КЕЛИНИМНИНГ

ҚАРҒИШИ УРДИ… Ёшим
олтмишга қараб
кетяпти, аммо ҳамон бахт
нималигини билмай
ўтяпман. Ҳа, икки фарзандим
бор, уларни уйли-жойли
қилдим, мендан бахтли одам
борми, дейман
танишларимга кулиб.
Аслида, бахтсизлигимнинг
асл сабаби ҳам фарзанд
ларим билан боғлиқ.
Жуда кеч — 33 ёшимда
турмушга чиқдим. Менга
уйланган одамга иккинчи
хотин бўлдим. У илгари ҳам
уйланган, бола-чақали эди.
Аммо мен турмушга чиқишим
керак бўлгани учун ҳам уни
севмасамда турмушга
чиқдим. «Бир-иккита бола
туғиб олсам бўлди, кейин
ажрашаман», деган ўйда
эдим. Нимани ният қилсанг,
ўшанга эришасан, дейишади.
Бир қиз, бир
ўғилли бўлгач, ажрашаманга
тушдим. Ўшанда ўғлим олти
ойлик эди. Ажрашиш
истагим шу қадар кучли
эдики, на ота-онамнинг
ўгитлари, на эримнинг
таваллолари мени бу йўлдан
қайтара олди. «Иккита
болани ўйнаб-ўйнаб катта
қилиб оламан» дедим. Ҳа,
уларни «ўйнаб-ўйнаб» катта
қилибман-у, тарбиясига
эътибор бера олмабман.
Болаларимни энагага
топшириб, ўзим туну кун
ишда бўлардим. Топиш-
тутишим бир эркакникидан кўп
эди, шунинг учун ҳам
ўрнимни ҳеч кимга бўшатиб
бергим келмасди. Болаларга
пул топиб берса бўлди, деган
ғўр хаёлда юрган эканман. Бу
нотўғрилигини, уларга тарбия
кераклигини
англаганимда кеч, жуда кеч
эди. Ҳали ўн олтига ҳам
тўлмаган ўғлим аллақачон
гиёҳвандларга қўшилиб
кетган экан. Уни бу йўлдан
қайтариш учун нималар
қилмадим, аммо бари
бефойда бўлди. У ҳар куни
мендан катта-катта пул
сўрар, бермасам мени урарди.
Ҳатто бир марта темир билан
уриб, қўлимни синдирди.
Аммо буни кимга айта
оламан? Сўраганларга
«йиқилиб тушдим» деб
баҳона қилдим. Қўйнимдаги
илонни ўзим туққанман, ахир!
Ана шу бебош ўғлим «уй
ланаман»га тушиб қолди.
Ҳали ёшсан, ўқишинг керак,
бирор ишнинг бошини
тутишинг керак, десам ҳам
кўнмади. Яхши кўрган
қизини сўраб совчилар
келаётган эмиш. Истар-
истамай қизникига
совчиликка бордим. Қизнинг
онаси унчалик хушламай
қаршилади. Қизига
совчиликка келганимни айт
ганимда очиқчасига
«Ўғлингизни гиёҳванд деб
эшитганман, унга берадиган
қизим йўқ. На ўқийдиган, на
ишлайдиган йигит қандай
қилиб оила қура олади?»
деди. Бу гаплар ҳақиқат
эканини билсам ҳам ғурурим
топталгани алам қилди.
Олдин «бир марта бораман,
беришмаса, қайтиб
бормайман» деган одам
нафсониятим кучлилик
қилиб, «олсанг ҳам ўша
қизни оласан, олмасанг ҳам»
дедим. Бу гап ўғлимга ҳам
маъқул келди. Қизнинг ҳам
ўғлимда кўнгли бор эди.
Бундай фойдаланиб қолиш
керак, дедим. Шундай
қилиш керакки, қизнинг
онаси айтган гаплари учун бир
умр пушаймон есин, деб
ўйладим. Қайта-қайта
совчиликка боравердим.
Охири қизни кўндириб,
ўғлим уни олиб қочиб кетди.
Буни унга ўзим ўргатдим. Энди
боши эгилган ота-
онанинг қизини ўғлимга
беришдан бошқа иложи йўқ
эди. Тўй куни бир чеккада
мунғайиб ўтирган қуда аёлни
кўриб, ич-ичимдан хурсанд
бўлганимни кўрсангиз эди!
Келиним чаққонгина эди,
қизим қилмаган ишларни
қилиб, овқатларни
пишириб, ишдан
қайтишимга ҳамма ёқни
саранжомлаб ўтирарди.
Аммо мен уни ёқтирмасдим.
Онасининг айтган гаплари
учун ҳам уни
кечиролмасдим. «Ҳали
шошмай тур, онанг ялиниб
келиб, кечирим сўрамаса,
Зулайҳо отимни бошқа
қўяман» дердим. Тўй
ўтганига ўн кун бўлмай ўғлим
эски одатини яна бошлади.
Гиёҳванд модда чекиб келган
куни секингина
келинни ёмонладим. Ўша
куни кечаси билан ўғлим
келинни калтаклади.
Ишонасизми-йўқми, ич-
ичимдан қувондим. Ана
шундай қилиб ҳар куни
хотинини урадиган одат
чиқарди. Қудам қизи норози
қилиб эрга теккани учун
«уйингга қадам босмайман»
деган экан. Сўраб-
суриштирадиган одами йўқ,
деб уни кунда калтаклатар,
бундан ҳузурланардим.
Келиним ҳомиладор бўлди.
Невара кўришини эшитса,
одамлар қанчалар хурсанд
бўлишади. Мен эса
ғазабландим. Мақсадим
келиним ва ўғлимни
ажратиб юбориш, аммо
ўшангача уни азоблаш эди.
Келинни умуман уйдан
чиқартирмай қўйдим.
Устидан қулф-калит осиб,
ишга кетар, чиқмадимикан
деб пойлардим. Ҳомила
катталашган сайин менинг
дардим ҳам катталаша
борарди. Агар бу бола
туғилса, ўғлим келинга ипсиз
боғланиб қолишидан
қўрқардим. Уни келинга
қарши қайрайвердим.
Калтаклаётганида «юз- кўзига
урсанг кўкариб
қолади, қорнига теп, ҳеч
нарса билинмайди» деб
ўргатдим. Ўғлим кайфда
эмасми, айтганимни қиларди.
Охири ҳомила тушди, ўғил экан.
Эшитиб, ўзим ҳам
ғалати бўлиб кетдим-у, яна
ҳеч нарса бўлмагандай
юравердим. Ҳомиласидан
айрилган келин уйга
қайтишни истамади.
Нарсаларини олиб
кетаётганида: «Мен бу
болани дунёга келтиришни
ният қилган дим. Уни сиз
нобуд қилдингиз,
неварангизни ўзингиз
ўлдирдингиз. Сизни Худога
солдим, бир умр невара
суймай ўтинг» деди. Ўша
пайтда бу гапларни алам
устида айтяпти, деб эътибор
ҳам бермадим. Аммо йиллар
ўтгани сайин…
Қизимни турмушга
берганимга олти йил бўлди.
Аммо у фарзанд кўра
олмаяпти. Шифокорлар эр-
хотинни текшириб, ҳаммаси
жойида, дейишади. Бир
куни қизим «Она,
эсингиздами, келинингиз
шундай деганди. Балки
унинг қарғиши сабаб
фарзанд кўра
олмаётгандирман» деб
йиғлади. Боламнинг
қийналганини кўриб мен ҳам
қийналаман. Яқинда
қайнонаси уни уйга
қайтариб юборди. «Мевасиз
дарахтнинг кераги йўқ»
дебди. Куёв ҳам онасининг
гапидан чиқолмай, қизимга
жавобини берибди.
Дардим ичимда. Ўз
қилмишим бошимга калтак
бўлиб тушди. Гиёҳванд
ўғлимку, қаерлардадир сан
ғиб, пул керак бўлганда
пайдо бўлиб қолади, энди
ундан умидим йўқ. Лекин
қизимга қараб чидай
олмайман. У айтгандек,
ростдан ҳам келинимнинг
қарғиши ургандир? Бир-
икки йилдан сўнг олтмишга
кираман, мен тенгилар
аллақачон невара суйиб,
тўйлар қилишяпти. Менчи,
қачонгача невара орзусида
ўтаман? Hikoa mualifi:
Mу*Mиn
менинг ёзганларимни кўриб
қолар деган умидда сизларга
хат йўллаяпман. Нафосат,
эшитдим, ўқишга кирибсан,
нуфузли жойда ишлаётган
эмишсан. Яқинда тўйинг
бўлаётган эмиш. Сендан
ўтинчим — мени кечир. Сени
қийнаганим, фарзандингдан
айирганим учун кечир.
Дилингга қаттиқ озор
берганим учун кечир.
Кечирсанг, зора қизим ҳам
фарзандли бўлармиди деган
умиддаман…