«Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ն 2018 թվականից ի վեր երեք անգամ արտոնություն է ստացել Կառավարությունից։ Իսկ 2023 թվականի հուլիսի 9-ին ԱՆԻՖ-ի դուստր ընկերությունը՝ «Ձեռնարկատեր+պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ-ն 1 մլրդ 676 մլն դրամի ներդրում է կատարել ընկերությունում։ «Յունիվերսալ քլոզրսի» սեփականատերերը կապված են բանկային ոլորտի ազդեցիկ ներկայացուցիչների և պաշտոնյաների հետ։ Արտոնություններ Կառավարությունից 2025 թվականի հուլիսի 31-ի նիստում Կառավարությունը որոշեց բավարարել «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ի հայտը և ընկերությանն ազատել մաքսատուրքերից։

«Յունիվերսալ քլոզրսը» պատրաստվում է Հայաստան ներկրել 269.6 մլն դրամի հումք և սարքավորումներ։ Դրանց ներկրման համար ընկերությունը պետք է վճարեր 18 մլն դրամ մաքսատուրք, սակայն, Կառավարության որոշմամբ, ազատված է այդ պարտավորությունից։ «Յունիվերսալ քլոզրսն» առաջին անգամ արտոնություն է ստացել 2018 թվականին։ Այդ ժամանակ այն դեռ ՍՊԸ էր։ 2018 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Կառավարությունը «Յունիվերսալ քլոզրս» ՍՊԸ-ին ազատեց 37 մլն դրամ մաքսատուրք վճարելու պարտավորությունից։ 2022 թվականի նոյեմբերի 17-ին էլ «Յունիվերսալ քլոզրսը» երկրորդ անգամ արտոնություն ստացավ: Ընկերությունը ազատվեց 282 մլն դրամ մաքսատուրքից։ «Յունիվերսալ քլոզրս» ՍՊԸ-ն հիմնադրվել է 2017 թվականին։ Ընկերությունը զբաղվում է շշերի կափարիչների արտադրությամբ։ Արտադրամասը գտնվում է Կոտայքի մարզի Նոր Հաճն համայնքում։ Իրական սեփականատերերի կապերը Մեր ընթերցողներից մեկը, անանուն մնալու պայմանով, ասաց, որ «Յունիվերսալ քլոզրս» ընկերության իրական սեփականատերերն են «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի խորհրդի նախագահ Գագիկ Զաքարյանը և «Հայէկոնոմբանկ» ԲԲԸ-ի խորհրդի նախագահի տեղակալ Հրանտ Սուվարյանը։ Ըստ Իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի տվյալների՝ «Յունիվերսալ քլոզրս» ՍՊԸ-ն հիմնադրել են Հովսեփ Արաբյանն ու Սուսաննա Կարապետյանը։ Սուսաննա Կարապետյանը «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի խորհրդի նախագահ Գագիկ Զաքարյանի ընտանիքի անդամների հետ հաշվառված է նույն հասցեում։ 2019-2020 թվականներին Սուսաննա Կարապետյանը հանդիսացել է «Էսջիայ-ինվեստ» (նախկին անվանումը՝ «Յունիինվեստ») ՍՊԸ-ի բաժնետեր։ Այս ընկերության իրական շահառուն, ըստ Իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի, Գագիկ Զաքարյանն է։ Հովսեփ Արաբյանի եղբայրը՝ Միքայել Արաբյանը, Հայկ Սուվարյանին պատկանող «Հ.Հ.Ն.Մ.Ս» ՍՊԸ-ի տնօրենն է։ Հայկ Սուվարյանը Կենտրոնական բանկի Ֆինանսական վերահսկողության վարչության նախկին պետ, ներկայում «Հայէկոնոմբանկ» ԲԲԸ-ի խորհրդի նախագահի տեղակալ Հրանտ Սուվարյանի որդին է։ Հայկ Սուվարյանը նաև զբաղեցրել է «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի ներքին աուդիտի տնօրենի պաշտոնը մինչև 2022 թվականը։ Հայկ Սուվարյանը նախկին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի դստեր` Նաիրա Սարգսյանի ամուսինն է։ 2021 թվականին «Յունիվերսալ քլոզրս» ՍՊԸ-ն փոխել է կազմակերպաիրավական տեսակը՝ ՍՊԸ-ից դառնալով ՓԲԸ։ Ըստ Իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրի տվյալների՝ «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ի 43.3%-ը պատկանում է Ղազախստանի քաղաքացի Էռնեստ Ռուդիկին։ Էռնեստ Ռուդիկի լիազորված անձը Հայաստանում եղել է Հայկ Ջորջի Նալբանդյանը։ Նա 2023-ին հիմնադրված «Օշ բրենդի» ՍՊԸ-ի տնօրենն է։ Այս ընկերության միակ սեփականատերը Կիպրոսում գրանցված «Գլորիսկի Էնջինիրինգ Լիմիթեդ» ՍՊԸ-ն է։ «Գլորիսկի Էնջինիրինգ Լիմիթեդ» ՍՊԸ-ն 2024 թվականին դարձել է «Յունիհոլդինգ Ջիջի Լիմիթեդ» ընկերության բաժնետերը։ Այս ընկերությունը «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի 83.6% բաժնետերն է։ «Յունիվերսալ քլոզրս»-ի տնօրենի պաշտոնը այժմ զբաղեցնում է Սուսաննա Ախնոյանը։ Սուսաննա Ախնոյանի քույրը՝ Ջուլիետա Ախնոյանը, «Յունիբանկ» ԲԲԸ-ի ներքին աուդիտի տնօրեն Արթուր Ղուկասովի կինն է։ Մենք հարցումներ ուղարկեցինք Գագիկ Զաքարյանին և Հրանտ Սուվարյանին՝ ներկայացնելով վերոնշյալ կապերը և խնդրեցինք պատաասխանել հետևյալ հարցին՝ արդյոք նրանք կամ իրենց ընտանիքի անդամները հանդիսանում են «Յունիվերսալ քլոզրս»-ի բաժնետեր։ Ե’վ Գագիկ Զաքարյանը, և’ Հրանտ Սուվարյանը պատասխանեցին, որ իրենք կամ իրենց ընտանիքի անդամները այդ ընկերության բաժնետերեր չեն։ Թեմայի վերաբերյալ մեկնաբանություն ստանալու նպատակով փորձեցինք կապ հաստատել ընկերության ղեկավարության հետ։ Մարքեթինգի բաժնի աշխատակիցներից մեկը նշեց, որ կփորձի խոսել Սուսաննա Ախնոյանի հետ և կպատասխանի մեզ։ Սակայն, մինչև աշխատանքային օրվա ավարտը ընկերության որևէ ներկայացուցիչ այլևս կապի դուրս չեկավ։ Իսկ մեր հետագա զանգերը մնացին անպատասխան։ ԱՆԻՖ-ի ներդրումը Պետության կողմից «Յունիվերսալ քլոզրս»-ին տրամադրվող աջակցությունն այսքանով չի սահմանափակվում։ 2023 թվականի հուլիսի 9-ին «Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների ֆոնդ» ՓԲԸ-ի դուստր ընկերությունը՝ «Ձեռնարկատեր+ պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ-ն 1 մլրդ 676 մլն դրամի ներդրում կատարեց ընկերությունում։ Ներդրման նպատակը շշերի կափարիչների արտադրության արտադրական հաստոցի արդիականացումը, նոր կափարիչների արտադրության հոսքագծի ձեռքբերումը և արտադրամասի վերանորոգումն էր: Համաձայն կանոնադրության՝ «Ձեռնարկատեր+պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ-ն կարող է տարբեր ընկերություններում ներդնել 0.5-4 մլն դոլար։ Սակայն «Յունիվերսալ քլոզրս»-ում կատարած ներդրումն այդ օրվա փոխարժեքով կազմել է 4 մլն 342 հազար դոլար՝ թույլատրելիից 342 հազար դոլարով ավելի։ Մենք նաև հարցում ուղարկեցինք «Ձեռնարկատեր+պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ՝ պարզելու արդյոք ընկերությունը կատարել է ներդրումային պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունները։ Ֆոնդից պատասխանեցին, որ ընկերության կողմից ստանձնած պարտավորությունների կատարումը դեռևս ընթացքի մեջ է։ Սարքավորումների մի մասը, որը պետք է ձեռք բերվեր ներդրման արդյունքում, դեռևս չի ներմուծվել։ «Ձեռնարկատեր+պետություն» ֆոնդից նաև նշում են, որ «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ում արձանագրել են գործարար ծրագրից որոշ շեղումներ, այդ պատճառով նախաձեռնել են տնօրենի փոփոխության գործընթացը։ Իսկ հարցին՝ արդյոք դիտարկում են «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ում ունեցած մասնաբաժինը վաճառելու և ընկերությունից դուրս գալու հարցը, ֆոնդից պատասխանել են. «Ընկերության բաժնետերերի միջև տեղի ունեցած քննարկումների արդյունքում մասնավոր գործընկերոջ կողմից ներկայացվել են առաջարկներ Ֆոնդի ներդրած գումարը վերադարձնելու վերաբերյալ՝ Ընկերության՝ Ֆոնդին պատկանող բաժնետոմսերի առուվաճառքի եղանակով: Այս պահին ևս ընթանում են բանակցություններ Ընկերությունից Ֆոնդի ելքը կազմակերպելու ուղղությամբ»։ «Ձեռնարկատեր+պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ-ն մեր հարցմանն ի պատասխան նաև նշել է, որ 2023 թվականից, երբ Ֆոնդը դարձել է «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ի բաժնետեր, Ընկերությունը շահույթ բաշխելու վերաբերյալ որոշում չի կայացրել։ Մեր ուսումնասիրությունները հիմք են տալիս ասելու, որ պետական աջակցություն ստացող ընկերությունների թվում գրեթե պատահական ընկերություններ չկան։ «Յունիվերսալ քլոզրս»-ի դեպքը նույնպես այդպիսին է։ Ընկերության իրական սեփականատերերն ու շահառուները կապված են բանկային համակարգի ազդեցիկ ներկայացուցիչների, ներկա և նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաների ընտանիքների հետ։ Այս կապերը փաստում են, որ ԱՆԻՖ-ի միլիարդավոր դրամների ներդրումներն ու Կառավարության տված արտոնությունները հաճախ ուղղվում են այն բիզնեսներին, որոնք առանց այդ էլ ֆինանսական բավարար կարողություններ ունեն։ Գլխավոր լուսանկարում աջից՝ «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ի համահիմնադիր Հովսեփ Արաբյանը, «Ձեռնարկատեր+պետություն հակաճգնաժամային ներդրումների կառավարիչ» ՓԲԸ-ի նախկին տնօրեն Բելլա Մանուկյանը և «Յունիվերսալ քլոզրս» ՓԲԸ-ի համահիմնադիր Էռնեստ Ռուդիկի լիազորված անձ Հայկ Նալբանդյանը Ինֆոգրաֆիկաները՝ Արեն Նազարյանի #ԱՆԻՖ