КЪАРДАШЛЫКЪНЫ ГЬАКЪЫНДАН.

Гьюрметли дин къардашларым ва къызардашларым! Бугюн
къардашлыкъны гьакъындан айтма сюемен. Бизин динибиз янгыз намаз, ораза,
межитлер булан битип къалмай. Аллагьу таала бизге намаз къыл, ораза тут,
гьарамдан сакълан деп буюргъан йимик, къардашлыкъныда юрютюгюз деп буюргъан.
Аллагьу таала сыйлы болгъан Къуранда айта (маънасы): «Сиз Аллагьдан къоркъугъуз
ва къардашлыкъны бузуп къоймакъданда къоркъугъуз»-деп. Бу Къуран аят нени
англата, бу англата, бизге къардашлыкъны бузуп къоймакъдан бек сакъ болма
герекни. Бизин Пайхаммарыбыз (салляллагьу аляйгьи ва саллям) айтгъан: «Ким
Аллагьгъада, къыямат гюнгеде инана буса, гелген къонакъны сыйласын. Ким
Аллагьгъада, къыямат гюнгеде инана буса, къардашлыкъны юрютсюн. Ва ким
Аллагьгъада, къыямат гюнгеде инана буса, яхшы затны сёйлесин яда иннемей пысып
турсун»-деген (Бухари, Муслим). Къарагъыз бу арив сёзлеге - къонакъны
сыйламакъ, къардашлыкъны юрютмек, яхшыны сёйлемек. Нечик арив хасиятлардыр
булар.
Бир керен бир гиши гелип Пайхаммарыбызгъа сорагъан
болгъан, сенмисен Пайхаммарман деп айтагъан. Дюрмен деген Пайхаммарыбыз. О
заман о гиши сорагъан, гьей Аллагьны элчиси, Аллагь сюеген лапда сыйлы амал
къайсыдыр деп. Аллагьгъа герти иман салып бусурман болмакъ деген. Ондан сонг
къайсыдыр дегенде, къардашлыкъны юрютмек деген Пайхаммарыбыз. Сонг бу адам
дагъыда сорагъан, Аллагь лапда бек сюймейген недир деп, Пайхаммарыбыз айтгъан,
Аллагьгъа ортакъчы тутмакъ деген. Ондан сонг недир Аллагь лапда бек сюймейген дегенде,
къардашлыкъны бузмакъ деген (Абу Яъля). Гёремесиз къардашларым, нечик Аллагь
сюймей къардашлыкъны бузгъанны.
Адам оьзюню оьмюрю узакъда ва берекетлиде болгъанны
сюе буса, рызкъысыда эркин болуп, оьлегенде яман оьлюмден сакъланма сюе буса,
къардашлыкъны юрютсюн. Пайхаммарыбыз айтгъан: «Ким сюе буса оьмюрю узакъда,
берекетлиде болгъанны, рызкъысыда эркин болгъанны, оьлегенде яман оьлюмденде
сакъланма, Аллагьдан да къоркъсун ва къардашлыкъныда юрютсюн»-деген (Агьмад,
Гьаким). Аллагьдан къоркъсун деген сёзню маънасы – Аллагьны буйрукъларын кютюп,
гери ургъан гьарам ишлени къойсун деген маъна.
Къардашлагъа береген садагъада эки керен артыкъ бола
зувабы. Пайхаммарыбыз айтгъан: «Пакъыргъа берген садагъа саялы бир зувап болур,
амма къардашгъа берген садагъа саялы эки зувап болур»-деген (Насаи). Али асгьаба
айта болгъан: «Адам садагъа бермек булан он зувап ала, борчгъа акъча бермек
булан он сегиз зувап ала, оьзюню дин къардашларына яхшы болмакъ булан йигирма
зувап ала, амма къардашлыкъ юрютмек булан йигирма дёрт зувап ала»-деген. Оьзюню
къардашлары булан яхшы болмакъ булан лапда кёп зувап ала деген Али асгьаба.
Жабир деген асгьаба айта, бир керен Пайхаммарыбыз
бизге айтды: «Гьей бусурманлар, сиз Аллагьдан къоркъугъуз ва къардашлыкъныда
юрютюгюз, гертиденде къардашлыкъ юрютмекден зуваплы амал ёкъдур. Дагъыда сиз
бирёв-биревге зулму этмекден сакъ болугъуз, неге тюгюльде зулму этмекден
гюнагьлы ишде ёкъдур….»-деген (Табарани).
Гёремисиз къардашларым! Къардашлыкъны юрютмек булан
биз кёп уллу зуваплар къазанабыз Аллагь янындан. Шо кююнде кёп уллу гюнагьда
къазанабыз къардашлыкъны бузмакъ булан. Бизин арабыздада бу гюнлерде бола
увакъ-тюек саялы къардашлыкъны бузагъанлар. Шондан сакъ болма герек. Аз-маз
затлар саялы бирев-бирев булан эришип, къавгъалап къардашлыкъны бузма ярамай.
Шолай къавгъалар болсада, гечип къойма тюше, шайтаны сююндюрмей. Аллагьу таала
сюе биз бир биревню гечгенни, шо саялы Аллагь учунда гечип къойма герек бола.
Къардашлыкъны бузгъанлар бар ерге Аллагьны рагьмусуда
тюшмейдир. Бир керен Пайхаммарыбыз асгьапларыда булан олтуруп турагъан заманда
айтгъан, эгерде бизин арабызда къардашлыкъны бузгъан адам бармыса, шундан туруп
гетсин, бизин булан олтурмасын деп. Шо заман бир жагьил улан туруп гетген.
Анасыны къызардашы булан бу яшны эришивю болгъан экен. Пайхаммар булай айтгъан
сонг, бу яш барып ондан гечмакъны тилеген. Ода муну гечген. Сонг къайтып гелип
Пайхаммарны янында бу яш олтургъан. О заман Пайхаммарыбыз айтгъан: «Гертиденде
Аллагьны рагьмусу тюшмейдир олай адамлагъа, оьзлени арасында къардашлыкъны
бузгъан адам бар туруп»-деген (Асбагьани).
Шолай бир керен Пайхаммарыбызны асгьабасы Ибн Масъуд
эртен намаздан сонг адамлар булан дёгерек гьалкъа этип олтургъан болгъанлар.
Сонг Ибн Масъуд айтгъан: «Аллагьны аты булан тилеймен, бизин арабызда
къардашлыкъны бузгъан адам бармыса, туруп гетсин шундан. Неге тюгюльде, биз
Аллагьгъа дуа этип тилеме сюебиз. Бизин арабызда шолай адам бар туруп, кёклени
къапылары ачылмас, Аллагь дуабызны къабул да этмес»-деген (Табарани).
Гёремисиз къардашларым, къардашлыкъны бузмакъ нечик
яман амалдыр. Къардашлыкъны бузгъан адамны яманлыгъы башгъалагъада тие экен.
Шолай адам бар туруп Аллагьны рагьмусуда тюшмей бизге, кёкню къапыларыда
ачылмай экен.
Гюнагьларындан Аллагь гечгенни сюеген адам
къардашлыкъны юрютюгюз. Бир адам бир керен гелип сорагъан болгъан
Пайхаммарыбызгъа, мен кёп уллу гюнагь этдим, Аллагь гечермикен менден деп.
Пайхаммар бугъар сени ананг бармы деп сорагъан. О гиши ёкъ деген. Анангны къызардашы
бармы деген. Бу гиши бар деген. Олай буса барып огъар яхшы бол, Аллагь сенден
гечер деген. (Тирмизи, Ибн Гьиббан). Къарагъыз къардашларым, къардашларыбызгъа
яхшы болмакъ булан, Аллагь биз этген гюнагьланыда гече экен.
Биз дагъыда билме герекбиз, бизин булан къардашлыкъ
юрютегенлер булан къардашлыкъ юрютюп, юрютмейгенлер булан юрютмей къойма
ярамай. Къардашлыкъ юрютегенлер булан къардашлыкъны кимде юрютежек,
юрютмейгенлер булан юрютме герек бола. Пайхаммарыбыз айта: «Къардашлыкъны
юрютеген къардашы булан, къардашлыкъ юрютеген болмай, къардашлыкъны юрютегенге
санала, сени булан къардашлыкъны бузгъан адам булан сен къардашлыкъны юрютсенг
(Бухари). Бу гюнлерде нечик бола. Менчи о къардашыма бараман, о буса гелмей,
мен къардашлыкъны юрютемен, о буса юрютмей деп, къатнав битип къала. Шолай
болма ярамай. О юрютмей бусада, сен юрют, о гелмей бусада, сен бар, къатна. Ону
кёп уллу яхшылыгъыда, берекетиде, зувабыда бар. Пайхаммарны асгьабасы Абу Зар
айтгъан, магъа Пайхаммарыбыз васият этип айтды: «Сен къардашлыкъны юрют,
къардашларынг сагъа арт берседе, сени булан къардашлыкъны бузсада»-деп
(Табарани, Ибн Гьиббан).
Къардашларым, биз бек сакъ болма герекбиз
къардашлыкъны бузуп къоймакъдан. Неге тюгюльде бизин Пайхаммарыбыз айтгъан:
«Къардашлыкъны бузгъан адам женнетге гирмес»-деп (Бухари). Гиччинев сама
гьакъылы бар адамгъа шу сёзлерде таманлыкъ эте.
Бу гюнлерде яхшылыкъ-яманлыкъ болмаса къардашлыкъны
юрютмейген болуп барабыз биз. Шолай болмакъдан сакъ болма герек. Бизин
ата-бабаларыбыз нечик юрюте болгъанлар къардашлыкъны, шолардан бизгеде уьлгю
алмагъа тюше.
Шу ерде къайынлагъада яхшы болмакъны гьакъындан
эсгерейим. Къайынлагъа яхшы болма тюше. Эркек гиши къайнанасына, къатынгиши
къайнатасына тийсе, намазы бузулмай. Гьатта айырылып къалсада бузулмай. Янгыз
шу затда гьакъылы бар адамгъа таманлыкъ эте.
Аллагьу таала бизге барыбызгъада кёмек этсин динибизни
тюз юрютмеге, Аллагь рази болагъан амалланы этмеге ва къардашлыкъныда арив
кюйде юрютмеге. Дюньяда ва ахыратда насипли къуллардан этсин. Амин.