І.

Мішкевіч "Мне больш даспадобы туга. Палессе"
Частка 5
Адной ночы, ужо пасля Тройцы, абудзіла нас Ксеня, што гарыць Альгомель, вёска, каля якой мы праязджалі па дарозе да Давід-Гарадка. Мы выйшлі да ракі, вада несла да нас крыкі людзей, плач дзяцей, рык і піск жывёл. Вялікі месяц быў на ўсё неба. Альгомель быў на астравах сярод вады. Негледзячы на тое, што кожная гаспадарка была аточана вадой, спалынала каля 40 будынкаў.
Пажар выбухнуў у адрыне. У аднаго хазяіна цялілася карова. Гаспадары з лучынай у гаршку пайшлі памагаць карове, а лучыну паставілі каля сцяны. Гаспадар не мог сам адолець і пайшоў па суседа. Гаспадыня таксама на момант мусіла адыйсці. Гаршок перакуліўся і запалілася салома. У адзін момант адрына была ў полымі, а вецер разносіў іскры і палаючыя шматкі саломы на дахі дамоў суседніх астравоў. Бачыла раней многа пажараў, але гэты найболей мяне ўскалыхнуў.
Да матушкі, як называлі жонку папа, хадзіла даволі часта. Была добрай гаспадыняй і магла даць мне многа парад. Куплялі ў яе таксама малако, сыры, смятану, па якія хадзіла Ксеня. У хаце папа прыймалі мяне вельмі сардэчна. Бацюшка, калі чуў, што прыходзіла, выходзіў з пакою, садзіў мяне ў крэсла і доўга і цікава размаўляў на розныя тэмы. Матушка кожную суботу пекла дражджовыя булкі. Рабіла з цеста валік, кроіла на роўныя кавалкі, з абодвух бакоў выціскала на іх выгляд Маці Божай і Іісуса Хрыста, і пекла. Булкі тыя зваліся “прэфіркамі” і служылі ў нядзелю да прычасця, так як у нас оплатэк. Неяк спытала ў матушкі, чаму жанчына не можа ўваходзіць за царскія вароты. Распавяла мне, што жанчына часамі бывае не чыстая і ў той час не можа ўваходзіць, але ніхто гэта не можа правяраць, то вырашылі цалкам забараніць. Поп служыў толькі ў нядзелі і святы. Матушка, у часы шчырасці, паведаміла мне, што бацюшка ноч перад службай не можа праводзіць з жанчынай.
Мы жылі непадалёку і часта хадзілі на службы і маліліся па-свойму. Аднаго дня, ў студзені, бачылі мы як урачыста свяцілі ваду. Хазяіны высеклі крыж у лёдзе ракі, тут, каля берага. Крыж з лёду паставілі над палонкай. Прыйшоў бацюшка з памочнікам і харугвамі, доўга маліўся, хор спяваў, бацюшка ваду асвяціў у форме крыжа і сымбалічна плюнуў на яе. Пасля таго як бацюшка пайшоў да цэрквы, людзі кінуліся з бутэлькамі да палонкі, каб начэрпаць вады, але і было крыку і піхання. Некаторыя ляжалі жыватом на лёдзе, каб паміж ног іншых дастаць вады, аж лёд пачаў аддзяляцца ад берага, лопацца і трышчэць.