ԴԻՆԱՐԳՈՄ
Գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Էրզրումի վիլայեթի Էրզրումի գավառումը, Էրզրում քաղաքից դեպի Թորթում քաղաք տանող ճանապարհի 19-րդ կիլոմետր հատվածում:
Այլ անվանումներն են` Դընարգոմ, Դինագոմ, Դինարիգոմ, Դինարկոմ, Դինարկում, Դնարիգոմ, Տինարգոմ, Տինարիգոմ:
Եղել է հին հայկական գյուղ: XIX դարի սկզբից հայերի հետ միասին ապրել են նաև թուրքեր և քրդեր:
1872-1873 թվականներին ուներ 69 տուն բնակիչ, որից 29 տունը՝ 269 բնակչով հայեր, իսկ 1912 թվականին՝ 102 տուն բնակիչ, որից կեսից ավելին հայեր էին:
Դինարգոմն ուներ Ս. Մինաս անունով հայկական եկեղեցի: Եկեղեցում պահպանվում էին հին հայկական ձեռագրեր:
Գյուղում գործում էր փոքրիկ հայկական դպրոց, որը XIX դարի 50-ական և 1872-1873 թվականներին ուներ 30
Ամեն վայրկյան սիրով տրտում ասում եմ ես մնաս բարով.
Բորբ արևին իմ բոց սրտում ասում եմ ես մնաս բարով:
Մնաք բարով ասում եմ ես բոլոր մարդկանց չար ու բարի,
Տանջվող ու որբ Ադամորդուն ասում եմ ես մնաս բարով:
Մնաք բարով ասում եմ ես ընկերներիս` մոտ ու հեռու,
Ոսոխներիս` չար ու արթուն ասում եմ ես մնաք բարով:
Երկնի մովին, կանաչ ծովին, անտառներին խոր ու մթին,
Գարնան ամպին լույս ոլորտում ասում եմ ես մնաք բարով:
Ոսկեշղթա իմ հուշերին, իմ գիշերին, իմ փշերին,
Արտույտներին ոսկի արտում ասում եմ ես մնաք բարով:
Ծաղիկներին դեռ չբացված, դեռ չկիզված հոգիներին,
Մանուկներին վառ-խլրտուն ասում եմ ես մնաք բարով:
Գնում եմ ես մի մութ աշխարհ, հեռու երկիր, էլ չեմ գալու,
Բարի հիշեք ինձ ձեր սրտում, մնաք բարով, մնաք բարով
ՋԱՎԱԽՔ
Ջավախք, Հայաստանի պատմական շրջան։ Հայկական աղբյուրներում առաջին անգամ հիշատակվում է Մովսես Խորենացու մոտ։ Ըստ «Աշխարհացույց»-ի՝ Վերին Ջավախք գավառը մտնում էր Գուգարք նահանգի կազմի մեջ։ Այսօր Ջավախքն իր մեջ ընդգրկում է 7 շրջաններ՝ Ախալքալաք, Աախալցխա, Ասպինձա, Ադիգեն, Նինոծմինդա, Բորժոմ, Ծալկա:
Ջավախքի նախկին անվանումը եղել է «Զաբախա» և այն ենթարկվել է փոփոխությունների, «Զ»-ին փոխարինել է «Ջ»-ն եվրոպական լեզուներով խոսողները «բ»-ն փոխարինել են «վ»-ի, դարձնելով Ջավախա, իսկ հայերը վերջին «ա»-ն սղել են ավելացնելով «ք» տառը, այն դարձել է Ջավախք։ Վրացական աղբյուրներում կոչվել է Ջավախեթ (վրաց.՝ ჯავახეთ), Ջավախեթի (վրաց.՝ ჯავახეთი)։ Կոչվել է նաև Վերին Ջավախք։ Աբրահամ Կրետացի կաթողիկոսը հիշատ