Хотиним илк фарзандимизни тукканида уттиз ёшда эдим...
Уша кечани хануз эслайман... Дайди уртокларим билан ярим тунгача чойхоналардан бирида гап сотиб ётдик... Маъноли бирор гап булганини эслолмайман, курук олди-кочди, гийбат, харомга тула гаплар билан лик тулган бир кеча эди... Гапга устарок булганим учун сухбат жилови менинг кулимда, турфа киликлар, гаплар билан шерикларни кулдирар эдим... Уша кеч уларнинг жуда ичакларини уздим... Кишилар овозига, киликларига таклид килиш кобилияти менда чакана эмасди. Гуё овозни узгартириш муруввати иягим тагида тургандек томогимга кул юбориб бир бураб куярдим-да, Фалончи булиб олардим, кейин сал утмай, яна томокни бир бураб, Пистончи булиб олардим.
Эсимда... Уша тун чойхона ёнидаги кичкина бозорчада куриб колган бир кузи ожиз кариянинг ролига кириб устидан роса кулдим, чол нима харакат килса, кайтариб килавердим, йигитларнинг кузларидан ёш чикиб кетди кулавериб… Бу хам етмагандай, кария урнидан туриб кетаётганда оёгига чил бериб юбордим, гурсиллаб кулаб тушди, ках-кахамиз кучани тутди...
Одатдагидек, уйга бемахалда кайтдим... Аёлим бир аянчли ахволда эшикка куз тикиб утирган экан.
Боришим билан калтираган, мунгли овозда:
- Рашид ака, каёкда эдиз? - деди.
Мен зарда аралаш истехзо билан жавоб бердим:
- Марсда! Каёкда булардим? Дустларим билан эдим… Холдан тойган, бир ахволда эканлиги шундок куриниб турарди. Келган йигисини зурга тухтатиб, деди:
- Рашид ака, чарчаб кетаяпман, мадорим йук... Куз ёрадиган вактим жуда якин...
Шу гапларни айтар экан, беихтиёр кузларидан чиккан ёш синик юзига юмалади...
Ичимдан киринди утди, хотинимга эътибор бермай, кучада, чойхонада чакчаклашиб юрганимга ачиниб кетдим, боласи туккиз ойлик булсаю, бу ахволда юрсам…
Тезда тугрукхонага олиб бордим, опкириб кетишди… Бир неча соат утиб кетди хамки, бирор киши чикиб хабар бермасди, туриб-туриб охири чарчадим, кираверишдаги хамширага телефонимни колдирдим-да, уйга кетдим...
Бир соатдан кейин телефон жиринглади, мени чакиришди. Бир зумда тугрукхонага етиб бордим.
- Хонаси кани, каерга жойлаштирдинглар?
Аввал хотинимга доялик килган духтир аёлга учрашишим керак экан:
- Кайси аёл?! Мен аввал хотинимни, фарзандимни курай!
Хамшира елка кисди:
- Аввал духтирга учраркансиз.
Духтир аёл олдига кирдим. У менга Аллохнинг такдири, кисмат, казога розилик хакида сузлаб туриб:
- Угил кургансиз, бирок кузи унча ривожланмаган экан, сабр киласиз энди буёгига, деди.
Ярк этиб бозордаги, оёгимга суриниб умбалок ошиб тушган кур куз олдимга келди, томогимга бир нарса хип этиб тикилди...
Худоё тавба! Экканингни урасан, деганлари шумикин-а?! Бирмунча вакт нима деяримни билмай аграйиб караб турдим. Сунгра хотиним, фарзандим эсимга тушди, духтир аёлга яхши муомаласи учун енгилгина рахмат айтдим-да, хотинимни кургани хонаси томон юрдим.
Узимнинг рафикам! Шундай мусибатни куриб турса-да, кузларида гам, ташвиш белгиларини курмадим, такдирнинг бу калтис зарбасига мардоналарча тан бериб, рози булиб ётарди… Келин булиб тушганидан бери менга мустахкам таянч булиб келган, одамларни калака килишимга рози булмай, доим: "Кишиларни гийбат килмасангиз буларди…" деб насихатомуз гапларни айтиб юрадиган аёлим бу сафар хам метин иродаси-ла мени лол килди…
Тугрукхонадан уйга кайтдик, бу сафар уч киши булиб, углимиз Салимжон хам (унга шундай ном бердик) бизга янги мехмон булиб кушилди.
Рости… Унга нисбатан хеч кунглим илимади… Унга эътибор беришга ички бир туртки сезмадим, унинг уйда бор-йуклиги менинг учун фарксиз эди... Йигиси кучайиб уз борлигидан хабардор этганда, айвонга чикиб ётиб оладиган булдим!
Хотинимнинг эса… унга эътибори бошкача эди, еру кукка ишонмасди.. Мен булсам… ёмон кура олмасдим-ку, лекин яхши хам куриб кета олмадим!
Ойлар утиб, тетапоя була бошлади, ёши бирга кириб юришга харакат кила бошлаганида, бир оёги калтарок эканини англадик… Илгариги муносабатим янада совуклашди…
Ундан сунг хотиним Умар ва Холидларни тугиб берди...
Йиллар утди… Салимжон улгая бошлади, укалари хам…
Уйда утиришни унча хушламасдим, доим улфатларим даврасида, улар билан гап "ердик"… Бора-бора Салимжоннинг ахволи мени ташвишга солмай куйди, бурунги ках-каха, илгариги киликлар яна уз холига кайтди…
Лекин шундай булса-да, хотиним, узимнинг муштипар, мунис рафикам йулга кириб кетишимдан умидини сира узмасди, хурмача киликларимга бардош билан сабр килар, хилватда хаккимга дуо килар эди!!! Бирок бошка фарзандларимга гамхурлик килиб, эркалаб, Салимжонни четга суриб куйганимни, бутунлай бепарволигимни куриб, ичидан куяр, билдирмай йиглаб-йиглаб оларди...
Салимжон мактаб ёшига етди, хотиним зорлана-зорлана уни ногиронлар мактабига жойлаштиришга мени кундирди...
Йиллар тез ута бошлади, вакт утаётганини унча пайкамасдим, кунларим бир хил ритмда – иш, уйку, овкат, улфатлар билан буладиган "гап", эртаси хам, индини хам... шу зайлда утарди...
Бир куни… жума куни... соат ун бирларда пешинга якин уйгондим, соат иккиларга бир жойга туйга айтилган эдим... Ха, хали анча вакт бор экан, деб бемалол ювиниб, сунг танлаб кийиниб, хушбуйланиб, тараниб, куча томон юрдим.
Айвондан утар эканман, Салимжоннинг галати йигиси эътиборимни тортди… Ич-ичидан, эзилиб-эзилиб йигламокда эди, юзлари ёшдан ювилиб кетган, куллари билан ожиз кузларини артиб улгуролмасди!
Гудаклигидан бери унга килаётган биринчи илтифотим эди! Мана, ун йил (!!!) утибди хамки, бирор марта хам йиглаганда, ташвиш чекканда эътибор бермаган эканман… Бу сафар хам ички бир шум туйгу мени карамай утиб кетишга ундарди! Углим эса, менинг борлигимни хали билган эмас, хазин, мунгли овозда онасини чакирар эди…
Бурилиб унга якинлашдим-да, сурадим:
- Салимжон, нега йиглаяпсан?
Овозимни эшитар экан, йигидан тухтаганини курдим. Якинлашганимни сезгач, атрофини пайпаслаб, хонаси томон кириб кета бошлади... У мендан узини олиб кочмокда эди!
Ох!!! Бу уксик тисланишни хеч качон унутолмасам керак!!! Унинг килган хатти-харакати, атрофдаги хона ичидаги буюмлар барчаси тилга кириб, гуё: "Ун йилдан бери каёкда эдинг?!" деётгандек эди…
Ортидан хонага кирдим... Дастлаб нега йиглаганини айтишдан бош тортди... Эркалаб, мулойимлик билан сураганимни сезгач, пикиллаб сабабини баён килди: одатда масжидга етаклаб обориб келувчи укаси Умар уйда йук экан, жума намози булгани боис, биринчи сафдан жой ололмай коламан деб йиглаётган экан... Укасини чакирипти, онасини чакирипти, хеч ким келмагач, йиглаб юборипти...
Бу гапни айтатуриб хурсиниб куйди… Юмук кузларидан яна ёш куйила бошлади...
Бу гапни эшитиб хаяжондан бугзимга бир нарса тикилдию, юзини кулим орасига олиб, узимни тутолмай йиги аралаш:
- Шунинг учун йигладингми-а, Салимжон? - дедим.
Бош иргаб жавоб килди:
- Ха...
Шунда хамма нарсани унутдим... улфатларимни, ваъда килинган туйни...
- Салимжон, углим, биласанми, бугун сени масжидга ким оборади?
- Умар оборса керак, лекин кеч колаяпти-да…
- Йук... бугун сени мен узим обораман...
Салимжон хайратдан котиб колди, хеч ишонгиси келмасди, бошкаларни мазах килиб, турли киликлар билан масхара килиб юрадиган отаси уз угли, кузи ожиз ногирон фарзандини хам калака килаяпти деб уйлади, шекилли… Бирок, жиддий гапираётганимни сездирганимдан кейин, кузига яна ёш келди…
Кузларини кулим билан артар эканман, кулидан ушлаб машина томон етакладим… Машинага утиргизмокчи эканимни сезгач:
- Масжид якинку, дада, - деди. – Масжидга кадамларимни санаб боргим келаяпти…
Масжидга охирги бор качон кирганимни эслолмайман… Лекин шуниси аникки, хеч качон бу сафаргидек, килиб куйган гунохларимни эслаб, бу кадар мени вахима босмаган эди, бехуда утган узок йилларга бу кадар надомат килмаган, ачинмаган эдим…
Масжид одамларга тула бошлаган экан. Шундок булса-да, Салимжон иккимизга биринчи сафдан жой топа олдик… Биргаликда жумъа хутбасини тингладик, ёнимда намоз укиди… Тугрироги… мен унинг ёнида укидим…
Намоздан сунг Салимжон токчадан Мусхаф олиб беришимни суради… Таажжуб! Кузи ожиз кандай укий оларди… Эшитмагандек булиб утираверай дедиму, огир ботишидан куркиб, кулига Куръон тутказдим…
- Кахф сурасини очиб беринг…
Титкилаб-титкилаб, охири, мундарижасидан топиб, керакли сахифани очиб бердим…
Куръонни кулимдан олиб, олдига, лавх устига куйди-да, ожиз кузларини юмган холда укий бошлади…
Раббим! У Кахф сурасини тулигича ёд олган эди!
Узимдан уялиб кетдим… Кулимга Куръонни олар эканман, вужудимни калтирок тутди, укийвердим, укийвердим, ич-ичимдан килган гунохларимни кечиришни сураб Аллохга нола килар эдим… Охири узимни тутиб туролмадим, бошида бир-икки томчи куз ёши билан бошланган йиги энди авжига минган, бутун борлигимни эгаллаган эди… Масжиднинг у ер-бу ерида колиб намоз укиётган одамлардан хижолат чекиб, йигимни ичимга олдим, энди йиги бугик ингрокка, хикиллашга айланди…
Сезмай колибман… Карасам, ингичка, касалманд куллар юзимни пайпаслаб топиб, селдек окиб тушаётган ёшларимни арта бошлабди…
Углим Салимжон! Юрагим тулиб, кучогимга олдим, багримга узок босиб турар эканман, хаёлимдан шу уйлар кечди: Сен кур эмассан углим! Кузи кур мен эканман! Жаханнам сари судраётган бемаза дайдиларга кушилиб, улар оркасидан куюкиб кетган, ортига бир марта булса хам караб куймаган отанг кур экан!!!
Уйга кайтдик.. Хотиним Салимжонга жуда хавотир олиб турган экан, менинг етаклаб келаётганимни, жумъани бирга укиб кираётганимизни куриб хавотири кувончга айланди, хурсандлик чуккисининг энг олий ифодаси булмиш – севинч куз ёшларини тукди…
Шу кундан эътиборан намозни доим масжидда укийдиган булдим, эски улфатлардан, эски жойлардан оёк узиб, масжиддан, махалладан янги дустлар орттирдим… Улар билан бирга булганда хеч бир лаззатга таккослаб булмайдиган иймон таъмини, калб хотиржамлигини тота бошладим…
Куп нарса ургандим, бирор ракаат намозни колдирмайдиган, Куръонни бир ойда бир неча бор хатм киладиган булдим… Оилам, бола-чакамга булган илгариги совуклик, бепарволик кутарилиб, урнини гамхурлик, куюнчаклик эгаллаган эди. Мушфик рафикамнинг кайгули, мунгли нигохлари хам кайтиб келмасга кетиб, жойига уйноки, кувнок нигохлар келган, узи хам куркам булиб, хеч муболагасиз, ун ёшга яшариб кетгандек эди…
Айникса, углим Салимжоннинг юзидан табассум аримас, курган одам уни дунё хазинасини кулга киритган деб уйларди…
Буларнинг барчасини куриб узимда йук кувонар, бу неъматларни ато килган Раббимга шукрлар килар эдим… Хакикий саодат энди мени уз огушига олиб, эркалай бошлаган эди…
Сал утмай… бир куни… уртокларим узокрокка даъватга борадиган булишиб, мени хам таклиф килишди… Истихора килиб, хотиним билан маслахатлашдим, узокка, анча вактга кетаётганларини айтиб, унинг жавобини кутар эканман, рад жавобини олсам керак деб уйлаган эдим, акси булиб чикди. Хурсанд булиб кетиб, сафарга тайёрланишимга ундай бошлади…
Авваллари турли худа-бехуда килинадиган сафарларга аёлига мутлако маслахат солмайдиган одамнинг уз ёстикдоши билан килаётган биринчи машварати эди бу…
Салимжоннинг олдига бориб, сафарга кетаётганимни билдирдим, ингичка куллари билан буйнимга осилиб мен билан видолашди…
Сафаримиз уч ярим ойга чузилди…
Бу вакт ичида фурсат топган пайтимда уйга телефон килиб, аёлим, болаларим билан гаплашиб турдим, уларни жуда согинган эдим, айникса Салимжонни…
Кизик, качон телефон килсам ё масжидга, ё мактабга кетган булади, кечкурун килганимда ухлаб колган булади… Аёлим менинг унга бу кадар богланиб колганимни эшитиб кулар, телефон ортидан булса хам унинг юзлари ёришиб кетаётганини кургандек булардим…
Факат… кайтишимиздан бир-икки кун илгари сим кокканимда одатдаги кулгусини эшитмадим, овози хам узгаргандек эди…
- Салимжонга менинг номимдан куюк салом айтинг…
- Хуп... Худо хохласа…
Ва нихоят, сафар хам кариб, уйга етиб келдим, эшикни кокдим… Болаларим, аёлимга бир кучок совга-саломлар билан, ундан-да купрок согинч билан эшикка караб турдим, ана, хозир Салимжон эшикни пайпаслаб булса хам топиб узи очади!
Бирок… эшикни хали туртга кириб улгурмаган кенжа углим Холид очди… Ердан кутариб олар эканман, у: "Дададон… дададон" деб бир нима демокчи буларди…
Уйга кираётиб, узим хам тушунмайман, бирдан юрагимни бир нарса сиккандек булди… "Шайтон васвасасидан Узинг асрагин…" Шу уйда ичкарига юрдим, истикболимга рафикам чикди, юзи алланечук синик, кузларида хам мунг котгандек…
Унга тикилиб карар эканман, сурадим:
- Тинчликми? Нима булди сизга?
- Хеч…
Бирдан хаёлимга Салимжон келди..
- Салимжон кани?!
- … Четга караб бошини эгар экан, юзига иссик, йирик ёшлар юмалади...
Шу пайт Холид узининг хали тугрилаб улгурмаган чучук тили билан: "Дададон.. Талим атам даннатга теттила… Оллога…" деган гапини эшитдиму, карахт булиб турган еримда котиб колдим, кулогим том битди, бошка нима дейишганини билмайман… Факат хотинимнинг украб хонадан чикиб кетганини курдим…
Кейинчалик билдим… Кайтишимдан икки хафта бурун Салимжонни тусатдан безгак тутиб, иситмаси кутарилибди, аёлим тезда касалхонага олиб борибди… Иситма авжига миниб, уз отасининг мехридан неча йиллар махрум булган, бир марта булса-да "углим" деган овозни эшитмаган, бошларини силайдиган ота кулини сезмай утган углим Салимжон касалхонада, онаси кулида, ингичка кулларини унга узата-узата жон таслим килибди..
Присоединяйтесь — мы покажем вам много интересного
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Нет комментариев