αυτό για ποιο λόγο κάτι γίνεται. Για παράδειγμα: ο σκοπός της βόλτας είναι η υγεία ή οι άνθρωποι περπατούν για να έχουν καλή υγεία . Και έχοντας πει αυτό, πιστεύουμε ότι έχουμε αναφέρει τον λόγο.
Αναγώγιμες και κύριες ή μη αναγώγιμες αιτίες
Έχοντας έτσι αποδείξει την ύπαρξη τεσσάρων αιτιών για όσα συμβαίνουν στον σύμπαντα κόσμο, ο Αριστοτέλης εγείρει ένα νέο ερώτημα σχετικά με το ποιές εξ’ αυτών είναι βασικές ή μη αναγώγιμες και ποιές μπορούμε να αναγάγουμε στις υπόλοιπες, βασικές. Μια ανάλυση αυτού του ζητήματος οδηγεί τον στοχαστή στο συμπέρασμα ότι από τα τέσσερα αίτια, υπάρχουν δύο κύρια, στα οποία γίνεται η αναγωγή των υπόλοιπων. Αυτά τα βασικά και μη αναγώγιμα πλέον περισσότερο, σε κάτι άλλο είναι η μορφή και η ύλη.
Έτσι, το αίτιο του σκοπού το κάνουμε αναγωγή στο μορφικό αίτιο ή μορφή. Και πράγματι, κάθε διαδικασία είναι μια διαδικασία που κινείται προς έναν συγκεκριμένο στόχο. Όπως ήδη αναφερθήκαμε, όχι μόνο εκείνα τα αντικείμενα που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της συνειδητής στοχευόμενης δραστηριότητας του ανθρώπου, αλλά και τα πράγματα που προκύπτουν ανεξάρτητα απ’ αυτήν τη δραστηριότητα, δηλαδή τα φυσικά πράγματα του αισθητού κόσμου, των οποίων ο στόχος δεν είναι άλλο από την ενσάρκωση της πραγματικότητας, της υπάρχουσα μέσα τους εν δυνάμει. Καθ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εξετάσουμε το φαινόμενο του ανθρώπου, ιδωμένο στο πρίσμα της γέννησης ,που θεωρείται η πραγμάτωση της έννοιας του ανθρώπου. Αυτή η έννοια έγκειται στη ρίζα της ύλης ή της ουσίας, από την οποία αποτελείται ο άνθρωπος με την ιδιότητα της εν δυνάμει πραγμάτωσης.
Η γενική φύση της Αριστοτελικής έννοιας της «μορφής» και της «ύλης».
Η αναγωγή της αιτίας του σκοπού στη μορφή είτε στην ενσάρκωση του εν δυνάμει σε πραγματικότητα, καθίσταται δυνατή για τον Αριστοτέλη, λόγω του γεγονότος ότι η θεωρία του περί σκοπού ή της τελεολογίας δεν είναι μόνο η φυσική τελολογία (εκείνη, που πραγματοποιείται μέσα από τις φυσικές διαδικασίες, ανεξάρτητα από τον άνθρωπο), αλλά και αντικειμενική. Εδώ είναι μια νέα έννοια της τελεολογίας, που επιτεύχθηκε από τον Αριστοτέλη σε σύγκριση με τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα. Έτσι, ο Σωκράτης, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, που έγραφε εκ προσώπου του, συλλαμβάνει το σχέδιο μιας αντικειμενικής τελεολογίας, αφού θεώρησε τον κόσμο πλασμένο ως λογικό, πρακτικά ωφέλιμο και ως σχηματισμό, ανταποκρινόμενο σε στόχο, αλλά ξεφεύγει από το δρόμο, μπλοκαρισμένος αποκλειστικά στην υποκειμενική τελεολογία: την στοχευόμενη δραστηριότητα των τεχνιτών και καλλιτεχνών (ακόμη παρατηρείτε στον Σωκράτης, τα πράγματα της αισθητής πραγματικότητας, που περιβάλλουν τον άνθρωπο να έχουν την συγκεκριμένη τους φύση, όπου διαφαίνεται η ωφελιμότητα τους στον άνθρωπο). Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, αυτές οι απόψεις είναι λανθασμένες και στην πραγματικότητα πρόκειται για μόνο τυχαίο και εξωτερικό για τη φύση τους, συμπτωματικό των φαινομένων αυτών και πραγμάτων σε σχέση με το όφελος, που έχουν για τον άνθρωπο, αφού ο στόχος έγκειται εντός, στην εσωτερική φύση των πραγμάτων και δεν τους επιβάλλεται απ’ έξω, αλλά είναι κατά την πραγμάτωσή τους, υλοποίηση της μορφής, έννοιας, που υπάρχει εντός αυτών των ίδιων.
Με τον ίδιο τρόπο, το αίτιο της κίνησης (η αρχή της αλλαγής) το κάνουμε αναγωγή στο μορφικό αίτιο ή μορφή. Και γι’ αυτό το αίτιο υπάρχει η προϋπόθεση της έννοιας του πράγματος, το οποίο έχει γίνει πραγματικότητα ή η μορφή. Έτσι, ορίζουμε τον αρχιτέκτονα ως το ενεργό αίτιο του σπιτιού, αλλά μόνο με την προϋπόθεση ότι χτίζει το σπίτι σύμφωνα με το σχέδιο (πλάνο), το οποίο ως έννοια είναι στο μυαλό του πριν από την γέννηση του πραγματικού σπιτιού.
Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις στο θέμα των εννοιών της μορφής και της ύλης:
1. Εννοούμε μ’ αυτά, εξετάζοντας τα μεμονωμένα αντικείμενα ακριβώς από τι αποτελούνται αυτά τα αντικείμενα, τα στοιχεία τους. Για παράδειγμα, για τα τούβλα αποτελεί την ύλη ο πηλός και το σχήμα τους είναι χυτά σώματα από τα οποία χτίζεται ένα σπίτι.
2. Αλλά μ’ αυτές τις έννοιες, δηλαδή της ύλης και της μορφής ερμηνεύεται ολόκληρη η διαδικασία του κόσμου. Με την ύλη, λοιπόν, εννοούμε εκείνο, που υφίσταται την αλλαγή, αλλά όμως η μορφή, ως η αρχή της κίνησης, δεν μπορεί πλέον να οριστεί, καθώς πρόκειται για κάτι στο οποίο τείνει μόλις ο κόσμος μέσα στη διαδικασία κίνησής του, επειδή μια μορφή που δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί δεν είναι σε θέση να παράγει κινήσεις. Αν εξετάσουμε τη φύση ή τον κόσμο στο σύνολο του, τότε για την εξήγησή του είναι απαραίτητο να παραδεχτούμε την ύπαρξη της ύλης του κόσμου και της μορφής του κόσμου, η οποία, ωστόσο, παραμένει εκτός των ορίων του κόσμου αυτού. Αλλά αυτό είναι ήδη ένα άλλο ερώτημα, δηλαδή: ο κόσμος ξεκίνησε μέσα στο χρόνο κάποια στιγμή και μπορεί να χαθεί με τον καιρό; Ωστόσο από τις δυο προϋποθέσεις της θεωρίας της κίνησης του Αριστοτέλη, δηλαδή την ύπαρξη της ύλης και την ύπαρξη της μορφής που υλοποιείται στην ύλη, η βγαίνει το συμπέρασμα, πως ο κόσμος είναι αιώνιος. Διαφορετικά, εάν ο κόσμος είχε ποτέ μια αρχή, τότε είτε η ύλη και η μορφή υπήρχαν πριν από τη στιγμή της έναρξης, είτε δεν υπήρχαν, και στην τελευταία περίπτωση, αυτό σημαίνει ότι εμφανίστηκαν προκαταρκτικά, αλλά επειδή η εμφάνιση δεν είναι δυνατή χωρίς κίνηση, τότε φτάνουμε στο παράλογο: υπήρχε η κίνηση πριν εμφανιστεί η κίνηση; !!!
Εξαλείφοντας την αντίφαση του τελευταίου συμπεράσματος, ο Αριστοτέλης αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι η κίνηση είναι αιώνια, και ως εκ τούτου ότι υπάρχει και η αιώνια αιτία του κόσμου, η κινητήρια μηχανή του κόσμου, δηλαδή ο Αριστοτελικός Θεός. Σε αυτό το σημείο ενώνονται διαφορετικοί κλάδοι της αρχαίας φιλοσοφίας : οντολογία με κοσμολογία και θεολογία .
Ωστόσο, η πρώτη κινητήρια μηχανή οδηγείται σε κίνηση από κάτι άλλο, δηλαδή δεν είναι αυτοκίνητη, ενώ ο ακίνητος πρωταρχικός κινητήρας είναι επομένως άυλος, εφόσον κάθε σωματικότητα (υλικότητα) είναι η εν δυνάμει πραγμάτωση της μορφής, δηλαδή μια μετάβαση σε κάτι άλλο, και ως μετάβαση είναι μια κίνηση.
Присоединяйтесь — мы покажем вам много интересного
Присоединяйтесь к ОК, чтобы посмотреть больше фото, видео и найти новых друзей.
Нет комментариев