( Առանց կարդալու չլայքեք😀)

Կախարդական այգին:
Լինում է չի լինում մի բարի տղա է լինում, անունը` Նիկո: Նրա բարությունն այնքան անսահման է լինում, որ ծնողներն անհանգստանում են:
- Եթե այսպես շարունակվի, մի օր մենք կքնենք անտառում,- ասում է հայրը,- մեր տղան ինչ ունենք չունենք բաժանում է անցող դարձողին:
- Ճիշտ ես, նա լրիվ գժվել է, միթե° կարելի է այդպես աշխատել, աշխատել, ու տալ ուրիշիներին:
- Դու ես մեղավոր,- միջամտում է ամուսինը, - դեռ փոքրուց խեղճ երեխային այդպես էիր դաստիարակում: Տեսա°ր ինչ դարձավ: Ծակ գրպանով բարեգործ:
- Ես չեմ փոշմանել,- ասում է մայրը,- լավ տղա եմ մեծացրել, ուղղակի չափից ավելի բարի է , ես ինչ մեղք ունեմ դրանում:
- Այն ,որ նա իրեն չի գնահատում, իր աշխատանքը տալիս է անարժաններին: Եթե ուզում է օգնել, նախ պետք է իմանալ, արժանի այդ մարդը , թե` ոչ:
- Դու էլի քոնն ես պնդում, - բարկանում է կինը,- մեր տղան է, ոչինչ չենք կարող անել:
Տղան աշխատանքից վերադառնում է տուն ու տեսնում, որ ծնողներն էլի վիճում են:
- Ինչքան կարելի է, ինչու° եք անընդհատ իմ պատճառով կռվում, ի°նչ անեմ, ես էլ այդպիսին եմ: Ես չեմ կարող տեսնել, թե ինչպես է ծեր մարդը փայտ կտրատում, կամ տատիկը ծանր պայուսակով տուն գնում: Ես մինչև նրանց չօգնեմ, չեմ հանգստանա: Ներսս վառվում է , վառվում , հասկացե'ք վերջապես:
- Տղա ջան էլի օգնիր, բայց ախր վերջում աշխատածդ գումարով նրանց համար դեղ ես գնում , նոր տուն գալիս,- միջամտում է մայրը,- գնահատիր քո աշխատանքը, էլի օգնիր, մենք դեմ չենք, բայց չափի մեջ:
- Ես գնացի քնելու,- ասում է տղան, - վաղը շուտ եմ զարթնելու, պիտի գնամ անտառից ցախ բերելու:
- Նա չի փոխվի,- ասում է ամուսինը` կնոջը,- անուղղելի է....
Առավոտյան Նիկոն գնում է անտառ.... Ամբողջ ճանապարհին մտածում է. << Ախր ես միշտ ցանկանում եմ օգնել բոլորին, բայց ես մենակ, նրանք շատ շատ: Ես ինչքան էլ ջանք թափեմ , չեմ կարող օգնել բոլոր կարիքավորներին: Պետք է մտածել, մտածել, մտածել>>:
Գնում , գնում խորանում է անտառի մեջ: Սլացիկ ծառերը, իրենց գեղեցիկ սաղարթներով, ողջունում են նրան, և ուրախանում են, որ նա իրենց ազատում է չորացած ճյուղերից:
- Ապրես Նիկո ջան,- ասում է ուռենին, - վաղուց չէի ժպտացել:
- Քո ներկայությամբ դու մեզ նոր շունչ ես տալիս, - ասում է բարդին,- մի տեսակ ավելի ինքնավստահ եմ դառնում:
- Դու շատ համարձակ ես,- ասում է եղևնին:
Լավ ծանոթ լինելով տեղանքին ` հանկարծ Նիկոն մոլորվում է անտառում: Հավաքած ճյուղերը լցնում է պարկի մեջ, ու ծանր ծանր քայլելով շարժվում առաջ:
<< Հիմա ինչ անեմ,- մտորում է նա,- մութը կընկնի, իսկ ես դեռ անտառում եմ, ոնց գտնեմ ճամփան>>:
Գնում է , գնում ու այդպես էլ ելք չգտնելով ` մի ծառի տակ պառկում: Աչքը կպնում է.....
Երբ զարթնում է, տեսնում է արդեն լրիվ մութ է, մի պահ սիրտը ահ է ընկնում, բայց հավաքում է իրեն:
<< Այս ինչ պատահեց ինձ հետ,- ինքն իրեն սրտապնդում է Նիկոն,- ես ուժեղ եմ, համարձակ , մութը ինչ է, որ վախենամ նրանից: Մթի մեջ պիտի լույս փնտրել ու այդ լույսին համընթաց քայլել>>:
Հակառակի պես, ոչ աստղ է լինում, ոչ էլ լուսին: Մի կերպ ծառերից բռնվելով քայլում է, մեկ էլ ծառերից մեկի վրա ` երկու լույս աչքեր է տեսնում:
- Ո°վ ես,- հարցնում է նա
- Բուն եմ...
- Ինչի° քնած չես
- Ես ցերեկներն եմ քնում:
- Հաաա°,- զարմանում է Նիկոն,- կլուսավորե°ս ճամփաս:
- Չէ´ ,- կոպիտ ասում է բուն,
- Ինչու°,- զարմանում է Նիկոն:
- Ես ինչու° պիտի օգնեմ քեզ:
- Բայց ախր, երբ օգնում ես որևէ մեկի, նախ ուրախացնում ես այդ մեկին, հետո դու ինքդ ես քեզ լավ զգում:
- Դա իմը չէ, հի հի հի- ասում է բուն,- ես հո հիմար չեմ,
- Իսկ չես վախենում, որ ես կարող եմ քեզ վնասել,- ասում է տղան:
- Դու° , հի հի հի, դու ինչ կարող ես անել ինձ, ծիծաղելի է...
Նիկոն սկսում է ծառը թափահարել: Բուն ցած է ընկնում:
- Հիմա ի°նչ կասես, կօգնե°ս
- Վա'խ, թևս, վա'խ թևս , - ճչում է բուն, երևի կոտրվեց, օգնիր ինձ...
- Ե°ս ,- զարմանում է Նիկոն:
- Հա , ինչի° էլի' մարդ կա այստեղ:
- Բայց ինչու° պիտի ես քեզ օգնեմ, դու մերժեցիր ինձ օգնել..
- Լսի'ր, բայց դու ծառը թափահարեցիր և ինձ վայրի գցեցիր, հետո էլ ասում են, թե դու շատ բարի ես:
- Ես իսկապես բարի եմ, բայց հիմար չեմ:
- Այսի°նք, -հարցնում է բուն:
- Այն , որ դու լավ իմանալով, որ ես կարող էի առյուծի կեր դառնալ, չուզեցիր ինձ օգնել: Ես էլ դիտմամբ թափահարեցի, որ անակնկալի գաս ու ընկնես: Հիմա ես քեզ կգրկեմ, դու լույս կտաս ու միասին կգտնենք ճանապարհը: Իսկ , երբ տուն հասնենք, խոստանում եմ, կվիրակապեմ ձեռքդ, ու քեզ անտառ կբերեմ:
Այսպես համաձայնության գալով` գնում են առաջ: Բայց ինչքան գնում, ավելի են խորանում անտառի մեջ:
- Լսի'ր,- ասում է բուն,- թևս շատ է ցավում, միգուցե մի բան անես:
- Ես ինչ կարող եմ անել այս մթության մեջ,- ասում է Նիկոն,- ես ամենազօր հո չեմ, սպասիր տեսնենք , ոնց ենք գտնում ճանապարհը:
- Բայց ես ինչով էի մեղավոր, որ արժանացա այս ցավին,- բողոքում է բուն
- Նրանով, որ միայն քո մասին ես մտածում, քեզ համար միևնույն է, թե ինչպես են ապրում մյուսները: Կապ չունի թե դրանք մարդիկ են, կենդանիներ, թե թռչուններ: Դու ես ու քո փչակը:
- Դու որտեղի°ց գիտես,- զարմանում է բուն
- Ես ամեն ինչ գիտեմ:
- Վա'խ թևս, վա'խ թևս...
- Բայց պարզվում է դու լավ էլ դերասան ես,- ծիծաղելով ասում է Նիկոն,- ես վստահ եմ , որ քո թևը չի էլ վնասվել, որովհետև դու այնքան փետրածածկ ես, որ դժվար թե վնասված լինես: Այնպես որ մի փորձիր ինձ շեղել:
Գնում են գնում, բայց էլի , ճանապարհ տանող, ոչ մի հետք չեն գտնում: Նիկոն լինելով շատ խելացի ու շուտ կողմնորոշվող, երբեևէ չէր մտածել, որ կարող է ինչ որ իրավիճակում հայտնվել ու ելք չգտնել: Նա միշտ վստահում է իր ուժերին: Եվ չէր սխալվում:
Հանկարծ հեռվում մի լուսարձակ տարածք է երևում:
- Տե'ս, լույս,- ասում է բուն, - ինձ իջեցրու ու մենակ գնա:
- Իսկ թև°դ
- Արդեն լավ եմ
- Լսի'ր, բայց ես չէի պատկերացնում, որ դու այդքան խորամանկ ես, ինչ է քեզ թվում է, թե ես միամիտ եմ, ու այդ լույսերը տեսնելով պիտի վազեմ: Իսկ միգուցե այնտեղ ավելի վատ է, քան այս մութ անտառում:
- Թող ինձ,- նորից կրկնում է բուն:
- Ինչու°
- Ես չեմ ուզում այնտեղ գալ
- Բայց ինչու°,- ավելի է զարմանում Նիկոն:
-Այնտե~ղ, այնտե~ղ,- սկսում է կմկմալ բուն, - այնտեղ գիշատիչ բվերն են ապրում: Այդ նրանց աչքերի լույսն է, հասկանում ես , ես հեռացել եմ նրանցից, եթե հիմա ինձ բռնեն, ուրեմն մահս կգա:
- Ա~յ դո´ւ վախկոտ,- ասում է տղան, - փաստորեն դու փախել ես քո ցեղակիցներից, դու դավաճանել ես նրանց, բայց ինչու°, ասա' ինձ:
-Ինձ նեղացնում էին:
- Միայն այդքանը°
- Ո'չ, ես սիրահարվել էի մի գեղեցիկ սոխակի, ով առավոտյան երգում էր, ու խանգարում մեր հանգիստը: Իսկ դա ցեղակիցներիս դուր չէր գալիս: Իսկ երբ նրանք իմացան, որ նա ինձ համար է երգում, նրան իմ աչքերի առաջ խեղդամահ արեցին: Դե հիմա ասա', ես ոնց կարող էի դրանից հետո ապրել նրանց հետ, կիսել իմ ուտելիքը:
- Ու դա փախա°ր, - հարցնում է Նիկոն:
- Այո,- խեղճացած ասում է բուն,- ես չէի կարող այդքանի դեմ պայքարել, միակ ելքը փախչելն էր:
- Սխալվում ես, փախչելով հարց չեն լուծում:
-Բայց ես մենակ էի, իսկ նրանք շատ:
- Իսկ ինչու° էիր վստահ, որ մենակ ես:
- Որովհետև ինձ հետ ոչ ոք ընկերություն չէր անում:
- Դա նրանից է, որ դու շատ եսասեր ես, ինքնահավան, ու միևնույն ժամանակ վախկոտ: Այդ պատճառով էլ քեզ նեղացրել են ու ընկերություն չեն արել:
- Այդպես մի' ասա, դու դրանով ինձ ավելի ես ցավեցնում, չէ° որ ես հիմա քեզ օգնում եմ, պատմում իմ գաղտնիքը, իսկ դու,- տխուր ձայնով խոսում է բուն,- դու ավելի ես բորբոքում ցավս:
- Չեմ բորբոքում, հակառակը, ուզում եմ , որ առաջինը, դու գիտակցես քո սխալը , ու նոր մեղադրես ուրիշներին: Իսկ հիմա կգաս ինձ հետ, ուզես, թե` չուզես:
Գնում են գնում ու հասնում բվերի առանձնատանը:
- Ի~նչ գեղեցիկ է այստեղ
,- ոգևորված ասում է Նիկոն,- այնպես կուզեի, որ ծնողներս տեսնեին, թե ես ինչ դրախտավայր եմ գտել:
- Շշուկով խոսիր,- միջամտում է բուն,- հիմա ձայնդ կլսեն , կհարձակվեն ու քեզ կվնասեն:
- Բայց այսպիսի չքնաղ վայր ես առաջին անգամ եմ տեսնում:
- Լսի'ր, - ասում է բուն, - ավելի լավ է գնանք:
- Ո'չ, սա կախարդական անտառ է, ու ես ուզում եմ առավոտյան տեսնել, թե ինչ կա այստեղ:
- Իսկ դու գիտես, որ այդտեղ հրեշներ են ապրում, իսկ բվերը գիշերը հսկում են նրանց: Եթե հիմա մեզ նկատեն, ինձ կուտեն, իսկ քեզ կմատուցեն մեծ հրեշին:
- Մի վախեցի'ր, երբ ես քեզ հետ եմ: Մենք հիմա այստեղ կգիշերենք, իսկ առավոտյան ես կմտնեմ այս կախարդական այգին ու կտեսնեմ ովքեր են նրա բնակիչները:
- Ես ավելի լավ առաջարկ ունեմ,- հանկարծ ասում է բուն,- հիմա ես իմ ցեղակիցներին կզբաղեցնեմ, ու կասեմ, որ փոշմանել եմ, ո°ւմ է պետք մենակ ապրելը, իսկ դու այդ ընթացքում ներս կմտնես, կգտնես կախարդական փայտիկները : Իսկ հետո դու քո բարի գործով ոչ միայն ինձ ու ցեղակիցներիս կօգնես, այլ նաև այն ծառերին, որոնց արմատները ոսկուց են :
Տղան զարմանքից քարանում է: Փաստորեն բուն այդքան էլ վատը չէր, նա ոչ միայն ուզում է իրեն օգնել, այլ նաև իր նախկին ընտանիքին:
- Լավ,- ասում է Նիկոն,- դու գնա:
Ու բուն գնում է `տարօրինակ ձայներ հանելով:
Նիկոն , երբ տեսնում է , որ բվերը շրջան են կազմել արդեն, արագ- արագ անցնում է պարիսպները և հայտնվում կախարդական այգում: Այն ինչ նա տեսնում է ներսում, աչքերին չի հավատում: Հետո տեսնում է խնձորենիներ, իսկ նրանց շուրջը ` քնած հրեշներ: Հիշում է կախարդական փայտիկի մասին:
<< Որտե°ղ գտնեմ,- մտածում է նա,- ո°նց>>
Անկախ իր կամքից մի ճյուղ է պոկում: Ու հրաշք.....Ծառն սկսում է խոսել:
- Ապրես տղաս, դու ինձ փրկեցիր, ու ոչ միայն ինձ, այլ կախարդական այգին, ու մեզ ազատեցիր այս հրեշների կախարդանքից: Հիմա այդ ճյուղով երեք անգամ խփիր նրանց:
Նիկոն խփում է հրեշներին: Նրանք սկսում են փոքրանալ, փոքրանալ ու դառնալ միջատներ:
- Թող գնան, նրանք այլևս հրեշ չեն դառնա,- ասում է ծառը:
- Բայց երբեմն միջատները ավելի վնասակար են ,- ասում է Նիկոն:
- Բայց նրանք մինչև ուր կարող են փախչել, հիմա բվերը նրանց կոչնչացնեն, չգիտակցելով անգամ, որ նրանց էին հսկում:
- Ա~յ քեզ կախարդանք,- զարմանում է Նիկոն,- ո°նց է պատահել, որ միջատը հրեշ է դարձել ու տիրացել կախարդական այգուն:
- Կյանքում ամեն ինչ էլ կարող է պատահել, պետք է պատրաստ լինենք, - ասում է խնձորենին,- իսկ հիմա պոկիր իմ ճյուղերը , նրանք բոլորը կախարդական փայտիկներ են: Ես միայն քեզ եմ այն վստահում: Առավոտյան տուն գնալիս բաժանիր բոլորին անխտիր: Թող բոլորն էլ ըմբոշխնեն երջանկության համը:
Նիկոն վեր է թռչում տեղից: Անսպասելիի եկած սկսում է պտտվել իրենց աղքատիկ տանը: Նմանատիպ երազ երբեք չէր տեսել:
- Ի°նչ է պատահել , տղա'ս,- հարցնում է հայրը, - ինչու° ես վախեցած:
- Ե°ս, վախեցա°ծ,- զարմանում է Նիկոն,- հայրիկ, ես շատ ուժեղ եմ, և ես եմ փրկելու աշխարհը հրեշներից:
- Ի°նչ հրեշ,- զարմանում է հայրը,- տղաս, զարթնի'ր, արդեն առավոտ է:
- Զարթուն ե'մ, զարթուն,- բացականչում է տղան,- հայրի'կ, մայրի'կ, այսուհետ ես եմ
տնօրինելու կախարդական փայտիկը ու աշխարհը դարձնելու լուսավոր ու պայծառ: Ես դա ձեզ խոստանում եմ:
Ու նա կատարեց իր խոստումը: Ու հիմա Նիկոյի դրախտավայրը դարձել է աշխարհի ամենագեղեցիկ վայրը...
Այնտեղ է թևածում սերն ու բարությունը, խինդն ու խաղաղությունը, ջերմությունն ու ընկերությունը:
13.06. 2018 Արմինե Դավթյան
#մանկականհեքիաթ