Шу давр мобайнида, корхона бошлиги менда жуда илик таассурот колдирди...
Бундан олдин хам, бир икки ташкилотда хисобчи лавозимида ишлаганман, лекин бу инсон каби мехридаре бошлик кулида ишламагандим...
Аслида, иш вактида жуда каттиккул, жонкуяр, бизга кушилиб узи хам ишлаб чарчамайдиган, мехнатсевар инсон...
Кул остидагиларни каттик назоратга олгани билан кези келганда вактини топиб биз билан хазиллашиб хам турадилар.
Лекин бир одатидан хайрон колардим...
Нимадандир нарози булиб, жахли чикиб, бизни тергаб турсада, онаси телефон килиб колгудек булиб колса, узгаради колади...
Телефонда гаплашиб турган булсада, юзида илик табассум пайдо булади...
"Онажон", "онажон" дея эркаланиб хам олади...
Тугриси еши каттарок, айникса бошлик одамдан бундай эркаланиб сухбатлашиш кандайдир эриш туюлади...
Онасининг узи гапини тугатиб хайрлашмагунча, бошлигимиз телефонни куйя демайди...
Куп холларда гувох булганман, хатто узим хам шундай килганман, ишдалигимда еки йигилишда эканлигимда уйдан кунгирок булиб колса, "узим телефон килиб юбораман" деб куйиб тезда гушакни куяман, хаелимни булмасин деган максаддада албатта...
Бугунги кунгача бошлигимнинг бу фьели мен учун мавхум эди...
Ой охири булганлиги учун, кечга кадар хисобот тайерлаб ишхонада колиб кетдим...
Хамма уйига таркалишган, факат бошлигим иккимиз колдик...
Мени ишдан бушашлигимни ва уйимга машинасида элтиб куйишлик учун кутиб турганди...
Жуда самимий инсон, одамийлик хисси хам жуда юкори бу кишида, "кетаверинг узим етиб оламан" дейишимга карамай уйимнинг бу ердан узокрокда эканлиги учун, "йулда кийналиб юрманг" дея, бошлик булсада кутиб турарди...
Хонасида утириб зерикиб кетди шекилли, енимга чикиб утириб олди...
Бошлигим булганлиги учун, нима дейишни билмайман...
Нима килса хам бошликда, бирон ножуя гап гапириб куйсам, холимга вой булиши мумкин...
Ишларимни кузатиб турганида, столим устида турган бошлигимнинг телефонига кунгирок булиб колди...
Кулларига олгунча, уша телефонга кузим тушди...
Оппок румолга уранган, юзларидан нур таралиб турган, нуроний аел сурати ва тагида катта харфлар билан "ОНАЖОНИМ" деб езиб хам куйилган...
Бошлигим нарирокка бориб улар билан бироз сухбатлашиб кайтди...
Билишимча яна оналари, кеч колиб кетганларига хавотир олиб телефон килган булсалар керак хойнахой...
Анчадан бери оналари хакида билгим келиб юрганлигимни уйлаб, вактдан фойдаланиб улардан сураб курмокчи булдим...
- Урток бошлик, айбга буюрманг-у, онангиз хакида гапириб бера олмайсизми???
Тусатдан килган мурожаатимдан хайрон булди ва кулимсираб туриб,
- Майли, - деди, - сизга аввал уз хаетим хакида гапириб бераман кейин нега онамга бунчалик мехрибон эканлигимдан узингиз хулоса киласиз...
- Хуб булади, - дегандай бошимни имладим...
Шундан сунг бошлигим узининг хаети тугрисида гапира кетди...
****
Мен хамма угил болалар катори шух ва шодон бола эдим...
1982 йилнининг ези эди...
Иккинчи синфни тамомлаб, езги таьтилга чиккандим...
Уйимизда отам ва онам тез-тез жанжаллашиб, уришиб колишганлиги туфайли, кучадан бери келмас эдим..
Аслида онам жуда босик ва бамаьни аел эдилар...
Биз уларни жуда яхши курардик...
Дадам эса тескариси, куп ичадиган, жанжалкаш, бадфьел одам эдилар...
Тез-тез жанжаллашиб колишини сабаби хам шунда эди аслида...
Ичиб келганларини куриб, чидаб тура олмай, дадам билан жанжаллашиб колардилар...
Уша машьум кун хам уйда дадам ва онам каттик жанжаллашиб колишди...
Натижада онам дадамга жахл килиб, укамларни олиб узларининг уйларига кетиб колдилар...
Оилада олти фарзанд эдик, мен опамдан кейин иккинчиси, синглим ва укамлар еш эдилар...
Хар доимгидек, бизлардан хавотир олганлари учун яна уйга кайтиб келди, лекин бу сафар жуда авзойи бузук холда кайтди...
Хар гал улар жанжаллашганларида, юрагимда каттик куркув эгаллар эди...
"Ишкилиб ажрашиб кетишмасин" дея...
Лекин, орадан куп вакт утмади...
Икки ойлардан сунг, хар доимги жанжалларининг бирида онам жахл билан йиги аралаш,
- Булди дадаси сабр косам тулди, энди кетаман бутунлай кетаман, ажрашамиз, -деб юборди...
Гапларининг орасида, опамни мени ва синглимни узлари билан олиб кетишларини хам айтди...
Онамни гапидан баттар жазавага тушган дадамлар, уларнинг юзларига шапалок тортиб юбордиларда...
- Кетсанг кетавер, лекин хеч бирини узинг билан олиб кетмайсан, бемалол ажрашаверамиз, - деди...
Уларнинг жанжалларидан куркиб колган укаларим опамнинг ва менинг ичларимизга яшириниб олишарди бечоралар...
Уша гапларидан каттик куркиб кетдим...
Кечаси билан худодан елвордим,
- Эй Художон, отам билан онам ажрашмасин, илтимос сендан, энди тупалончи бола булмайман, яхши бола буламан, - деб йиглаб ваьдалар бердим...
Эртасига эрталаб онам барибир укаларимни олиб кетиб колдилар...
Орадан икки кун утиб, кичик холам билан уйга кириб келдида, нарсаларини йигиштира кетди...
Онамни енларига бориб, кулларидан ушлаганча йиглаб ялина кетим...
- Кетманг онажон, бизни ташлаб кетманг, сизни яхши курамиз, - деб...
Онам хам гапларимни эшитиб йиглаб юборган булсада, барибир нарсаларини йигиштиришдан тухтамас эди...
Бир пайт, онамни келганини пайкаган дадам важохатини яширмай, буралаб сукиниб ховлига кириб келди, укам билан остонада турган эдик, бизни ташкарига итариб юбордида, кулига пичок олиб онам ва холам турган уйга кириб кетди...
Ичкаридан эшикни беркитиб хам олди...
Дадамнинг кулидаги пичокни куриб каттик куркканимиздан айвондан кочиб кетаетганимизда...
Онамнинг "войдод" деган каттик чинкиришини эшитиб ортимга карадим...
Онам ойнадан сакраб ховлига тушаетган эди...
Ортидан дадам кувиб чикдилар...
Бакир чакир овози кушнимизнинг ховлисига эшитилибди шекилли, кекса Омина хола хансираганча югуриб чикди ва дадамнинг кулидан ушламокчи булди...
Кексалиги туфайли, дадамни тухтатиб кола олмади, кулидан чикиб яна онам тамон кетди...
Ховлидаги булаетган вазиятдан куркмасин деб, укаларимни олиб опам билан икки куча нарида яшайдиган амакимларникига кочиб кетдик...
Булган вазиятни тушунтириб, жанжални тухтатиш учун амакимни юборайлик десак, аксига олиб улар хам иш билан кучага чикиб кетган эканлар...
Келинойимни укаси мехмонга келган эканлар, балки шу киши ердам берар деган илинжда, елвориб илтимос килганимиз билан, гапларимизга эьтибор бермай, узини йукликка солди...
Куркув ва хадик билан амакимни уйларида пана жойда опа укаларим билан беркиниб кечгача утирдик...
Кечга якин, ховлига амакимни чакириб дадам кириб келдилар...
Амакимга бир нималар деб гулдираб, яна тезда чикиб кетдилар...
Амаким хавотир билан уйга кириб келинойим билан бир нималарни гаплашдилар...
Биз эса, уша пана жойда кечгача утирдик...
Куркувдан дир-дир калтираб, йиглаб утирган укаларимни опам тинчлантиришга харакат килардилар...
- Хозир ойижонимиз келадилар ва бизни бу ердан олиб кетиб иссик овкат килиб берадилар, деб уларни юпатишга харакат киларди-ю, лекин узларининг кузларидан еш тинмай окарди...
Кеч тушиб, ховлига аммам дод солиб йиглаб келдилар...
Бизни багриларига олиб тинмай йигладилар...
Кунглим кандайдир нохуш нарсани сезиб турган булсада, онамни келиб колишларини кутардим, лекин уша кеча улар келмадилар...
Амаким, келинойим ва аммамлар бизларга сездирмай бошка хонада узок вакт сухбатлашдилар...
Эрта тонгда уст бошимизни олгани опам билан уйимизга бордик...
Бордигу, у ердаги манзарани куриб, кеча нима булгани фахмладик...
Чунки, ховлида кимдир ховлидаги хамма екка сочилиб кетган кон изларини ювяпти яна кимлардир Курьон тиловат киляпти...
Уша машьум кунда, дадам маст холатда, жахл устида онам ва холамни пичоклаб умрига зомин булганди..
"Дод" деб йигласакда, энди кеч эди, мехрибон онажоним бу дунеда йук эди...
Бир кун олдин кечки пайт амакимни енига дадам келиб, емон иш килиб куйганини ва килган ишини айтиш учун милицияга кетаетганини айтгани келган экан...
Онам бизларни ташлаб у дунега кетдилар, дадам камокка, биз эса етим булиб колдик...
Езги таьтил хам тугади...
Мактабга боришнинг узи бир хурлик эди...
Хамма бизларни кулларини бигиз килиб, бир-бирларига курсатишарди...
"Ана ушаларда, отаси онасининг котили" -деб...
Бизга кекса бувимлар карарди, еши анча катта булганлиги учун, бизга яхши карай олмас эдилар...
Нонуштасиз оч нахор мактабга борган кунларимиз хам булганди...
Куп холларда оч корин билан кунни кеч килар эдик...
Пахта терими бошланганда, бувимлар "олаетган нафакамни сенларга етказиб булмаяпти, иккаланг пахтага чикиб, узларингни камларингни узларинг эпланглар" деб, опам иккимизни пахта теримига чикариб юборардилар...
Бешинчи ва учинчи синф боласи булсак, канча хам пахта тера олардик, кун буйи иккимиз аранг йигирма беш кило атрофида пахта терардик...
Кулларимизни гуза шохлари тимдалаб юборганда, даланинг уртасида бир-биримизни юпатиб, онажонимизни согиниб йиглаб олардик...
Дахшатли жудолик ушанда билинганди менда...
Шу йилнинг биринчи декабрь куни эрта тонгда ховлимизга тез ердам машинасига ухшаш бир машина келди...
Унинг ичида мактабимизнинг директор уринбосари яна бир нотаниш аел ва келинойим утирарди...
Опам, мен ва укаларимни машинага утказиб, кушни вилоятга жунадик...
Улар, бизни каерга олиб кетаетганлигини айтмаганлиги учун, узимизча хурсанд булиб айланишга олиб кетяпти деб уйлагандик...
Афсус, адашган эканмиз...
Манзилга етиб бориб тушганимизда, каршимизда болалар мактаб интернати турарди...
Биринчи булиб, опам, мен ва синглимни шу ерга жойлаштиришни, кейин укамларни болалар уйига топширишни ният килган эканлар...
Келинойимнинг ташаббуси билан тезда бизни кабул килиш буйича хужжатлар тайерлашди...
Хужжатлар тайер булгач, тушлик килиш учун ошхонага кирдик...
Тамогимдан овкат утмайди, бугзимга нимадир тикилгандек...
Овкатланиб булгандан сунг, бизни у ерга ташлаб, укаларимни болалар уйига топшириш учун йулга отланишди...
Биз хам уларнинг ортларидан эргашдик...
Уша кунги холатни хеч качон унутмайман...
Синглим иккимиз, келинойимнинг этагидан махкам ушлаб ялиниб елвордик...
- Келинойижон жон келинойижон, бизни ташлаб кетманг илтимос...
- Хамма айтганизни киламиз...
- Молларга хам узимиз караймиз...
- Уйларингизни йигиштириб тозалаймиз...
- Углингизни доим кутариб юраман...
- Сизни хеч качон хафа килмаймиз...
- Майли бизга уст-бош олиб берманг, майли бизни урушаверинг, факат бизни укаларимиздан айрмасаларинг булди...
Жонимизни борича бакириб, ялиниб елвориб йиглагандик ушанда...
"Наилож" деганча бизни яна машинага утказиб, вилоят марказидаги болалар уйига олиб кетишди...
Биринчи булиб, энг кичик укамни болалар уйига топширишди, жой муаммоси булгани учун, колган укамларни кабул килишмади...
Хеч эсимдан чикмайди, кичик укам жуда еш булганлиги учун нима булаетгани фахмлай олмас эди...
Уни уша ерга ташлаб кетарканмиз, бизга кулларини кутариб, жилмайганча хайр килиб колганди...
Кейин яна икки укамни бошка болалар уйига топширишди, улар эса каттик йиглаб колишди, биз хам албатта...
Бу орада кеч тушиб колди, "энди уйга кайтамиз" деб турганда, яна бизни уша мактаб интернатига олиб боришди...
Елгон ваьдалар билан барибир бизни уша ерга ташлаб кетишди...
Эрталаб мутлако биз учун ед булган мухитда уйгондик...
Шундай килиб, болалар уйидаги азобли ва согинчга тула кунлар бошланди хаетимизда...
Борган кунимизни узидаек, "янги бола" деган ном олдик...
Янги келганларни шундай аташаркан...
Бошида, уша бизни ташлаб кетган дарвоза енига бориб, эшик панжараларини ушлаганча, "бизни олиб кетиш учун бугун келса керак" деб, куча тамонга караб турардик...
Кейинчалик умидимиз суниб, такдирга тан бердик...
Байрам кунлари ойнадан туриб, кучани кузатар эдик...
Кимдир келиб бизни бу ердан олиб кетишини кутардик, янги йилда Корбободан мехрибон она сураб ният килардик...
Нафакат биз, у ердаги купчилик болалар худди шундай ният килишар эди...
Бир зумгина куздан кочирмаслик максадида, ойна ортида овкат хам емасдан, оч-нахор кутардик...
Афсуски, хеч ким келмасди...
Кейинги йилнинг охирларида, амаким билан келинойим бизларни кургани келишди...
Уша куни биздан бахтли болалар йук эди...
1985 йиллнинг езги таьтилида, Тошкентдан тогам келиб, вактинча уйига олиб кетди...
Куз келиб, мактаб бошлангач яна уша мактабга ташлаб кетишди...
Мактаб интернати хам болалар уйи билан шароити деярли бир хилда эди...
Купчилигини ота-онаси йук...
Борлари хам онда сонда, яьни бир йил ичида бир икки бора кургани келарди...
Кайсидир уртогимизни оиласидан бирор киши келишса, уша келганларни атрофини йигирматтача бола булиб ураб олардик...
Шунчалик хавас ва этикиш кучаярканки, буни тасвирлаб бера олмайман...
Уч йил утиб, опам техникумга укишга кириб кетди...
Мен эса, опамни мендан ажраб кетаетганлигига чидай олмадим ва у ердан кочишга мажбур булдим...
Тугри уйимизга бордим ва у ерда маьлум вакт бувим билан кейин эса амакимнинг уйида яшадим...
Укув йили бошлангач, мени яна эски жойимга элтиб куйишди...
Кочганим учун, роса калтаклашган эди ушанда...
У ерда бир кизик одат бор эди-ки, тугилган кун бир йилда икки маротаба нишонланарди...
Кандай килиб дейсизми?
Бир йилда ун икки ой булса ушани тенг уртасидан булиб, олти ой давомида тугилганларни туплаб, бир кунда утказишар эди...
Хаммани йигиб, кичик бир дастурхон тузаб, тугилган куни булаетган болаларга, эртак китоб, дафтар, ручкалар таркатишар эди...
Ушандек байрамларни бирида мени руйхатим укилмади...
Хурлигим келиб йиглаб юбордим...
Йиглаб турганимни бир четда кузатиб турган бир аел енимга келиб...
- Ха углим сен нега йиглаяпсан? - деб сураб колди...
Юзига карадим-у, худди онамни кургандек булдим...
Ростан хам онамга жуда ухшар эди...
- Менга совга бермади, - дедим яна йиглаб...
Багрига босиб, "Булди йиглама, кап-катта бола хам йиглайдими" деб юпатгандек булди...
- Юр сенга узим совга олиб бераман, - деб кулимдан етаклаб кучага олиб чикиб, дукондан дафтар ручка олиб берди...
Уша кундан бери уша аел менга мехрибонлик курсата бошлади, тез-тез холимдан хабар олиб турди...
У аелга синглимни хам таништирдим...
Хар харда синглим иккимизни уйига мехмонга хам олиб бориб турди...
У аел елгиз узи яшар эди, бизнинг мактабга янги укитувчи булиб келганди...
Кунлардан бирида, тусатдан, "менга угил буласанми?" деб колди...
Ушандаги хурсандчилигимни курганингизда эди, мендан бахтли инсон йук эди...
- Ха, - дейишга дедим-у, тезда хомуш тортиб уйланиб колдим, чунки синглимни елгиз ташлаб кета олмас эдим...
Нимага уйланиб колганимни сезиб колди шекилли, тезда жавоб килди...
- Сен рози булиб, мен билан уйга юргин хамммаси яхши булади...
Нега бундай деди экан, деб яна уйланиб колдим ва уйига боришга карор килдим...
Уйларига боришимни биламан, уйда мени синглим ва болалар уйида колиб кетган укаларим карши олишди...
Хайратимни яшира олмадим...
- Онажон, - дея уларнинг багрига отилдим..
Ушанда, Мехрибон онажоним укаларимни хам болалар уйидан фарзандликка олган эканлар
Аллохга шукр, аьло бахоларга укидим ва уз билимим билан олий укув юртига укишга кирдим...
Онажоним яхши бир аелга уйлантирди, хозирда уч нафар шириндан шакар фарзандларим бор...
Онам билан бамаслахат синглим ва укаларимни тагли тугли оилаларга узатдик, уйлантирдик, хаммалари уйли жойли тинч яшамокдалар!!!
Утган йили Онажоним Муборак Хаж зиератига бориб келишдии, хозир Хожи оналар...
Худди уз фарзандларидек, мендан жуда хавотир оладилар...
****
Кани айтингчи ука, мен шундай мехридаре онам учун, шундай мулозамат курсатсам арзийдими???, - деб савол назари билан сузларини тугатди бошлигим...
Бошлигимнинг бундай такдирини эшитиб, хайратдан лол эдим, уларга билдирмай баьзида, кузим хам ешланиб олди...
****
Яна хар доимгидек телефон кунгироги......
Бошлигимнинг онаси билан озгина сухбатини эшитиб узим учун катта сабок олдим уша кун!!!
- Хозир Онажон, ишларим тугади, хозир бораман, хавотир олманг яхшиман, йул йулакай, дукондан асал олиб бораман, эрталаб биргалашиб бир асал чой ичамиз...
Присоединяйтесь — мы покажем вам много интересного
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 30
РАХМАТ УКАЖОН СИЗГА
Икболжон, барака топинг. Нима дейишниям билмаяпман хозир. Уша кунларим яна куз унгимдан утди хозир.
Укидим, Икболжон, жудаям маъкул. Рахмат сизга.
fikrilani yozib qoldirila oldindan
raxmat