Нисо сураси 101-дан 125-оятгача!

ﻭَﺇِﺫَﺍ ﺿَﺮَﺑْﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺍﻷَﺭْﺽِ ﻓَﻠَﻴْﺲَ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ
ﺟُﻨَﺎﺡٌ ﺃَﻥ ﺗَﻘْﺼُﺮُﻭﺍْ ﻣِﻦَ ﺍﻟﺼَّﻼَﺓِ ﺇِﻥْ ﺧِﻔْﺘُﻢْ
ﺃَﻥ ﻳَﻔْﺘِﻨَﻜُﻢُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ
ﻛَﺎﻧُﻮﺍْ ﻟَﻜُﻢْ ﻋَﺪُﻭّﺍً ﻣُّﺒِﻴﻨﺎً
101 Ер юзида жавлон
урганингизда, куфр
келтирганлар сизга фитна
қилишидан хавф қилсангиз,
намозни қаср қилиб адо
этмоғингизда гуноҳ йўқдир.
Албатта, кофирлар сизга очиқ
душмандирлар.
ﻭَﺇِﺫَﺍ ﻛُﻨﺖَ ﻓِﻴﻬِﻢْ ﻓَﺄَﻗَﻤْﺖَ ﻟَﻬُﻢُ ﺍﻟﺼَّﻼَﺓَ
ﻓَﻠْﺘَﻘُﻢْ ﻃَﺂﺋِﻔَﺔٌ ﻣِّﻨْﻬُﻢ ﻣَّﻌَﻚَ ﻭَﻟْﻴَﺄْﺧُﺬُﻭﺍْ
ﺃَﺳْﻠِﺤَﺘَﻬُﻢْ ﻓَﺈِﺫَﺍ ﺳَﺠَﺪُﻭﺍْ ﻓَﻠْﻴَﻜُﻮﻧُﻮﺍْ ﻣِﻦ
ﻭَﺭَﺁﺋِﻜُﻢْ ﻭَﻟْﺘَﺄْﺕِ ﻃَﺂﺋِﻔَﺔٌ ﺃُﺧْﺮَﻯ ﻟَﻢْ ﻳُﺼَﻠُّﻮﺍْ
ﻓَﻠْﻴُﺼَﻠُّﻮﺍْ ﻣَﻌَﻚَ ﻭَﻟْﻴَﺄْﺧُﺬُﻭﺍْ ﺣِﺬْﺭَﻫُﻢْ
ﻭَﺃَﺳْﻠِﺤَﺘَﻬُﻢْ ﻭَﺩَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﻟَﻮْ ﺗَﻐْﻔُﻠُﻮﻥَ
ﻋَﻦْ ﺃَﺳْﻠِﺤَﺘِﻜُﻢْ ﻭَﺃَﻣْﺘِﻌَﺘِﻜُﻢْ ﻓَﻴَﻤِﻴﻠُﻮﻥَ
ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢ ﻣَّﻴْﻠَﺔً ﻭَﺍﺣِﺪَﺓً ﻭَﻻَ ﺟُﻨَﺎﺡَ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ ﺇِﻥ
ﻛَﺎﻥَ ﺑِﻜُﻢْ ﺃَﺫًﻯ ﻣِّﻦ ﻣَّﻄَﺮٍ ﺃَﻭْ ﻛُﻨﺘُﻢ
ﻣَّﺮْﺿَﻰ ﺃَﻥ ﺗَﻀَﻌُﻮﺍْ ﺃَﺳْﻠِﺤَﺘَﻜُﻢْ ﻭَﺧُﺬُﻭﺍْ
ﺣِﺬْﺭَﻛُﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺃَﻋَﺪَّ ﻟِﻠْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ ﻋَﺬَﺍﺑﺎً
ﻣُّﻬِﻴﻨﺎً
102 . Улар ичида бўлсанг-у,
намоз адо қилмоқчи бўлсанг,
улардан бир тоифаси сен
билан турсин ва силоҳларини
ўзлари билан олсинлар. Сажда
қилганларидан кейин
орқангизга ўтсинлар. Намоз
ўқимаган бошқа тоифа келиб
сен билан намоз ўқисин.
Эҳтиёт бўлиб, силоҳларини
ўзлари билан олсинлар. Куфр
келтирганлар силоҳларингиз
ва матоҳларингиздан ғофил
бўлсангиз, устингиздан бирдан
ҳамла қилишни истарлар.
Ёмғирдан озор етса ёки бемор
бўлсангиз, силоҳларингизни
қўймоғингизда гуноҳ йўқдир.
Хушёр бўлинглар! Албатта,
Аллоҳ кофирларга хорловчи
азоб тайёрлагандир. (Ушбу
ояти карима билан
танишганда, намозга нақадар
катта эътибор борлиги дарҳол
англаб етилади. Ўйлаб кўринг-
а: уруш бўлиб турса, ҳар бир
инсоннинг ҳаёти қил устида
турса-да, яна намоз ўқишга
амр бўлса! Уруш пайтида
ўқиладиган намоз «Хавф
намози» деб аталади. Демак,
жиҳодга чиққан мужоҳидлар
бу ҳолда иккига бўлинишади.
Бир тоифалари имом билан
намоз ўқийди, иккинчи тоифа
намоз ўқимай, қўриқчилик
қилиб туради. Имом биринчи
тоифа билан биринчи
ракъатни ўқиб бўлгандан сўнг
туриб орқага қўриқчиликка
ўтади. Қўриқчилик қилиб
турган иккинчи тоифа келиб
имом билан иккинчи ракъатни
ўқийди. Оятда шу жойгача
зикр этилган. Намознинг
давоми Пайғамбаримиз
алайҳиссаломнинг
суннатларида келган. Иккинчи
ракъат тамом бўлиши билан
имом салом беради. Чунки у
икки ракъатни тамом ўқиди.
Кейин биринчи тоифа келиб
иккинчи ракатни ҳар ким ўзи
ўқиб салом беради. Иккинчи
ракатни имом билан ўқиган ва
яна қоровулликка ўтган
иккинчи тоифа биринчи
тоифадан кейин қолган бир
ракат намозини якка-якка
ўқиб салом беради. Бундай
намозни адо этиш давомида
мусулмонлар ҳушёр
бўлишлари ва силоҳларини
ўзлари билан бирга
тутишлари қайта-қайта
тайинланмоқда.
Кофирларнинг
ёмонликларидан бехабар
қолманглар, деб
огоҳлантирилмоқда.)
ﻓَﺈِﺫَﺍ ﻗَﻀَﻴْﺘُﻢُ ﺍﻟﺼَّﻼَﺓَ ﻓَﺎﺫْﻛُﺮُﻭﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻗِﻴَﺎﻣﺎً
ﻭَﻗُﻌُﻮﺩﺍً ﻭَﻋَﻠَﻰ ﺟُﻨُﻮﺑِﻜُﻢْ ﻓَﺈِﺫَﺍ ﺍﻃْﻤَﺄْﻧَﻨﺘُﻢْ
ﻓَﺄَﻗِﻴﻤُﻮﺍْ ﺍﻟﺼَّﻼَﺓَ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﺼَّﻼَﺓَ ﻛَﺎﻧَﺖْ ﻋَﻠَﻰ
ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ ﻛِﺘَﺎﺑﺎً ﻣَّﻮْﻗُﻮﺗﺎً
103 . Намозни адо
этганингиздан сўнг Аллоҳни
турган, ўтирган ва ёнбошлаган
ҳолингизда эсланг. Хотиржам
бўлганингизда намозни тўлиқ
адо этинг. Албатта, намоз
мўминларга вақтида фарз
қилингандир. (Хар вақтда ҳам,
ҳар намоздан кейин ҳам
Аллоҳни зикир этиш тарғиб
қилинади. Аммо бу ояти
каримада бу иш ҳавф
намозидан кейин, айниқса,
зарур экани таъкидланмоқда.
Ўтирганда ҳам, турганда ҳам,
ёнбошлаганда ҳам, яъни,
ҳамма ҳолатларда Аллоҳ
таолони зикр қилиб, ундан
душман билан бўладиган
жангда ғалаба-нусрат
сўралади.)
ﻭَﻻَ ﺗَﻬِﻨُﻮﺍْ ﻓِﻲ ﺍﺑْﺘِﻐَﺎﺀ ﺍﻟْﻘَﻮْﻡِ ﺇِﻥ ﺗَﻜُﻮﻧُﻮﺍْ
ﺗَﺄْﻟَﻤُﻮﻥَ ﻓَﺈِﻧَّﻬُﻢْ ﻳَﺄْﻟَﻤُﻮﻥَ ﻛَﻤَﺎ ﺗَﺄْﻟَﻤﻮﻥَ
ﻭَﺗَﺮْﺟُﻮﻥَ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻣَﺎ ﻻَ ﻳَﺮْﺟُﻮﻥَ ﻭَﻛَﺎﻥَ
ﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠِﻴﻤﺎً ﺣَﻜِﻴﻤﺎً
104 . У қавмни қувишда бўш
келманг. Агар алам чекаётган
бўлсангиз, улар ҳам сиз алам
чекаётганингиздек алам
чекмоқдалар. Сиз эса,
Аллоҳдан улар умид қилмаган
нарсани умид қилмоқдасиз.
Аллоҳ билувчи ва ҳикматли
зотдир.
ﺇِﻧَّﺎ ﺃَﻧﺰَﻟْﻨَﺎ ﺇِﻟَﻴْﻚَ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ ﺑِﺎﻟْﺤَﻖِّ ﻟِﺘَﺤْﻜُﻢَ ﺑَﻴْﻦَ
ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﺑِﻤَﺎ ﺃَﺭَﺍﻙَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻻَ ﺗَﻜُﻦ ﻟِّﻠْﺨَﺂﺋِﻨِﻴﻦَ
ﺧَﺼِﻴﻤﺎً
105 . Албатта, Биз сенга
китобни ҳақ ила одамлар
орасида сенга Аллоҳ
кўрсатганига ҳукм қилишинг
учун туширдик. Сен
хоинларнинг ёнини олувчи
бўлма!
ﻭَﺍﺳْﺘَﻐْﻔِﺮِ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻛَﺎﻥَ ﻏَﻔُﻮﺭﺍً
ﺭَّﺣِﻴﻤﺎً
106 . Аллоҳга истиғфор айт!
Албатта, Аллоҳ мағфиратли ва
раҳмли зотдир.
ﻭَﻻَ ﺗُﺠَﺎﺩِﻝْ ﻋَﻦِ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳَﺨْﺘَﺎﻧُﻮﻥَ ﺃَﻧﻔُﺴَﻬُﻢْ
ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻻَ ﻳُﺤِﺐُّ ﻣَﻦ ﻛَﺎﻥَ ﺧَﻮَّﺍﻧﺎً ﺃَﺛِﻴﻤﺎً
107 . Ўз жонларига хиёнат
қиладиганларни мудофаа
қилма. Албатта, Аллоҳ
хиёнатчи ва гуноҳкор бўлган
кимсани хуш кўрмас. (Аллоҳ
таоло бу оятда Тўъма ибн
Убайрақ ва унинг
қариндошларини «ўз
жонларига хиёнат қилганлар»,
деб васф қилмоқда. Аслида,
улар яҳудий шахсга хиёнат
қилган, ўғрилик айбини унга
ағдарган эдилар. Лекин бу
ишнинг ёмонлиги уларга
қайтиши эътиборидан
ўзларига хиёнат қилган
ҳисобланади. Ўғрилик қилиш–
гуноҳкорлик, айбни ноҳақдан
бировга ағдариш эса,
хиёнатдир.)
ﻳَﺴْﺘَﺨْﻔُﻮﻥَ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻭَﻻَ ﻳَﺴْﺘَﺨْﻔُﻮﻥَ
ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻫُﻮَ ﻣَﻌَﻬُﻢْ ﺇِﺫْ ﻳُﺒَﻴِّﺘُﻮﻥَ ﻣَﺎ ﻻَ
ﻳَﺮْﺿَﻰ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻘَﻮْﻝِ ﻭَﻛَﺎﻥَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺑِﻤَﺎ
ﻳَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ ﻣُﺤِﻴﻄﺎً
108 . Одамлардан яширадилар
ва Аллоҳдан яшира олмаслар.
Холбуки, У Ўзи рози
бўлмайдиган гапни хуфёна
келишаётганларида ҳам улар
ила биргадир. Ва Аллоҳ улар
қилаётган амалларни ихота
қилувчи зотдир.
ﻫَﺎﺃَﻧﺘُﻢْ ﻫَـﺆُﻻﺀ ﺟَﺎﺩَﻟْﺘُﻢْ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﻓِﻲ
ﺍﻟْﺤَﻴَﺎﺓِ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ ﻓَﻤَﻦ ﻳُﺠَﺎﺩِﻝُ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻋَﻨْﻬُﻢْ
ﻳَﻮْﻡَ ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ ﺃَﻡ ﻣَّﻦ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ ﻭَﻛِﻴﻼً
109 . Ҳой, сизлар! Бу ҳаёти
дунёда уларнинг ёнини
олдингиз. Қиёмат кунида
Аллоҳ олдида уларнинг ёнини
ким олади ёки ким уларга
вакил бўлади?!.
ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻌْﻤَﻞْ ﺳُﻮﺀﺍً ﺃَﻭْ ﻳَﻈْﻠِﻢْ ﻧَﻔْﺴَﻪُ ﺛُﻢَّ
ﻳَﺴْﺘَﻐْﻔِﺮِ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳَﺠِﺪِ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻏَﻔُﻮﺭﺍً ﺭَّﺣِﻴﻤﺎً
110 . Ким ёмонлик қилса ёки
ўзига зулм этса, сўнгра
Аллоҳга истиғфор айтса,
Аллоҳни мағфиратли ва
раҳмли зот топади.
ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻜْﺴِﺐْ ﺇِﺛْﻤﺎً ﻓَﺈِﻧَّﻤَﺎ ﻳَﻜْﺴِﺒُﻪُ ﻋَﻠَﻰ
ﻧَﻔْﺴِﻪِ ﻭَﻛَﺎﻥَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠِﻴﻤﺎً ﺣَﻜِﻴﻤﺎً
111 . Ким гуноҳ қилса,
фақатгина ўз зарарига қилади.
Ва Аллоҳ билувчи ва
ҳикматли зотдир. (Бировнинг
гуноҳи учун бошқа биров
жавобгар бўлмайди. Ҳар ким
ўз қилмиши учун жавобгар
бўлади. Аллоҳ ҳамма нарсани
билиб туради, жумладан,
гуноҳкорларнинг гуноҳларини
ҳам билиб туради. Ўша
билишга биноан гуноҳкорни
жазолаши унинг ҳар бир
нарсани ҳикмат билан
қилишлигидандир.)
ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻜْﺴِﺐْ ﺧَﻄِﻴﺌَﺔً ﺃَﻭْ ﺇِﺛْﻤﺎً ﺛُﻢَّ ﻳَﺮْﻡِ ﺑِﻪِ
ﺑَﺮِﻳﺌﺎً ﻓَﻘَﺪِ ﺍﺣْﺘَﻤَﻞَ ﺑُﻬْﺘَﺎﻧﺎً ﻭَﺇِﺛْﻤﺎً ﻣُّﺒِﻴﻨﺎً
112 . Ким хато ёки гуноҳ
қилса-ю, сўнгра уни беайбга
ағдарса, шубҳасиз, бўҳтон ва
очиқ гуноҳни ўз бўйнига
олибди.
ﻭَﻟَﻮْﻻَ ﻓَﻀْﻞُ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻭَﺭَﺣْﻤَﺘُﻪُ ﻟَﻬَﻤَّﺖ
ﻃَّﺂﺋِﻔَﺔٌ ﻣُّﻨْﻬُﻢْ ﺃَﻥ ﻳُﻀِﻠُّﻮﻙَ ﻭَﻣَﺎ ﻳُﻀِﻠُّﻮﻥَ
ﺇِﻻُّ ﺃَﻧﻔُﺴَﻬُﻢْ ﻭَﻣَﺎ ﻳَﻀُﺮُّﻭﻧَﻚَ ﻣِﻦ ﺷَﻲْﺀٍ
ﻭَﺃَﻧﺰَﻝَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ ﻭَﺍﻟْﺤِﻜْﻤَﺔَ
ﻭَﻋَﻠَّﻤَﻚَ ﻣَﺎ ﻟَﻢْ ﺗَﻜُﻦْ ﺗَﻌْﻠَﻢُ ﻭَﻛَﺎﻥَ ﻓَﻀْﻞُ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻋَﻈِﻴﻤﺎً
113 . Агар сенга Аллоҳнинг
фазли ва раҳмати
бўлмаганида, улардан бир
тоифаси сени адаштиришга
уринган эдилар. Улар фақат
ўзларини адаштирадилар,
холос. Сенга ҳеч зарар етказа
олмайдилар. Аллоҳ сенга
китобни ва ҳикматни туширди
ҳамда билмаган нарсангни
билдирди. Ва сенга Аллоҳнинг
фазли улуғ бўлди. (Яъни,
Аллоҳ таоло ўз фазли ва
марҳамати ила оятлар
тушириб, ҳақиқатни баён
қилмаганида, Тўъма ибн
Убайрақнинг қавми, уни
одамлар олдида оқлашни
талаб қилиб, айбни яҳудий
шахсга ағдариб, Пайғамбарни
адаштиришга уриниб қолган
эдилар. Аммо бу ишлари
билан улар ўзларини
адаштирадилар, холос. Хар
қанча уринсалар ҳам
Пайғамбарга (с.а.в.) зарар
етказа олмайдилар. Аллоҳ
доимо ўз Пайғамбарини
сақлайди. Мазкур ҳодисада
ноқулайликдан сақлаб
қолгани ўзига хос фазлу
карамдир. Лекин асосий фазли
ва ҳақиқий марҳамати:
«Аллоҳ сенга китобни
(Қуръонни) ва ҳикматни
(суннатни) туширди ҳамда
билмаган нарсангни билдирди.
Ва (шу билан) сенга Аллоҳнинг
фазли улуғ бўлди».)
ﻻَّ ﺧَﻴْﺮَ ﻓِﻲ ﻛَﺜِﻴﺮٍ ﻣِّﻦ ﻧَّﺠْﻮَﺍﻫُﻢْ ﺇِﻻَّ ﻣَﻦْ
ﺃَﻣَﺮَ ﺑِﺼَﺪَﻗَﺔٍ ﺃَﻭْ ﻣَﻌْﺮُﻭﻑٍ ﺃَﻭْ ﺇِﺻْﻼَﺡٍ ﺑَﻴْﻦَ
ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻔْﻌَﻞْ ﺫَﻟِﻚَ ﺍﺑْﺘَﻐَﺎﺀ ﻣَﺮْﺿَﺎﺕِ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﻓَﺴَﻮْﻑَ ﻧُﺆْﺗِﻴﻪِ ﺃَﺟْﺮﺍً ﻋَﻈِﻴﻤﺎً
114 . Уларнинг кўпгина
махфий суҳбатларида
яхшилик йўқ, магар ким
садақага, яхшиликка ва
одамлар орасида ислоҳга амр
қилсагина, яхшилик бор. Ким
ўша ишни Аллоҳнинг
розилиги учун қилса, албатта,
унга улуғ ажр берамиз.
ﻭَﻣَﻦ ﻳُﺸَﺎﻗِﻖِ ﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝَ ﻣِﻦ ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ ﺗَﺒَﻴَّﻦَ
ﻟَﻪُ ﺍﻟْﻬُﺪَﻯ ﻭَﻳَﺘَّﺒِﻊْ ﻏَﻴْﺮَ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
ﻧُﻮَﻟِّﻪِ ﻣَﺎ ﺗَﻮَﻟَّﻰ ﻭَﻧُﺼْﻠِﻪِ ﺟَﻬَﻨَّﻢَ ﻭَﺳَﺎﺀﺕْ
ﻣَﺼِﻴﺮﺍً
115 . Ким ўзига ҳидоят равшан
бўлгандан кейин Пайғамбарга
хилоф қилса ва мўминларнинг
йўлидан бошқа йўлга юрса,
кетган томонга қўйиб қўямиз
ва жаҳаннамга киритамиз. У
қандоқ ҳам ёмон жой! (Бу
ояти каримада Тўъма ибн
Убайрақнинг
қариндошларидан Башир ибн
Убайраққа ишора
қилинмоқда. У Бани
Убайрақни фош қилувчи
оятлар нозил бўлганидан сўнг
муртад бўлиб (диндан чиқиб),
мушрикларга қўшилиб кетган
эди. Гарчи ишора маълум бир
шахсга бўлса ҳам, ҳукм
умумийдир. Ким Пайғамбарга
(с.а.в.) хилоф қилса, у
кишининг йўлидан бошқа
йўлга юрса, кофир, мушрик ва
муртад бўлади. Ким
мўминларнинг йўлидан бошқа
йўлни танласа, ўша йўлидан
юраверсин, Аллоҳ уни кетган
томонига юргазиб қўяверади.
Аммо охири олиб бориб
жаҳаннамга киритади.
Жаҳаннам қандай жойлигини
эса, ҳамма билади.)
ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻻَ ﻳَﻐْﻔِﺮُ ﺃَﻥ ﻳُﺸْﺮَﻙَ ﺑِﻪِ ﻭَﻳَﻐْﻔِﺮُ ﻣَﺎ
ﺩُﻭﻥَ ﺫَﻟِﻚَ ﻟِﻤَﻦ ﻳَﺸَﺎﺀُ ﻭَﻣَﻦ ﻳُﺸْﺮِﻙْ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ
ﻓَﻘَﺪْ ﺿَﻞَّ ﺿَﻼَﻻً ﺑَﻌِﻴﺪﺍً
116 . Албатта, Аллоҳ Ўзига
ширк келтирилишини
кечирмас. Ундан бошқани,
кимни хоҳласа, кечиради. Ким
Аллоҳга ширк келтирса,
шубҳасиз, қаттиқ адашган
бўлади.
ﺇِﻥ ﻳَﺪْﻋُﻮﻥَ ﻣِﻦ ﺩُﻭﻧِﻪِ ﺇِﻻَّ ﺇِﻧَﺎﺛﺎً ﻭَﺇِﻥ ﻳَﺪْﻋُﻮﻥَ
ﺇِﻻَّ ﺷَﻴْﻄَﺎﻧﺎً ﻣَّﺮِﻳﺪﺍً
117 . Улар ундан бошқа фақат
аёл-санамларга ибодат
қиладилар ва фақат бебош
шайтонга ибодат қиладилар.
(Яъни, араб мушриклари
Аллоҳдан бошқа, фақат аёл-
санамларга ибодат қиладилар.
Жоҳилий арабларнинг бузуқ
эътиқодлари бўйича,
фаришталар Аллоҳнинг
қизлари ҳисобланар эди. Улар
шунинг учун ҳам бутларини
аёл киши шаклида ясашар ва
уларга аёлларнинг исмини
беришар эди.)
ﻟَّﻌَﻨَﻪُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻗَﺎﻝَ ﻟَﺄَﺗَّﺨِﺬَﻥَّ ﻣِﻦْ ﻋِﺒَﺎﺩِﻙَ
ﻧَﺼِﻴﺒﺎً ﻣَّﻔْﺮُﻭﺿﺎً
118 . Аллоҳ уни лаънатлади. У
эса: «Қасамки, бандаларингдан
маълум насибани оламан.
ﻭَﻷُﺿِﻠَّﻨَّﻬُﻢْ ﻭَﻷُﻣَﻨِّﻴَﻨَّﻬُﻢْ ﻭَﻵﻣُﺮَﻧَّﻬُﻢْ
ﻓَﻠَﻴُﺒَﺘِّﻜُﻦَّ ﺁﺫَﺍﻥَ ﺍﻷَﻧْﻌَﺎﻡِ ﻭَﻵﻣُﺮَﻧَّﻬُﻢْ
ﻓَﻠَﻴُﻐَﻴِّﺮُﻥَّ ﺧَﻠْﻖَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻣَﻦ ﻳَﺘَّﺨِﺬِ
ﺍﻟﺸَّﻴْﻄَﺎﻥَ ﻭَﻟِﻴّﺎً ﻣِّﻦ ﺩُﻭﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻓَﻘَﺪْ ﺧَﺴِﺮَ
ﺧُﺴْﺮَﺍﻧﺎً ﻣُّﺒِﻴﻨﺎً
119 . Уларни адаштираман,
хом хаёлларига соламан,
уларга амр қилсам,
чорваларнинг қулоқларини
кесарлар ва уларга амр
қилсам, Аллоҳнинг яратганини
ўзгартирарлар», деди. Кимки
Аллоҳни қўйиб шайтонни дўст
тутса, батаҳқиқ, очиқ-ойдин
зиёнга учрайдир. (Яъни, Аллоҳ
шайтонни лаънатлади, ўз
раҳматидан қувди. Шайтон
эса, қувилаётган пайтда:
«Қасамки, бандаларингдан
маълум насибани оламан»,
деди. Мени шуларнинг
сабабидан лаънатлаяпсан, мен
булардан маълум миқдорни
ўз йўлимга чиқариб, куфр ва
исёнга чорлайман, деди. Яъни,
бандаларингни тўғри йўлдан–
сенинг йўлингдан
адаштираман ва уларни хом
хаёлларга соламан–умримиз
узун бўлади, маза қилиб
юрамиз, қайта тирилиш ҳам,
ҳисоб-китоб ҳам, қиёмат ҳам
йўқ, деб юраверадиган қилиб
қўяман, дейди.)
ﻳَﻌِﺪُﻫُﻢْ ﻭَﻳُﻤَﻨِّﻴﻬِﻢْ ﻭَﻣَﺎ ﻳَﻌِﺪُﻫُﻢُ ﺍﻟﺸَّﻴْﻄَﺎﻥُ
ﺇِﻻَّ ﻏُﺮُﻭﺭﺍً
120 . У уларга ваъда берадир
ва хом хаёлларга соладир.
Шайтон уларга ғурурдан
бошқа нарсани ваъда
қилмайдир.
ﺃُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﻣَﺄْﻭَﺍﻫُﻢْ ﺟَﻬَﻨَّﻢُ ﻭَﻻَ ﻳَﺠِﺪُﻭﻥَ ﻋَﻨْﻬَﺎ
ﻣَﺤِﻴﺼﺎً
121 . Ана ўшаларнинг жойлари
жаҳаннамдир. Ва ундан
қутулиш йўлини топа
олмаслар.
ﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻭَﻋَﻤِﻠُﻮﺍْ ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤَﺎﺕِ
ﺳَﻨُﺪْﺧِﻠُﻬُﻢْ ﺟَﻨَّﺎﺕٍ ﺗَﺠْﺮِﻱ ﻣِﻦ ﺗَﺤْﺘِﻬَﺎ
ﺍﻷَﻧْﻬَﺎﺭُ ﺧَﺎﻟِﺪِﻳﻦَ ﻓِﻴﻬَﺎ ﺃَﺑَﺪﺍً ﻭَﻋْﺪَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺣَﻘّﺎً
ﻭَﻣَﻦْ ﺃَﺻْﺪَﻕُ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻗِﻴﻼً
122 . Иймон келтириб, яхши
амалларни қилганларни
остидан анҳорлар оқиб турган
жаннатларга киритамиз. Унда
абадий–бардавом қолурлар.
Аллоҳнинг ваъдаси ҳақдир.
Аллоҳдан ростгўйроқ зот
борми? (Банданинг жаннатга
кириши учун иймон ва яхши
амаллар бўлиши шарт.
Иймонсиз ҳолда қилинган ҳар
қанча яхши амалларнинг
фойдаси бўлмайди. Иймони
бўлиб туриб яхши амалларни
қилган бандалар фақат
жаннатга кириш билан
кифояланиб қолмайдилар.
Балки жаннатда абадий–
бардавом қоладилар. Бу эса,
шайтоннинг дўстлари дўзахда
абадий–бардавом
қолишларининг
муқобилигадир.)
ﻟَّﻴْﺲَ ﺑِﺄَﻣَﺎﻧِﻴِّﻜُﻢْ ﻭَﻻ ﺃَﻣَﺎﻧِﻲِّ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ
ﻣَﻦ ﻳَﻌْﻤَﻞْ ﺳُﻮﺀﺍً ﻳُﺠْﺰَ ﺑِﻪِ ﻭَﻻَ ﻳَﺠِﺪْ ﻟَﻪُ ﻣِﻦ
ﺩُﻭﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻟِﻴّﺎً ﻭَﻻَ ﻧَﺼِﻴﺮﺍً
123 . Сизларнинг хом
хаёлингизчга ҳам эмас, аҳли
китобларнинг хом хаёличга
ҳам эмас. Ким ёмонлик қилса,
унинг жазосини тортадир. Ва
ўзига Аллоҳдан ўзга дўст ҳам,
ёрдамчи ҳам топа олмас.
ﻭَﻣَﻦ ﻳَﻌْﻤَﻞْ ﻣِﻦَ ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤَﺎﺕَ ﻣِﻦ ﺫَﻛَﺮٍ ﺃَﻭْ
ﺃُﻧﺜَﻰ ﻭَﻫُﻮَ ﻣُﺆْﻣِﻦٌ ﻓَﺄُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﻳَﺪْﺧُﻠُﻮﻥَ
ﺍﻟْﺠَﻨَّﺔَ ﻭَﻻَ ﻳُﻈْﻠَﻤُﻮﻥَ ﻧَﻘِﻴﺮﺍً
124 . Эркакми, аёлми–ким
мўмин бўлган ҳолда
яхшиликлар қилса, ана
ўшалар жаннатга кирарлар ва
уларга қилча ҳам зулм
қилинмас. (Яхши амалларнинг
мукофотини беришда эркагу
аёлдан баробар иймон шарт
қилиниб қўйилади. Иймон
бўлмаса, бўлмайди. Иймони
бўлиб туриб, яхши амалларни
қилган ҳар бир эркагу аёл, ким
бўлишидан қатъий назар,
жаннатга кирадилар. Уларга
бу дунёда қилган
амалларининг мукофотини
қилича ҳам қолдирилмай
берилади.)
ﻭَﻣَﻦْ ﺃَﺣْﺴَﻦُ ﺩِﻳﻨﺎً ﻣِّﻤَّﻦْ ﺃَﺳْﻠَﻢَ ﻭَﺟْﻬَﻪُ ﻟﻠﻪ
ﻭَﻫُﻮَ ﻣُﺤْﺴِﻦٌ ﻭﺍﺗَّﺒَﻊَ ﻣِﻠَّﺔَ ﺇِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢَ ﺣَﻨِﻴﻔﺎً
ﻭَﺍﺗَّﺨَﺬَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺇِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢَ ﺧَﻠِﻴﻼً
125 . Яхшилик қилувчи бўлган
ҳолида юзини Аллоҳга таслим
қилган ва Иброҳимнинг тўғри
динига эргашган кимсанинг
динидан ҳам яхшироқ дин
борми? Ва Аллоҳ Иброҳимни
дўст тутган эди. (Ушбу оятдаги
савол бир нарсани билиш
учун берилаётган савол эмас.
Балки бор нарсани иқрор
қилиш учун айтилаётган
тасдиқ саволидир. Қилган
яхши амалнинг қабул
бўлишига иймон қанчалик
шарт бўлса, ихлос ҳам (яъни,
ишни Аллоҳнинг розилиги
учун ихлос билан адо этиш)
шунчалик шартдир. Иброҳим
алайҳиссаломнинг миллати–
дини Ислом эди. Аллоҳ таоло
бошқа оятларда ҳам бу
ҳақиқатни баён этган. Демак,
оятда Исломдан ўзга ҳақиқий
дин йўқ, дейилмоқда ва бу
динга одамларни янада
қизиқтириш учун Иброҳим
алайҳиссаломни Аллоҳ таоло
Ўзига дўст тутганини
таъкидламоқда.)