Bahor tonglarining birida
velosipedda sayrga chiqqan qiz
musaffo havo va xiyobondagi
yashil gözallikdan zavqlanardi.
Lekin velosiped g'ildiraklarini
harakatlantiruvchi zanjir örnidan
chiqib ketib, qiz töxtashga
majbur böldi. U zanjirni joyiga
örnatishga urinardi-yu buni hech
eplolmasdi.
- Balki yordamim kerakdir?
Qiz yoniga kelib töxtagan
velosipedli yigitga qaradi.
- Yöq, özim...
- Mana bunday qilish kerak, - yigit
qizning velosipedi zanjirini
örniga qöydi, - Ana böldi.
- Rahmat!
Qiz yigitga e'tibor bilan qaradi.
Yigit böy-basti kelishgan,
körkamgina yigit edi. "Ayniqsa
kulishi öziga juda yarasharkan",-
öylardi qiz.
- Arzimaydi.
Yigit öz velosipediga ötirib,
qanaqadir yoqimli kuyni xushtak
qilib chalganicha qizdan
uzoqlashdi. Qiz esa uning ortidan
bir zum termulib qoldi...
Qizga atirgullar kela boshlaganiga
bir oydan oshgandi. Lekin, qiz
haligacha ösha sirli yigitning
kimligini bilolmasdi.
Shunday kunlarning birida qiz u-
bu ishlar bilan ushlanib, judayam
kechga qolib ketdi. Aksiga olib
havoning avzoyi buzuq, kuchli
momaqaldiroq bölayotgandi. Qiz
taksi ushlash maqsadida kollej
yonidagi bekatga kelganida
allaqachon öta shiddatli yomg'ir
boshlangandi. Uyi yaqin-u
bunaqa paytda yolg'iz ketishga
ham qörqib turgandi. Kamiga
bekatda hech kim yöq, osmonni
qoplagan qop-qora bulutlar
atrofni yanada qorong'u
körsatardi. Hammasidan
momaqaldiroqning vahimali
ovozi qizni chöchitardi.
Shu mahalda unga tanish, yoqimli
ovoz eshitildi:
- Balki yordamim kerakdir?
Bu ösha tongdagi velosipedli yigit
edi. Qiz juda sevindi. Bu ösha
yigitni yana körganligi uchunmi
yoki boshqa sababdanmi özi ham
bilmasdi. Lekin yigitga dilidagini
aytmadi:
- Yöq, özim ...
Yigit ham jilmaydi:
- Yomg'ir hali-beri tinmaydi.
- Nima, meni mashinangizda
uyimgacha kuzatib
qöymoqchimisiz?
- Menda yaxshiroq fikr bor.
Yigit shoshib qayergadir yugurib
ketdiyu, zumda qaytib keldi:
- Xösh, qalay?
Qiz yigitning qölidagi oq va
pushti rangli soyabonlarni körib
jilmaydi.

- Bahor oylarida yomg'ir mahali
piyoda yurish zavqli,- dedi yigit.
Ular yonma-yon ketib
borisharkan, qiz öziga
yuborilayotgan gullarning sohibi
shu yigit ekanligini öylay
boshladi. Buni tekshirib körish
uchun yigitga savol berdi:
- Siz yölingizda uchragan har bir
qizga shunaqa yordam qilasizmi?
- Har biriga emas ... hammasiga.
Ular kulishdi. Qiz uyi tomon
ketishayotganda ikki tomonga
ketgan köchaning yigit qaysi
tarafga burilishiga juda
qiziqayotgandi. Muyulishda yigit
qizning uyi taraf burilgach, qiz
sevindi. "Bu ösha yigit", - öylardi
u.

- Menimcha uyingiz shu tarafda
bölsa kerak. Chunki narigi tarafda
shifoxona va boshqa binolar,
atiga bir-ikki xovli bor.
Adashmasam tög'ri ketyapmiz,-
qizning fikrini öqigandek javob
berdi yigit.
- Ha, yaqin qoldi, - xunob böldi
qiz, - aytingchi, hayotni qanday
ta'riflaysiz?
- Menimcha bunaqa sharoit va
vaqt uchun noörin savol,- kuldi
yigit.
Ular qizning uyiga
yaqinlashishgandi.
- Buyog'iga özim ketaman, sizga
katta rahmat.
- Soyabon sizda qola qolsin,
menga oq ranglisi köproq yoqadi.
"Ey Xudo, - hayolidan ötkazardi
qiz, - mening pushti rangni
yoqtirishimni ham bilarkan!"
- Mayli xayr, - yigit ortga ön
qadamlar tashlagach qiz uni
töxtatdi:
- Hey!
Yigit ögirilib qaradi.
- Savolimga javob bermadingiz.
Yigit ösha yoqimli tabassumida
jilmaydi va baland ovozda
baqirdi:
- Hayot gözal!
Qizning yuragi juda-juda tez va
baland urardi. Qiz ayni damda
baland musiqa eshitayotgandek
öz yuragining dukurini eshitib
turardi. U hayajonlanganidan
yomg'irni ham ilg'amasdi. U
tanish yoqimli musiqani xushtak
qilib chalib ketayotgan yigitning
ortidan qarab qoldi...
Ertasi kundan boshlab qizga
negadir gul kelmay qöydi. Qiz
endi juda ham öychan bölib qoldi.
U yigit haqida kun-u tun öylardi.
Xuddi hozir balki yordamim
kerakdir, deb paydo
böladigandek tuyulardi. Lekin
yigitdan ham atirgullardan ham
darak bölmasdi. Shu bir-necha
kun ichida qiz özi bilmagan holda
yig'lab ham yuborardi. Ha, qiz
sevib qolgandi. Lekin buni hali özi
bilmasdi.
Nihoyat bir kuni ösha kutilgan
ovozni eshitdi:
- Salom!
- Salom, - javob berdi qiz.
- Biroz aylanib kelmaymizmi?
- Bahor oylarida yomg'irsiz
havoda piyoda yurish ham
zavqlimi?
- Albatta.
Ular birinchi marta körishishgan
xiyobonni sayr qilishdi. Qiziq
mavzularda suhbatlashishdi.
Nihoyat yigit qizga bir dona qip-
qizil atirgul tutdi. Qiz gulni oldiyu
uning bandiga köz yugurtirdi.
Qog'ozcha yöq edi. Savol nazdida
yigitga qaradi. Yigit har
doimgidek kulib turardi.
- Mana u, - yigit qöllarini yozdi.
Uning kaftiga böyoq bilan ösha
dastxat yozilgandi: "Hayot gözal..."

Keyingi kunlar xuddi shirin tush
kabi tez ötardi. Qiz yigit sevgi
izhor qilganidan keyin özi ham
uni sevishini anglab yetdi.
Chindan ular u-n hayot judayam
chiroyli va zavqli körinardi. Qiz
qachonlardir kutgan hayoliy röyo
haqiqatga aylanganidan baxtiyor
edi. Juda ham chiroyli muhabbat
edi bu...
Yigit rassom edi. Qizga juda
chiroyli tabiat manzaralarini
körsatardi. Qiz xuddi ertaklar
olamiga tushib qolgandek baxt va
sevgidan sarmast yashardi. Yigit
qizga portret sovg'a qildi. Qiz öz
suratiga qaradi. Judayam nafis va
chiroyli chizilgandi.
- Nega meni bulutlar orasida
turibman? Söradi qiz.
- Chunki sen mening
farishtamsan,- javob berdi yigit.
Har bir kuni gözal edi bu
sevgining...
Lekin öshanda qiz hali özini
oldinda nimalar kutayotganini
bilmasdi...
Kuz kelgach, bir kuni ular odatiy
uchrashadigan xiyobonga yigit
kelmadi. Qiz ancha vaqt kutdi,
xavotir oldi. Ertasiga yigit bilan
körishganida yigitning
nimadandir xafaligini payqadi.
Yigit odatdagidek jilmayardi, lekin
bu tabassum ortida juda ham
özgacha mahzunlik sezilardi.
- Nima böldi?
- Hech narsa. Kecha unutibman,
kechir azizam.
Shuncha vaqtdan beri atiga yarim
daqiqaga kechikmagan yigitning
uchrashishlarini unutib qöyishi
mumkinligiga qiz ishonmasdi.
Lekin ösha kuni u hech narsa
demadi.
Keyingi kunlarda ular yana
odatdagidek vaqtlarini
xushchaqchaqlik bilan
ötkazishardi. Lekin qiz negadir
yigitning közlariga boqqanida
yashirin bir ma'noni sezardi.
Yigitning doimgi tabassumi bu
sirni qiz bilib olishiga imkon
bermasdi. Yigit qiz bilan köproq
vaqt birga bölishga urinardi.
Soatlab yonma-yon ötirardilar...
Bir kuni qiz yana uzoq vaqt
xiyobonda yigitni kutib qoldi.
Yigitdan xabar bölavermagach
ketmoqchi böldi. Lekin shu
vaqtda uzoqdan yigit körindi.
- Salom, - dedi yaqin kelgach.
- Nega bunaqa yuryapsiz,
oyog'ingiz og'riyaptimi?
- Ha, jin ursin, velosipeddan
yiqildim.
Ular odatdagidek örindiqqa
ötirgan köyi, quyosh botishini
tomosha qildilar...
Ösha ondayoq qizning yuragi
nimadandir öta g'ash edi. Balki,
ösha kuni qizning yuragi yigit
bilan shunday sönggi bor yonma-

yon ötirganliklarini sezgandir...:

Ertasiga qiz yigitning
shifoxonada ekanligini
eshitganida, karaxt bölib qoldi.
Ming xavotir ila tezda yetib keldi.
Uni yigitning yoniga qöyishmadi.
Bilsa, yigit juda og'ir kasal ekan.
Kechagi kun tongda kasali xuruj
qilgan va kasalxonaga
keltirishgan ekan.
- Unga yurish mumkin emasligini
aytgandik. Lekin u kechroq
kasalxonadan qochib ketibdi.
Mana oqibati. U oyoqlarini his
qilmaydi. Shol...
Qiz titrab ketdi. Közlariga quyilib
kelayotgan köz yoshlarini töxtata
olmasdi. Xamshiraning sönggi
gaplari öta dahshatli ovoz bölib,
qizning quloqlari ostida
jaranglardi: U oyoqlarini his
qilmaydi... Shol...
Yigit uyg'ongach qiz uning
yoniga kirdi. Yigitning ahvolini
körib, battar siqildi. U yig'lardi,
yigit közlarini shiftga tikkancha
gap boshladi:
- Bilasanmi, seni birinchi marta
körganimda maktabda 7-sinf
eding. Öshanda pushti lenta
taqvolganding...
Yigit biroz tin olgach davom etdi:
- Biram chiroylisanki... Sen bilan
juda shirin hayot kechiraman deb
öylagandim... Buni qara, baribir
peshonaga yozgani bölarkan...
- Bas qiling!
Qiz köz yoshlariga erk berdi. Juda
ham ezilib yig'lardi.
- Yig'lama. Beri kel, muhim bir
gap aytaman.
Qiz yigit aytgandek qildi. Yigit
qizning yuzini silagancha
shunday dedi:
- Qachon hayotda nimadandir
siqilsang, kimnidir sog'insang,
köz yoshlaringni mana bunday
qilib sidirib tashla, - yigit
barmoqlari bilan qizning
közlaridagi yoshni artdi,- Chunki
hayot gözal...
Qiz shu kuni tongga qadar
yig'ladi. Ösha tunda u yigitni
qanchalar sevishini tushundi.
"Men baribir umrbod u bilan
qolaman",- qaror qildi qiz.
Ertasiga shifoxonaga kelgan qiz
yigitni topolmadi. Unga yigitni
tongda Germaniyaga olib
ketishganligini aytishdi. Qiz holsiz
devorga suyanib qoldi. Uning
boshida million xil hayollar
aylanardi. Nega? Öylardi u. Shu
mahalda unga bir xamshira qip-
qizil atirgul keltirib berdi. Qiz yigit
bergan sönggi gul bandidagi
qog'ozchani titragan qöllari bilan
arang ochdi. Unda shunday
yozilgandi:

" Bilasanmi, doktorlar mening
tirik qolishimga deyarli umid yöq
deyishdi. Insult xavfi kundan-kun
oshib borarkan. Sen meni baribir
tashlab ketmasding. Men esa
sening judayam baxtli bölishingni
istayman... Men juda uzoqqa
ketyapman. Bilasan-a, seni
judayam sevaman. Agar sen ham
meni zarracha sevsang,
ötinaman, men uchun ham baxtli
hayot kechir. Sira ham yig'lama.
Yig'laganingda meni yuragim
og'riyotgan böladi. Kelishdikmi?
Men uchun esa baribir hayot
gözal. Ehtimol, ertaga uyqudan
uyg'onmasman, lekin hayotim
juda gözal. Chunki unda sen
borsan..."
Qiz maktubni quchganicha juda
uzoq yig'ladi...

*       *       *      *
Qiz ikki yil yigitning xotirasi bilan
yashadi. Keyin yigit aytganidek
yashashga harakat qildi. Bir
yigitga turmushga chiqdi. Ammo
uning hayollari tubida hamon
eski xotiralar hukmronlik qilardi.
Har lahzada uni yod qilib
yashardi. Ög'illik bölganida, unga
yigitning ismini qöydi...
Taqdir qizga hali ancha sinovlarni
tayyorlab qöygan ekan. Farzandi
tug'ilgach köp ötmasdan, eri
avtohalokat tufayli dunyodan köz
yumdi. Qiz tag'in köz yoshlari
tubiga g'arq böldi.
4 yil vaqt ötib ketdi. Endi qizning
hayotdagi bori ög'li va xotiralari
edi.
   *       *       *       *

O'g'lini bog'chaga kuzatib
qo'ygach, qiz bir vaqtlar yigit
bilan uchrashuv joyi bo'lgan
xiyobonga keldi. Uzoq ötirdi.
"Hayot gözal" deb, kulib
turadigan yigitning qiyofasini köz
oldiga keltirdi. Oradan shuncha 8
yil ötgan bölsada, uning
muhabbati bir qatra bölsin,
kamaymagandi...
Uyga kelgach, yuragi sog'inchdan
boshqacha urayotganligini his
qildi va özi "shirin xotiralar" deb
ataydigan qutini ochdi. Özining
portreti, ösha pushti zontik,
dastxatlar... Hamma-hammasini
bir-bir körib chiqdi.
Uyga kirib kelgan ög'il oyisining
yig'layotganini kördi. U sekin
oyisining yoniga keldi.
- Oyi, qachon hayotda nimadandir
siqilsangiz, kimnidir sog'insangiz,
köz yoshlarni mana bunday
sidirib tashlang...
Qiz köz yoshlarini artayotgan
ög'liga hayrat bilan tikilib qoldi.
- Buni kim... kim aytdi?
- Bir amaki oyingni sira ham
yig'latma dedilar, rasm chizishni
ham örgatdilar.
Qizning yuragi qachonlardir yigit
yomg'irli kechada "Hayot gözal"
deganidagi kabi zarbli urardi.
"Nahotki u tirik bölsa?"
Qiz tonggacha mijja qoqmadi.
Allohdan umidlari puch bölib
chiqmasligini söradi.
Ertasi kun bog'chaga borib, rasm
murabbiyini söradi. Uni bir
xonaga kuzatib qöyishdi. Xonaga
kirgan qiz burchakda turgan
yangi chizilgan suratni tanidi.
Qachonlardir tongda
uyg'onganida dökoncha devoriga
chizilgan yurak shakli edi bu. Qiz
judayam hayajonlanardi.
- Balki yordamim kerakdir?
G'alati ovoz, qiz 8 yil kutgan ovoz
eshitildi. Ögirilganida qarshisida
ösha rom qiluvchi tabassumi
bilan yigit turardi...
Yigitni Berlinda 3 yil davomida
davolashgan, keyin 2 yilga yaqin
nogironlik aravachasida
yashagan, nihot keyin butunlay
sog'ayib ketgandi.
Ular ancha vaqt bir-birlariga
termulib qoldilar. Qizning sakkiz
yil oldingidek chiroyi yigitning
ösha vaqtlardagidek jozibador
tabassumiga qarshi turardi. Qiz
shu yillar ichida ilk marta
sevinganidan yig'lardi. Yigit qizga
yaqin keldi.
- Qachondir nimadandir siqilsang,
kimnidir sog'insang, köz
yoshlarni mana bunday sidirib
tashla...
Keyingi jumlani ular baravariga
aytishdi:
- CHUNKI HAYOT GÖZAL...