Тафсир-ун-нур

Насиҳати Низомӣ ба фарзандаш барои интихоби касб аз достони “Лайлӣ ва Маҷнун”-и ӯ Касб ва ё ҳунар дар осори адибону шоирон тавсифу таърифи бештар ёфта, онро чун воситаи асосии пешбарандаи рӯзгор ном бурданд. Саъдии бузургвор “ҳунарро чашмаи зоянда” тасиф намуда, мардумро барои касбу ҳунар азхуд кардан талқин менамояд. Дар эҷодиёти аксари адибони классискии тоҷику форс ҳам ба ҳамин маъноҳо тавсифу таъриф шудааст. Мо дар ин мақолаи кӯтоҳ насиҳати Низомии Ганҷавӣ, ки яке аз шоирони маъруфи достонсароӣ тоҷику форс аст, фарзанди худ Муҳаммади Низомиро дар достони “Лайлӣ ва Маҷнун” дар боби “Насиҳат ба фарзанд” бо шарҳи байтҳо пешкаши шумо мегардонем. Чунлне, ки аз сарчашмаҳо бармеояд

999,999,999,999,999 Дар мавриди марг Оё медонед баъд аз фавт рушди муйхо то чандин мох манъ намешавад! Оё медонед баъд аз фавт танхо кисмати чапи магз то хафт дакика зинда мемонад ва тамоми гузаштаи худро ба сурати як хоб мегузаронад! Ло хавла вало куввата илло биллох. Оё медонед пас аз марг танхо узве ки то се руз зинда аст гуш аст! Субхоналлох. Оё медонед МалакулМавт хазрати Азроил дар шабонаруз 360 бор ба ту нигох мекунад! Оё медонед ки хазрати Азроил рузе панч бор вориди хонаи шумо мешавад ва ба девор такя мекунад, мунтазири амри Худованд аст барои кабзи рухат. Пас кушиш кун хангоме ки туро тах,ти назар дорад муртакиби гунох нашави дар гайри ин сурат чи гуна ба Худо

Намедонам чӣ мехоҳам Худоё, Ба дунболи чӣ мегардам шабу рӯз. Чӣ меҷӯяд нигоҳи хастаи ман, Чаро афсурда аст ин қалби пурсӯз. Зи ҷамъи ошноён мегурезам, Ба кунҷе мехазам орому хомӯш. Нигоҳам ғуттавар дар тирагиҳо, Ба бемори дили худ медиҳам гӯш. Гурезонам аз ин мардум, ки бо ман, Ба зоҳир ҳамдаму якранг ҳастанд. Вале дар ботин аз фарти ҳақорат, Ба домонам дусад пироя бастанд. Аз ин мардум, ки то шеърам шуниданд, Ба рӯям чун гули хӯшбӯ шукуфтанд. Вале он дам, ки дар хилват нишастанд, Маро девонае бадном гуфтанд. Дили ман, ай дили девонаи ман, Ки месӯзӣ аз ин бегонагиҳо. Макун дигар зи дасти ғайр фарёд, Худоро бас кун ин девонагиҳо.ФУРӮҒИ ФАРУХЗОД

Зиндагӣ дарёст, дарё бигзарад. Ошиқӣ савдост, савдо бигзарад. Чун тамошои ҷаҳон як навбат аст, Навбати мову тамошо бигзарад. Рӯд мехонад тарона. Бод мегӯяд фасона. Мову ту ҳастем ё на, Ишқ бошад ҷовидона. Чашм бикшо, чашми зеборо бубин, Ларзаи дилҳои шайдоро бубин. Ҳар чӣ мебинӣ, намебинӣ дигар, Чашми дил бикшову дунёро бубин. Рӯд мехонад тарона. Бод мегӯяд фасона. Мову ту ҳастем ё на, Ишқ бошад ҷовидона.ЛОИҚ

Ишрате ҳаст дар ин кӯй саломат доред, Давлате ҳаст, ҳарифон, сари давлат доред. Чун шакар якдилу оғуштаи ин шир шавед, Ки зарифеду латифеду накӯмиқдоред. Дона чидан чӣ мурувват бувад, охир, макунед, Ки амирони дусад хирману сад анборед. Даст дар домани ҳамчун гули райҳон-ш занед, На ки парвардаву бисриштаи он гулзоред? Чун раҳи хона надонед, ки зоди васлед? Чун сару қалб надонед, к-аз ин бозоред? Фахри Мисред чу Юсуф, ҳала, таъбир кунед, Чун лаби нӯшлабон ҷумла шакар мекоред. Маликонеду маликзода зи оғози сиришт, Гарчи имрӯз гадоёни чунин миронед. Соқиён бода ба каф гӯши шумо мепечанд, Гирди хумхона бароед, агар хамморед. Ҳама сайёди ҳунар гашта, вале бе айбе

Ишрате ҳаст дар ин кӯй саломат доред, Давлате ҳаст, ҳарифон, сари давлат доред. Чун шакар якдилу оғуштаи ин шир шавед, Ки зарифеду латифеду накӯмиқдоред. Дона чидан чӣ мурувват бувад, охир, макунед, Ки амирони дусад хирману сад анборед. Даст дар домани ҳамчун гули райҳон-ш занед, На ки парвардаву бисриштаи он гулзоред? Чун раҳи хона надонед, ки зоди васлед? Чун сару қалб надонед, к-аз ин бозоред? Фахри Мисред чу Юсуф, ҳала, таъбир кунед, Чун лаби нӯшлабон ҷумла шакар мекоред. Маликонеду маликзода зи оғози сиришт, Гарчи имрӯз гадоёни чунин миронед. Соқиён бода ба каф гӯши шумо мепечанд, Гирди хумхона бароед, агар хамморед. Ҳама сайёди ҳунар гашта, вале бе айбе

Рав, он рубобиро бигӯ, мастон саломат мекунанд, В-он мурғи обиро бигӯ, мастон саломат мекунанд. В-он мири соқиро бигӯ, мастон саломат мекунанд, В-он умри боқиро бигӯ, мастон саломат мекунанд. В-он мири ғавғоро бигӯ, мастон саломат мекунанд. В-он суду савдоро бигӯ, мастон саломат мекунанд. Эй маҳ зи рухсорат хиҷил, мастон саломат мекунанд, Эй роҳату ороми дил, мастон саломат мекунанд. Эй ҷони ҷон, эй ҷони ҷон, мастон саломат мекунанд, Эй ту чунину сад чунон, мастон саломат мекунанд. Эй орзу, эй орзу, мастон саломат мекунанд, Эй пардаро бардор з-ӯ, мастон саломат мекунанд. Сад шаҳ фидойи рӯйи ту, мастон саломат мекунанд, Маҳ хошарӯби кӯйи ту, мастон саломат мекунанд. Эй нест кард