Қуръони карим, Сура Оли

Имрон - ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ
(31-Оятдан....70-Оятгача)
ﻗُﻞْ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺗُﺤِﺒُّﻮﻥَ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻓَﺎﺗَّﺒِﻌُﻮﻧِﻲ ﻳُﺤْﺒِﺒْﻜُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻳَﻐْﻔِﺮْ
ﻟَﻜُﻢْ ﺫُﻧُﻮﺑَﻜُﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻏَﻔُﻮﺭٌ
ﺭَّﺣِﻴﻢٌ
31 . Сен: «Агар Аллоҳга
муҳаббат қилсангиз, бас, менга
эргашинг. Аллоҳ сизга
муҳаббат қилади ва сизларни
гуноҳларингизни мағфират
қилади», деб айт.
ﻗُﻞْ ﺃَﻃِﻴﻌُﻮﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻭَﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝَ
ﻓﺈِﻥ ﺗَﻮَﻟَّﻮْﺍْ ﻓَﺈِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻻَ ﻳُﺤِﺐُّ
ﺍﻟْﻜَﺎﻓِﺮِﻳﻦَ
32 . Аллоҳга ва Расулга итоат
қилинг. Бас, агар ортга
қайтсангиз, Аллоҳ, албатта,
кофирларга муҳаббат қилмас.
ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺍﺻْﻄَﻔَﻰ ﺁﺩَﻡَ ﻭَﻧُﻮﺣﺎً
ﻭَﺁﻝَ ﺇِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢَ ﻭَﺁﻝَ ﻋِﻤْﺮَﺍﻥَ
ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻌَﺎﻟَﻤِﻴﻦَ
33 . Албатта, Аллоҳ Одамни,
Нуҳни, Оли Иброҳимни, Оли
Имронни оламлар устидан
танлаб олди.
ﺫُﺭِّﻳَّﺔً ﺑَﻌْﻀُﻬَﺎ ﻣِﻦ ﺑَﻌْﺾٍ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﺳَﻤِﻴﻊٌ ﻋَﻠِﻴﻢٌ
34 . Баъзилари баъзиларига
зурриётдир. Аллоҳ эшитувчи,
билувчи зотдир. (Ушбу 33-
оятда Аллоҳ таоло Одамни ва
Нуҳ алайҳиссаломларнинг
ёлғиз ўзларини Иброҳим ва
Имрон алайҳиссаломларни эса,
сулолаларини ҳам қўшиб зикр
қилди. Нега? Чунки Одам ва
Нуҳ алайҳиссаломлар ёлғиз
ўзлари Пайғамбар бўлганлар.
Иброҳим ва Имрон
алайҳиссаломлар
зурриётларидан бевосита
Пайғамбарлар сулоласи
тарқалган. Бу насаб ёки
қариндошлик асосидаги
Пайғамбарлик сулоласи эмас,
балки ақида асосидаги
сулоладир. Бу ҳақиқат
Иброҳим алайҳиссалом
Аллоҳга илтижо қилиб,
зурриётларидан ҳам
Пайғамбар чиқаришини
сўраганларида баён қилинган.)
ﺇِﺫْ ﻗَﺎﻟَﺖِ ﺍﻣْﺮَﺃَﺓُ ﻋِﻤْﺮَﺍﻥَ ﺭَﺏِّ ﺇِﻧِّﻲ
ﻧَﺬَﺭْﺕُ ﻟَﻚَ ﻣَﺎ ﻓِﻲ ﺑَﻄْﻨِﻲ ﻣُﺤَﺮَّﺭﺍً
ﻓَﺘَﻘَﺒَّﻞْ ﻣِﻨِّﻲ ﺇِﻧَّﻚَ ﺃَﻧﺖَ ﺍﻟﺴَّﻤِﻴﻊُ
ﺍﻟْﻌَﻠِﻴﻢُ
35 . Имроннинг хотини: «Эй
Роббим! Албатта, мен
қорнимдагини холис Ўзингга
назр қилдим. Бас, мендан
қабул эт. Албатта, Сенинг Ўзинг
эшитувчи, билувчи зотсан»,
деганини эсла!
ﻓَﻠَﻤَّﺎ ﻭَﺿَﻌَﺘْﻬَﺎ ﻗَﺎﻟَﺖْ ﺭَﺏِّ ﺇِﻧِّﻲ
ﻭَﺿَﻌْﺘُﻬَﺎ ﺃُﻧﺜَﻰ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺃَﻋْﻠَﻢُ ﺑِﻤَﺎ
ﻭَﺿَﻌَﺖْ ﻭَﻟَﻴْﺲَ ﺍﻟﺬَّﻛَﺮُ ﻛَﺎﻷُﻧﺜَﻰ
ﻭَﺇِﻧِّﻲ ﺳَﻤَّﻴْﺘُﻬَﺎ ﻣَﺮْﻳَﻢَ ﻭِﺇِﻧِّﻲ
ﺃُﻋِﻴﺬُﻫَﺎ ﺑِﻚَ ﻭَﺫُﺭِّﻳَّﺘَﻬَﺎ ﻣِﻦَ
ﺍﻟﺸَّﻴْﻄَﺎﻥِ ﺍﻟﺮَّﺟِﻴﻢِ
36 . Уни (Марямни) туққан
чоқда: «Эй Роббим, мен буни
қиз туғдим-ку!!» деди.
Ҳолбуки, Аллоҳ нима
туққанини яхши билади. «Ва
ўғил қиздек эмас. Ва мен унга
«Марям» деб ном қўйдим ва,
албатта, мен сСндан унга ва
унинг зурриётига шайтонир
рожим шарридан паноҳ
тилайман».
ﻓَﺘَﻘَﺒَّﻠَﻬَﺎ ﺭَﺑُّﻬَﺎ ﺑِﻘَﺒُﻮﻝٍ ﺣَﺴَﻦٍ
ﻭَﺃَﻧﺒَﺘَﻬَﺎ ﻧَﺒَﺎﺗﺎً ﺣَﺴَﻨﺎً ﻭَﻛَﻔَّﻠَﻬَﺎ
ﺯَﻛَﺮِﻳَّﺎ ﻛُﻠَّﻤَﺎ ﺩَﺧَﻞَ ﻋَﻠَﻴْﻬَﺎ ﺯَﻛَﺮِﻳَّﺎ
ﺍﻟْﻤِﺤْﺮَﺍﺏَ ﻭَﺟَﺪَ ﻋِﻨﺪَﻫَﺎ ﺭِﺯْﻗﺎً
ﻗَﺎﻝَ ﻳَﺎ ﻣَﺮْﻳَﻢُ ﺃَﻧَّﻰ ﻟَﻚِ ﻫَـﺬَﺍ
ﻗَﺎﻟَﺖْ ﻫُﻮَ ﻣِﻦْ ﻋِﻨﺪِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺇﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻳَﺮْﺯُﻕُ ﻣَﻦ ﻳَﺸَﺎﺀُ ﺑِﻐَﻴْﺮِ ﺣِﺴَﺎﺏٍ
37 . Бас, уни Робби жуда яхши
қабул қилиб, ниҳоятда гўзал
ўстирди ва Закариёни унга
кафил қилди. Закариё ҳар
қачон унинг олдига, меҳробга
кирганида, унинг ҳузурида
ризқ кўрди. У: «Эй Марям, сенга
бу қаердан?» деди. Ул:«Бу
Аллоҳнинг ҳузуридан. Албатта,
Аллоҳ хоҳлаган кишисига
беҳисоб ризқ беради», деди.
(Шундай қилиб, Марям
алоҳида эътибор остида
муборак бўлиб ўса борди.
Аллоҳ унга Ўзи иноят кўрсатиб
турди. Закариё алайҳиссалом
Марямнинг кафили сифатида,
табиийки, унинг озиқ-овқати,
ризқидан доимо хабардор
бўлиб туриши лозим. Лекин
ибодатхона меҳробида ибодат
билан машғул бўлиб турган
Марямнинг олдига қачон
кирса, унинг ҳузурида ризқ
турар эди.)
ﻫُﻨَﺎﻟِﻚَ ﺩَﻋَﺎ ﺯَﻛَﺮِﻳَّﺎ ﺭَﺑَّﻪُ ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺏِّ
ﻫَﺐْ ﻟِﻲ ﻣِﻦ ﻟَّﺪُﻧْﻚَ ﺫُﺭِّﻳَّﺔً ﻃَﻴِّﺒَﺔً
ﺇِﻧَّﻚَ ﺳَﻤِﻴﻊُ ﺍﻟﺪُّﻋَﺎﺀ
38 . Шу чоқда Закариё Роббига
дуо қилиб: «Эй Роббим, менга
Ўз ҳузурингдан яхши зурриёт
бергин. Албатта, сен дуони
эшитувчисан», деди.
ﻓَﻨَﺎﺩَﺗْﻪُ ﺍﻟْﻤَﻶﺋِﻜَﺔُ ﻭَﻫُﻮَ ﻗَﺎﺋِﻢٌ
ﻳُﺼَﻠِّﻲ ﻓِﻲ ﺍﻟْﻤِﺤْﺮَﺍﺏِ ﺃَﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻳُﺒَﺸِّﺮُﻙَ ﺑِﻴَﺤْﻴَـﻰ ﻣُﺼَﺪِّﻗﺎً
ﺑِﻜَﻠِﻤَﺔٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺳَﻴِّﺪﺍً
ﻭَﺣَﺼُﻮﺭﺍً ﻭَﻧَﺒِﻴّﺎً ﻣِّﻦَ ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤِﻴﻦَ
39 . Меҳробда намоз ўқиб
турганида, фаришталар унга:
«Албатта, Аллоҳ сенга
Аллоҳдан бўлган калимани
тасдиқловчи, бошлиқ, шаҳвати
тийилган, солиҳлардан бўлган
Набий, Яҳъёнинг башоратини
бермоқда», дедилар. (Закариё
алайҳиссаломнинг чин дилдан
қилган дуолари қабул бўлди.
Аллоҳнинг фаришталари
келиб у кишига суюнчилик
хабарини етказдилар. Аллоҳ
Закариё алайҳиссаломга ўғил
фарзанд беришни ирода
қилди. )
ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺏِّ ﺃَﻧَّﻰَ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻟِﻲ ﻏُﻼَﻡٌ
ﻭَﻗَﺪْ ﺑَﻠَﻐَﻨِﻲَ ﺍﻟْﻜِﺒَﺮُ ﻭَﺍﻣْﺮَﺃَﺗِﻲ
ﻋَﺎﻗِﺮٌ ﻗَﺎﻝَ ﻛَﺬَﻟِﻚَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻳَﻔْﻌَﻞُ ﻣَﺎ
ﻳَﺸَﺎﺀُ
40 . У: «Эй Роббим, менга
қандоқ ўғил бўлсин?! Ўзим
улуғ ёшга кирган бўлсам,
хотиним туғмас бўлса?!» деди.
У зот: «Шундоқ, Аллоҳ
хоҳлаганини қилади», деди.
ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺏِّ ﺍﺟْﻌَﻞ ﻟِّﻲَ ﺁﻳَﺔً ﻗَﺎﻝَ
ﺁﻳَﺘُﻚَ ﺃَﻻَّ ﺗُﻜَﻠِّﻢَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ ﺛَﻼَﺛَﺔَ ﺃَﻳَّﺎﻡٍ
ﺇِﻻَّ ﺭَﻣْﺰﺍً ﻭَﺍﺫْﻛُﺮ ﺭَّﺑَّﻚَ ﻛَﺜِﻴﺮﺍً
ﻭَﺳَﺒِّﺢْ ﺑِﺎﻟْﻌَﺸِﻲِّ ﻭَﺍﻹِﺑْﻜَﺎﺭِ
41 . У: «Эй Роббим, менга бир
белги тайинла», деди. У зот:
«Сенинг белгинг, уч кун
одамларга фақат ишора билан
гапиришингдир. Роббингни кўп
эсла ва эртаю кеч тасбиҳ айт!»
деди.
ﻭَﺇِﺫْ ﻗَﺎﻟَﺖِ ﺍﻟْﻤَﻼَﺋِﻜَﺔُ ﻳَﺎ ﻣَﺮْﻳَﻢُ ﺇِﻥَّ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﺍﺻْﻄَﻔَﺎﻙِ ﻭَﻃَﻬَّﺮَﻙِ
ﻭَﺍﺻْﻄَﻔَﺎﻙِ ﻋَﻠَﻰ ﻧِﺴَﺎﺀ
ﺍﻟْﻌَﺎﻟَﻤِﻴﻦَ
42 . Фаришталарнинг: «Эй
Марям, албатта, Аллоҳ сени
танлаб олди, поклади ва
оламдаги аёллардан
устунлигингни ихтиёр қилди.
ﻳَﺎ ﻣَﺮْﻳَﻢُ ﺍﻗْﻨُﺘِﻲ ﻟِﺮَﺑِّﻚِ ﻭَﺍﺳْﺠُﺪِﻱ
ﻭَﺍﺭْﻛَﻌِﻲ ﻣَﻊَ ﺍﻟﺮَّﺍﻛِﻌِﻴﻦَ
43 . Эй Марям, Роббингнинг
ибодатида бардавом бўл, Унга
сажда қил ва рукуъ
қилувчилар билан рукуъ қил»,
деганларини эсла. (Бу ерда,
Марямни Аллоҳ танлаб
олганини, бошқалар каби
оддий эмасликларини баён
этилмоқда. Шу билан бирга, у
кишининг, насоролар даъво
қилаётганидек, «она худо» ёки
«худонинг хотини» ҳам
эмасликларини билвосита
таъкидламоқда.)
ﺫَﻟِﻚَ ﻣِﻦْ ﺃَﻧﺒَﺎﺀ ﺍﻟْﻐَﻴْﺐِ ﻧُﻮﺣِﻴﻪِ
ﺇِﻟَﻴﻚَ ﻭَﻣَﺎ ﻛُﻨﺖَ ﻟَﺪَﻳْﻬِﻢْ ﺇِﺫْ ﻳُﻠْﻘُﻮﻥ
ﺃَﻗْﻼَﻣَﻬُﻢْ ﺃَﻳُّﻬُﻢْ ﻳَﻜْﻔُﻞُ ﻣَﺮْﻳَﻢَ ﻭَﻣَﺎ
ﻛُﻨﺖَ ﻟَﺪَﻳْﻬِﻢْ ﺇِﺫْ ﻳَﺨْﺘَﺼِﻤُﻮﻥَ
44 . Бу ғайб хабарлардан
бўлиб, сенга ваҳий
қилмоқдамиз. Улар қайсилари
Марямнинг кафили бўлишига
қаламларини
ташлашаётганларида,
олдиларида эмасдинг ва
тортишаётганларида ҳам
олдиларида эмасдинг. (Биби
Марямнинг оналарининг исми
Ҳинна эди. У киши Марямни
туққанларидан кейин,
ваъдасига вафо айлаб, янги
йўргакланган чақалоқни
яҳудийларнинг «Ҳайкал»
ибодатхонасига олиб келиб, у
ердаги диний ходимларнинг
олдига қўйибди ва: «Бу назр
қилинган қизни олинглар»,
дебди. Шунда улар, мен
оламан-мен оламан, деб
талашиб кетибдилар. Чунки
қизча бошлиқлари ҳазрати
Имроннинг қизи эди-да. Улар
қаламларини қуръа сифатида
дарёга ташлаб, кафилни
аниқлашибди. Албатта бу
ишлар Муҳаммад
алайҳиссаломга қоронғи, ғайб
ишлар эди .Бу маълумотни
фақат Қуръон келтирган
хабардан билмоқдалар.)
ﺇِﺫْ ﻗَﺎﻟَﺖِ ﺍﻟْﻤَﻶﺋِﻜَﺔُ ﻳَﺎ ﻣَﺮْﻳَﻢُ ﺇِﻥَّ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳُﺒَﺸِّﺮُﻙِ ﺑِﻜَﻠِﻤَﺔٍ ﻣِّﻨْﻪُ ﺍﺳْﻤُﻪُ
ﺍﻟْﻤَﺴِﻴﺢُ ﻋِﻴﺴَﻰ ﺍﺑْﻦُ ﻣَﺮْﻳَﻢَ
ﻭَﺟِﻴﻬﺎً ﻓِﻲ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ ﻭَﺍﻵﺧِﺮَﺓِ
ﻭَﻣِﻦَ ﺍﻟْﻤُﻘَﺮَّﺑِﻴﻦَ
45 . Фаришталар: «Эй Марям,
албатта, Аллоҳ сенга Ўзидан
бўлган сўзнинг башоратини
бермоқда, унинг исми Масиҳ,
Ийсо ибн Марям бу дунёю
охиратда обрўли ва яқин
бандалардандир. (Оятда келган
«сўз»дан мурод Ийсо
алайҳиссаломдир.»Сўз»
арабчада калима дейилади.
Ийсо алайҳиссаломнинг бир
номлари «Калиматуллоҳ»дир.
Чунки у кишининг дунёга
келишиги Аллоҳнинг «Бўл»
деган сўзи, калимаси сабаб
бўлган.)
ﻭَﻳُﻜَﻠِّﻢُ ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ ﻓِﻲ ﺍﻟْﻤَﻬْﺪِ
ﻭَﻛَﻬْﻼً ﻭَﻣِﻦَ ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤِﻴﻦَ
46 . У одамларга бешикда ҳам,
қариган чоғида ҳам гапиради
ва солиҳлардандир»,
деганларини эсла. (Одатда қиз
бола ўзидан ўзи ҳомиладор
бўлмайди. Лекин Аллоҳ таоло
Марямга унинг ҳомиладор
бўлиб, Аллоҳнинг калимаси
туфайли Масиҳ Ийсо ибн
Марям деган фарзанд
кўришини фаришталар орқали
билдирмоқда. Шу билан бирга,
унинг бошқа сифатларини ҳам
санаб ўтмоқда.)
ﻗَﺎﻟَﺖْ ﺭَﺏِّ ﺃَﻧَّﻰ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻟِﻲ ﻭَﻟَﺪٌ
ﻭَﻟَﻢْ ﻳَﻤْﺴَﺴْﻨِﻲ ﺑَﺸَﺮٌ ﻗَﺎﻝَ
ﻛَﺬَﻟِﻚِ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻳَﺨْﻠُﻖُ ﻣَﺎ ﻳَﺸَﺎﺀُ ﺇِﺫَﺍ
ﻗَﻀَﻰ ﺃَﻣْﺮﺍً ﻓَﺈِﻧَّﻤَﺎ ﻳَﻘُﻮﻝُ ﻟَﻪُ ﻛُﻦ
ﻓَﻴَﻜُﻮﻥُ
47 . У: «Эй Роббим, менга
башар қўл теккизмаган бўлса,
қандай қилиб болам
бўлади?!» деди. У зот:
«Шундай, Аллоҳ хоҳлаганини
қиладир. Бир ишни ирода
қилса, «Бўл!» дейиши кифоя,
бўлаверадир», деди.
ﻭَﻳُﻌَﻠِّﻤُﻪُ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ ﻭَﺍﻟْﺤِﻜْﻤَﺔَ
ﻭَﺍﻟﺘَّﻮْﺭَﺍﺓَ ﻭَﺍﻹِﻧﺠِﻴﻞَ
48 . Ва унга китобни, ҳикматни,
Таврот ва Инжилни ўргатадир.
(Аллоҳ Марямнинг бўлажак
Масиҳ Ийсо ибн Марям деб
номланган ўғлига ҳикмат,
Таврот ва инжилни ҳам
ўргатиши хабар қилинмоқда.)
ﻭَﺭَﺳُﻮﻻً ﺇِﻟَﻰ ﺑَﻨِﻲ ﺇِﺳْﺮَﺍﺋِﻴﻞَ
ﺃَﻧِّﻲ ﻗَﺪْ ﺟِﺌْﺘُﻜُﻢ ﺑِﺂﻳَﺔٍ ﻣِّﻦ ﺭَّﺑِّﻜُﻢْ
ﺃَﻧِّﻲ ﺃَﺧْﻠُﻖُ ﻟَﻜُﻢ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻄِّﻴﻦِ
ﻛَﻬَﻴْﺌَﺔِ ﺍﻟﻄَّﻴْﺮِ ﻓَﺄَﻧﻔُﺦُ ﻓِﻴﻪِ
ﻓَﻴَﻜُﻮﻥُ ﻃَﻴْﺮﺍً ﺑِﺈِﺫْﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺃُﺑْﺮِﺉُ
ﺍﻷﻛْﻤَﻪَ ﻭﺍﻷَﺑْﺮَﺹَ ﻭَﺃُﺣْﻴِـﻲ
ﺍﻟْﻤَﻮْﺗَﻰ ﺑِﺈِﺫْﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺃُﻧَﺒِّﺌُﻜُﻢ ﺑِﻤَﺎ
ﺗَﺄْﻛُﻠُﻮﻥَ ﻭَﻣَﺎ ﺗَﺪَّﺧِﺮُﻭﻥَ ﻓِﻲ
ﺑُﻴُﻮﺗِﻜُﻢْ ﺇِﻥَّ ﻓِﻲ ﺫَﻟِﻚَ ﻵﻳَﺔً ﻟَّﻜُﻢْ
ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢ ﻣُّﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
49 . Бани Исроилга Пайғамбар
қиладир. У: «Албатта, мен сизга
Роббингиздан оят-мўжиза
келтирдим, мен сизларга
лойдан қушга ўхшаш суврат
ясайман, унга пуфласам,
Аллоҳнинг изни билан қуш
бўлади. Аллоҳ изни билан
туғма кўр ва песларни
тузатаман ва ўликни
тирилтираман. Сизларга
нимани емоқдасизу, нимани
уйингизда сақлаяпсиз–
хабарини бераман. Агар мўмин
бўлсангиз, албатта, бунда сизга
оят-белги бордир.
ﻭَﻣُﺼَﺪِّﻗﺎً ﻟِّﻤَﺎ ﺑَﻴْﻦَ ﻳَﺪَﻱَّ ﻣِﻦَ
ﺍﻟﺘَّﻮْﺭَﺍﺓِ ﻭَﻟِﺄُﺣِﻞَّ ﻟَﻜُﻢ ﺑَﻌْﺾَ
ﺍﻟَّﺬِﻱ ﺣُﺮِّﻡَ ﻋَﻠَﻴْﻜُﻢْ ﻭَﺟِﺌْﺘُﻜُﻢ
ﺑِﺂﻳَﺔٍ ﻣِّﻦ ﺭَّﺑِّﻜُﻢْ ﻓَﺎﺗَّﻘُﻮﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻭَﺃَﻃِﻴﻌُﻮﻥِ
50 . Ва ўзимдан аввалги
Тавротни тасдиқловчи бўлиб,
сизга ҳаром қилинганнинг
баъзисини ҳалол қилиш учун
келдим. Сизга Роббингиздан
оят-мўъжиза билан келдим.
Аллоҳга тақво қилинг ва менга
итоат этинг.
ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺭَﺑِّﻲ ﻭَﺭَﺑُّﻜُﻢْ ﻓَﺎﻋْﺒُﺪُﻭﻩُ
ﻫَـﺬَﺍ ﺻِﺮَﺍﻁٌ ﻣُّﺴْﺘَﻘِﻴﻢٌ
51 . Албатта, Аллоҳ менинг
Роббим ва сизнинг
Роббингиздир. Бас, Унга ибодат
қилинг. Бу–сироти
мустақимдир», дейдир. (Ийсо
алайҳиссаломнинг: «...ўзимдан
аввалги Тавротни тасдиқловчи
бўлиб...» деганларидан, яна
бир бор, у кишининг Бани
Исроилга Пайғамбар бўлиб,
Мусо алайҳиссалом шариатига
амал қилиб келганлари
билинмоқда.)
ﻓَﻠَﻤَّﺎ ﺃَﺣَﺲَّ ﻋِﻴﺴَﻰ ﻣِﻨْﻬُﻢُ
ﺍﻟْﻜُﻔْﺮَ ﻗَﺎﻝَ ﻣَﻦْ ﺃَﻧﺼَﺎﺭِﻱ ﺇِﻟَﻰ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﻗَﺎﻝَ ﺍﻟْﺤَﻮَﺍﺭِﻳُّﻮﻥَ ﻧَﺤْﻦُ
ﺃَﻧﺼَﺎﺭُ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺁﻣَﻨَّﺎ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻭَﺍﺷْﻬَﺪْ
ﺑِﺄَﻧَّﺎ ﻣُﺴْﻠِﻤُﻮﻥَ
52 . Ийсо улардан кофирликни
сезиб қолганда: «Кимлар
Аллоҳ йўлида менга ёрдамчи
бўлади?!» деди. Ҳаворийлар:
«Биз Аллоҳнинг
ёрдамчиларимиз, Аллоҳга
иймон келтирдик ва бизнинг
мусулмонлигимизга гувоҳ бўл.
(«Ҳаворий» дегани ҳолис,
яқин, ишончли дўст деганидир.
Ийсо алайҳиссаломнинг ҳам
шундай кишилари бор эди.
Улар Пайғамбарнинг
даъватларига дарҳол лаббай
деб жавоб бердилар.
Аллоҳнинг дини йўлида
ёрдамчи бўлишга тайёр
эканликларини эълон
қилишлари билан бирга,
Аллоҳга келтирган
иймонларини ҳам зикр
қилмоқдалар. Чунки иймон энг
асосий нарса ҳисобланади.
Ҳаворийлар яна Ийсо
алайҳиссаломдан ўзларининг
мусулмонликларига гувоҳ
бўлишларини ҳам
сўрашмоқда. Яъни, Аллоҳнинг
амрига бўйсунганликлари,
Аллоҳнинг динига ва
Пайғамбарига ёрдам
берганликларига гувоҳ
бўлишни сўрашмоқда.)
ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺁﻣَﻨَّﺎ ﺑِﻤَﺎ ﺃَﻧﺰَﻟَﺖْ ﻭَﺍﺗَّﺒَﻌْﻨَﺎ
ﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝَ ﻓَﺎﻛْﺘُﺒْﻨَﺎ ﻣَﻊَ
ﺍﻟﺸَّﺎﻫِﺪِﻳﻦَ
53 . Эй Роббимиз! Сен туширган
нарсага иймон келтирдик ва
Пайғамбарга эргашдик. Бас,
бизни гувоҳлик берувчилар
қаторига ёзгин», дедилар
ﻭَﻣَﻜَﺮُﻭﺍْ ﻭَﻣَﻜَﺮَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺧَﻴْﺮُ
ﺍﻟْﻤَﺎﻛِﺮِﻳﻦَ
54 . Макр қилдилар. Аллоҳ ҳам
макр қилди. Аллоҳ макр
қилувчиларнинг «зўри»дир.
(Бани Исроил Ийсо
алайҳиссаломни хочга осишни
ва ўлдиришни хоҳлаб,
қўлларидан келган макр-
ҳийлаларни қилдилар. Аллоҳ
эса у кишини қутқаришни ва
Ўзига кўтаришни ирода қилди.
Аллоҳнинг тадбири амалга
ошди. Маккор яҳудийларнинг
ҳийласи ўтмади.)
ﺇِﺫْ ﻗَﺎﻝَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻳَﺎ ﻋِﻴﺴَﻰ ﺇِﻧِّﻲ
ﻣُﺘَﻮَﻓِّﻴﻚَ ﻭَﺭَﺍﻓِﻌُﻚَ ﺇِﻟَﻲَّ
ﻭَﻣُﻄَﻬِّﺮُﻙَ ﻣِﻦَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ
ﻭَﺟَﺎﻋِﻞُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺗَّﺒَﻌُﻮﻙَ ﻓَﻮْﻕَ
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﺇِﻟَﻰ ﻳَﻮْﻡِ ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ
ﺛُﻢَّ ﺇِﻟَﻲَّ ﻣَﺮْﺟِﻌُﻜُﻢْ ﻓَﺄَﺣْﻜُﻢُ
ﺑَﻴْﻨَﻜُﻢْ ﻓِﻴﻤَﺎ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﻓِﻴﻪِ
ﺗَﺨْﺘَﻠِﻔُﻮﻥَ
55 . Аллоҳ: «Эй Ийсо, Мен сени
вафот қилдирувчи ва Ўзимга
кўтарувчиман ҳамда куфр
келтирганлардан сени
покловчиман ва қиёмат
кунигача сенга эргашганларни
куфр келтирганлардан устун
қўювчиман. Сўнгра қайтиш
жойингиз Ўзимга, бас, ихтилоф
қилган нарсаларингиз бўйича
орангизда Ўзим ҳукм
чиқараман», деганини эсла!
ﻓَﺄَﻣَّﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﻓَﺄُﻋَﺬِّﺑُﻬُﻢْ
ﻋَﺬَﺍﺑﺎً ﺷَﺪِﻳﺪﺍً ﻓِﻲ ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ
ﻭَﺍﻵﺧِﺮَﺓِ ﻭَﻣَﺎ ﻟَﻬُﻢ ﻣِّﻦ ﻧَّﺎﺻِﺮِﻳﻦَ
56 . Бас, куфр келтирганларни
бу дунёю у дунёда шиддатли
азоб ила азоблайман. Уларга
ёрдам берувчилар йўқдир.
ﻭَﺃَﻣَّﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﻭَﻋَﻤِﻠُﻮﺍْ
ﺍﻟﺼَّﺎﻟِﺤَﺎﺕِ ﻓَﻴُﻮَﻓِّﻴﻬِﻢْ ﺃُﺟُﻮﺭَﻫُﻢْ
ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻻَ ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ
57 . Иймон келтирган ва яхши
амаллар қилганларнинг
ажрини тўлиқ беради. Ва
Аллоҳ золимларни хуш
кўрмас.
ﺫَﻟِﻚَ ﻧَﺘْﻠُﻮﻩُ ﻋَﻠَﻴْﻚَ ﻣِﻦَ ﺍﻵﻳَﺎﺕِ
ﻭَﺍﻟﺬِّﻛْﺮِ ﺍﻟْﺤَﻜِﻴﻢِ
58 . Бу сенга тиловат қилиб
бераётганимиз оятлар ва
ҳаким эслатмадандир.
ﺇِﻥَّ ﻣَﺜَﻞَ ﻋِﻴﺴَﻰ ﻋِﻨﺪَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻛَﻤَﺜَﻞِ
ﺁﺩَﻡَ ﺧَﻠَﻘَﻪُ ﻣِﻦ ﺗُﺮَﺍﺏٍ ﺛِﻢَّ ﻗَﺎﻝَ ﻟَﻪُ
ﻛُﻦ ﻓَﻴَﻜُﻮﻥُ
59 . Албатта, Аллоҳнинг
ҳузурида Ийсонинг мисоли
худди Одамнинг мисолига
ўхшайди. Уни тупроқдан
яратиб, сўнгра унга «Бўл!»
деди, бас, бўлди. (Аҳли
китоблар Одам
алайҳиссаломнинг тупроқдан
яратилганини, Аллоҳнинг
пуфлаши оқибатида жон
кирганини яхши билишади. Бу
ҳақда ҳеч қандай ихтилоф
қилишмайди. Йўқ ердан Одам
алайҳиссаломни яратган зот
Ийсо алайҳиссаломни тирик
юрган Марямдан отасиз ҳолда
ярата олмайдими?! Аллоҳнинг
ҳар бир нарсага қодир
эканлигига ишонган эси бор
одам бўлса, албатта бунга
иқрор бўлади.)
ﺍﻟْﺤَﻖُّ ﻣِﻦ ﺭَّﺑِّﻚَ ﻓَﻼَ ﺗَﻜُﻦ ﻣِّﻦ
ﺍﻟْﻤُﻤْﺘَﺮِﻳﻦَ
60 . Бу ҳақиқат
Роббингдандир, бас, шак
келтирувчилардан бўлма.
ﻓَﻤَﻦْ ﺣَﺂﺟَّﻚَ ﻓِﻴﻪِ ﻣِﻦ ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ
ﺟَﺎﺀﻙَ ﻣِﻦَ ﺍﻟْﻌِﻠْﻢِ ﻓَﻘُﻞْ ﺗَﻌَﺎﻟَﻮْﺍْ
ﻧَﺪْﻉُ ﺃَﺑْﻨَﺎﺀﻧَﺎ ﻭَﺃَﺑْﻨَﺎﺀﻛُﻢْ ﻭَﻧِﺴَﺎﺀﻧَﺎ
ﻭَﻧِﺴَﺎﺀﻛُﻢْ ﻭَﺃَﻧﻔُﺴَﻨَﺎ ﻭﺃَﻧﻔُﺴَﻜُﻢْ
ﺛُﻢَّ ﻧَﺒْﺘَﻬِﻞْ ﻓَﻨَﺠْﻌَﻞ ﻟَّﻌْﻨَﺔَ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻜَﺎﺫِﺑِﻴﻦَ
61 . Сенга келган илмдан кейин,
ким сен билан у ҳақида
тортишса: «Келинглар, бизнинг
болаларимизни ва сизнинг
болаларингизни, бизнинг
аёлларимизни ва сизнинг
аёлларингизни, биз ўзимизни,
сиз ўзингизни чақирамиз-да,
сўнгра ёлбориб, ёлғончиларга
Аллоҳнинг лаънати бўлишини
сўраймиз», деб айтгин. ( Оли
Имрон сурасининг аввалидан
то саксон нечанчи оятигача
Пайғамбаримиз ҳузурларига
Нажрон насоролари келиб, дин
ҳақида, Марям ва Ийсо ҳақида
тортишган вақтда нозил
бўлган. Исломнинг ҳақлиги
очиқ-ойдин бўлиб қолганда
ҳам, рақиб тараф қайсарлик
билан, ўзимники тўғри, деб
туриб олган. Шунда Аллоҳ
таоло Пайғамбар
алайҳиссаломга уларни
мубоҳалага, яъни, болалар ва
аёлларни тўплаб, ўзлари ҳам
қўшилиб, икки тараф ҳам: «Шу
масалада ким ёлғон
гапираётган бўлса, ўшанга
Аллоҳнинг лаънати бўлсин»,
деб дуо қилишга чақиришни
буюрди.)
ﺇِﻥَّ ﻫَـﺬَﺍ ﻟَﻬُﻮَ ﺍﻟْﻘَﺼَﺺُ ﺍﻟْﺤَﻖُّ
ﻭَﻣَﺎ ﻣِﻦْ ﺇِﻟَـﻪٍ ﺇِﻻَّ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻟَﻬُﻮَ ﺍﻟْﻌَﺰِﻳﺰُ ﺍﻟْﺤَﻜِﻴﻢُ
62 . Албатта, бу ўзи ҳақ
қиссадир. Аллоҳдан ўзга ҳеч
бир илоҳ йўқ. Албатта, Аллоҳ,
Унинг Ўзи азиз ва ҳаким
зотдир. (Яъни, Ийсо ҳақида
сенга келган қиссалар ҳақдир.
Ҳеч қандай шубҳага ўрин йўқ.
Насороларнинг Ийсо ҳам
«худо» дейишлари нотўғри.
Аллоҳдан ўзга ибодатга
сазовор зот йўқ. Аллоҳнинг
Ўзи азиз, ҳаммадан ғолиб,
биров Унга қарши чиқа
олмайди. У ҳаким–ҳар бир
ишни ўз ўрнида, ҳикмат билан
қилади.)
ﻓَﺈِﻥ ﺗَﻮَﻟَّﻮْﺍْ ﻓَﺈِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻋَﻠِﻴﻢٌ
ﺑِﺎﻟْﻤُﻔْﺴِﺪِﻳﻦَ
63 . Агар юз ўгириб кетсалар,
бас, албатта, Аллоҳ фасод
қилувчиларни билувчидир.
ﻗُﻞْ ﻳَﺎ ﺃَﻫْﻞَ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ ﺗَﻌَﺎﻟَﻮْﺍْ ﺇِﻟَﻰ
ﻛَﻠَﻤَﺔٍ ﺳَﻮَﺍﺀ ﺑَﻴْﻨَﻨَﺎ ﻭَﺑَﻴْﻨَﻜُﻢْ ﺃَﻻَّ
ﻧَﻌْﺒُﺪَ ﺇِﻻَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻭَﻻَ ﻧُﺸْﺮِﻙَ ﺑِﻪِ
ﺷَﻴْﺌﺎً ﻭَﻻَ ﻳَﺘَّﺨِﺬَ ﺑَﻌْﻀُﻨَﺎ ﺑَﻌْﻀﺎً
ﺃَﺭْﺑَﺎﺑﺎً ﻣِّﻦ ﺩُﻭﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻓَﺈِﻥ ﺗَﻮَﻟَّﻮْﺍْ
ﻓَﻘُﻮﻟُﻮﺍْ ﺍﺷْﻬَﺪُﻭﺍْ ﺑِﺄَﻧَّﺎ ﻣُﺴْﻠِﻤُﻮﻥَ
64 . Сен: «Эй аҳли китоблар!
Бизга ҳам, сизга ҳам баробар
сўзга келинг: Аллоҳдан ўзгага
ибодат қилмайлик, Унга ҳеч
нарсани шерик қилмайлик ва
Аллоҳни қўйиб, баъзимиз
баъзимизни Робб қилиб
олмайлик», дегин. Бас, агар юз
ўгирсалар: «Гувоҳ бўлинглар,
биз, албатта,
мусулмонлармиз», деб
айтинглар.
ﻳَﺎ ﺃَﻫْﻞَ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ ﻟِﻢَ ﺗُﺤَﺂﺟُّﻮﻥَ
ﻓِﻲ ﺇِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢَ ﻭَﻣَﺎ ﺃُﻧﺰِﻟَﺖِ
ﺍﻟﺘَّﻮﺭَﺍﺓُ ﻭَﺍﻹﻧﺠِﻴﻞُ ﺇِﻻَّ ﻣِﻦ ﺑَﻌْﺪِﻩِ
ﺃَﻓَﻼَ ﺗَﻌْﻘِﻠُﻮﻥَ
65 . Эй аҳли китоблар, нимага
Иброҳим ҳақида
талашасизлар. Ҳолбуки, Таврот
ҳам, Инжил ҳам ундан кейин
тушган-ку! Ақл
юритмайсизларми?!
ﻫَﺎﺃَﻧﺘُﻢْ ﻫَﺆُﻻﺀ ﺣَﺎﺟَﺠْﺘُﻢْ ﻓِﻴﻤَﺎ
ﻟَﻜُﻢ ﺑِﻪِ ﻋِﻠﻢٌ ﻓَﻠِﻢَ ﺗُﺤَﺂﺟُّﻮﻥَ
ﻓِﻴﻤَﺎ ﻟَﻴْﺲَ ﻟَﻜُﻢ ﺑِﻪِ ﻋِﻠْﻢٌ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ
ﻳَﻌْﻠَﻢُ ﻭَﺃَﻧﺘُﻢْ ﻻَ ﺗَﻌْﻠَﻤُﻮﻥَ
66 . Ҳой сизлар, ҳалигилар!
Ўзингиз билган нарсада-ку
талашдингиз, энди нимага
ўзингиз билмаган нарсада
талашмоқдасиз?! Аллоҳ
билади, сиз эса билмайсиз.
(Пайғамбар алайҳиссалом
билан Ийсо ҳақида,
шунингдек, Таврот ва Инжилда
келган баъзи масалалар
ҳақида тортишишган эди. Бу
масалаларда уларнинг озми-
кўпми илмлари бор эди.
Тортишиб, ўз фикрини айтса
бўлар эди. Аммо Таврот ва
Инжилдан олдин ўтган
ҳодисалар, ўзлари
билмайдиган нарсалар ҳақида
тортишиб нима қилардилар?
Фақат ,талашди деган гап
учунми? У нарсаларни,
хусусан, Иброҳимнинг
кимлигини «Аллоҳ билади, сиз
эса билмайсиз!».)
ﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ ﺇِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢُ ﻳَﻬُﻮﺩِﻳّﺎً ﻭَﻻَ
ﻧَﺼْﺮَﺍﻧِﻴّﺎً ﻭَﻟَﻜِﻦ ﻛَﺎﻥَ ﺣَﻨِﻴﻔﺎً
ﻣُّﺴْﻠِﻤﺎً ﻭَﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ ﻣِﻦَ
ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﻛِﻴﻦَ
67 . Иброҳим яҳудий ҳам,
насроний ҳам бўлмаган эди.
Лекин у ҳақ йўлдан тоймаган
мусулмон эди. Ва
мушриклардан ҳам бўлмаган.
ﺇِﻥَّ ﺃَﻭْﻟَﻰ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﺑِﺈِﺑْﺮَﺍﻫِﻴﻢَ
ﻟَﻠَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺗَّﺒَﻌُﻮﻩُ ﻭَﻫَـﺬَﺍ ﺍﻟﻨَّﺒِﻲُّ
ﻭَﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻟِﻲُّ
ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
68 . Албатта, одамларнинг
Иброҳимга ҳақлироғи унга
эргашганлар, мана бу Набий ва
иймон келтирганлардир.
Аллоҳ мўминларнинг
валийсидир. (Аввало, «Албатта,
одамларнинг Иброҳимга
ҳақлироғи унга эргашганлар»,
яъни ўзлари ҳаёт даврларида
у кишига иймон келтириб,
йўлидан юрганлар ва у киши
ўтганларидан кейин ҳам
эргашганлар. Яна кейин
одамларнинг Иброҳим
алайҳиссаломга ҳақлироғи
Пайғамбар Муҳаммад
соллаллоҳу алайҳи вассалам
ва у зотга иймон келтирган
мўминлардир.)
ﻭَﺩَّﺕ ﻃَّﺂﺋِﻔَﺔٌ ﻣِّﻦْ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ
ﻟَﻮْ ﻳُﻀِﻠُّﻮﻧَﻜُﻢْ ﻭَﻣَﺎ ﻳُﻀِﻠُّﻮﻥَ ﺇِﻻَّ
ﺃَﻧﻔُﺴَﻬُﻢْ ﻭَﻣَﺎ ﻳَﺸْﻌُﺮُﻭﻥَ
69 . Аҳли китоблардан бир
тоифалари сизни
адаштиришни хоҳлайдилар.
Ўзларидан бошқани
адаштирмайдилар ва лекин
сезмаслар.
ﻳَﺎ ﺃَﻫْﻞَ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ ﻟِﻢَ ﺗَﻜْﻔُﺮُﻭﻥَ
ﺑِﺂﻳَﺎﺕِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺃَﻧﺘُﻢْ ﺗَﺸْﻬَﺪُﻭﻥَ
70 . Эй аҳли китоблар, нимага
ўзингиз гувоҳ бўлиб туриб,
Аллоҳнинг оятларига куфр
келтирасиз?!
..!