Изи икшыве, самырык да кугыеҥ, модыш деке шӱмаҥын, шочмо йылмыжым, шочмо кундемжым йӧраташ тунемеш, тыгак шке кап-кылжым да уш-акылжым шуарен шога.
Шергакан йолташ-влак, ме таче тендам «Вараш ден чаҥа-влак» лӱман модыш дене палдарена.
Тиде модышым шошым, мланде почылтмеке, да кеҥежым эртараш сай пагыт толеш. Вет тудлан утларак кукшо да кумда вер кӱлеш.
Модшо-влак, тӱшкан погынен, йыр шогалыт, шке коклашт гыч поктылшо варашым ойырат. Тидлан шукыж годым тыгай лудышым кучылтыт:
– Вараш кӱшкӧ,
Вараш – ӱлык,
Кӱшкӧ – ӱлык,
Ӱлык – кӱш,
Вараш, кыш!
Кӧлан «кыш!» манме мут логалеш, тудо вараш лиеш. Южгунам мӧҥгешлат ышташ лиеш – «кыш!» манме мутыш логалше да тудын деч ончылсо еҥ-влак чаҥа лийыт, а «кыш!» деч вара шогышо еҥ вараш лиеш.
Вараш лийше еҥ тунамак тыгай лудыш шотан почеламутым ойлаш тӱҥалеш:
– Икыт-кокыт,
Писынрак!
Кумыт-нылыт,
Виянрак!
Визыт-кудыт,
Чулымрак!
Шым-кандаш,
Чолганрак!
Индеш-лу,
Вашкерак!
Кӧ куржеш, утаралтеш,
Кодшыжо мылам лиеш.
Тидын годым молышт тӱрлӧ велыш шаланен куржыт. Вараш лийше, ойлен пытарымек, чаҥа-влакым поктылаш тӱҥалеш. Поктен шуын, чаҥам ваче гычше пера, чаҥа вараш лиеш.
Модыш умбакыже кок семын вияҥ кертеш.
Мутлан, варашыш савырныше чаҥа вӱдышылан полшен кертеш. Тудо вес чаҥа-влакым куча да варашлан «пукша», тӱкаш але пераш полша. Кумытын лиймеке, нуно, молымат тыге радам дене кучен, шке ешыштым кугемдат.
Тидын годым модыш вашке пыта. Но садак эн чулым чаҥа лияш утларак йӧсӧ, вет шкетын тӱшка вий ваштареш шогаш неле – тидлан писын куржталман, чолган утлен моштыман.
А вес семын модмо годым икымше гана вараш лийше чыла чаҥам шке вийже дене гына варашыш савыра. Тидын годым модыш кужу жап шуйнен кертеш, да чыла модшо-шамычлан утларак оҥайракын чучеш.
Модса йолташда-влак дене, ешда дене пырля модса!
МАРИЙСКИЕ НАРОДНЫЕ ИГРЫ. КОРШУН И ГАЛКИ (ВАРАШ ДЕН ЧАҤА-ВЛАК)
Игры в культуре каждого народа занимают важное место. Они направлены на развитие подвижности, ловкости, силы, а еще игры учат эмоциональной открытости, проявлению чувств, симпатий. В них много юмора, шуток, соревновательного задора.
Игры учат детей работать в команде, развивать стратегическое, логическое и креативное мышление, внимание и скорость реакции.
Друзья, предлагаем познакомиться с игрой «Коршун и галки».
В эту игру приятно играть весной и летом, на зеленой траве.
Игроки встают в круг и по считалке выбирают «коршуна»:
Коршун – вверх,
Коршун – вниз,
Вверх и вниз,
Вверх и вниз.
Коршун, кыш!
Кому достается слово «кыш», тот становится «коршуном».
Можно сделать и наоборот, словом «кыш» выбрать «галок».
Коршун говорит:
Раз, два,
Побыстрей!
Три, четыре,
Половчей!
Пять, шесть,
Посмелей!
Семь, восемь,
Поскорей!
Девять, десять,
Веселей!
Разбегайтесь,
Я лечу,
Кто не убежал –
Схвачу!
Игроки разбегаются в разные стороны. «Коршун» старается догнать кого-нибудь из «галок». Догнав игрока, хлопает его по телу.
Дальше игра может развиваться по двум сценариям. В первом случае пойманная «галка» становится «коршуном» и помогает первому «коршуну» ловить оставшихся игроков. В этом случае игра завершится очень быстро. По второму сценарию «коршун» должен догнать всех «галок» сам, а пойманные выходят из игры.
Играйте с друзьями, играйте в кругу семьи!
Нет комментариев