А вёскі чакаюць…

Слова аб вёсцы Скорцы (3 жніўня 2024 г.)
Маленькая кропка
На ўлонні зямлі,
Праз скорых людзей
Табе назву далі – Скорцы.
І. А вёска чакала
А вёска чакала
Дзяцей і дарослых,
Малых і старых.
Як жа гэта няпроста:
Чакаць і глядзець
Паўпустымі вачамі,
Самотна старэць,
Аб нас думаць начамі.
Чакала з надзеяй,
Шчымлівай трывогай,
З бацькоўскай любоўю
З нямой насцярогай.
Глядзела ласкава,
Пяшчотна і строга –
Дзяцей выглядала
Дадому з дарогі.
Нямарна чакала,
– Ці будуць? – гадала.
Сабраліся дзеці
Ад стара да мала.
Ёй трэцяга жніўня –
Як песня, як казка:
Прыехалі дзеці –
Уцеха і ласка.
Прыехалі дзеці
І вёска заззяла,
Абдымкамі радасці
Усіх сустракала…
Маленькая кропка
На ўлонні зямлі,
Пашану, павагу,
Паклон наш прымі.
ІІ. Скорцы
Бягуць вёскаю чатыры вулачкі,
Чатыры вуліцы бягуць вёскай.
Посэлянцы, Сэло, Новая, Гулочка –
Абсыпаюць сады іх пялёсткамі...
105 хат стаяла калісьці ў вёсцы.
105 – даволі, каб спяваць, працаваць,
Каб дзяцей нараджаць
І ў свет выпускаць паволі.
Сёння памяць вяртае ў тыя гады,
Дзе людзі – у кожнай хаце,
Пыл слупом – ад кароў чарады,
Есці кліча дадому маці.
У кожнай хаце вясковай ты быў не раз,
Усіх па мянушках ведаў…
Жнівень 24-га, самы час –
Вярнуцца ў лепшую кропку свету.
ІІІ. Пачатак
Карпачовы Вера і Эдуард –
Ад лесу першая хата.
Нарадзілі Славу і Свету
Дый й у працы людзі заўзятыя.
Жабрун Ігар з наступнай хаты –
Пакінула маці рана.
Хлопец-хват. Паспявае ўсюды.
Жыве і працуе старанна.
Жабруны, Леанід і Ганна.
Віця, Ліда, малодшы Саша
Ў свет вялікі жыццём забраны
З маленькай вёсачкі нашай.
Бярозы над хатай Францэвічаў,
Каго чакаеце вы?
Аляксея і Веру, Івана ды Лену
З далёкай той стараны?
Бярозы над хатай Францэвічаў,
Усё яшчэ будзе, вернецца,
Наведае дом свой Коля
І ўнукі засеюць поле.
Давайце павернем улева,
Да лесу, да Шугая.
Гаспадарка Надзеі і Колі.
Зіна, Коля і Віця – сям’я.
Аляксандр і Сафія Стасевічы.
Марыя, Таня, Саша і Пеця.
Над хатаю – неба вечнае.
Дрэвы ціха шапочуць веццем.
Францэвіч Васіль і Лідзія –
Васіль, Саша, дачка Марыя.
Ясна зоркі ў небе выспелі,
Як далёкія дні залатыя!
Прыпутневічы, Вера, Іван.
Дзецьмі новы круг пачынаецца.
Мокра-мяккі травы дыван.
Новы дзень над зямлёй нараджаецца.
Францэвіч Таццяна, Іван,
Міша, Саша, Коля, Ліда і Вера.
Час спрабуе ўвесці ў зман,
Толькі сэрца помніць і верыць.
Побач хата стаіць Жабруноў,
Васіля і Марыі.
Прыязджаюць у вёску зноў
Дзеці – Зоя, Таня, Галя і Коля,
Бо яе не забылі.
Зноў Францэвічы – Ганна, Іван,
У хаце дзяцей пяцёра.
Помню пчол – мёд не помню. Не раз
Я ад пчолак давала дзёру.
Здановіч Сцяпан і Ганна,
Таксама дзяцей як гароху.
Больш я помню Валодзю і Васю,
Бо пазней пакідалі парог свой.
Побач Павел з Таццянай жылі –
Паважаныя ў вёсцы людзі.
Сына Колю на ногі ўзнялі.
(Думкі памяць настойліва будзяць).
Сёння радасна хата Булькевічаў,
Барыса і Ганны,
расхінула абдымкі дзецям.
Выглядае прыгожа і велічна:
Саша, і Люба, і Вера прыедуць.
Помніш, Верка, калы-кватаранты,
Якія схапілі мы разам?
Я твае правярала дыктанты,
Матэматыку ты мне падказвала.
Колькі планаў у нас было смелых!
Колькі задум было розных!..
Ты кажаш, пенсіянеры…
Ты лічыш: яшчэ не позна?..
Кабрынцы далей, Ганна, Сцяпан,
Толік з Любаю – любыя дзеці.
Незаўважна дзяцінства прайшло
І “дзеці, куды вас падзеці?”
На ўзгорку стаяла паненкай
Хата дзядзькі Лёні і цёткі Юлі –
Гаспадароў Панасевічаў,
Васіля, Мікалая і Віктара –
Іх дзяцей, што ўжо паснулі.
Ды сустракаюцца сем’і
З Верай, Жэняй і братам Валодзем.
Вялікага роду нашчадкі
Жывуць у дабры і згодзе.
Памяць даўні малюнак грэе:
Сіні бэз на ўваходзе ў хату,
Дзед Мікалай і бабуля Марыя –
Маёй маці мама і тата.
Ўзгадавалі чацвёра дзяцей
Мае родныя-родныя людзі.
Саша, Света былі маладзей
Лёня, Зося – старэйшыя будуць.
Час ішоў. Гаспадар Мікалай
(У вёсцы, па-нашаму, Гусёў)
І цётка мая, Сафія,
Нарадзілі Валю й Марусю.
Час ідзе той сцяжынкай вузкаю,
Аб былым успамінае, тужыць.
Дзеці ў свет паляцелі птушкамі,
А ля хаты …цвіце… ружа.
Пасля хаты маіх сваякоў
Дом пад елкай стаіць адзінока.
Успамінае гаспадароў – Жабруноў,
Аляксея, і Надзю, і Васю. І Ваню, які далёка.
Ільяшэвічы – Вера, Уладзімір.
Саша, Ала, Таццяна – дзеці.
Хай у хаце тваёй, гаспадыня,
Вокны заўсёды свецяцца.
Аднакласніца, аднакурсніца, Ала,
Помніш “Лінгву” далёкім летам?
Помніш, песні па вёсках збіралі
І яшчэ, як спалі “валетам”?
Уронічы, Вера і Мікалай.
Ігар, Іна – даўно разляцеліся.
Мы, як птушкі, што ў іншых краях
На бераг не свой прызямліліся.
Куніцкія, Зоя і Аляксандр.
Коля, Саша – Брэст і Пружаны.
Няма ў гадоў дарогі назад
І не трэба: тут людзі ў пашане.
Валюкі, Вера, Віктар.
Вера, Віктар і Ніна – дзеці.
Гаспадаровай няма рукі –
Хата радасна ўнукаў прывеціць.
Булькевічы, Васіль і Марыя,
Коля, Ліда, Таня і Ваня.
Мы слухаем казкі старыя,
А жыццё тчэ наш лёс старанна.
Грыцэвічы, Вера і Лёня.
Дзяцей – Мішу, Валю і Дзіму –
Заўсёды чакае дом свой,
Свая малая радзіма.
Ля школы былой пачатковай
Пад маладымі дрэўцамі
Стаяў домік
Ніны Купрыянаўны Калтаковай
І Сініцы Ірыны Андрэеўны.
Праз рукі гэтых настаўніц
Прайшлі мы ўсе, напэўна…
Як звон з далёкіх званіц,
Чую голас дзяцінства напеўны.
ІV. На вуліцы за магазінам
На вуліцы за магазінам –
свая гісторыя, свой люд.
Калі ў нас болей усё ж нізіна,
на горку хаты ўзбеглі тут.
Ля кожнай хаты вока ўбачыць
І хлевушок, і агарод.
Ніхто ў вёсцы не лайдачыць –
Глядзі, гарбуз паўзе на плот.
Усе гаспадыні – нібы кветкі,
Нібы сцяна – гаспадары…
Павырасталі хутка дзеткі,
Пустыя больш цяпер двары.
Дык пройдземся далей па вёсцы,
Каб анікога не забыць,
Усіх успомніць добрым словам,
А ўдасца – і пагаварыць.
Сцепанчукі, Настасся і Сцяпан.
Іх дзеці – Жэня, Ніна, Каця.
Жыў у сям’і Сцяпан, як пан,
Бо дочкі й сын – найлепшае багацце.
Хата Якубовічаў, Веры і Міці,
Ўзрасціла Ларысу з Алёнай,
А ў хаце Сцяпана й Аксаны
Бегала Люда пад клёнам.
Далей хата Зіны Жабрун,
Задуменна стаіць пад сонцам.
Лена і Віця выраслі тут,
Пад небам гэтым бясконцым.
Віця, Марыя. Таня, Іван,
Раман, Аляксей і Юля.
Самы сапраўдны кніжны раман
Перад намі жыццё разгарнула.
Фёдар і Еўдакія Сахарукі.
Дзяцей – няма дзе яблыку ўпасці.
Хай праўнукам і прапраўнукам
з іх лёгкай рукі
На дзетак сваіх шчасціць!
Ільяшэвіч Георгій і Кацярына.
Зоя, Люда, Зіна і Віця.
Каля хаты прашу затрымацца,
На прыгажосць надзівіцца.
Ільяшэвіч Марыя, Васіль.
Дзеці – Вольга, Тамара і Таня.
Як добра, што для кожнага з нас
Бацькі запалілі світанне.
Аднакласніца Таня, па-мойму,
Пад святлом тэатральнай рампы
Кожнаму твайму торту
Трэба пець дыфірамбы.
Казбяровіч Галіна, Іосіф,
Зоя, Коля, Валя, Віця, Іван.
Пра вясну вашу, лета і восень
Лёс жыццёвы стварае раман.
Здановіч Марыя і Міхаіл.
Хлопцы – Міша, Віця ды Саша.
Над хатаю – зорны пыл,
Быццам неба зоркі ўзважвае.
V. Так заведзена ў народзе
Юзэфовічы, Люба, Мікіта.
Дзеці – Віця, Люда і Пеця.
Спакой і дабро разліты
Ад шчырых усмешак па свеце.
Калагрывыя, Ніна, Аляксей.
Дочкі – Насця, Ларыса, Наташа.
Як шмат у вясковых людзей
Энергіі паназапашана!
Колькі ў нашай вёсцы Іванаў!
І Грыцэвічы – Йван ды Люба.
Працавітыя, без падману.
Дзеці – Валя, Лена і Люда.
Аднакласніца Валянціна,
Помніш, неба дасталі арэлямі
І распісвалі зоркі сацінавыя
Фарбамі акварэльнымі.
Панасевічаў Колі, Сафіі
Мішу з Галяй узрасціла хата.
Дзе вы ёсць, гады маладыя?!
Што ж, унукаў затое багата.
Якубовічы, Ніна, Сцяпан.
Дочкі любыя – Маша ды Каця.
Помню, Каця, я твой сарафан
І прыгожае Машына плацце.
Здановічы, Коля і Ганна.
Дзеці ў хаце – вялікае шчасце.
Надзя, Вася, Люба, Ліда, Іван
Пры сустрэчы руку падасць.
Здановічы, Вера і Міхаіл.
Валя, Лена і Ваня – трое.
Дзеці – самы сапраўдны тыл,
А бацькі для дзяцей – героі.
Хілько Таня, Васіль – брыгадзір.
Дзеці – Саша, Валодзя, Ліда.
Хаты ўсіх чакаюць дзяцей,
А дзеці Хілько – відныя.
Юзэфовічы, Іван і Любоў.
Ваня й Коля – талковыя дзеці,
Вяртаюцца ў дом зноў і зноў,
Хоць жыццё рассяліла па свеце.
Насупраць клуба – хата Ніпаркаў.
Аляксандр і Надзея. Аляксандр і Васіль.
Усе людзі ў працы ўпартыя,
Адпачыць – не пра іх, не прасі.
А раней тут жылі Валянціна
І маці яе – цётка Уляна.
Прыгожы ўзор на вокнах
Захоўвае памяць старанна.
Сям’я Францэвічаў жыла.
Насупраць школы хата іхняя.
Адхарашэла, адцвіла,
І вёску ўсе даўно пакінулі.
Марыя і Іосіф. Па жыцці
Паміж сабой ідуць у добрай згодзе.
Лёс воліў Віктару свой шлях знайсці
І закружыў у сямейным карагодзе.
VІ. Гулачка
Як сон, збягае з думак даўні
Дзіцячы шчыры ўспамін:
Сакута Ганна – цётка Ганна,
Што хата каля магазіна.
Аляксандр, Ірына Астапюк,
Павагі слоў сягоння не хаваю.
У Колі, Ігара ўжо свой сямейны круг.
Я шчасця вашым сем’ям пажадаю.
Здановічы, Любоў і Уладзімір.
Дачка Таццяна – радасць для бацькоў.
Прыемна клямка руку прахалодзіць,
З партрэта вочы ахінуць цяплом.
Далей Стасевічы, Марыя й Коля.
Валодзя, Таня, Ваня і Сяргей.
Усе мы рваліся ў горад з поля…
А вёска – усё ж няма кутка радней.
У самай-самай далёкай хаце
Стасевічы, Вера й Ніна, жылі.
Помню лісця асеннюю замець
І скрозь снежны пыл – у хаце агні.
Ніпарка Іван і Надзея. Сям’я
Падняла, узрасціла дзетак –
Івана, Марыю, Лену, Колю, Андрэя.
А ўнукаў – бы ў садзе кветак!
Валянціна і Віктар Астапчыкі –
Гаспадары ўвішныя.
Іру, Кацю, Дзіму і Галю
Чакае хата пад вішнямі.
Двор падмецены. Варэнне зварана.
Мора кветак і – чысціня.
Хай Вам шчасціць, Любоў Захараўна
(вёска ласкава зве Сахараўнай),
Вы яго заслужылі спаўна.
VІІ. Сяло
Колькі клопату ўклалі ў сям’ю
Жабруны – Іван ды Марыя.
Іра, Люда і Лена заўсёды сарвуць
У садзе яблыкі сакаўныя.
Згадка пра цётку Юзэфу
Прыходзіць у памяць светлая.
Усё здзіўлялася я: дарослая,
А вітаецца першай, ветліва.
Гадавалі, расцілі дзяцей
Сахарукі – Мікалай з Валянцінай.
Сярод мноства іншых людзей
Добры след у вёсцы пакінулі.
Аляксандра, Міхаіл Краўчукі.
Сёння дзеці – дарослыя людзі:
Дачка Вольга і сын Міхаіл.
Хай усім вам шчасця прыбудзе!
Краўчукі, Мікалай, Зінаіда.
Ваня, Ніна, Марыя і Валя.
Малюнкаў жыццёвых палітру
Новы дзень, кожны дзень запальвае.
Далей – Аляксандр і Насця.
Лена, Віця, Люда і Саша.
Лёс каляровым фламастарам
Дарогі жыцця пазначыў.
Якуш Васіль і Вера,
Галя і Люба Якуш.
Хто напісаў, а хто піша
Кнігі жыццёвай аркушы.
Зося з Марынай, Надзя
Дружна жылі, па-суседску.
Як рэха, імёны ў памяці,
Як добрае слова – у сэрцы.
Дэц Сафія і Дэц Іван –
Сям’я, любоўю прыгожая.
Марыя і Валя на свет пазваны,
А імі – і ўнукі народжаны.
Сёння, як і раней, хата Здановічаў –
Васіля і Веры, уся ў кветках.
А дзяцей, унукаў і праўнукаў –
Як каласоў на палетках.
Люба, Коля, Валодзя і Саша –
Ад Пружан да паўночнай сталіцы.
Маленькая вёска наша,
За цябе ёсць каму памаліцца.
Аднакласнік мой, Саша, як добра было,
Што прозвішчы ў нас аднолькавыя.
– Настаўніца пераблытала, – гаварыла я,
Калі ў школе лавіла “двойку”.
Зіна Лену-дачку гадавала,
З маці Гэляй жыла. Працавалі.
А калі я да іх забягала,
То малінай мяне частавалі.
А праз сад – цёткі Тані хата.
З сынам Віктарам цётка жыла.
Помню кветнік яе багаты
І блінцы, што так смачна пякла.
Помніць пятая кропка шкоду
(Хто яе ў хлеўчык занёс?!)
Праз платы, агароды, вароты
Парасяты ўцякалі у лес.
Двойчы два, як заўсёды, чатыры,
Толькі раптам бывае і пяць.
Колькі ўсе мы тады награшылі –
Што з дзіцяці малога ўзяць?!
Сёння праўнучкі ўжо падрастаюць.
Соня, Аня, Алёна – дзяўчаты.
Віця з Галяй унучак чакаюць
І працуюць ля дома заўзята.
VІІІ. Не прадаецца хата бацькоў
Не прадаецца хата бацькоў,
Хата бацькоў не забываецца.
З розных шляхоў, з розных гадоў
Ў хату дзяцінства вяртаемся.
Месца дзяцінства, месца юнацтва,
Месца, дзе падае з плеч трывога,
Дзе цябе любяць у горы, у радасці,
Дзе цябе прымуць з любой дарогі.
Месца, дзе ласкава сонца ззяла,
Бабуля смачна карміла абедамі.
(Бабулю Маланняй, Малашай звалі),
Толькі вось дзеда Сцяпана – не ведаю.
І самы найлепшы на свеце хросны –
Здановіч Аляксандр Сцяпанавіч.
Люда, Іра і Слава – даўно дарослыя,
А Любоў Мікалаеўна – праўнукаў няньчыць…
Наш дом, Здановічаў, крыху на павароце,
І калі я вярталася дамоў,
Шчаслівай зоркаю акно свяціла ў хаце,
Блішчала, ззяла, клікала. Без слоў.
З варот здымала чорны круг гумовы,
Спяшыла лёгка сцежкай да дзвярэй.
– Ну, здрасьце, – гаварыла, як замову,
І абдымала кожны раз мацней.
– Ну, здрастуй, дочка, – гаварыў паважна
І спакойна-стрымана татуля.
– Нэ успэла крыху. Я катлеты жару.
Рукі мый, садзіса, – чула ад матулі.
– Як там Коля, Тома, наша ўнучка Кацька?
– А Сергей на службі? Тут робота, так.
І няспешна бацька, хутка, спрытна маці
Частавалі дочку, частавалі ўсмак.
Падыходжу сёння да партрэта, гладжу,
З небыцця вяртаю светлыя гады.
Сэрца растрывожана, горка-горка плача…
Маці маладая, бацька малады.
Здановіч Іван Сцяпанавіч
І Лізавета Мікалаеўна
(Святланай часцей называлі),
Нізкі паклон вам, бацькі мае,
Ад мяне і ад брата за тое,
Што калісьці жыццё далі.
Жыццю я ўдзячнасць выказаць павінна,
Што ёсць найлепшыя у свеце
Брат Коля, Тома, Кацярына,
І муж Сяргей. І сонца, й вецер.
Мне слоў падзякі не стае.
Люблю вас, родныя мае.
Не прадаецца хата бацькоў –
Мы сваю добрым людзям прыстроілі.
Паважаныя Ксенія, Наталля і Валянцін,
Хай шчасце ў вас будзе патроеным!
ІХ. Хай святло вашых вокнаў не гасне
Побач з намі – сям’і Краўчукоў,
Васіля і Ніны, хата.
Адсюль Гена, і Таня, і Люда,
У іх сёння – унукаў багата.
Я часта бегала ў гэты дом –
Сябравалі з Танькай, сталелі.
Помніць лавачка пад акном
Нашы планы, мары, надзеі.
Штось збылося – нешта забылася,
Адгулялі вяселлі госці…
Розум кажа: “Ну, хопіць, спыніся!”
Сэрца кажа: “Прабач, ягамосцю!”
Баба Галена і дзед Міхаіл.
Люба з Таняй, што кветкі, дочкі.
І кожную ёсць за што пахваліць –
Дружнай сям’і памочнікі.
***
Вось да берага мы і дайшлі, даплылі
Ў хвалях часу далёкіх, шчасных.
Хай у горадзе, вёсцы – дзе б вы ні былі! –
Святло вашых вокнаў не гасне!
Крыху вернемся вёскай, успомнім,
Чыіх хат не назвала я:
Петруковічаў, Барысевічаў,
Францэвічаў і Сёмухаў,
Цярэневай Любы, Францэвічаў, Здановічаў,
Ільяшэвічаў, Гарохаў, Францэвічаў,
Ільяшэвічаў, Свістуноў, Францэвічаў, Францэвічаў, Здановічаў, Булькевічаў, Францэвічаў, Прыпутневічаў –
Цэлая сям’я.
А вёскі чакаюць…