Дустлар
барчангизни 21-март НАВРУЗ
янгиланиш, (янгийил)
байрамларингиз билан
табриклайман. Янгийил
дийишимга сабаб кадимда
яни хозирда биз
фойдаланайотган
калиндаргача булган даврда
куйош хижрий календари
деб номланган калиндарда
21-март куни йил боши
хисобланган. Буюк шоир
Умар Хаййомнинг
астрономияга қўшган катта
бир ҳиссаси календарнинг
ислоҳига тегишлидир.
Кейинчалик Қуёш ҳижрий
(ёки шамсий ҳижрий)
календари номи билан
танилган, Хайём тузган ушбу
календарь узоқ тарихга эга
бўлиб, унинг келиб чиқишида
қадимий Ездигерд III
календарининг эрасининг
(боши 632 йилнинг 16
июнига тўғри келади)
таъсири катта бўлди.
Календарь эрасининг боши
ҳисобланган бу кун Эронда
Сосонийлар сулоласининг
охирги подшоси Ездигерд III
нинг тахтга ўтириш вақти
билан боғлиқдир. Ездигерд III
календарида йил 12 ойдан
иборат бўлиб, дастлабки 11
ойи 30 кундан, 12-си эса 35
кунли эди. Бинобарин, бу
солномада йилнинг ўртача
узунлиги 365 кунга тенг
қилиб олинган эди
Ездигерд
календарида ойлар –
фарвардин, урдибиҳишт,
ҳурод, тир, мурод, шаҳривар,
меҳр, абон, азор, дай, бахман
ва исафандармуз каби
номлар билан юритилиб, йил
боши баҳорги тенгкунликка
(Григорий календари бўйича
21 мартга) тўғри келарди.
Бироқ бу календарда йилнинг
узунлиги, ҳақиқий қуёш
йилининг узунлиги – тропик
йилдан салкам 0,25 суткага
камлигидан, йиллар ўтиши
билан унинг йилбошиси
баҳорги тенгкунликдан
четлашиши, аниқроғи
илгарилаб кетиши кузатилди
ва 120 йилда хатолик
қарийиб бир ойга етиши
аниқланди. Мазкур хатоликни
тузатиш учун Ездигерд III
календарида 120 йилда 13-ой
қўшимча қилиб киритилди.
Хусусан, 120-йили қўшимча
қилинган 13-ой,
календарнинг биринчи ойи
фарвардиндан кейин
қўйилиб, фарвардин II номи
билан аталди. 240-йили
киритилган 13-ой, иккинчи ой
– урдибиҳиштдан кейин
қўйилиб, урдибиҳишт II деб,
360-йилнинг 13-ойи эса,
учинчи ой–ҳурдоддан сўнг
ҳурдод II деб аталди ва
ҳоказо. Афганистон
хукуматининг расмий
календари хам куёш хижри...ЕщёЕздигерд
календарида ойлар –
фарвардин, урдибиҳишт,
ҳурод, тир, мурод, шаҳривар,
меҳр, абон, азор, дай, бахман
ва исафандармуз каби
номлар билан юритилиб, йил
боши баҳорги тенгкунликка
(Григорий календари бўйича
21 мартга) тўғри келарди.
Бироқ бу календарда йилнинг
узунлиги, ҳақиқий қуёш
йилининг узунлиги – тропик
йилдан салкам 0,25 суткага
камлигидан, йиллар ўтиши
билан унинг йилбошиси
баҳорги тенгкунликдан
четлашиши, аниқроғи
илгарилаб кетиши кузатилди
ва 120 йилда хатолик
қарийиб бир ойга етиши
аниқланди. Мазкур хатоликни
тузатиш учун Ездигерд III
календарида 120 йилда 13-ой
қўшимча қилиб киритилди.
Хусусан, 120-йили қўшимча
қилинган 13-ой,
календарнинг биринчи ойи
фарвардиндан кейин
қўйилиб, фарвардин II номи
билан аталди. 240-йили
киритилган 13-ой, иккинчи ой
– урдибиҳиштдан кейин
қўйилиб, урдибиҳишт II деб,
360-йилнинг 13-ойи эса,
учинчи ой–ҳурдоддан сўнг
ҳурдод II деб аталди ва
ҳоказо. Афганистон
хукуматининг расмий
календари хам куёш хижрий
календари булиб, унинг
асосида 1911 йили Эрон
билан биргаликда кабул
килинган «Буржий
календарь» ётади.
Эслатилганидек бу
календарда ойларнинг номи
зоидак юлдуз
туркумларининг номлари
билан хамал, савр, жавзо,
саратон, асад, сумбула, мезон,
акраб, кавс, жадди, далв ва
хут деб юритилиб, уларда
кунлрнинг сони 29, 30, 31 ва
баъзан хатто 32 кун буларди.
Шунинг учун хам бу
календардан фойдаланиш
катта нокулайликларга эга
эди. Окибатда 1958 йилга
келиб (куёш хижрий
календари бўйича 1337
йили), афгон календари
маълум даражада Эроннинг
куёш хижрий календариги
якинлаштирилди. Буниниг
учун кадимда 32 кунлик
жавзо ойи кунларнинг сони
31 кунга туширилиб, унинчи
ой- жадди оддий йиллари 29
кунга, кабиса йиллари эса 30
кунга тенг буладиган килиб
кайта ислох килинди.
Натижада унинг дастлабки
олти ойи (хамал, савр, жавзо,
саратон, асад, сумбула) Эрон
календарига каби 31 кундан
килиниб, кейинги жаддидан
бошка беш ойи (мезон, акраб,
кавс, далв, ва хут) 30 кундан
килиб жорий этилди. Бундан
куринишича, кабиса йиллари
хар иккала -эрон ва афгон
календарлари бўйича
саналар тула мос келгани
холда оддий йилларида
охирги икки ой далв ва хут
саналари бир-бирдан бир
кунга фарк килади. Бундан
хисоблаб карасак Ездигерд III
калиндарида хам бир сутка
24 соатдан иборат булган
лекин бундаги хатолик
хозирги бир сутка яни 24
соатдан 59 секундга кам
булган. Ана уша хар бир
кундан колайотган 59 секунд
1 йилга бориб 6 соатга йитган,
4 йилда еса 1 суткага (1
кунга) йитган, 40 йилда 10
кунга йитган ва 120 йилга
бориб еса хатолик 1 ойга
йитиб борган
Siz ajalsiz...
Siz ajalsiz jonim olguvchi,
siz olovsiz o'tga solguvchi.
Siz imosiz dilda qolguvchi,
man-chi, kimman, ayting, Azizim?
Siz xayolsiz aldab ketgani,
siz bir maysiz tamom etgani.
Siz armonsiz armon etganim,
man-chi, kimman, ayting, Azizim?
Siz marvarid bebaxo tengsiz,
siz tomchisiz beg'ubor dengiz.
Siz ko'kdagi qo'li yetmas yulduz,
man-chi, kimman, ayting Azizim?
Жуманазар Е дан......Туну кун
юлларимга булиб интизор,
Мени кутманг ей ошигу
бекарор.
мени дея куйиб йониб булманг
бедор,
Чунки мени жондан севган уз
йорим бор.
Мен учун у дунйодаги енг
гузал йор,
Хам окилу доноликда зийода
йор.
Маним учун бор хайотин бахш
айлаган,
Уз йоримга хайотимни бахш
етаман.
Мы используем cookie-файлы, чтобы улучшить сервисы для вас. Если ваш возраст менее 13 лет, настроить cookie-файлы должен ваш законный представитель. Больше информации
Комментарии 14
барчангизни 21-март НАВРУЗ
янгиланиш, (янгийил)
байрамларингиз билан
табриклайман. Янгийил
дийишимга сабаб кадимда
яни хозирда биз
фойдаланайотган
калиндаргача булган даврда
куйош хижрий календари
деб номланган калиндарда
21-март куни йил боши
хисобланган. Буюк шоир
Умар Хаййомнинг
астрономияга қўшган катта
бир ҳиссаси календарнинг
ислоҳига тегишлидир.
Кейинчалик Қуёш ҳижрий
(ёки шамсий ҳижрий)
календари номи билан
танилган, Хайём тузган ушбу
календарь узоқ тарихга эга
бўлиб, унинг келиб чиқишида
қадимий Ездигерд III
календарининг эрасининг
(боши 632 йилнинг 16
июнига тўғри келади)
таъсири катта бўлди.
Календарь эрасининг боши
ҳисобланган бу кун Эронда
Сосонийлар сулоласининг
охирги подшоси Ездигерд III
нинг тахтга ўтириш вақти
билан боғлиқдир. Ездигерд III
календарида йил 12 ойдан
иборат бўлиб, дастлабки 11
ойи 30 кундан, 12-си эса 35
кунли эди. Бинобарин, бу
солномада йилнинг ўртача
узунлиги 365 кунга тенг
қилиб олинган эди
календарида ойлар –
фарвардин, урдибиҳишт,
ҳурод, тир, мурод, шаҳривар,
меҳр, абон, азор, дай, бахман
ва исафандармуз каби
номлар билан юритилиб, йил
боши баҳорги тенгкунликка
(Григорий календари бўйича
21 мартга) тўғри келарди.
Бироқ бу календарда йилнинг
узунлиги, ҳақиқий қуёш
йилининг узунлиги – тропик
йилдан салкам 0,25 суткага
камлигидан, йиллар ўтиши
билан унинг йилбошиси
баҳорги тенгкунликдан
четлашиши, аниқроғи
илгарилаб кетиши кузатилди
ва 120 йилда хатолик
қарийиб бир ойга етиши
аниқланди. Мазкур хатоликни
тузатиш учун Ездигерд III
календарида 120 йилда 13-ой
қўшимча қилиб киритилди.
Хусусан, 120-йили қўшимча
қилинган 13-ой,
календарнинг биринчи ойи
фарвардиндан кейин
қўйилиб, фарвардин II номи
билан аталди. 240-йили
киритилган 13-ой, иккинчи ой
– урдибиҳиштдан кейин
қўйилиб, урдибиҳишт II деб,
360-йилнинг 13-ойи эса,
учинчи ой–ҳурдоддан сўнг
ҳурдод II деб аталди ва
ҳоказо. Афганистон
хукуматининг расмий
календари хам куёш хижри...ЕщёЕздигерд
календарида ойлар –
фарвардин, урдибиҳишт,
ҳурод, тир, мурод, шаҳривар,
меҳр, абон, азор, дай, бахман
ва исафандармуз каби
номлар билан юритилиб, йил
боши баҳорги тенгкунликка
(Григорий календари бўйича
21 мартга) тўғри келарди.
Бироқ бу календарда йилнинг
узунлиги, ҳақиқий қуёш
йилининг узунлиги – тропик
йилдан салкам 0,25 суткага
камлигидан, йиллар ўтиши
билан унинг йилбошиси
баҳорги тенгкунликдан
четлашиши, аниқроғи
илгарилаб кетиши кузатилди
ва 120 йилда хатолик
қарийиб бир ойга етиши
аниқланди. Мазкур хатоликни
тузатиш учун Ездигерд III
календарида 120 йилда 13-ой
қўшимча қилиб киритилди.
Хусусан, 120-йили қўшимча
қилинган 13-ой,
календарнинг биринчи ойи
фарвардиндан кейин
қўйилиб, фарвардин II номи
билан аталди. 240-йили
киритилган 13-ой, иккинчи ой
– урдибиҳиштдан кейин
қўйилиб, урдибиҳишт II деб,
360-йилнинг 13-ойи эса,
учинчи ой–ҳурдоддан сўнг
ҳурдод II деб аталди ва
ҳоказо. Афганистон
хукуматининг расмий
календари хам куёш хижрий
календари булиб, унинг
асосида 1911 йили Эрон
билан биргаликда кабул
килинган «Буржий
календарь» ётади.
Эслатилганидек бу
календарда ойларнинг номи
зоидак юлдуз
туркумларининг номлари
билан хамал, савр, жавзо,
саратон, асад, сумбула, мезон,
акраб, кавс, жадди, далв ва
хут деб юритилиб, уларда
кунлрнинг сони 29, 30, 31 ва
баъзан хатто 32 кун буларди.
Шунинг учун хам бу
календардан фойдаланиш
катта нокулайликларга эга
эди. Окибатда 1958 йилга
келиб (куёш хижрий
календари бўйича 1337
йили), афгон календари
маълум даражада Эроннинг
куёш хижрий календариги
якинлаштирилди. Буниниг
учун кадимда 32 кунлик
жавзо ойи кунларнинг сони
31 кунга туширилиб, унинчи
ой- жадди оддий йиллари 29
кунга, кабиса йиллари эса 30
кунга тенг буладиган килиб
кайта ислох килинди.
Натижада унинг дастлабки
олти ойи (хамал, савр, жавзо,
саратон, асад, сумбула) Эрон
календарига каби 31 кундан
килиниб, кейинги жаддидан
бошка беш ойи (мезон, акраб,
кавс, далв, ва хут) 30 кундан
килиб жорий этилди. Бундан
куринишича, кабиса йиллари
хар иккала -эрон ва афгон
календарлари бўйича
саналар тула мос келгани
холда оддий йилларида
охирги икки ой далв ва хут
саналари бир-бирдан бир
кунга фарк килади. Бундан
хисоблаб карасак Ездигерд III
калиндарида хам бир сутка
24 соатдан иборат булган
лекин бундаги хатолик
хозирги бир сутка яни 24
соатдан 59 секундга кам
булган. Ана уша хар бир
кундан колайотган 59 секунд
1 йилга бориб 6 соатга йитган,
4 йилда еса 1 суткага (1
кунга) йитган, 40 йилда 10
кунга йитган ва 120 йилга
бориб еса хатолик 1 ойга
йитиб борган
тукилиб,Ювдилар гулбаргнинг
юзини,Юракдан йигладим
укиниб-Согиндим
илгариги...узимни!Офтоб хам
олдинги тафт эмас,Тиг булиб
юзимга санчилар.Майсалар
изимда бош эгмас-
Аёвсиз,эзилар,янчилар.Бир
нафас тинч бермас ёдимга-
Муштокман согинган
дустимга,Азизим келгин-у
ёнимга,Кайтаргин узлигим
узимга.
könglim uzulmadi.
Muxabbatim imorati buzulmadi.
Buni kimdur bildi kimdur bilmadi.
Armon bölgan asl yorim
yodimdasan.
könglim uzulmadi.
Muxabbatim imorati buzulmadi.
Buni kimdur bildi kimdur bilmadi.
Armon bölgan asl yorim
yodimdasan.
könglim uzulmadi.
Muxabbatim imorati buzulmadi.
Buni kimdur bildi kimdur bilmadi.
Armon bölgan asl yorim
yodimdasan.
япрогингда,
майли булсин шабнам.
Факат кипригингда,
хеч курмайин нам.
Гулим ифорингда,
борми жаннати олам.
Майлими ёнингда,
ул жаннатда булсам.?!
РАВШАН.
утай. Кадрини кадримдан
баландрок тутай.Гар мени
согиниб куйса бир нафас.
Кабримга киргунча согиниб
утай
брга, ажрата олмас масофа
бизни, сог'инганда
кузларинг юмсанг бас,
учраштирар хаёллар бизни.
Хатто кабрга хам сирим олиб кетарман-!
юрагимни
к,улфин энди,
Таролмайсан уринма хеч
зулфим энди.
Мухол булди сенга менинг
васлим энди,
Юрагимнинг ардогидан
кетдинг энди.
Бек,асам тун буйларимни
курмай энди,
Армон к,илиб утиб кетар
кунинг энди.
К,умсайсану етолмайсан
менга энди,
Юрагимнинг ардогидан
кетдинг энди.....!
Siz ajalsiz jonim olguvchi,
siz olovsiz o'tga solguvchi.
Siz imosiz dilda qolguvchi,
man-chi, kimman, ayting, Azizim?
Siz xayolsiz aldab ketgani,
siz bir maysiz tamom etgani.
Siz armonsiz armon etganim,
man-chi, kimman, ayting, Azizim?
Siz marvarid bebaxo tengsiz,
siz tomchisiz beg'ubor dengiz.
Siz ko'kdagi qo'li yetmas yulduz,
man-chi, kimman, ayting Azizim?
юлларимга булиб интизор,
Мени кутманг ей ошигу
бекарор.
мени дея куйиб йониб булманг
бедор,
Чунки мени жондан севган уз
йорим бор.
Мен учун у дунйодаги енг
гузал йор,
Хам окилу доноликда зийода
йор.
Маним учун бор хайотин бахш
айлаган,
Уз йоримга хайотимни бахш
етаман.
Ухшаши йук киёси,