Нурмагамбетов Серикбай, участник Великой Отечественной войны.
Мой отец Серикбай Нурмагамбетов – солдат Великой Отечественной войны. Воевал в Сталинградском направлении с конца авсгуста 1941 года по 27 января 1942 года. Защищал Сталинград.
27 января 1942г на дальних подступах к Сталинграду в тяжелом бою подбил два танка и в составе батальона отбил наступление врага. Но был тяжело ранен. Военный госпиталь г. Свердловска, ампутация одной ноги выше колена, вернулся домой инвалидом в 1943 году.
Долгие годы работал в системе торговли – ветеран труда.
Скончался в 1980 году в возрасте 72 лет.
Награжден медалью «За отвагу», другими боевыми и Юбилейными медалями.
Нурмагамбетов Серикбай родился в 1908 году в урочище Кзыл-Тау Баянаульского района Павлодарской области. Спасаясь от голода он в 1930 году выехал через Павлодар в Барнаул, далее в г.Кемерово Российской федерации. В г.Ленинск-Кузнецком, будучи уже шахтером, встретил девушку из Семипалатинской области, тоже беженку, Мафрузу Жылкайдарову, на которой женился. В июле 1941 года у них родился сын Максут, но уже через месяц, 20-августа 1941 года, Серикбай был призван на фронт.
Этот снимок 20.08.1941г призывников из г.Кемерово, в этом строю шел и мой отец Серикбай Нурмагамбетов. На фронт они уже попали в начале сентября, в самые тяжкие дни. Привыкшие к лопате и лому шахтерские руки быстро привыкли к винтовкам и гранатам.
Многие неправильно трактуют первые месяцы войны, будто Красная Армия беспорядочно отступала и без оглядки бежала на восток. Это в корне неправда!
Только за первые месяцы войны в СССР сухопутные войска вермахта потеряли около 400 000 солдат, почти пол-миллиона! Для сравнения, с июня по декабрь 1941 года вне советско-германского фронта немцы потеряли всего лишь 9 000 человек (!). А потери фашистов к концу летне-осенней кампании составили без малого 800 000 чел из отборных, лучших частей и соединений.
Это разве беспорядочное отступление Красной Армии? Это настоящая ожесточенная позиционная война, когда из-за внезапности нападения и большого людского и военно-технического перевеса противника Красная Армия вела упорные бои за каждую пядь родной земли, и только, чтобы не попасть в окружение, отходили на другие резервные позиции. Эти первые месяцы войны были самыми страшными: в зоне сплошной бомбежки и артобстрелов, неутихающих градов пуль, среди дыма и огня, задыхаясь от смрада разлагающихся в жару трупов, солдатам приходилось спать прямо стоя в окопах. Были страшные перебои с питанием и питьевой водой, не успевали эвакуировать раненых. Вот в этих ожесточенных боях прошли лето-осень 1941 года. Враг рвался к Москве, и надо было оттянуть от Москвы как можно больше сил вражеских дивизии. И зимой на дальних подступах к Сталинграду заняли новые позиции полки, в которых служил Серикбай Нурмагамбетов.
На Сталинград готовилась наступать Группа армии Вермахта «Юг». Операция планировалась под кодовым названием «Блау» - «Синий». Вместе с немцами в этой операции должны были участвовать и 3-я румынская, 2-я венгерская и 8-я итальянская армии.
В тяжелом бою 27 января 1942 года отец был ранен. Первая пуля рикошетом задел бок, но вторая пуля пробила правую ногу выше колени. Отец потерял сознание, очнулся от острой боли, когда ночью, собиравшие раненых санитары, споткнулись и задели его раненую ногу. Стон солдата, который находился в бредовом состоянии, услышал офицер и только по внимательности этого командира санитары обратили внимание на него, не то оставили бы на морозе, как мертвого. Это знак сверху! Затем, операция по ампутации ноги без наркоза в неотапливаемом полевом санпосту, перевозка на грузовой автомашине по ухабистым, разрытыми снарядами дорогам до станции, и долгий мучительный двухнедельный путь в санитарном поезде до Свердловска, когда нет обезболивающих уколов, даже перевязывать рану санитарки не успевали, ибо, битком забитые ранеными вагоны, были похожи на загруженные доверху кровавыми человеческими обрубками склады, когда только и были слышны крики, плачь, стоны, сходящих с ума от болевого шока тяжело раненых, а те, которые только могли шевелить губами: «Подайте пить!!!...» вскоре молча умирали. Таких трупов на каждой станции снимали по десятку. А потом госпиталь в Свердловске, долгих 9 месяцев лечения и еще три месяца реабилитации: привыкания к костылям. И в марте 1943 года отец вернулся домой инвалидом. Но долгие годы, почти до 72 лет – до 1980 года проработал он в Баянаульском Райпотребсоюзе, сначала продавцом, а к старости – заготовителем. Воспитал восьмерых своих детей и четверых племянников. Дети ни разу от отца не услышали никаких жалоб или сожалении о своей судьбе, наоборот, он был очень строг к себе и окружающим, был ярым сталинистом – не дай, бог, что-нибудь плохое сказать о Сталине, как инвалидная трость фронтовика оперативно находила спину болтуна. От него так и исходила искрящая сила воли, что я в свои 78 лет и сегодня чувствую этот волевой напор фронтовика – его Дух помогает мне и сегодня.
Нурмагамбетов Масгут Серикбаевич
Почетный Ветеран МВД РК
г.Астана.
2023г
Присоединяйтесь к ОК, чтобы посмотреть больше фото, видео и найти новых друзей.
Комментарии 27
видеоролик моего племянника Аментаева Дармена Шырақбекұлы.
(Масғұт Нұрмағамбетов)
Жүрек сыздап, әлденеге құлазып,
Сәби кезгі естелікке құлады:
... Қызыл Тауда, Аласақал басында
Әкем неге осыншама жылады?
Жылады да көзін сүртіп күрсінді,
Елестетіп көзге тарих дүрсілін:
Ашаршылық шалғы сермеп өткенде
Аямаған өңірінде тірісін..
...Жатса дағы Аласақал ауырып:
«Рұқсат бердім, жалғыз тұяқ, жан ұлым!
Жамал - Нұржан болады ғой қасымда –
Болмас енді саған тұрақ ауылың!»
Керекуге жетті әкем сол жылы
Бірақ онан таба алмады қортынды,
Ресейіңнен бірақ шықты жас жігіт -
Кемеровке апарды топ толқыны.
Қызыл Тауда аунағаны көк кілем,
Туған жерден алған еді пәкті дем,
Жат Ресейде амалсыздан жас қазақ
Түсті тамұқ - қара көмір шәктіге.
...Нағашы атам, жүргенінде мың айдап,
Екі мәрте кәмпеске кеп талқандап
Мәшһурә мен Мафрузадай қыздарын
Табыс қыпты Оразханға жаутаңдап...
Кетті айдалып – Ата-жүрек жалаң сыз,
Оразханды жұтты Соғыс хабарсыз...
Нағашы Ата, қайран Аға, шаһиттер,
Мәйттеріңді қайдан іздеп табармыз...?
Ірге құлап, шаңырақсыз ауыл...ЕщёАта – Ана туралы баллада
(Масғұт Нұрмағамбетов)
Жүрек сыздап, әлденеге құлазып,
Сәби кезгі естелікке құлады:
... Қызыл Тауда, Аласақал басында
Әкем неге осыншама жылады?
Жылады да көзін сүртіп күрсінді,
Елестетіп көзге тарих дүрсілін:
Ашаршылық шалғы сермеп өткенде
Аямаған өңірінде тірісін..
...Жатса дағы Аласақал ауырып:
«Рұқсат бердім, жалғыз тұяқ, жан ұлым!
Жамал - Нұржан болады ғой қасымда –
Болмас енді саған тұрақ ауылың!»
Керекуге жетті әкем сол жылы
Бірақ онан таба алмады қортынды,
Ресейіңнен бірақ шықты жас жігіт -
Кемеровке апарды топ толқыны.
Қызыл Тауда аунағаны көк кілем,
Туған жерден алған еді пәкті дем,
Жат Ресейде амалсыздан жас қазақ
Түсті тамұқ - қара көмір шәктіге.
...Нағашы атам, жүргенінде мың айдап,
Екі мәрте кәмпеске кеп талқандап
Мәшһурә мен Мафрузадай қыздарын
Табыс қыпты Оразханға жаутаңдап...
Кетті айдалып – Ата-жүрек жалаң сыз,
Оразханды жұтты Соғыс хабарсыз...
Нағашы Ата, қайран Аға, шаһиттер,
Мәйттеріңді қайдан іздеп табармыз...?
Ірге құлап, шаңырақсыз ауылда
Жас балапан дірілдейді дауылда,
Қаңғып кетті, Ресей кетті жас дәурен,
Жаутаң қағып қалмай босқын қауымнан.
Ленинск-Кузнецк кеншілердің қаласы,
Жүріпті онда жас босқындар жарасып
Серікбай болса Қызыл Таудан - Баяннан,
Ал, Мафруза Бесқарағай саласы.
Тағдыр өзі жастық шаққа елжіреп,
Екі жасты қосты Аспаннан Ақ Тілек,
Тұңғыш ұлды «Мақсұт» атпен атады,
Бірақ тұрды тағдыр сынмен бақ тілеп.
Көп өтпеді келді тағы бір апат:
Көтерілді соғыс өрті алапат!
Отан қорғау жолына әкем аттанды -
Қызыл әскер: шинель, етік, автомат.
Ұлы шайқас, адам басы доп болды,
Алдында ажал, жарық күні от болды,
Жас жігітің Сталинград түбінде
Оққа ұшты - жарты дене жоқ болды!
Есін жиды: госпитальда, Уралда,
Бір аяқ жоқ! «Енді өмірде оңамба?»
Бірақ жары Мафрузаның жүрегі
Қосты әкемді қайта өмірлік қоғамға.
Сенді солдат, бас көтерді, ширады
Кемтарлықтың өртіне де шыдады,
Бала өсіріп, сатушы боп ләпкеде
Өзін өзі құрыш болып сынады.
Қабағында қаһардан бір із бардың,
Кейде жылы жүзі, кейде ызғарлы
Қолда таяқ, аяғында протез
Білдіртпеді-ау аяғының сыңарын!
«Ақсақ Серікпай» деген сөзге мен жүдеп
Жүрдім соған намыстанып, елжіреп,
Аянышпен көргенде әке жүргенін
Бір аяқпен, бір таяқпен жер тіреп...
Соғыс жылы үлкен де аш, бала да,
Нан бөлісте керек-ақ бір жан таза.
«Осы бала иманжүзді екен!» - деп
Тапсырыпты нан безбенін Анама.
Қандай сұлу едің қайсар Анашым,
Қандай әділ еді жүрек таразың,
Соғыс жылы елге нанды аямай,
Өзіңе тек ұнтақтары қалатын...!
Өр Найманның қызы болып нұрланып,
Бар Күлікті төңірекке жинадың,
Құр қалған жоқ сыбағаңнан көрші де,
Алыс-жақын бәрі өзіңді сыйлады.
Сегіз бала тәрбиелеп өсірдің,
Жантемір мен Амандық та көсілді,
Бақытжамал, Ырымжамал төріңде
Оларды да бастан сипап өсірдің.
Мақсұт ұлың, аққан Жұлдыз көктегі,
Өнерімен гүлдендірген көп демін,
Жарқын мінез, әсем даусы кірпияз,
Ақ баяны суарды әнге көктемін.
Таңсық еді оның ән мен күйіне,
Мектеп болсын, Мәдениет Үйі де,
«Мақсұт» деген кеншілердің музасын,
Елі сыйлап шын жүректен сүйді де.
Тағдыр бірақ, тосты тағы тәлкегін,
Тауысып бір алмағандай бар кегін,
Отыз бесте кетті Мақсұт келмеске,
Төрт баламен қалды жылап жас келін.
Сол қайғыдан шайқалып-ақ тұр едім,
Бірақ, Ана жігері ұлы пір еді,
Жетпістегі қарт Әкемді жетелеп,
Отыздағы мені де кеп тіреді.
Ой-хой, Ана! Қандай еді жігерің?!
Жетті Аллаға өзің айтқан Тілегің!
Аспан жерге құлар ма екен деп едім –
Аспанды да келіп өзің тіредің!
О, Құдірет, жетер ме айтқан арызым!
Күн болар ма өтелетін парызым!
Мен Меккеге апара алмай арқалап
Ана алдында қалып қойды-ау қарызым!
Әулиесің! Мафруза-Ана, тұлғасың!
Қасиеттеп өзіңді өтер бұл ғасыр!
Бұл өлеңім аңыздардың тек басы
Шөпшектерің айта берер жалғасын!...
Масғұт Нұрмағамбетов
Астана. 12 – 14 маусым, 2021ж
https://youtu.be/w1CKgj6aDP0?si=7ZghE4QUrKGOY4Tz
ӘКЕңіздің Өмірбаяның,ерлігін Жария етіп жазып,Есте сақтап,келешек ұрпаққа жол ашып,Мұра етіп, қалдырып отырсыз.