" Жашоо учун куроштум "
3-болум.
Кылычтын бут кийими шамалга томолонуп учту. Жашоо учун курош ошондо башталды. Шамал катуулап бороонго айланды. Унаанын терезелерин каар жаап калды. Ичи карангы ункурдой боло тушту. Чала була улбуроп тийген айдын жарыгына муктаж болдук. Учообуз бир канча убакыт унчукпай олтуруп калдык. Бир маалда Талгаттын ый аралашкан уну чыкты..
- Кылыч эн жакын досум эле байкуш, карышкырларга жем болуп олуп кетти. Кайдан гана азгырдым экен ушундай туулган кун курусун, кайран досум жаш кетти деп озун куноолоп ыйлап кирди. Деми чыкпай коркуп кыймылдабай жаткан Айпери жанданды. - Ий, балеенин баарын кылып коюп туштон кийин ыйлаганын бир тыйын бул жакта баарыбыз тен сен учун олтурабыз сен баарыбызды азгырдын мен деле баргым келген эмес болчу. - Э сен койчу сен вечер арак шарап дегенде жанынды бересин го тим эле суттон ак болуп каласын да калп эле деп кага жооп берди Талгат. Мен болсо -эй чушшш болдугула эми токтоткула кыжылдабай ар кимибиздин башыбыз озубуздо, качан кимге баруубузду озубуз гана чечебиз деп ачуум келип бир бурк эттим.
(Айпери) - Талгат коркуп атам колумду кармап жатчы
( Талгат ) - Макул кел бер колунду
Мен болсо астынкы оорундукта жаткам. Ушугонубузго карабай уйкубуз келип коздорубуз илинип кетиптир. Бир маалда..
- Аууууууу.....ууууууу....уууууууу..... деп карышкырлардын уулугандары бизди атып тургузду. Ойгонуп кетип эле калчылдап кирдик.
(Айпери) - Талгат карышкырлар дагы келишти эми эмне кылабыз
( Мен ) - Талгат мылтык сендеби деп экообуз чый пыйыбыз чыгып калды.
(Талгат ) - Ооба, кармап олтурамын бирок атыш учун терезени ачыш керек да.
( Айпери ) - Жоок жаным ача корбо суранамын деп жалынып ийди.
( Талгат ) - Анда кетпей коюшу мумкун да
( Айпери ) - Мейли кетишпесе койсун ача корбо болбосо учообуз тен жем болобуз.
- Ооба Талгат ачпа кереги жок деп калтырап унумду аран чыгардым.
( Талгат ) - Макул силер айткандай болсун.
Карышкырлар уулушкандарын токтотподу. Аларды уккан сайын Кылычты узуп жулкуп жеп жаткандарын эстеп жаттым. Кулагымды колум менен катуу бассам дагы болбой угула берди. Коп убакыт уулушту. Бир маалда Талгат эшикти ача калып эле " Эй силерге мобул керекпи э ыя мына анда тосуп алгыла " деп айланабыздагы куурчалып олтурган карышкырларды мээлеп атып кирди. " Кынк кынк " деген кыншылаган ундор чыгып качып жоношту. Бироосуно ок тийди окшойт тыпырчылап жатып калды. Жанына Талгат жаай басып барып караап турду да "дан - дан "эткизе атып салды. Карышкырдын тыпырчылаганы тып басылды. Талгат кубана кулуп бизди карап
- Болду эми карышкырлар экинчи келишпейт балееден кутулдунар деди. Айпери экообуз бурушуп коркконубуздан бири бирибизди кучактап олтуруп калганбыз. Талгаттын созу бизди жандандырып ар кимибиз оз орунубузга кенен олтуруп калдык. Чын эле Талгат айткандай карышкырлардын ундору угулбай тынчышты. Учообуз тен суйунуп кубандык. Коп убакыт унаадан чыкпай олтуруп табарсыгыбыз да толуп калыптыр. Талгат унаанын арткы бет жагына Айпери экообуз берки жагына оттук. Айланага коз жугуртсок Кылычтын каны аппак каарды кызартып бойоп калыптыр.Ишибизди бутуп калындап жаткан каарды кычырата басып унаага шашып бараттык. Бир маалда бир нерсе тепселеп алгандай болдум, карасам Кылычтын бир жак колу экен озунчо болунуп жатыптыр коруп эле " бааа" деп так секире чоочуп кыйкырып жибердим. Талгат чууркап келип коруп - карабагыла карабагыла деп Айпери экообузду кучактап калды. Унаага жакындап калган элек. Мына киребиз деп калганда унаанын астында ырылдап жаткан карышкырды кордук. Кайсыл учурда ал жака кирип кеткенин байкабай калыптырбыз. Талгат колундагы мылтыгын шарт которуп мээлеп аткычын басса атылбай калды. Корсо огу тугонуп калыптыр да. Ошентип унаага кире албай учообуз уч жакка качып жонодук. Калындаган каарда чуркаган кыйын экен жандын таттуусун ошондо билдим. Чарчабай чуркап кете бердим. Тигилерди карап артыма бурулган жокмун. Карагайларды тоо ташты коздоп чуркаптырмын алдыман узуун карагай чыгып калды эле даро бутактарына тырмышып асылып маймылдай болуп устуно чыгып кеттим. Бир бутагына буктолуп олтурдум. Ылдый жакты карасам карышкыр корунбойт. Унаа жакты карасам эчким жок. Айдын жарыгына унаа дапдаана корунуп турду. Болжол менен мен олтурган карагайдан унаага чейинки аралык жуз метрди чаптырат. Тушуп унаага чуркагандан коркуп жаттым. Бутакты бекем кучактап эле олтурдум. Тишим тишиме тийбей титиреп ушуп чыктым. Козумдон жаш куюлуп кокурогумо тамып жатты. Эки козум унаа жакта болду. Унаанын эшиги ачык калыптыр, шамалга ары бери кыйчылдап кыймылдап жатты. Бир маалда сызып учуп чуркап келип унаага кирип кетти Айпери.
Эшигин заматта беките калды. Мен болсо каргадай болуп карагайдан карап олтурдум. Жардам сурап кыйкырайын дедим бирок карышкырларды ого бетер чакырып аламбы деп корктум. Бир маалда унаага бир бутун аксап чуркап Талгат келди. Суйлогону тоо ташты жанырып угулуп жатты.
- Айпери, ач дейм эшикти бол ача сал карышкырлар артымдан кубалап келе жатат деп жалдырап ийди. Айпери, карышкыр унаага кирип кетет деп коркуп ачпай койду. Ачуусу келип согунуп кирди - ач деп жатам сени энен бол ач эшек ! деп унаанын терезесин ургулап жиберди. Ошондо ар кимдин жаны озуно экенин кордум. Суйом куйом дегендери кайда калды. Ар ким озунун жанын коздоп жатты. Ушундайда кимдин ким экенин билет экенсин. Болбосо Айпери Талгат менен уршуп калган кундору тим эле шолоктоп ыйлап аны сагынып жатканын чындап суйоорун айтчуу эле. Эми ал сезими жок болуп кетти да. Байкуш Талгат чыйпыйы чыгып капканга тушуп калган чычкандай чырылдап ачып коюсун суранып жатты. Ангыча каптал жагынан карышкыр секирди. Экоо алышып жатып калышты. Карышкырдын мойнун бууп тумшугун бетине жолотпой кармады. Карышкыр тиштегиси келип ырылдап устундо турду. Бир маалда колуна бир жыгач кармап таап карышкырдын тумшугунан ары катуу бир койду. Кынк этип артты коздой качты. Талгат оордунан тура калып колундагы жыгач менен карышкырды коздой шилтегилеп уруп кирди. Карышкыр тийгизбей буйтагылап барып качып жоголду. Ошентип Талгат аман калды. Анан Айперини ачтыра албай эшикти тееп чапкылады. Ал ачпады. Талгат бир маалда унааны айланып барып багажнигин чукулап олтуруп ачып ичине кирип бекинип жатып калды. Мен болсо укудой болуп козумду акшыйтып олтурган жеримден кыймылдабай карай бердим. Карангылык азайып жарык кучуно кирип тан атып баштады. Бир маалда Айперинин чучуктай чанырып киргенин угуп калдым. Корсо унаанын эшиги ачык калганда ичине бир карышкыр кирип кеткен экен да. Айпери аны карангыда корбоптур. Эмнеге Айпери унаага дароо кирер замат карышкыр кол салбай убакыт откоруп анан баса калганы мен учун табышмак болду. Балким байкабай жаткан адамга дароо кол салалбаса керек деп озунчо ойго туштум. Ошентип эн жакын курбу кызымдан айрылып калдым. Байкуш унаадан чыгып кетуунун аракетин корду далбастап эшик жакты кармалап жатты. Акыры карышкыр кучуно кирип ырылдап тиштегилеп ичин жарып жеп салды. Унаанын терезелери кызарып канга бойолуп калды. Аны коруп мен дагы тируу калбайм го деп бул жашоодон тунулуп умутум узулгондой болду. Байкуш Айпери " Жардамгааааа Талгаааааат " деп кыйкырган эле тигил болсо багажниктен чыкпай койду да. Суйом куйом сен учун олом деген создор мындай учурда соз эле болуп калаа беруусуно эми ишендим. Бирок ойлоп олтурсам эгер мен Айперинин оордунда болсом эшикти ачат белем же мен дагы оз кара жанымды ойлойт белем деген суроо туулат да. Озундун жанына келгенде бироонукун унутуп жашоо учун курошот экенсин да. Бир гана эне бала учун жанын бериши мумкун калганы беришпейт го деген ой келди мага. Эне бала деп ойлоп олтуруп ичимди кармап баламды эстеп ыйладым. " Кагылайын балам ай карышкыр мага секирсе кантемин, торолуп калган болсон дагы бир жон эле бир нерсе кылып коргойт белем, мен олуп калсам сен бул жарык дуйнону корбой кетет экенсин сенин олушунду каалбаймын кичинекейим менин жашоом менин дунуйом менин деп энелик сезимим мээримим куч алды. Мен карагайда ыйлап олтурсам багажды ачып Талгат тушту. Эки жагын аландап карап туруп калды. Ангыча унаа жолдо бир унаанын жарыгы улбуроп корунду. Талгат аны коруп чууркап жоноду. Мен дагы артынан тушкум келди бирок бутум калын каарды басканча карышкыр устумо секирип чайнап салабы деп корктум. Талгат эки колун которуп алып чуркап кете берди токтотуп жардам сурагысы келди да. Эми аман калдык окшойт деп суйунсом тигил унаа токтобой отуп кетти. Адамдар ушунча ташбоор болушабы же Талгат аларга ууру каракчыдай корундубу айтоор жанып келген умутубузду узуп салгандай болду. Талгат калын каарды кучактап жер чапчып башын жерге салып тизесин бугуп олтуруп калды. Айла канча унаанын артынан чуркаса да жетпейт да. Онгуроп ыйлап жатты окшойт башын термелтип кирди. Кайра унааны коздоп ойлуу келатты. Башын жерден которбой шалпыйып келе жатты. Бир маалда арт жагынан карышкыр заматта пайда болуп чуркап келип ойлуу бараткан Талгатты басып жыгылды. Тыпырчылап жатып калышты. Талгат жашоо учун курошуп копко чейин карышкыр менен кармашты. Бир маалда карышкыр женди корунот Талгаттын кыйкырыгы угулбай басылды. Олду окшойт дедим. Карышкыр устундо бир аз турду да кетип калды. Талгат кыймылдабай жата берди. Ошентип кун чыгып жарык болду. Мен болсо дале каргадай болуп бутакты кучактап олтурамын. Айлананын баары кызыл ала кан болду да калды. Курсагым ачып шилекейимди чогултуп жутуп аттым. Ал карагайда омур бою олтура албаганымды билдим. Карышкырлар болсо корунбойт. Акырын бутактан бутакка бутумду коюп ылдый тушуп бараттым. Бутактарга бети башым чийилип атып эптеп жерге калын каарга балп эте бутумду койдум. Дароо эки жагымды карап айланага коз чаптырдым. Карышкырлар корунбоду. Тизеден келген калын каарды басып унааны карай аран зорго басып бараттым. Копко чейин бутакта тизе бугуп олтура берип кан жугурбой буттарым баспай калыптыр.Таш бакадай кыбырап атып унаага келдим. Терезеден карап ичи жарылып жаткан Айперини коруп окшуп кузуп ийдим. Бир маалда ары жакта жаткан Талгаттын кынылдаган жарым олук унун уктум. Жанын бере албай кыйналып онтоп жатыптыр. Жанына келип карасам кийимдери тытылган кыпкызыл кан, бир колу тизеден ылдый бир буту жок. Желкеси чайналган экен. Оозунан кою кан чыгып атты. Коздорунон жаштары токтобой куюлуп жатты. Кыйналган коздору менен мени карап " Наргиза мени кечирчи ушунун баарына мен куноолмун " деп шыбырап аран ун катты. Мен болсо алаканым менен оозумду жаап ыйлап аттым. - Наргиза баарыбыз олдук сен жашашын керек бул жерден тезирек качып кет деди.
Мен болсо жанына олтуруп бар колун кармап айттым. - Талгат, менин боюмда бар бала сеники эки ай болуптур дедим. Кыйналган коздору кубангандай болуп жадырап калды. - Чынбы Наргиза ? Менин баламбы деди кубанычы кокко жетип. - Ооба мен сенден жашырдым, кече жолго чыга электе доктурга корунгомун бала сеники ишен мага. Талгаттын коркуп ыйлаган жашы кубанычтын жашына айланды. - Наргиза бул кабарын мени бактылуу кылды, эми олумдон коркпойм. Эгер эркек болсо Баламдын атын Кубаныч койчу макулбу ар дайым кубанып журсун эчкачан кайгырбасын..
- Макул Талгат айтканын болсун бирок сен олбойсун деп мурдумду тартып шорулдап ыйлап жаттым. - Жоок Наргиза кеч болуп калды мен сезип жатамын. Атамдан апамдан менин оордума кечирим сурап койчу мен алардын тилин албай бейбаш бала болдум. Жана дагы Наргиза.. деп шыбыраган уну ого бетер акырын чыгып угулбай баратты. - ий айта бер анан угуп жатам деп башымды ылдый кылып кулагымды оозуна жакындаттым. - Анан дагы Наргиза аларга айт балам бар экенин, кол кабыш кылып жардам беришет. Апам байкуш небере корор бекем жалгыз уулубуз сенсин дей берчу да. Эгер Кубаныч балам мектептен эки алып келсе урушпа макулбу, балам мага окшош болсо деп элестетип жатамын коздору томолок томпойгон бала болот окшойт. Бейбаштык кылса атасын тартыптыр деп коё бер да. Менин жоктугумду билгизбей ата апа бол балабызга. Мен аны чексиз суйомун. Торолгонун элестетип жатамын мойтойгон кичинкей назик колдору томолок коздору. Эгер кыз болсо Гулжайна деп койчу атын макулбу Гулдой назик жадырап жайнаган сулуу кыз болот менин кызым. Эркек болсо мага кыз болсо сага окшош болсо керек. Мени кечирчи балам сага ата боло албай калганыма деп ичимди кармады. Мен болсо жашымды колдотуп ыйлаганымды тыя албадым. Ошентип ошол куну Талгат бул дуйно менен коштошту. " Талгаааат мени таштабааааачыыы " деп кыйкырып кучактап ыйлап кала бердим. Бир маалда озумо келип жашымды суртуп айланамды карасам карышкырлар корунбойт тынч. Унаа жолго тушуп бир тарапты коздоп кете бердим. Астымдан бир жан чыккан жок. Зангыраган тоо таштар карагайлар эле тынчтыкты суруп турушту. Бир убакта ойдо жактан ышкырып шамал бороон башталды. Айлананы туман курчап калды. Эч нерсе корунбой жатты. " Уууууу....уууууу" деген эле шамалдын уну. Жаным абдан кыйналды. Чарчадым. Курсагым ачты абдан. Алымдын жоктугунан коздорум жумулуп жыгылып кетчуудой бараттым. Ичимен "ушул тоолордон башка эчнерсе корбой карышкырга жем болуп же суука тонуп олуп калсам керек деп ойлодум. - Жоок сен чыдашын керек Наргиза жашашын керек жашоо учун курош ! Озунду ойлобосон дагы ичиндеги наристенди ойло ! Жок сен кучтуусун баарын женесин озунду таштаба ! деп озумо куч берип жаттым. Колдорумду карасам бармактарым кызарып ушуко алынып калыптыр. Мурдумдун учу ушуп ачышып оорутуп кирди. Улам улам колу менен жышып коём. Озум алдыга умтулсам дагы буттарым мага баш ийбей жайлап калды. Бир маалда ушук бетимди каптады ачышып кирди. Эки колум менен катуу катуу жыштым болбой эле ачышат. Оронгон же шарфым жок. Курткамды чечип ичимдеги футболкамды чечип алып бетиме шарф кылып ородум да курткамды кийдим. Бир тарапты карап жолумду улап басып кете бердим акыры тубу уйлор корунобу дедим. Эчкандай эчнерсе корунгону жок. Туман эле тугонбой койду. Бир маалда буттарым тырышып жыгылдым. Олот деген ушу тура дедим. Карышкырдан олбой кутулуп эми сууктан олот экем дедим. Жашоого ыраазы болуп олумго даяр болуп жатып калдым. Уйгу туйгу ойлор келип жатты... Бала чагым эске тушту... " - апа мен бугун беш алдым - оо айланыйын кызым садага болоюн секетим сен ушундай азамат кызсын да акылдуусун. - Апа курсагым ачты. - ий кара жаным десе куйсагынан мунун мына мобул куурма чайды ич кызым " деген апамдын создорун эстеп жаттым. - Апааа апакебай келчи мага менин куурсагым ачты абдан, апа жардам берчи мага колунду сунчу. Кечирчи апа кызынды жашоо учун курошо албай калды. Мен алсыз экенмин. Колумдан эчнерсе келбей койду. Жалгыз кара жанымды эле алып кетпей куноосуз периште наристемди кошо олтургону турамын. Тоо таш шамал карагайлар апамды корсонор оордума кечирим сурап койгулачы макулбу мен аны абдан катуу жакшы коромун. - Ата мени тосуп ал сага барайын деп жатам. Куноолу кызын кайсыл жагына барарын билбейм бирок экообуз жоолугабыз деген умуттомун деп кичине кезимде козу отуп кеткен атамды эскердим. Ошентип жашоодон умутумду узуп жатсам ырылдап капкара чон карышкыр жаныма келип калды. Башымды которуп бурушуп олтура калдым. Коздору кыпкызыл орсойгон тиштерин корсотуп ырылдады шилекейи куюлуп турду. Кармашсам кучум жетпешин билдим. Козумду катуу жумдум да ичимен ыйлап тиленип баштадым. " Оо Жараткан жардам бере кор олгум келбей жатат бар экенинди билгиз " деп ыйлап тиленип жибердим. Бир маалда ырылдаганы басылып кыншылап баштады козумду ачсам жанына болтуруктору келип калышыптыр. Аларды жыттагылап кирди кичикий болтуруктор "аф аф" деп кучуко окшоп уруп коюшат секирип. Унумду чыгарбай карап олтурдум. Карышкыр мени бир карады дагы болтурукторун тиштеп алып кетип калды. Оордуман туруп чуркап жонодум. Бетимдин ушуко алынып ачышканын унуттум. Тырышып ооруткан бутумду унуттум. Ушуп тонуп калганымды унуттум. Жашоо учун куроштум. Кучумдун болушунча секирип кадам таштап чуркап кете бердим. Бирок ал кучум бара бара жоголуп барып бетим менен каарга сайыла жыгылдым. Ошол бойдон алым кетип ээсимди жоготуптурмун. Тушумбу же оюмбу билбеймин атамдын артынан токто деп кубалап барып жетпей калдым. Ал карангыга айланып жок болуп кетти. " Жок ата мен сени менен кетем ата " деп эсиме келе албай суйлонуп жатсам бир маалда - Кызым эмне болду сага, амансынбы козунду аччы.. - Ата кыз тируу эле го тезинен салалы унаага алып кетели ооруканага жеткириели. - ий бут жагынан карма котор канакей ий эми эшикти ач деген создор угулду, бирок эсиме келе албай жаттым.. Корсо унаа жолдун так ортосунда жатып калыптырмын. Анан тигил кишилер коруп токтоп жардам корсотушуптур. Ата бала экен. Тоого жакын жашашат окшойт тез эле уйуно жетип бардык баарын угуп жаттым. Бир маалда козумду ачтым. Карасам бир уйдун ичинде керебетте жатыптырмын. Алдымда бир аял бир киши анан кичинекей он жашар курактуу бир бала карап турушуптур. Аял апам курактуу экен жаныма келип олтуруп колумду кармап - Кызым козундон кыйналганын байкалып турат эчнерсе суйлобо эс ал, азыр ыссык шорпо жасап берем деди. Апамды коргондой суйунуп ыйлап жибердим. Киши дагы жакшы экен - кызым баары артта калды баары жакшы болот десе тигил кичикий бала - эже ыйлабаныз деди. Мен аман калганыма ишенбей суйунуп ыйымды токтото албай шолоктоп ого бетер ыйладым. Алар мал жайып мергенчилик кылып оокат кылышат экен. Ошентип дене боюм сакайганча алардын уйундо журдум. Анан ырахматымды айтып уйумо кеттим. Уйго кирип келсем апам керебетте ыйлап жатыптыр. Мени коруп кубанычы кокко жетип - Келдинби айланайын жалгызым жарыгым сен деп куну туну уктабадым кайда журдун деги аман экенсин го деп чекемден ооп чачымдан сылап кучактап ыйлады. Байкуш апамдын издеген жери калбаптыр милициядан дароо жардам сураптыр элдин баары мени издеп журушуптур. Экообуз кучакташып сагынычыбызды таратып буркурап ыйладык. Апа кечириниз мени дедим. Жана дагы аман эсен коз жарып алдым. Атын Кубаныч койдум. Азыр он жашта.
Ошентип досторумду суйуумду жоготуп алдым. Бул окуя менен айтаарым ар бир мунотубузду жашап жаткан кунубузду дайым барктай билели дегеним.
Менин атым Наргиза баланчаева бул менин жашоо учун курошкон окуям болду деп фамилиясын айтып тааныштырып окуясын аяктады. Мен болсо диктофонго баарын жаздырып алдым да анан жазуучуларга бердим. Ал окуя китеп болуп чыкты. Элдин кобу жактырышып окушту. Ошентип журналистик кесибимди уланта бердим.
Бул чыгарма жуз пайыз жеке озумдун оюман чыкты ! Автор Kg Jigit жаш калемгер
13.04.2018.
Присоединяйтесь — мы покажем вам много интересного
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 5