Доимгидек ошхонада ўтирган онасига кўзи тушгач жилмайиб олди. Маликамиз ўз тахтларида! Бош чайқаб кулиб қўйган Жаҳонгирнинг кўзи ичкаридан чиқиб келган Лолага тушиб, юраги алланечуқ ҳапқириб кетганини сезди. Бу қиз мени нимадир қилди. Кўнглидан ўтказди. Нима қилди ўзига ўзи савол берган йигит, жилмайиб салом берган қизга сездирмай бошдан оёқ кўз ташлаб олди. -Зерикмай ўтирибсизларми аёл ётган хонага ишора берган Жаҳонгир қизнинг саломига алик олмаганини илғасада, эътибор бермай зинадан кутарилди. -Рахмат зерикиш йўқ. Ажойиб опа эканлар бизни кулдириб ўтирибдилар. -Мени опамда кулиб олди. Онамни олдига тушай. Нимадир гапингиз бормиди? -Ҳа. Уйга қайтиш масаласи... -Мен ёки Исмоил иккимиздан биримиз ташлаб қўямиз. Менимча бу вазифа менга қолса керак. -Нега? -Укам севиб қолган. Кечқурун севишганлар учрашишга қулай вақтку кулиб юборди. У севгилисидан ортмаса керак. -Ҳа. Қош учириб қўйган қиз. Саволомуз боқди. Кайфиятингиз йўқми? -йўқ. Яхши кайфиятим. Ошхона зинасидан тушаётиб қизга қўл силкитиб қўйган Жаҳонгир тез тез зиналардан тушдида онаси томон юрди. -Ассалому алайкум Султонам доимгидек ҳазил билан гап бошлаган йигит газ устида турган қозонни қопқоғини кўтариб кўрди. Ошми? -Валайкум ассалом. Ҳа болам ош. Лолахон қилдилар. Бир ажойиб қиз экан. Жасур билан бир пастда тил топишиб кетди. Жасурбек ош егим келаяпти деганди. Бир пастда қилиб ташлади. -Ўзи қани? -Ўртоғиникига чиқувди. Ҳозир келиб қолади. Сен кийимларингни ечиб кел. Унгача ўғлинг хам келиб қолади. Айтмоқчи Жаҳонгиржон зинадан кўтарилаётган ўғлини тўхтатди.- Овқатланиш масаласи қандоқ бўлади экан? Биз пастда опанг тепада... Гапини давом эттиролмаган она ўғлига тикилди. -Хаммамиз бир жойда ўтириб овқатланаверамиз.Опани кунглига келмасин хуп онажон! -Ўзим ҳам шундай дейсан деб Лолахонга тепага тайёрлашини айтгандим. Бора қол кийимларингни алиштириб чиқ. Ҳа айтгандек. Энди бир зина босган Жаҳонгир яна ортига угрилди. -Опангни қайнонаси ўсал ётганмиш. Докторлар олиб кетаверинглар умид йўқ деганмиш. -Қачон гаплашдингиз? Ортига қайтиб онаси ёнига келди. Қачон айтишибди? -Ҳали гаплашгандим. Қайинукаси туполон кўтарибди. Духтирлар билан жанжаллашиб балнисани бошига кўтариб қиёмат қибди. -Фойдаси бўлибдими қилган жанжални. Лаб бурган Жаҳонгир хўрсиниб олди. Қудамизни ёши неччида? -Етмиш олтида экан.Ҳа болама, ота онани ёшини сўраб ўтиришадими болам. Ота она неччида бўлса хам ота она. Ўзимдан қиёс, онам ҳозир ёнимда бўлса йўқ дермидим. Анваржонни ҳам тўғри тушуниш керак. Онасига мехри кучлида болам. Қудасининг ўғлини харакатини оқлаган бўлди. -Унда мен бемеҳр ўғил эканман!- юзи изтироб буришиб кетди. Докторлар умид йўқ деса индамай олиб қайтаверибман. -Ундай дема болажоним, ундай дема. Дадангни қандай яхши кўришингни ҳаммамиз биламизку! Дадажонингни ахволари оғир эди. Ҳаммамиз билиб турган эдик. Қанча духтирларга кўрсатдинг. Фойдаси йўқ дейишдику. -Хуп онажон хуп. Онасининг елкасидан қучган Жаҳонгир жим ўй суриб қолди. Зинадан югуриб тушган Жасур иккисини ҳам хаёлларига чек қўйди. -Ассалом ада! -Воалайкум ассалом! Дадасининг дағал овозидан хушёр тортган Жасурбек бувисига жавдираб термулганди. Бувиси салом беришини такрорлашини ўғлининг панасида туриб ишора қилди. -Ассалому алайкум! Хатосини англаган Жасурбек дадасини ёнига келиб белидан қўл ўтказдида қучоқлаб жим қолди. -Бугун мактабингда нима ишлар қилдинг? -Хеч нарса.- киприклари пирпираб юзига термулган ўғлининг юз ифодасидан кулгуси келган Жаҳонгир ўғлини ўзидан узоқлаштирдида, зина томон юрди. -Ювин!- зинадан чиқаётиб ўғлига буюрди.- Овқатланамиз. Биргалашиб овқатланаётган чоғда онасининг қўл телефонини жаранг сочди. Телефонини қулоғига бостирган онаси ўрнидан туриб хонадан чиқиб кетди. Хадеганда қайтавермаганидан хавотир олган Жаҳонгир онаси ортидан чиқди. Чиқса онаси хаёл суриб залга қуйилган креслода ўтирибди. -Тинчликми она? Яқинлашди. -Опанггни қайнонаси ўтибди. Юзига фотиҳа тортган Жаҳонгир онасининг ёнига чукди. Боришингиз керакми? -Ҳа болам, бормасам уят бўлади. Борсам бу ерда бу опанг. Лаб тишлади. Нима қилсам экан? Бошим қотиб қолди. -Қачон чиқаришар экан. -Эртага пешинда. -Унда сиз индин бора қолинг она. Шартмаску таъзиясида қатнашишингиз. Бир пайшанбасини ўтказиб қайтаверасиз. -Тўғри айтасан. Унда мен акангни аёлига қунғироқ қилиб айтиб қўйсам. Удан у бу нарса чиқариб туришсин. Бир томондан қўшничилик, бир томондан қудачилик...Уят бўлар болам. -Майли айтинг. Янгамлар чиқиб туришсин. Акам бор у ерда. Эртага кечроқ сизни кузатиб қўяман. Ё ўзим олиб кетарман. -Йўқ, йўқ болам. Уйимизга одам олиб келиб иккимиз ҳам кета олмаймиз. Мезбончиликка тўғри келмайди. Сен мен келгандан сунг бориб келасан. -Хуп она. Кетдикми? -Опанга сездирма. -Хўп....... Лоланинг кетиш вақти бўлгунича, хонада сухбатлашиб ўтирдилар. Аёл жуда очиқ кунгил экан. Ўз фаолияти давомида рўй берган қизиқ қизиқ воқеалардан сўзлаган аёлнинг гапларидан, Жаҳонгир мазза қилиб кулди. Лолани кузатиб қуяётиб ўйлади анча вақтлардан бери бунақа кулмаган эканман. Мазза қилдим. -Опа жуда ажойиб эканлара рупарасидаги кўзгудан машинаси орқа ўриндиғида ўтирган қизга кўз ташлаб олиб савол берди. -Ҳаа, ўзига ярашган гузал табассум билан жавоб қайтарган қиз. Ўйчан ҳолда гапини давом эттирди. Достоевский деган ёзувчи бор биласизми? -Ҳм эшитганман Уша ёзувчи шундай деган. “Қаердаки, тоза бир жарангдор кулгуни кўрсангиз билинки, шу кулгу эгасининг улкан бир дарди бор” деган...Мен эҳтимол ҳозир унинг сўзларини айнан келтира олмаётгандирман. Аммо табассуми гузал бўлган инсонларнинг аччиқ бир дарди борлигига кўп гувоҳ бўлганман. -Сизнинг ҳам табассумингиз гузал, унда уша ёзувчини гапига ишонсак, сизда ҳам аччиқ бир дард борми? Машина деразасига юз тираб ўйчан ўтирган қиз ялт этиб ўзига боққанига кўзи тушган Жаҳонгир машинасини йўл чеккасига олиб тўхтатди. -Ҳали ишдан қайтаётган вақтимда. Кечаги бола олдимни тусди. Сиздан узоқ юришимни талаб қилди. Қиз томон угрилди. Лола мен билишим керак у билан нима муносабат бор ўртангизда. -Мен айтдимку сизга кўзларига ёш ҳалқаланган қиз, кўз ёшларини яшириш мақсадидами бошини эгди. Мен сизга айтдимку. Демак унга нисбатан... -Йўқ!- Кескин овозда гапини бўлди.- Йўқ! -Оиласидан ажрашган экан. Тўйни бекор қайтарибсизда. Қонуний ажрашган эканку! -Ажрашдим деб боларидан бутунлай хабар олмаслик бошқа нарса, шартта ўйлаб ўтирмай бошқасига уйланиб, уни хам хомиладор килиб кунглим йўқ деб хайдаш бошқа. Бу уни ўта ўта маъсулятсизлик! Мен тўйни қайтагунимча росса кўп ўйлаганман. Бошқа йўл топмаганимдан сунг шу қарорга келганман. У жуда бой. Отаси онаси . Ўзининг фирмасими нималаридир бор. У уйга келин Азизга рафиқа эмас. Онасининг хизматларини қиладиган хизматкор керак халос. ЮБиринчи аёли бўлса истаган вақтида эрини ёнига чақириб олаверади. Уларни оиласи шундай! Мен ахир сўрадим, суриштирдим. Акамлар айтганидек, уларни юзига оёқ босмадииим. Алам билан йиғлаб юборган Лолани кўриб шошиб қолган Жаҳонгир машинадан тушдида қиз ўтирган эшикни очиб тепасида тик туриб қолди. Уша биринчи марта кўрган вақтидаги ҳис уйғонди. Қучгиси бағрига махкам босиб мен ёнингдаман йиғлама дегиси келди. Шу истакка бўйсиниб қизга қўл узатди. Не ажабки, қиз ҳам унга қўл чузди. -Лола!- титраб кетган Жаҳонгир қизни юзини кўриш мақсадида қаршисига чук тушди. -Менга қаранг Лола йиғламанг. -Мени нима қийнайди биласизми? Ҳамма мени айблаяпти. Нега ҳеч ким уни бир эмас , икки марта хотин қўйгани билан қизиқмаяпти? Хўп биринчи хотини ёмон экан иккинчиси хам ёмон бўладими? Салгина ақли бор одам хушёр тортадиган холатмасми бу холат? Йигитни оиласи билан қизиқишга уни ўтмишини суриштиришга, арзимайдими бу холат? Икки хотин, уч бола сарсон. Ота эса яна дабдаба билан уйланмоқчи! -У билан қандай танишдингиз? -Мен танишмаганман. Бош шифокоримиз, опаси “келин қилишга қиз излаб юрибман” деса тавсия берган. Билмаган дугонасининг укаси, икки бор ажрашгагини. Балким билгандир. Елка қисиб олди. -Уларни оиласи хақида нима биласиз? -Кимки, отасини таниса мақтайди. Зўр инсон дейди. Аммо онасини билганлар индамайгина бош чайқаб қўйишади. Онаси бизнес қилади. Бой хотин. Хамма бармоқлари тақинчоқ билан тўлиб тошган. Ўта дабдабага ўч аёл. Агар солиштирадиган бўлсам, сизнинг дабдабали уйингиз уни уйи олдида кулба бўлиб қолади. Лаб бурди. Мени уйим халиги индиский киноларда кўрсатадиган кўчадаги қоғоз уйларга ўхшаса керак...Хўрсинди. -Сиздан нима истаяпти у? Ханузгача йигит тутиб турган қўлини секингина тортди. -Лоладан узоқ юр дейди. -Унга яқин эмасман демадингизми? Машина салонида турган оёғини ерга босган қиз ўрнидан турганди. Ундан таралган ҳушбўй ифор йигитнинг димоғига гуп этиб урди. Ўзининг титраб кетишидан жахли чиққан йигит бор заҳрини қизга сочди. -Қарангаа, шу калламга келмабди. Сизнинг донохон эканизни хам унутибман! Билганимда телефон қилиб нима деб жавоб беришни сўраб олардим! Жаҳонгирнинг киноясига кулиб қўйган Лола индамай юз бурди. -Заҳархон деб адашмабман! Бошини қайта Жаҳонгир томон угирганди. Кўзларига кўзи тушган йигит чидай олмади. Шарт ўрнидан туриб бағрига босди. - Лола!- ҳаяжондан энтикиб кетди.- Лола илтимос илтимос ҳис ҳаяжондан тилига гап келмаган йигит бошини қучоғида турган қизнинг елкасига босди. Илтимос... -Жаҳонгир ака нима қилаяпсиз қўйиб юборинг! Қўйинг деяпман сизга... -Хўп, хўп тегмайман! Мана қўйдим!- қизни қучоғидан озод қилган йигит қочиб кетишидан чўчигандек қўлларини кўтарди. -Илтимос Лола, унақа қилманг! -Қанақа? Икки одим нари кетиб, юзига қарамай савол берди. -Кетиб қолманг! Ўтинди. Индамай ёнидан ўтган қиз машинага қайта ўтирди. Очиқ эшикдан қизга тикилиб қолган Жаҳонгир чуқур нафас олиб чиқардида. Бориб жойига ўтирди. Йўлга тушишдан олдин кўзларини кўрарман деган мақсадда кўзгу орқали қарасада, қизнинг нигоҳларини тута олмаган йигит чуқур хўрсиниб олиб машнасини юргизди. Жим кетишларидан юраги сиқилган йигит шахарни томоша қилиш мақсадида бошини чап томонга бурдида. Тусатдан машинасига тормоз бериб. Четга олиб тухтатди. Ўзига савол назари билан боқиб турган қизга эътибор қилмай машинасидан тушиб йўл бўйида жойлашган гул дуконига кириб кетди. -Лола борми? Ёнига келган гулчи йигитга савол берди. -Йўў ака бу вақтда Лолани топиш мушкулку! Кала бор! Чиройли гул у ҳам.Берайми? -Майли берингчи! Гулдастани олиб машинаси томон юрган йигит ўзини кузатиб турган қизга қараб жилмайди. Лола йўқ экан. Кала ўрнини босаи дейишди. Ёқадими? -Чиройли гул! Миннадор бош ирғаб қўйган қиз мамнуният билан гулдастага қўл чўзди. Гулдастани олиши, бағрига босиб тўйиб ҳидлашини кузатиб турган Жаҳонгир беихтиёр жилмайиб олди. Бир неча йиллардан бери олдин дадаси билан, ҳозирда ўзи билан ишлаётган котиба аёлнинг гапи ёдига тушди. “Бу дунёда гулни севмайдиган аёл йўқ. Гул беришни билмайдиган тўнка эркаклар эса сон саноқсиз! Баъзи аёллар, йўқ мен бу гулни яхши кўрмайман. Гул беришларини ёқтирмайман дейишади. Аслида улар гулни эмас, уша гул берган инсонни ёқтиришмайди халос!” Демак бу ҳам гулн яхши кўрадими? Ёки гул бергувчиними? Гул бергувчини ёқтирсанг ўзи қаршингда турибди, шу гулдастани қучгандек қуч! Қаршилик қилсам одам эмасман! Ўз хаёлидан кулгуси келган йигитнинг юзига табассум югурди. -Ҳм? Қош учирди. -Шу гулдастадек қучишларини истайман! Ўзида пайдо бўлган сурбетликдан ўзи ҳайратга тушагн Жаҳонгир қизвриб кетганини сезди. -Тентак! Пичирлади. –Кеч бўлиб кетди. Илтижоли боқишига чидай олмай ҳалигидек ёнига чук тушди. -Лола менга имкон беринг. Озгина умид беринг. Озгина умид, бошқа нарса сўрамайман! Онамни кўрдингиз, ўғлимни кўрдингиз. Синаб кўринг балким мен синовингиздан ўтарман. Кўзлари билан нигохларини тутишга урунди.-Сизда инсонларга ишонч кўрмаяпман. Лола! Бир мартагина мен томон қараб нимадир денг! -Ҳаммасини вақт кўрсатади...Секингина жавоб қайтарган қиз лабини тишлаб бош эгди. -Умид қилсам... Бош кўтариб кўзларига тикилган қизнинг нигоҳларидаги ифодадан юрагига титроқ кирган йигит ўрнидан туриб кетиб нари кетди. Қўлларини чунтагига иложи борича чуқурроқ тиқдида, юзини осмонга буриб осмонга тикилиб қолди. Негадир юзида илжайиш пайдо бўлди. Демак умид қилсам бўлади! Бу бошқа гап! Қани энди анави ,,Девона” сенга яқинлашиб кўрсинчи мен уни нима қилар эканман?! Лаб тишлаб ўйланиб турдида, бошини қиз томон бурди. Ўзи томон ўғринча нигоҳ ташалаган қизга тикилиб туриб жилмайди. Сени бу гузал юзингни кулдириш учун, дунёдаги бор Калаларни оёғинг остига тукаман! Одамги тик қарамас эканда. Севмагани учун қарамайдими? Ёки уялганиданми? Кетдикми? Савол берди. -Ха бош силкиб олди. Жимгина машина бошқариб кетаётиб тез тез, гулдастага юз босиб кетаётган қиз томон кўз ташлаб олган йигит ўз совғасининг шунчалик кучли таъсир кўрсатганидан мамнун жилмайиб олди. Эртага соат тўққиз яримларда Исмоил сизни олиб кетгани келади. Машинадан тушишга интилган қиз овозини эшитиб машинадан тушиш фикридан қайтди. -Хўп. Розилик блдириб бош ирғади. -Мен ишда бўламан. Онам тушдан кейин вилоятга жунатб кетишлари керак. Бир оз кўмаклашиб юборсангиз дегандим. -Хўп - Мен эса бурилиб қизнинг қўлидан тутди, мен эса сизни соғиниб қоламан қўлини олиб юзига босган Жаҳонгир чуқур нафас олиб жим қолди. -Майли Жаҳонгир ака мен бора қолай. Дадам ҳавотир оладилар. -Хўп розлик бериш навбати йигитга келиб чуқур нафас чиқардида олд томонга бурилди. Яхши дам олинг! -Эхтиёт бўлиб кетинг. Эртагача. -Эртагача. Гулдастани бағрига аваблабгина босиб подъез эшигидан кириб кетишини кузатиб турдида. Машинасини ўрнидан жилдирди. Менга нимадир бўлди. Кетаётиб бош чайқаб олди. Умримда бунақа титроқ тутмаганди. Яхши кўриб қолдиммикан. Жилмайиб қўйди... Эртаси куни тушдан сўнг онасини кузатиб қўйган Жаҳонгир ўйга толди. Онам қайтгунларича ҳаловатим бўлмайди. Жасурнинг мактаби, кийим боши, ош овқати ташвиши. Уй, рузғор...Яхшиям онам борлар. Ташвишланмай юраман. Энди ишга ҳам бормасам керак. Телефонини олиб Исмоилнинг рақамини терди. -Исмоил нариги томондан берилган жавобга эътибор қилмай гапида давом этди. Мен ишхонадаги барча хужжатларни тўғирлаб қўйдим. Ўзинг яна бир кўздан кечир. Эрта индин ишга бормайман. Бувинг вилоятга кетдилар. Ўзинг ишларга қарагин. Мен ҳам уй ҳам Жасур ҳам иш билан улгурмайман. Уйдаги вазиятни биласан, бир томондан... -Хуп ака тушундим -Телефоним ўчмайди. Нима муаммо бўлса дарҳол чиқ менга. -Хуп. Ховлида бир оз гарангсиб туриб қолган Жаҳонгир аёл ётган хона эшиги тагига келидида эшикни секингина урди. Киринг ичкаридан жавоб бўлгач, эшикни тортиб ичкарига кирди. -Келинг Жаҳонгиржон қўлидаги телефонини бош томонига тақаб қўйилган тумбочка устига қўйган аёл очиқ чеҳра билан табассум қилди. Сизларга ҳам ташвиш бўлдим. -Ундай деманг опа. Шу фалокат туфайли бир биримизни топдик. Иншаалоҳ барчаси изига тушиб кетса, борди келдимизни узмаймиз. -Ўзимни ниятим ҳам шу. -Мана каранг мен сизни оила аъзоларим билан таништирай. Бу ўғлим. Ҳозир Лондонда. Оиласи билан. Бу неварачам. Бу эса қизим. Бирга ишлаймиз. Бу икки қақажон эса невараларим. -Учта невараиз борми? Ҳайрат билан қош учирди.- Ўхшамайсиз! -Вооеййй. Рахматеей! Ёқимли овозда кулиб юборди. Сиз ҳам чакана эмассиз. Аёлларга ёқишни боплаб қўяр экансиз. -Йўғее .Кулди. Унақа эмас. -Уялманг келишгангина йигитсиз. Вақтида биронта ақлли ҳушли, жувонгами, қизгами уйланиб олинг. Умрингиз ўтади укажон. Онангиз озми кўпми ҳаётингизни гапириб бердилар. Онажонизни йўлизга қаратманг. Хўрсиниб олган аёл жим қолди.-Дунёда онани яратмасин экан. Мен она бўлгач, онамнинг дардларини тушунганман. Мана энди фарзандим мендан олисда, қачондир ёнимга қайтишини билсамда, чекаётган соғинч азобларимдан сунг онамни тушунаяпман.Бир нуқтага тикилиб жим қолди. - Опа! -Лаббай! Жаҳонгирнинг чақириғидан хаёлларини тўплаган аёл йигитга қараб жилмайганди, икки юзидаги чуқур кулгучлари ўйнаб кетиб ҳуснига жозиба берди.- Эшитаман. -Сиздан бир нарса сўрай деб доим эсимдан чиқаяпти. Чалғиб кетавераман. -Хўп сўранг бош ирғади. - Фақат аладамаймиз..Аниқроғи тўғри жавобдан қочмаймиз хўпми? -Вой, қизиқ шарт қўйдингизку. Хўп бош силкиб розилик берди. –Сўранг! -Содиқ ким? -А? Сесканиб тушган аёл чиройли кўзларини катта катта очганча анграйиб қолди. –Сиз...Сиз бу исмни қаердан биласиз?- пичирлаб савол берди. -Касалхонада вақтизда илк марта менга кўзиз тушганда, Содик ака сизмисиз дегандиз Кафтларини юзига босган аёл жим бўлиб қолди. -Опаа. -У. У... Кафтларини тушириб бошини эгиб бир нуқтага тикилиб қолди.Бир оз жим қолган аёл барчасини айтиб беришга қарор қилгандек кескин бош кўтарди.-У менинг хаётимдаги энг катта хиёнаткорим! Юзи алвон тус олган аёл лабини қаттиқ тишлади.- Сизнинг ташқи кўринишингиз, бироз оз унга ўхшаб кетади. Охирги марта кўрганимда тахминан сизнинг ёшларингизда эди... -Ҳозирчи? Ҳозир неччи ёшда? -Уша, уша, ёшда... Аёлнинг кўзларида пайдо бўлган улкан ғамни хис қилган Жахонгирнинг юраги уюшиб кетди. -Гапларимдан ҳеч нарса тушунмадингиз а? Изтиробли жилмайган аёл кўзларини тўлдириб йигитга боқди. -Йўқ. Секингина бош ирғади. -Лолахон пастга овқат қилишга тушиб кетдилар. Иккимиз бемалол суҳбат қурсак бўлади. Негадир сизга ҳаётимни гапириб бергим келаяпти. Бу ойингизни сиз ҳақингиздаги гапларидан бўлса керак. -Жон қулоғим билан эшитаман! Аёлнинг қашисига стул тортган йигит жойлашиб ўтириб олди. -Унда мен билан қирқ –қирқ беш ортга қайтишга ҳам тайёрмисиз? -Албатта! -Биз асл Қаршилик, яъни аждодлари Чингизҳонга, Бобурга дарвозасини очмаган Насафда яшаган авлодлармиз. Дадам темир йўл сохасида ишлар. Диний томондан етарли илмга эга. Қарашлари хақиқий ўзбекона, орияти кучли. Бир сўзлик инсон эдилар. Онам эса ўқитувчи эди. Қисқача айтсам бизнинг оиламиз зиёлилар оиласи бўлган.Онам биринчи турмушидан фарзандсизлик туфайли ажрашган вақтларда,дадам беш фарзанди билан аёли оғир касалликдан вафот этган пайтлар бўлган. Ана шу беш қоракўзни кўзи қиймаган онам, дадамга турмушга чиққанлар. Болаларга раҳм қилган онамга олохни хам рахми келганми. Бир йил ўтиб акам. Турмушларини туртинчи йилида мен туғулганман. Дадам китоб қараб ўзлари исмимни танлаб қўйганлар. Хали айтдим сизга дадам илмли инсон бўлганликларини. -Ҳа бош силкиган Жаҳонгир касалхонада вақтида исмини ўқиб ўзи қилган тахминларни тўғри чиқаётганидан мамнун жилмайиб қўйди. -Оилада жуда эрка, арзанда бўлиб ўсганман. Дадамга жуда эрка эдим. Мактабда аъло баҳолар билан ўқирдим. Мактабда ҳамма танирди десам муболаға бўлмаса керак. Содиқ акани илк таниган вақтларимда мен саккинзинчи синфда ўқир эдим.............

МУФАЗЗАЛ 1979-йил Эрталаб мактабга боришга юраги дов бермай, ҳоҳламайгина кийинаётган қизини синчков кузатиб турган онаси ёнига келди. -Мазанг йўқми? Нега бундай шаштинг паст? -Йўқ яхшиман! Шоша пиша папкасини қўлига олган қиз онасига кўз тикди -Кетдикми? Онасининг ўткир нигоҳлари остида йўлга чиққан қизнинг қурқувдан эти жунжикди. Ёдига кеча холаси билан онасининг сухбати тушди..... Муҳаббат опа мактабда кўзга кўринган устозлардан иккита бўлса бири. Кеча ўқитувчилар хонасида ҳамкасбдлар орасида қизи ҳақида гап очилиб ғурурдан кўксида тоғ ўсди гуё. Қизининг мактабда аълочилиги, одоби ахлоқи ҳақида тўлқинланиб гап ошган муаллима келин қилиш истаги борлигини ҳам қистириб ўтишни унутмади. -Вой ҳал ёшку! Ҳамкасбининг гапларидан таажубланган Муҳаббат опа лаб бурди.- Дадаси ўқитаман деганлар. Олдин мактабни тугатсин, ўқишга кирсин. Ана ундан кейин турмушга узатишни ўйлаб кўрамиз. -Жойи чиққанда секингина ишорали қилиб қўйганиз маъқул ақлжон! Икки қиз узатган ҳамкасби суҳбатга аралашди. Мана мен қиз узатдим. Буларим бўлди. Ҳамкасбининг бир озгина енгилтабиатроқ, ўқишлари ҳам ҳаминдақар қизларини эсга олган Муҳаббат опа, тилаб тилаб олган ёлғизини шу қизларга менгзиганидан ранжиди. Ўзини ранжиганини аёлга билдиргиси келмай ўрнидан турдида,ҳалиги гапини қайтарди: -Дадаси ўқитаман деганлар. У киши нима десалар шу. Муфаззал ҳам дадасига ўқийман деб сўз берган. Мени қизим сўзида туради. Қўшиб қўйди. Ҳали ёш дадасини даврида ўқиб урганиб таълим олсин. Битта эр бўлса узатишга улгурамиз. -Тўғрими? Бўлган воқеаларни бир бир баён қилган онаси холасига юзланди. -Хато гапирибманми? -Йўқ. Тўғри гапирибсиз! Ҳай шайтон қиза. Ёзда "Артек" борди. Олимпиядаларда қатнашиб муносиб ўрин эгалалди. Мактабдаги ҳар қандай тадбир унингсиз ўтмайди. Кўзга яқин. Худо ҳам ҳусндан берган. Кўзтумор қилдириб беришим керак! Опа бунингиз кўзга яқинда эҳтиёт қилинг! Яхши бор, ёмон бор. Холасининг овоз эшитилди. Онаси қизи ниманидир бахона қилиб сухбатга қулоқ солиб турганини сездими атайдан овозини кўтарди. Онасининг ёнида синчков нигоҳидан юраги безиллаган қиз сал илгарилаб кетганди орқада қолган она дарров танбеҳ берди. -Етиштириб юр! Қадамини секинлатди. - Шошилма , бугун нечи соат? -Олти. Вой ана Фарида! дугонасига қўл силкиди. -Мактабдан чиқиб туғри уйга бор! -Хўп. Синфдош дугоналари томон югуриб кетган қиз онасини узоқлашиб енгил нафас олди. Онам билсалар суяди мени ўйлаб олди. Ҳозир бориб башарасига ураман. Фарида ўзи томон юрган қизга сирли назар ташлаб табассум қилди. -Нима бўлди ёздингми? -Йўқ! – Қуюқ, қора қошларини чимириб олган қиз ушшайганча гапида давом этди.- Онам билсала икковимиззиям тикка суядилар. -Билдирмада девона! Ёздингми? -Қандай билдирмайман? Бирга дарс қиламизку! Дугонасини силтаб ташлаган қиз катта катта қадамлар билан мактаб ичкарисига юрди. -Муфаз тўхта!Бунча тез юрасан орқасидан ҳаллослаб етиб келган Фарида атрофга ўғринча қараб олдида қиз томон эгилиб сирли овозда сўзида давом этди. -Бугун дарсдан кейин қолиб жавоб ёзамиз майлими? Дугонасининг юзига термулди. -Ҳеч ким билмайди. Навбатчимиз деб синфда қоламиз. Бўладими? -Билмасам. Бушашибгина елка қисган қиз иккиланиб қолди. Қандай бўлар экан. Фарии шу жавоб ёзмасакчи а дугон? Индамай қўясакчи? -Йигирмата ёзди. Ёзмасанг ёзаверади. Тўққизинчидаги Назокат анчадан бери Содиқ акани яхши кўради. Юравергин илиб кетсин, уша сариқ пишак! Сен оғзингни очиб юравер! Жахли чиққан Фарида қизариб кетди. - Яхши кўрасанми ўзи? Дугонасининг саволидан юраги товонига тушган қиз ҳуркак оҳудек атрофга алагглаб олди. Бунча бақирасан. Шивирлаб гапирган дугонаси назарида мактабни бошига кўтаргудек бақирди. -Дадам билсалар...Муфаззал жовдираб дугонасига боқди.- Дадамга ўқийман деганман. -Бўпти унда ҳозир бораманда, Муфаззални сизни кўришга кўзи йўқ экан. Бошқа хат ёзмас экансиз дейман! Жахл билан ортига бурилган дугонасини билагидан тутган Муфаззал пойинтар сойинтар сўзлай кетди. Шошмачи, дарсимиз тугасин, акам билмайдилараа, билмайди тўғрими? -Ёзамизми? -Хмм бош ирғади. -Бўпти бугун дарсдан сунг қоламиз унда. Ўрта қаторни биринчи партасида ўтирадиган Муфаззал шу парта лойиқ баҳоларга ўқийди. Унга мактабда кўпчилик ҳавас қилиш билан бир қаторда ҳасад қиладиганлар ҳам топилади. Бу йил ёзда Артекда дам олишга бордию, уфф хўрсиниб олган қиз кўзларини бир нуқтага тикиб хаёлга берилди. Кўз олдига кўпчилик қизларнинг орзуси бўлган, Содиқ келди. Содиқ акасининг синфдоши. Ўтган йилдан буён ўзига ғалати қараш қилиб юрган йигитча унга хам купчилик қизлар қаторида ёқиши билан биргаликда, қарашлари қизнинг дилида қурқув уйғотади. Тик қарайди. Нигоҳлари тешиб юборгудек. Унинг бу ўткир нигоҳлари қизни тунлари таъқиб қилиб қийналиб кетади. Ҳаммаси акаси ҳовлисида ҳашар қилгандан бошланди. Дадаси Москвага сафари олдидан ўғлига ховлидаги ерни ағдаришни топшириқ қилиб жўнаб кетди. Кўчадан дустлари билан уззукун санқийдиган акаси ,дадаси келишига икки кун қолганда, дустларини бошлаб келдида, онасига хашар қилишларини айтганди. Хафтанинг биргина якшанба кунидан унумли фойдаланишни режа қилган онанинг жағи очилди. -Шу дардинг бор экан нега бир икки кун олдин айтмайсан а? Уй ўртасига ювиш учун йиғилган кирларни хатлаб ўтиб эшик оша ховлида турган ўғлининг дустларига кўз ташлади. -Неччи киши? -Мен билан бешта. Тумтайиб жавоб берди. -Бўпти сенлар бошлаверинглар мен... Ўғлининг хўмрайиб туришига кўзи тушган онанинг яна алами қузғалиб, ўғлига дағдаға қилди. -Ҳи тумтаймай кетгур! Қилар ишни қилиб, тумтайганига ўлайми!? Бир ўзим қай бирига улгураман а? -Ана Муфаззал ёрдам берсин! -Қовоғини очмай синглиси томон ишора қилди. -А? Бу мушдек келадиган синглингдан сен нималар истайсан? Бупти бор ошналаринга қара ,ўзимиз амаллаймиз! -Муфаз бўл қизим акангни дўстларига дастурхон қилишимиз керак. Қуруқ оғиз билан кетишса уят бўлади. Бўла қол қизим, бошқа ишларингни кейин қиласан. Қўй шу китобингни. Бу қулоқсиз болага қачон ақл кирадида а? Яхшиям бошимга иккитагинасилар. Билмадим беш олтита бўлганларингда ўзимни жиннихонадан топармидим. -Вой она нима зарил шуларга дастухон қилиб! Онасига зарда қилган қиз қўлдаги китобни деразага қўяётиб ҳовлига назар солди. Иш бошлаб юборишибди. –Нима қиламиз она? -Ош болам. -Вой буу. -Ундай дема қизим. Остонадан хатлаб кирган акангни дўстига иззат кўрсатсанг, бу акангни оиладиги ўрнини кўрсатган бўласан! Бўла қол. Сен ўрадан сабзи олиб кел, бир пастда пишириб ташлаймиз. Ертулага тушиб банкалардан олиб чиқ. Онаси тайинлаган юмушларни навбати билан бажараётган Муфаззални ертулага тушишга келганда юраги дов бермай ертула эшига олдида туриб қолди. Ертулада каламуш бор! Каламушдан эса Муфаззал ўлгудек қўрқади. -Ака бир ўзи тушига юраги урмаган қиз овоз берди. - Акааа! -Ҳа қорақош!- ортидан эшитилган овозга бурилган қиз, қўлида магнитафон кутариб олган акасининг синфдоши Содиққа кўзи тушди. -Нега бақираяпсан? -Ассалому алайкум салом берди. Онам ертўладан банка олиб чиқ дегандилар. Мен қўрқаяпман. -Сен тушавер мен эшикдан қараб тураман. Қўрқа писа зинага қадам босаётган қизни кузатиб турган Содиқ қўлидаги матоҳини яқинида турган сўри устига қўйдида, -Чиқ! Ишора берди.- Чиқ ўзим тушаман. Сен айтиб тургин нима олишни. Содиқнинг ортидан турт зина пастга тушган қиз очиқ эшикдан туриб нималар олиши кераклигини айтиб турди. Айтилган нарсаларни бирин кетин қизнинг оёқлари остига келтириб қўйган йигитча қуюқ қошларини учириб олди. -Бўлдими? -Ҳа бўлди. Рахмат. -Сен ташиб ташла, мен узатиб тураман. Шиша идишларни йигитчани қўлидан олаётганда, тусатдан бармоқлари йигитнинг бармоқларига тегиб кетдию, бармоқ учидан бошланган титроқ бутун танасига ёйилди. Муфаззални сезишича у ҳис қилган нарсани Содиқ ҳам ҳис қилди. Нега деганда идишлар тугаб юзига қараганда қизариб буриқиб кетган эди. Дустлари ишлаётган жойга кетаётиб, икки марта қиз турган сўри томон бурилиб қараган йигит, қиз ҳам ўзига томон қараб турганини кўриб жилмайиб олди. Хашар вақтида росса ғайрат билан ишлаган йигит сув ичиш учун ошхонага келди. -Муфаз дераза оша қизни чақирди. Сув узатиб юбор! -Содиқжон совуқ сув ичма, ўлай сенга терлаб турибсан! Газ олдида куймалаётган онаси деразадан йигитчага боқди. Оххоо росса терлабсан болам, бундай вақтида совуқ сув ичмайди. -Хеч нарса қилмайди хола, бераверинг. Човгумни олиш учун қўл чузганини кўриб яна ҳалиги ҳолатга тушишни истаб истамаган қиз , дераза токчасига човгумни шарт қўйдида узоқлашди. -Банкаларни очиб ташла болам ошга дам бердим. Кейин сўрига жой ташла. Сўрида ўтириб ош ейётган йигитчаларни дераза паналаб кузатмоқчи эди, кўзи деразанинг рупарасида ўтириб олган Содиққа кўзи тушдида деразадан нари кетди. Гуппиллаб уриб кетган юраги устига қўл босди. Шундан буён мактаб каридорида кўрса ўзига тикилиб қоладиган Содиқ .Янги уқув йили бошландию, кўринмай қолди. Уч кунларми олдин, Содиқнинг узоқроқ қариндоши Фарида Муфаззалга секингина сирли имо қилади. Унга эргашиб синфдан чиққан қизнинг қўлига хатни индамай тутқазади. -Жавобини кутар эканлар янада сирли шивирлайди. Ким анқайди дугонасининг юзига. -Содиқ акам... Шивирлаб берилган жавобдан сесканиб кетган қиз қўлидаги хат лахча чўғдек қўлини куйдирганини сезиб шоша пиша фартугини чунтагига жойлади. Дарс қулоғига кирмади. Айтарлик тузук дарс ҳам бўлмаяпти. Мактаб ўқувчиларини пахтага олиб кетиш режаси бор. Бу йил Муфаззал хам пахтага бориши керак. Кеча мактаб ховлисида ўтказилган мажлисда, мактаб директорининг оқ олтинимизни нобут қилмай ўз вақтида йиғиб олишга қўшадиган ҳиссалари ватан олдидаги қолаверса чин пионерлик бурчлари эканлиги тўғрисидаги тантановор нутқидан сунг, барчаларида ватанпарварлик ҳисси уйғонган..... Онаси кечадан буён пахтага кетишга шай акасининг нарсаларини тайёрлаш билан оввора. Иссиқ кийимларини алоҳида сумкага жойлаган. Этик. Пахта териш вақтида киясан деб қалин фуфайка. Яна бир этакда кўрпа тушаклари... Шу билан янги йилда қайтишади. Ўтган йили акаси пахтага кетганда росса ҳаваси келганди. Мана бу йил ўзи ҳам пахтага кетишини ўйлаган қиз терисига сиғмай севиниб кетади. Ватан олдидаги бурчни бажарадиган ёшга етибди ахир! Қувонмай бўладими!? Бир хафталардан кейин у ҳам акасининг ёнида бўлади. Нарсаларимни тайёрлашим онамга кўмаклашишим керак! Дугонасининг тайинлашига қарамай уйига кетиб юборган қиз йўлда кетаётиб ўйлади. Майли мен хақимда нима деб ўйласа хам аммо ёзмайман! Уяламан! Нима деб ёзаман!? У чиройли. Уни кўп қизлар яхши кўради... Мен бўлса.. Ўз ҳуснига етарлича баҳо бера олмаган қиз елка қисиб олдида, Ҳеч нарсани ўйламаслик мақсадида уйи томон югуриб кетди. Бир хафта тунлари ухламай пахта даласида қандай қилиб пахта теришни орзу қилиб дугоналари билан ҳам гаплашадиган мавзуси фақат пахта ва дала бўлган қизнинг душанба куни мактабга бориб хафсаласи пир бўлди. Бу йил “ Болалар йили” деб эълон қилингани учун, саккизинчи синфлар пахта теримига жалб қилинмас эмиш! Шунча тайёргарлик осмонга учди. Кимлардир мажлис тугамай туриб хунграб йиғлаб юборган бўлса, кимлардир индамай синф томон югуриб кетди. Шундан буён Фарида худони берган куни қўлида хат билан пайдо бўлади. Жавоб ёзиш тугул очиб ўқишга тураъти етмаётганини қандай гапиради. Ўл овсар қурқоқ деб устидан кулса! Ярим тунда ошхонага чиққан қиз қўлидаги қўрқувдан ғижимлаб олган хатни текислаб ой ёруғига тутди. Майда харфлаб текис ва чиройли қилиб ёзилган хатга шоша пиша кўз югуртирдию, юраги гупиллаб қўлидаги қоғозни куксига босди. Томда мушук миёвлашидан чучиб кетиб хонаси томон югурди. Хонасига югуриб кириб ўзини ўрнига отдида, худдики, юрак урушини бутун дунё эшитаётгандек туюлиб, кўрпасига бурканди. Бироз оз ўтгпч нафаси қайтиб, кўрпани очди. Кўз олдига майда чимжимадор харфлар билан битилган хат келди. “Ассалому алайкум чиройлигим Муфаззал! Нега хатларимга жавоб ёзмаяпсан? Мен сендан жавоб келишини хар куни интизор кутаман. Илтимос икки оғиз нимадир деб жавоб ёзгин! Сени мактубингни интизор кутгувчи Содиқ...” Бошқа сўзларини эслай олмади. “Демак мен чиройли эканманда! Жавоб ёзишимни интизор кўтар эканми?” Кўз олдига бутун мактаб қизларининг хавасини келтирадиган узун бўйли, мушакдор елкали, буйдоғ рангли, қора кўз, туташ қалин қошли Содиқ келди. Деярли икки кунинг бирида акаси билан уйларига келадиган, елкасида доим магнитафонини илиб оладиган Содиқ. У ўтганда махалла қизлари ортидан тикилиб қоладиган Содиқ. Қўшни дугонаси Замиранинг сўзлари ёдига тушди. -Худди Гопалга ўхшайдия! Чиройлилигини қара Муфаз! Дугонасининг оғзидан суви оқиб мақташидан энсаси қотиб бурун жийирган қиз лаб бурди. -Нимаси чиройли шуни? Ҳамма шу хақида гапиради. Билсанг, дадам уни валакисаланг дейдилар! Акамга кўп у билан юрма деб урушади. Биласан кунда бизникига келаверади акамни синфдоши! Дадам бўлса ёқтирмайди! -Бунча бахтлисан! Ҳаваси келган дугонаси чийиллаб юборди. -У хар куни сизларникига келади. Акангни синфдоши. Гаплашганмисан? Қандай гапиради? - Билмайман! Мен у билан гаплашмайман! Ичида шу қиздан қаттиқ қизғониш пайдо бўлган қиз, ўзларининг рўпарасида туриб олганча, магнитафонидан варанглатиб музика қўйган йигитга ошкора лаб буриб уйига кириб кетди........ Ҳиссиётлар тўлқинидан толиққан қиз уйқуга кетди. Туш кўрибди. Тушига Содиқ кирибди. Иккиси чиройли боғда юришган эмиш, кутилмаганда Содиқ уни қучоқлаб олибди. Энтикиб кўз очган қиз терга тушиб кетганини сезиб пешонасига кафт босди. Ҳовлидан номозга турган дадасининг йўтали эшитилди........... -Мана шундай қилиб бизнинг ишқ қиссамиз бошланган. Гапларини жим тинглаб ўтирган Жаҳонгирга қараб маъюс жилмайган аёл, тиззасида турган китобни сийпади. Кейинчалик эшитишим бўйича, бизни пахтага боришимизни жуда интизор кутган экан. Бахтга қарши бир минг туққиз юз етмиш туққизинчи йил “ Болалар йили” деб эълон қилинганлиги туфайли бизлар “ пахтадан озод” қилинган эдик. У вақтларда пахта сиёсати жуда қаттиқ эди. Инсонларда ватанпарварлик ҳисси жуда юқоримиди, қон қонимизга ватан учун деган шиор сингдирилганмиди!? Юқоридан келган буйруқларни сўзсиз бажарар эдик. Сизлар у даврларни кўрмагансизлар шунинг учун тасаввур қилишингиз бир мунча қийин. -Ростдан ҳам у замонларда гугурт бир тийин бўлганми? Кўзларини бир нуқтага тикиб ўйланиб турган аёл бош кўтариб жилмайиб олди. -Ҳа, ростдан ҳам гугурт бир тийин бўлган, қадримиз ҳам.......... Ҳаш паш деганча мактабни тугатган Муфаззал онасининг маслахатига биноан педагогика соҳасини танлади. Мактабда қай даражада аъло баҳолар билан ўқиган бўлса, инситутда ҳам шу тариқа ўқиш бошлаган қиз, кўп ўтмай ўқитувчиларни назарига тушди. Содиқ эса кетма кет икки йил институтга кира олмагач, “Техникумга” хужжатларини топширди. Хали хануз қизга мактуб битишни канда қилмаган йигит биронта хатига жавоб ололмагани алам қилар. Ўқишдан уйига қайтаётган қизни йўлини тусар, унинг ўзини бу каби безориларча тутишидан ғаши келадиган қиз бўлса, атайдан намойишкорона олдидан ўтиб кетарди. Илгаридек, унинг қарашларидан ўзини йўқотиб қўймас, бунга сабаб эса йигитнинг беқарорлигида эди. Муфаззал мактубларига жавоб беравермаганидан алами келган Содиқ мактабда бирга ўқийдиган синфдоши билан ошкор қўл ушлашиб юришни одат қилди. Ўтган икки йил ичида, сон саноқсиз қизлар билан етаклашиб юришини алам билан кузатган қиз, ҳар сафар қизлари билан ажрашгач, ўзининг ортидан ялиниб келишига бир томондан хайрон қолса, бир томондан ғаши келарди. Жинними бу дерди. Аммо йигитни ўзининг ортидан ялиниши эса ҳуш ёқарди. Институт атрофида кўринмай қолса, кўзлари билан излар, доимгидек бекатдами ёки, институт дарвозаси қаршисидаги сув будкаси ёнида турганини кўргач, негадир хотиржам бўлар эди. Эртага тўй кичик холасини узатишаяпти. Бобо ва бувиси ўтиб кетганлари учун оилада катта фарзанд бўлган онаси синглисини она ўрнида она бўлиб узатаяпти. Оила ҳам бегона эмас, Содиқнинг кичик амакисига, Муфаззалнинг холаси тушаяпти. Демак тўйда у ҳам бўлади. Кутилгандек тўйда энг пурим кийинган Содиқни кўрган қиз, унга кўринмаслик учун ўзини панага олмоқчи эди, дугонаси билагидан махкам тутди. -Бунча қочаверасан? Сенинг ўрнингда бошқаси бўлганида аллақачонлар ўзиники қилиб олган бўларди! Сени қара! Уч йилдан бери ортингдан юрибди. Раҳминг келмайдими? -Қўй дугон шу қариндошингни гапирма менга! Уни яхши кўрадиганлари кўп! Менга тегма! Юраверсин ушалари билан етаклашиб! -Рашк қилаяпсанми? Писмиқларча савол берган дугонаси кулиб юборди. -Нега рашк қиламан? Жиннимисан бор йўқол! Келин куёв даврага чиққан вақтида кимдир ўзини кузатиб турганини сезган қиз атрофга аланглаб, ўзига тикилиб турган нигоҳ эгасини топди. Содиқ. Алланечук меҳр билан боқиб турган йигит Муфаззал ўзи томонга кўз ташлаганини кўриб жилмайдида, секингина бош ирғаб сўрашган бўлди. -Акамни уйлантириш масаласи кўтарилган, хабаринг борми? Иккисини кузатиб турган Фарида қулоғига шивирлади.-Гаплашиб ол дугон. Биламан севасанку! Нега бунча қайсарлик қиласан!? Гаплаш бир марта, гапларини эшит. Дугонаси етказган хабардан эс хуши учган қиз, шу вақтгача, унинг қизлар атрофида юришини кўп ўйлаганини, аммо кун келиб кимгадир уйланиб кетишини тасаввур ҳам қила олмагинини ўйлаб сесканиб тушди. Наҳот уйланса? Тўй базми бўлаётган даврани айланиб юрган йигитни кузатди. Наҳотки индамай уйланиб кетса? Ҳали ҳеч нарса маълум бўлмасада, унга турмушга чиқажак қизга ҳам ҳаваси келди, ҳам ҳасади. Йўқ бош чайқади. Мен у билан гаплашиб оламан. Дадамга берган ваъдамни бажардим. Ўқишга кираман дедим мана кирдим. Аъло баҳолар билан ўқияпман. Бўлди а! Етара! Гаплашиб оламан. Уйига тинмай бостириб келаётган совчиларни ўйлаб юраги сиқилган қизнинг кўзларида беихтиёр ёш кўринди. Дадам мендан сўраб ҳам ўтирмай, ўзига ёққан одамга розилик бериб юборсачи!? Унда нима қиламан. Ўзи танимаган , билмаган одами билан бир жойда туришини тасаввур қилиб дахшатга тушди. Шу вақтгача келажаги , турмуш қуриши тўғрисида хаёл қилса, Содиқдан ўзгани тасаввур қилмаганини англаб қурқув билан кафтини оғзига махкам босдида, йиғлаб юбормаслик учун, ховлининг пастига югуриб кетди. Ортидан одамларнинг диққатини тортишни истамаган дугонаси зиппилади. -Дугон Муфазз яхшимисан? Ўлай сенга қўрқитма мени. Ховлининг нимқорунғу бурчагида чунқайиб ўтирган қизни келиб елкасидан қучди.-Яхшимисан? -Фарида, ортидан келган ўктам овоздан титраб кетган қиз қурқувдан ўтирган ўрнидан сакраб турди. -Сен, сал нарига бориб тур имлади.-Биз ҳозир борамиз! -Хўп бўлади. Ортига бурилиб нари кетган дугонасини кўзлари билан кузатган Муфаззалнинг ғаши келди. Сотқин! -Яхшимисан Қора қошим секингина шивирлаган йигит, ўзи томон бир қадам босганин кўриб жон холатда қўлларини қовуштирди. -Илтимос, уша ерда туринг! Илтимос Содиқ ака! -Хўп хўп! Жойида қотган йигит соғинчли, мехрли муҳаббатли нигохларини қизга қадаб тик қотиб турди. -Ўқишларинг яхшими? -Рахмат. Тузук. Бош эгибгина жавоб қайтарди. Эй худо титраб турган тиззаларидан дармон кетганини сезган қиз лабини қаттиқ тишлади. Йиқилиб тушмай! Ўзинг асра! Уни ёнида нафас олиш бунчалар оғираа! Ўзимни қупол ва ўнғайсиз сезиш бунчалар азоб! -Йиғладингми? Савол берди. Йиғладингми?- саволини такрорлай туриб бир одим босди. -Муфазз, эркам йиғладингми? -Йўўқ!- шоша пиша бош чайқаган қиз кўз ёшларини шоша пиша артиб олди. -Алдоқчигинам!- бош чайқаб жилмайиб олганини тўй базми бўлаётган жойга ўрнатилган улкан лампочканинг зўрға етиб келган нури остида илғаган қиз бош эгди. -Уйланаётган эмишсиз? Чидай олмай савол берди. -Ким айтди? Ҳайрат аралаш савол берган йигит яна бир қадам босди. Ким айтди сенга? -Эшитдим. Аслида менга фарқи йўқ! Уйланасизми уйланмайсизми! Табрикламоқчи эдим. -Табригингни икки уч йилга кечиктириб туришинга туғри келади. Бошини бир томонга қийшайтирган йигит ошқора табассум қили. Табассуми ўзига ярашган йигитни нимқоронғуда оппоқ тишлари кўринди. -Нега? Бош кўтариб ҳайрон боққан қиз ўрталарида атиги икки метрча масофо қолганини англасада эътибор қилмади.-Сабабини тушунтирасизми асабийлашаётганидан ғаши келди. -Армияга кетаяпман. Қотиб қолди. Дадасидан ўтган ҳафта эшитган гапи эсига тушди. Бу падар лаънатилар танлаб танлаб атайдан бақувват йигитларни “ Афғонга ташлашаяпти” Уйи куйди! Ҳамма жойни. Кунда икки уч тобут. Баъзи тобутларда ўлик йўқ эмиш. Шоша пиша тепасида туриб кўмдиришаяпти экан! Дадасининг куйиниб айтган сўзлари ёдига тушган қизнинг бутун вужуди ларзага келди. -Қаерга? титраб қақшаб савол берди. -Афғонга! Мамнун жилмайган йигит, қаршисидаги қизга ўткир нигоҳларини қадади. – Кўзларим кўрмасин дегандинг эсласанг, жилмайди. Кўзларингдан йироқ бўлмоқчиман. Давоми бор. #кўзларингниавайлахикоя