QAYSI DAVLAT NIMADA YETAKCHI.

Soya yetishtirish va yalpi hosili bo`yicha –AQSH. Yeryong`oq yalpi hosili jihatidan – Hindiston. Zaytun yalpi hosiliga ko`ra – Italiya Kortoshka yalpi hosili jihatdan – Rossiya. Choy yalpi hosili jihatdan -Hindiston Zig`ir yalpi hosiliga ko`ra – Rossiya Tabiiy kauchik yetishtirishda bo`yicha – Malayziya. Kofe yalpi hosili bo`yicha – Braziliya Kakao yalpi hosili jihatdan gveniya qo`ltig`I mamlakatlari. Qandlavlagi yalpi hosili jihatdan –Ukraina. Uzum yetishtirishda –Italiya. Banan, apelsin va limon yetishtirishda- AQSH. Mandarin yetishtirishda yaponiya birinchi o`rinda turadi, Makkajo`g`ori yetishtirishda asosiy mamlakat- AQSH Pishloqning eng ko`p turi tayyorlanadigan mamlakat - Fransiya Sabzavot va poliz ekinlari yetishtirishda-Xitoy. Sholi yalpi hosili jihatdan –Xitoy. Bug`doy yalpi hosili bo`yicha –AQSH. Jun eksporti bo`yicha – Avstraliya. Baliq eng ko`p ovlanadigan mamlakat –Yaponiya. Qoramollar soniga ko`ra yetakchi mamlakat-Hindiston. Qo`ylar soniga ko`ra –Avstraliya. Cho`chqachilik eng ko`p tarqalgan hudud –Xitoy. Parradachilik soniga ko`ra jahonda yetakchi davlat-Xitoy Ip –gazlama ishlab chiqarish bo`yicha-Xitoy. Kungabaqar yetishtirishda –Rossiya. Qora ikra ishlab chiqarishda- Rossiya, Eksporti bo`yicha –Eron. Shakarqamish ko`p yetishtiradigan mamlakat –Brazilya. Paxta eng ko`p yetishtiradigan mamlakat –Xitoy. Tabiiy gaz zaxirasi hajmiga ko`ra –Rossiya Neft zahirasi bo`yicha yetakchi davlat –Saudiya Arabistoni. Ko`mir eng ko`p qazib chiqariladigan mamlakat –Xitoy. Import qilishda- Yaponiya. Qog`oz ishlab chiqarishda –Kanada Dunyodagi eng ko`p gul yetishtiradigan mamlakat –Gollandiya. Geotermal isitish va issiq suv bilan taminlash bo`yicha yetakchi davlat –Islandiya/ Temir rudasini eksport qilishda qilishda –Braziliya. Po`lat ishlab chiqarishda –Xitoy. Eng kimyolashgan mamlakat –Germaniya. Aholi soni va qishloqlar soniga ko`ra jahonda 1-chi o`rinda –Xitoy, Yer maydoni eng kichik davlat –Vatikan. Sug`oriladigan maydoniga ko`ra yetakchi davlat – Xitoy. Uron qazib olish bo`yicha –Kanada. O`tin zaxirasi va uni qazib olish bo`yicha –Avstraliya. Elektr energiya ishlab chiqarishda –AQSH. Rux, kumush rudalari, kaliy tuzlari, ishlab chiqarish, asbest qazib olishda- Kanada. Aholini yoppasiga ro`yhatga olish birinchi marta – AQSH da o`tkazilgan. Jaxonda faqat to`rtta davlat AQSH, XITOY, ROSSIYA, KANADA barcha tabiiy resurslarga ega. Jahonda eng yirik milliy bog` Kanadaning Vud – Buffalo bog`i. hisoblanadi. Hozirda eng ko`p robotlarga ega davlat –Yaponiya. Jahonda torf konlari zaxirasiga ko`ra yetakchi davlat -Rossiyadir Yonuvchi slanesning yirik konlariga boy davlat- Estoniya. 1-chi AES -Rossiyada qurulgan, AES lardan elektr energiya ishlab chiqarishda, jahonda mis yetishtirishda yetakchi- AQSH. Jahonda qalay yetishtirish bo`yicha –Malayziya. Jahonda qo`rg`ashin va rux yetishtirishda –AQSH. Jahonda alyuminiy yetishtirishda –Rossiya. Jahonda sement ishlab chiqarish bo`yicha –AQSH va Rossiya. Jahonda temir yo`llar uzunligi bo`yicha –AQSH. Jahonda eng yirik savdo flotiga ega davlat- Liberiya Dunyoda 1-chi avtostrada Italiyada qurulgan. Lixtenshteynda dunyodagi eng katta suniy tish ishlab chiqarish korxonasi bor. Velosiped eng ommaviy transport vositasi sifatida mashur bo`lgan mamlakat- Gollandiya Payabzal ishlab chiqarishda 1-chi o`rinda - AQSH Toza ( rafinad) misni ishlab chiqarishda yetakchi –AQSH. Dunyoda kinofilmlar ishlab chiqarishda eng yetakchi davlat –Hindiston. Dunyodagi eng uzun tunnel – Yaponiyadagi “ Seykan” 54-km. Dunyodagi eng ko`p qo`shniga ( chegaradosh) ega davlat – Rossiya 16 ta Jahonda eng ko`p milliatli mamlakat –Hindisdon. Aholisining 75 % 3700 m. balandda yashaydigan davlat – Boliviya. Dunyoda eng ko`p tarqalgan til oilasi - Hind –Yevropa Dunyoda eng chuqur ko`mir shahtasi – Germaniyadagi Rur havzasi. Dunyodagi eng chuqur neft qutug`i. –AQSH. Dunyoning eng baland binosi –Birlashgan Arab Amirligidagi “ Burchi Xalifa ” nomli 162-qavatli , balandligi 828 m.Aynan shu binoda dunyodagi eng uzun va tezkor lift tezligi 64-km/ soat. Burji Xalifada dunyodagi eng baland basseyn 78- qavatda joylashgan . Eng yirik suv ombori –AQSH,Rossiyada. Chuchitlgan dengiz suvidan foydalanish hajmi yetakchi davlat –Quvayt. Jahonning eng yirik xalqaro sayyoxlik mamlakati –Isponiya. O`rtacha umr ko`rishda eng yuqori ko`rsatkichi bo`yicha- Yaponiya. Eng yirik shahar aglomerasiyasi bo`yicha –Meksika ( Mexiko) Ilmiy – tadqiqot va tajriba – konstruktorlik ishlariga (ITTKI) ajratilgan xarajatlarning hajmi bo`yicha –AQSH Eng yirik dengiz porti –Rotterdam( Gollandiya.) Dunyodagi eng yirik banker mamlakati- Shveysariya. Sanoatda band ishchi –xizmatchilar soniga ko`ra jahonda yetakchi – Xitoy Dengiz to`lqini energiyasi asosida ishlaydigan birinchi elektr stansiya –Yaponiyada qurilgan. Jahonda 1-chi bo`lib etil spirtini motor yonilg`izi sifatida ishlab chiqarishni yo`lga qo`ygan davlat- Braziliya. Qadimgi shaharlar o`asida dastlabki “ millioner ” shaxar Babilon ( Bobil mil.av . 7-asr) Dengiz suv o`tlarini yig`ish bo`yicha 1-chi o`rinda – Yaponiya. Dunyoda keying 5 –yilda quyosh energiyasi ishlab chiqarish yiliga 60% ga oshmoqda