Працягваем знаёмства з гісторыяй вёскі Шыпкі і яе жыхароў. Некаторыя яе жыхары з’язжалі ў Літву працаваць на прадпрыемствах свайго знакамітага земляка, Кураца Грыгорыя Іванавіча. Імя якога было вядома на ўсю Яўропу. А астанія жыхары, тут на месцы рабілі свой уклад у гісторыю развіцця сваёй вёскі, працуючы на землях Свентаржэцкіх і Капца(Копаця). Якія тут уладарылі з другой паловы ХІХ стагоддзя і ажно да 1939 года. Шыпкоўцы не імкнуліся пакідаць Заходняю Беларусь ў пошуках лепшай долі, яшчэ і таму што, у параўнанні з Усходняй яе часткай, у Шыпках умовы для жыцця не былі самыя дрэнныя. Магчыма паноў ад моцнага прыгнёту сялянства стрымлівалі фактары тэхнічнага прагрэсу ў рэгіёне. Гэта Раёўская кардонная фабрыка, шклозавод “Залессе”, бровар Бароўскіх у Лукаўцы, розныя вытворчасці ў Іллі, цагельня ва Уладыках, якія пераманьвалі да сябе працоўную сілу. Пагэтаму Шыпкі не слабелі, а наадварот, умацоўваліся і разрасталіся. Калі ў другой палове ХІХ стагоддзя ў Шыпках і маёнтку налічвалася 38 двароў і 268 жыхароў, то на прыканцы Польскай паншчыны ў Шыпках мелася 79 двароў і 456 жыхароў. Ды ў дадатак яшчэ 4 двары з 22-ма жыхарамі ў складзе маёнтка. Як бачым, прырост насельніцтва проста каласальны, за нейкага паўстагоддзя амаль у два разы. Магчыма вынікам такога развіцця стала асаднічаства насельніцтва з Усходняй збяднелай і менш перспектыўнай часткі расійскай імперыі. Не выключэнне быў і паслярэвалюцыйны час.
У Шыпкі за лепшай доляй
Так у сярэдзіне саракавых гадоў мінулага стагоддзя, з савецкага барысаўскага павета сюды, на той час Польскія Шыпкі, ад магчымай рэпрэсіі, збёг Казімір Антонавіч Даўнаровіч 1910 г.н. Хлопец быў з сям’і заможнага селяніна Даўнаровіча Антона. Хоць Антон, ад граха падалей, і пайшоў у калгас “добраахвотна”, перадаўшы на яго карысць усю сваю гаспадарку, але ўсё адно не выключаў таго, што можа патрапіць у спіс раскулачанага. Падобнае ў той час было не рэдкасцю, калі пасля “самараскулачвання” гаспадары ўсё адно траплялі ў ГУЛАГ, а сем’і іх дэпартаваліся на пасяленне. Пагэтаму стары параіў свайму малодшаму сыну, Казіміру, сысці за мяжу, сказаўшы сыну на развітанне: “Беражонага Бог беражэ!” Казімір прыслухаўся да бацькавай парады. У 1934-ым годзе нелегальна, перайшоўшы савецкапольскую мяжу, апынуўся ў Шыпках у знаёмага сям’і Даўнаровічаў пана Копаця (Капца). За польскім часам і па сённяшні дзень старажылы памятаюць свайго пана як Копаця, а не Капец, як значыцца ў некаторых архіўных звестках. І думаецца будзе больш правільна так, як сведчаць старажылы гэтых мясцін, пан Ко-паць.
Пан Копаць адразу і без ніякіх сумненняў прыхінуў да сябе сына даўняга свайго сябра Антона Даўнаровіча. І ад-разу ж прызначыў Казіміра дварэцкім пры сваім маёнт-ку.Таму што Казімір быў добраадукаваным хлопцам і меў ужо нядрэнны досвед у вядзенні гаспадаркі. Акрамя паса-ды,Казімір ад пана атрымаў для жытла яшчэ і асобны пакой у сядзібным яго доме.Час ішоў,праца ладзілася,завялося шмат сяброў і знаёмых. Сярод якіх была маладая дзяўчына з Шыпкоў Ганна, дачка праваслаўнага селяніна-сярэднячка, Кажуры Усціна. Яна працавала ў пана Копаця таксама пры двары,пакаёўкай. Галоўнымі абавязкамі ў яе былі, гэта пры кухні кухарства. Казіміру былі вельмі даспадобы не толькі стравы прыгатаваныя маладой кухаркай, але і сама маладзіца. Ды дваццацігадовай Ганне спадабаўся малады дварэцкі. Паміж маладымі завязалася сяброўства, якое з часам перарасло ў моцнае каханне. І ў такое моцнае, што Ганна пайшла нават супраць бацькавай волі. Той катэгарычна забараніў ёй мець хоць якія-небудзь стасункі з Казімірам. А падставай такой нязгоды паслужыла каталіцкае вераспавяданне хлопца.
Але маладосць і каханне паміж маладымі людзьмі апынуліся мацнейшымі за бацькоўскія наказы. Абставіны склаліся так, што бацька вымушаны быў пайсці на саступкі. Пасля чаго ў 1936 годзе Казімір з Ганнай абвянчаліся. Пасля вяселля маладыя пачалі жыць у адной хаце разам з бацькамі Ганны. А Казімір тым часам адразу распачаў будаваць сваю.І года не прайшло, як хата была збудавана, якраз да народзінаў у 1937 годзе дачушкі Дануты. Стары Усцін, разгледзеўшы ў Казіміры працавітага і руплівага гаспадара, забыўся пра свае вераспавядальныя прынцыпы і ўжо нават пахвальваўся перад вяскоўцамі, што дачцэ з мужыком нядрэнна пашанцавала. Жыццё ў Шыпках ішло сваёй звычайнай чаргой, пакуль не наступіў 1939-ты. Змена Польскай улады на Савецкую парушыла шматлікія планы ўсіх жыхароў. А пасля 1941 год увогуле абарваў жыццёвы спакой.
Безуладдзе пад акупацыяй
Присоединяйтесь к ОК, чтобы посмотреть больше фото, видео и найти новых друзей.
Нет комментариев