«Марий улмыда деч ида ӧр, ида вожыл»
Волжский район Сотнур кыдалаш школышто моторын чийыше ӱдыр-рвезе-влак актовый залыш чумыргеныт. Марий тувырым чийышыжат койыт. Ӱстембалне сылне шошо пеледыш аршашым вазеш келыштареныт. Экран гыч туныктышо-наставник Анатолий Сапаев «тура онча».
15 майыште ты школышто ятыр ий туныктышо, мер пашам шуктышо, чолга спортсмен-энтузиаст, поро, кеч-могай жапыште полшаш ямде улшо, тыгодымак моткоч творческий шӱлышан айдемым, Анатолий Александрович Сапаевым, шарналтыме мероприятий, район кӱкшытан почеламут конкурс эртыш.
Тудын нерген туныктышо-наставник манаш утларак келшен толеш, вет воспитанникше, тунемшыже, палымыже-влаклан лач тыгай улмыж дене шарналт кодын. Йоча-шамычым чот йӧратен, нунылан шке моштымашыжым, мастарлыкшым, шинчымашыжым пуэн моштен, нунын чонышкышт намиен шуктен, кеч-могай пашалан кумылаҥден моштен.
Анатолий Александрович дене мыят ятыр ий кылым кученам. «Марий Эл» газетын ӱшанле йолташыже лийын. Йошкар-Олаш толмекыже, газет редакцийыш пуренак лектеш, возымо материалжым, йоча-влакын почеламутыштым, конден, у увер дене палдарен. Моткоч пеҥгыде кӧргӧ виян айдеме «Марий улмет деч нигунам ида вожыл. Тӱҥалме пашам мучашке шуктыза, нигуштат ӧрын, вожыл ида шого», – манеш ыле. Кӱлешан ой-каҥашым кажныжлан муын моштен. Лийын, кунамже шылталенат налын, да тыгай годым тура да чын ойжо шуко жаплан лакемалт кодын.
Толшо уна-влак коклаште тудым шарналтыше шукын лийыныт: район район администрацийыште образований отделым вуйлатыше Эльвира Муравьёва, туныктышо коллективше, воспитанникше-влак кокла гыч Кугу Корамас школ вуйлатышын воспитаний паша шотышто завучшо Надежда Яковлева, А.Сапаевын Лидия пелашыже, ешыже да молат.
– Анатолий дене ме университетыште тунемме годым вашлийынна. Тунамак пеш чолга, тале спортсмен ыле. Мер пашаш кумылын ушнен. Ӱшанле суртоза, поро пелаш, уныкажым йӧратыше коча, пагалыме туныктышо ыле. Кажне еҥ дек кӱлеш корным муын моштен, санденак шуко йолташыже лийын, – мане Лидия Михайловна пелашыже.
– Анатолий Александрович кажне мутшым шкеж гоч колтен, мастарлыкшым мыланна пуэн моштен, туныктен. Поро шарнымашым гына коден, Тудо эрелан мемнан чоныштына кодеш, – манын Э.Муравьёва. – Кажне еҥ мемнан чоныштына аралалтын кодшаш. Моткоч кугу тау, туныктышо-влак. Тунемше-шамычым конденда, туныктеда. Таче те почеламутым каласкален, почеламут гоч ты паша аланын кӱлешлыкшым эше ик гана пеҥгыдемдеда.
– Йол ӱмбалне пеҥгыдын шогаш туныктен. Шкенжынат ончыко ӱшанлын ончымыжо мыланна куснен. Кеч-могай конкурсла гыч сеҥымаш дене пӧртылыныт. Шочмо кундемжым чот йӧратен, сандене сай краевед семынат ойыртемалтын молымат пашалан таратен моштен, – ешарыш Марий Элын «Марий книга издательстве» Савыктыш пӧрт» кугыжаныш автоном тӧнеж вуйлатыше Эдуард Иманаев.
– Поснак марий йылмым йӧраташ туныктен. Мыйым 5-9-ше класслаште туныктен. Шарнем, кажне урокшым йылме лывыртыме паша гыч тӱҥалын. «Сылнымут сескем» кружокышкыжо куанен коштынна. Конкурслаш лектын кошташ шкеак транспортым кычалын, шке шийвундыжымат шагал огыл луктын пышташыже логалын. Кажне воспитанникшын сценыште выступатлымыж годым, зал мучаште тургыжланен кок велыш коштын, а вара, ӧндалын, поро да ӱшан шомак дене саламлен, кунамже мутшо дене лыпландарен, – эртышым шарналтен, ятыр оҥай историй дене палдарыш Кугу Корамас школышто воспитаний паша шотышто завуч Надежда Яковлева.
Туныктышо…
Мероприятийын кокымшо ужашыште районысо икмыняр школ гыч толшо тунемше-влак почеламутыштым йоҥгалтарышт. Конкурс кок ужашлан шелалтын: изирак ийготан да кугурак класслаште тунемше ӱдыр-рвезе-шамыч коклаште. Анатолий Сапаевын пӱтынь илышыже туныктымо паша дене кылдалтын, сандене почеламутшат туныктышо-влаклан пӧлеклалтше лийын. Сцене гыч келге шонымашым почын пуышо почеламутым рушлат, марлат каласкаленыт. Нунын коклаште Анатолий Александровичын уныкаже-влакат лийыныт: Рома, Маша да Даша.
Кажне участниклан шоколадым пуэныт, «Марий Эл», «Кугарня», «Ямде лий» газетын журналистше-влак, Марий книга савыктыш вуйлатыше Э.Иманаев книга пӧлекым кучыктеныт.
Чаманен каласыман: тачысе тыглай огыл саманыште А.Сапаевын воспитанникше, усталыкше дене ойыртемалтше, писатель Арсакын уныкаже, Руслан Александров специальный военный операцийыште ӱмыр лугыч лийын. Тудым да тыгак, СВО-што задачым шуктышыштла, илыш гыч кайыше моло патырна-шамычым ик минут шып лийын шарналтыме.
Тыге вӱдышӧ-влак толшо уна-шамычым татлан эртыше жапышкат пӧртылтышт, почеламут конкурсыш ушнышо ӱдыр-рвезе-шамыч денат палдарышт.
Анатолий Сапаев 1954 ий 4 мартыште Волжский район Нуршарий ялеш шочын кушкын. школым тунем лекмыж деч вара Озаҥ олаште пашам ыштен. Спортын тӱрлӧ видше дене пеҥгыде кылым кучен. Футбол дене сайын модын, кирам нӧлтен, вольный кучедалмаште ойыртемалтын. Жапше годым ГТО многоборье дене Татарстан АССР-ын чемпионжо лийын. 1997 ийыште МарГУ-што историй да филологий факультетым (икымше тӱшка выпускникше лийын) тунем лектын. Руш Шайра тӱҥалтыш, Ярамарий кандашияш, Сотнур кыдалаш школлаште туныктен. Сотнур кыдалаш школлан 175 ий теммылан «Время обретения крыльев» книгаже лектын. Тушто кружокыш коштшо воспитанникше-влакын почеламутышт, ойлымашышт, шонкалымашышт савыкталтын. Тыгак «Волжскуий район» книган соавторжо лийын. Тунемшыже-шамыч «Волшебное русское слово», Колумбовские чтения», «Самырык тукым» да моло литератур конкурслаште участвоватленыт, сеҥышыш лектыныт. Анатолий Сапаев 2021 ий 5 январьыште илыш гыч каен.
Моткоч кугу тау тыгай сай шарнымаш мероприятийым ямдылыше организатор, Сотнур школышто воспитаний паша шотышто завуч Валентина Ивановалан. Шуко материалым, фотом погаш, слайдым ышташ, чылажымат шотыш налаш шагал огыл тургыжланаш кӱлын, жап эртен. А туныктышо-влак ончылно ме чыланат вуйнам савена.
Елена Эшкинина
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 3