Məhkəmələrin baxdığı işlərdə azda olsa təsüdüf edilən , Avropa Məhkəməsinin hüquqi mövqeyi ilə uzlaşmayan vəziyyət olaraq ilk növbədə qeyd edilməli olan hal odur ki, bəzən məhkəmələr müdafiə tərəfinin təqsirləndirilən şəxsin məhkəməyədək icraatda işgəncəyə, pis rəftara məruz qalmasına, etirafedici izahat və ifadələrin, maddi sübutların, digər sübutların bu kimi qanunsuz metodlardan istifadə olunmaqla əldə olunmasına dair vəsatətləri bəzi hallarda araşdırmır, hökmlərdə bu cür vəsatətlərə münasibət bildirmir, və yaxud bəzən heç bir əsaslandırma gətirmədən, motivlərini əks etdirmədən belə iddiaları “özünümüdafiə xarakterli”, yəni əsassız dəlillər kimi qiymətləndirirlər. Əksər hallarda isə işgəncə faktı ila bağlı şikayətin olunmaması səbələrini əsas gətirərərk işgəncə faktı ilə bağlı şikayətlərə ciddi reaksiya verilmir.
Bir çox işlərdə təqsirləndirilən şəxslər gercəkdən də belə vəsatətlərdən məhkəmə baxışını yubatmaq üçün və yaxud özünümüdafiə vasitəsi kimi istifadə etsələr də, əlbəttə ki, bunu həmişə ehtimal edərək, məlumatı araşdırmadan onun həqiqətə uyğun olmaması haqqında mülahizə yürütmək və təqsirləndirilənin məhz məsuliyyətdən yayınması üçün belə vasitəyə əl atdığını qabaqcadan düşünmək olmaz. Avropa Məhkəməsinin də hüquqi mövqeyi bundan ibarətdir ki, nəinki işgəncənin mövcudluğu, hətta işgəncə barədə vəsatətlərin araşdırılmaması, təqsirləndirilən şəxsin Avropa Konvensiyasının 3-cü maddəsi ilə təsbit edilən hüququnu pozur, yəni artıq özü-özlüyündə müdafiə tərəfinin işgəncə və digər qanunsuz metodlardan istifadə olunmaqla əldə olunması kimi dəlillə mübahisələndirdiyi sübutların mümkünlüyü, kifayətedənliyi üzrə məhkəmə qənaətini, ümumiyyətlə aparılan icraatın nəticələrini şübhə altına alan ciddi pozuntu kimi çıxış edir. Avropa Məhkəməsinin şərh olunan məsələ üzrə hüquqi mövqeyini açıqlayan presedentlərə misal olaraq “Assenov və digərləri Bolqarıstana qarşı iş” üzrə 28 oktyabr 1998-ci il tarixli qərarı, “Aksoy Türkiyəyə qarşı iş” üzrə 26 noyabr 1996-cı il tarixli qərarı göstərmək olar. Birinci işdə Assenov və onu təmsil edən valideynləri iddia edirdilər ki, Assenov polis əməkdaşları tərəfindən qəddarlıqla döyülmüşdür. Bolqarıstan höküməti bu iddiaya etiraz etmişdir. 2 İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsinə qədər məsələni araşdıran Avropa Komissiyası hadisələrin üstündən dörd ildən artıq vaxt keçdiyinə və Bolqarıstanının dövlət orqanları tərəfindən vaxtında kifayət qədər müstəqil istintaq aparılmadığına görə iddiaçının, və yaxud Bolqarıstan hökümətinin mülahizələrinin daha mötəbər olduğunu müəyyən edə bilməmişdir. Avropa Məhkəməsi də Komissiya kimi, ona təqdim olunmuş sübutlar əsasında ərizəçiyə xəsarətlərin polis tərəfindən yetirilib-yetirilməməsinin müəyyən edilməsini qeyri-mümkün hesab etmişdir. Buna baxmayaraq, Avropa Məhkəməsi Assenovun iddiasının əsaslı olması, Konvensiyanın 3-cü maddəsinin pozuntusunun baş verməsi haqqında qənaətə gədi, və belə nəticə üçün əsas yaradan hal olaraq xüsusilə onu qeyd etdi ki, “polis və ya digər dövlət nümayəndələri tərəfindən qeyri-qanuni şəkildə və 3-cü maddəyə zidd olaraq pis rəftara məruz qalması barədə sübut oluna bilən iddianın qaldırıldığı belə hallarda, bu müddəa, Konvensiyanın 1-ci maddəsinə əsasən Dövlətin “yurisdiksiyası daxilində hər kəsin Konvensiyada müəyyən olunmuş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsinə” dair ümumi öhdəliyi ilə birlikdə götürülməklə, effektiv rəsmi istintaqın aparılmasını birbaşa tələb edir. Həmin istinaq məsuliyyət daşıyanların müəyyən edilməsi və cəzalandırılmasına gətirib çıxartmaq iqtidarında olmalıdır. Əks halda, işgəncələrin və qeyri-insani, yaxud alçaldıcı rəftar və cəzaların ümumi hüquqi qaydada qadağan edilməsi, bunun fundamental vacibliyinə baxmayaraq, təcrübədə qeyri-effektiv olacaqdır və bəzi hallarda, Dövlət nümayəndələrinin faktiki olaraq cəzalandırılmadan öz nəzarəti altında olanların hüquqlarını pozmaq imkanı kimi çıxış edəcəkdir”. “AksoyTürkiyəyə qarşı iş” üzrə qərarında da eyni mövqeyi sərgiləyən Avropa Məhkəməsi qeyri-insani rəftarla bağlı hadisənin rəsmən araşdırılmamasını 3-cü maddənin pozulması kimi səciyyələndirməklə yanaşı, həm də Konvensiyanın 13-cü maddəsinin pozulması kimi dəyərləndirdi (Konvensiyanın 13-cü maddəsində deyilir: “Bu Konvensiyada təsbit olunmuş hüquq və azadlıqları pozulan hər kəs, hətta bu pozulma rəsmi fəaliyyət göstərən şəxslər tərəfindən törədildikdə belə, dövlət orqanları qarşısında təsirli hüquqi müdafiə vasitələrinə malikdir”). Məhkəmə həmin iş üzrə qərarında qeyd etdi ki, “3-cü maddə ilə qorunan hüquqların təbiəti 13-cü maddəyə də öz təsirini göstərir. İşgəncənin qadağan olunmasının böyük əhəmiyyətini və işgəncəyə məruz qalmış şəxslərin aciz vəziyyətini nəzərə alaraq, 13-cü maddə Dövlətlərin üzərinə daxili qanunvericilikdə mövcud olan vasitələrə xələl gətirmədən bütün işgəncə halları üzrə hərtərəfli və səmərəli istintaqın aparılması öhdəliyini qoyur.
Ortada işgəncə barədə iddia olduğuna, lakin həmin iddianın yoxlanılması üçün adekvat araşdırma aparılmadığına görə, işgəncənin olubolmaması (ifadələrin, maddi sübutun, digər sübutların işgəncənin təsiri ilə əldə olunub-olunmaması) məsələsi üzrə mövcud olan şübhə aradan qaldırılmamış olur, 4 yəni faktiki olaraq Azərbaycan Respublikası CPM-in 21.2, 125.1, 125.2.2 və 145.3-cü maddələrinin tələblərinin ziddinə olaraq şübhə təqsirləndirilənin ziyanına təfsir edilməklə onun məhkəməyədək icraatda verdiyi (müdafiə tərəfinin işgəncənin təsiri ilə əldə olunduğunu iddia etdiyi) ifadələrdən, digər sübutlardan ittihamın əsaslandırılmasında istifadə olunur və digər sübutlarla yanaşı həmin sübutlara görə də şəxsin cinayətdə təqsirli bilinməsinə dair ittiham hökmü çıxarılır. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin 125.1-ci maddəsinə əsasən “məlumatların, sənədlərin, və digər əşyaların həqiqilinə, yaranma mənbəyinə və əldə edilməsi hallarına şübhələr olmadıqda onlar sübut kimi qəbul edilə bilərlər”. CPM-in 125.2.2-ci maddəsi zorakılıq, hədə-qorxu, aldatma, işgəncə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan hərəkətlərin tətbiq edilməsi ilə əldə olunan sübutları yoverilməz elan edir. Cinayət-Prosessual Qanunun 21.2 və 145.3-cü maddələri isə məhkəmələrdən şübhələri təqsirləndirilən şəxsin qeyrinə təfsir etməyi tələb edir. Odur ki, belə hökmlər kifayət qədər əsaslandırılmış sayıla, o cümlədən məhkəmənin hökmdə yalnız həmin şəxslərin ifadələri əsasında işgəncəyə dair iddianı rədd etməsi, müdafiə tərəfinin işgəncə barədə dəlillə mübahisələndirdiyi sübutları (təqsirləndirilən şəxsin məhkəməyədək icraatda verdiyi etirafedici ifadələri, ondan götürülmüş maddi sübutu, müvafiq istintaq, əməliyyat-axtarış tədbirlərinin protokollarını) yolverilən hesab etməsi tam, hərətərəfli obyektiv araşdırmaya əsaslanan nəticələr kimi qiymətləndirilə, ehtimal edilən işgəncə faktı isə araşdırılmış sayıla bilməz. Bu səbəbdən, məhkəmələr işgəncə, pis rəftar barədə iddialar irəli sürüldükdə, yalnız maraqlı şəxslərin ifadələri ilə kifayətlənməyib daha dərin və ətraflı araşdırma aparmalı, o cümlədən təqsirləndirilən şəxsi tibbi ekspertlərin müayinəsindən keçirməli, onun tutulana qədər (əməliyyat axtarış tədbirinədək) və bundan sonra sağlamlıq vəziyyəti barədə məlumat verə biləcək şəxslərin dairəsini müyyən edib, onların (məsələn, qohumların, təqsirləndirilən şəxslə birlikdə müvəqqəti saxlama, istintaq təcridxanalarında olmuş şəxslərin, digər kənar müşahidəçilərin) dindirilməsini təmin etməli, tutulması (həbs edilməsi) ilə əlaqədar tərtib edilmiş şəxsi işi təcridxanadan tələb edib onun materiallarını, o cümlədən MST-yə, istintaq təcridxanasına daxil olarkən şəxsin sağlamlıq vəziyyətinə dair sənədləri tədqiq etməlidirlər.
Nəzərə almaq lazımdır ki, təqsirləndirilən şəxsin tutulana qədər və bundan sonrakı sağlamlıq vəziyyəti müqayisə edilərkən onda müvəqqəti saxlama yerində və yaxud istintaq təcridxanasında olduğu dövrə uyğun gələn xəsarətlərin aşkar edilməsi Avropa Məhkəməsinin hüquqi mövqeyinə görə onun işgəncəyə, pis rəftara məruz qalmasını ehtimal etmək üçün əsasdır və belə vəziyyətlərdə şəxsin işgəncəyə məruz qalmamasının subut edilməsi yükü dövlətin, yəni cinayət prosesində ittiham tərəfinin üzərinə düşür. Məsələn, “Tomasi Fransaya qarşı iş”də (1992-ci il) Avropa Məhkəməsi qərara almışdır ki, “əgər şəxs həbs olunarkən sağlam olubsa, lakin azad olunarkən onun bədəni üzərində xəsarətlərin olması müəyyən edilirsə, dövlət belə xəsarətlərin səbəbləri barədə inandırıcı izahat təqdim etməlidir, yox əgər dövlət bunu edə bilmirsə, onda Konvensiyanın 3-cü maddəsinin pozulması haqqında məsələnin qaldırılması üçün tam əsas yaranır”.
Məhkəmələr cinayət işlərinə baxılması zamanı işgəncə barədə və müvafiq olaraq sübutların yolverilənliyinin mübahisləndirilməsi üzrə iddiaları araşdırdıqda elə etməlidirlər ki, cinayət təqibi, əməliyyat axtarış tədbirini həyata keçirən orqanları gercəkdən də istintaq hərəkətlərini, əməliyyat-axtarış tədbirlərini işgəncəni istisna edən şəraitdə, yəni şəxsin qohumlarına vaxtında xəbər verməklə, onun özünün seçdiyi, qohumlarının təqdim etdikləri vəkillə, videçəkilişdən istifadə 9 etməklə aparmağa istiqamətləndirsinlər, özləri formallıqdan uzaq olub təyinat üzrə vəkilin iştirak etməsinə özü-özlüyündə işgəncəni istisna edən vasitə kimi baxmasınlar, cinayət təqibini həyata keçirən orqanları isə belə formallıqdan çəkindirsinlər (buna isə işgənə barədə iddialar üzrə nəticələrini məhkəmə qərarlarında müvafiq qaydada əsaslandırmaqla, sübutların işgəncə ilə əldə edilməsi mövzusunda şübhələr aradan qaldırılmadıqda onları yolverilməz hesab edib sübutların sırasından xaric etməklə, pozuntulara yol vermiş şəxslər barəsində xüsusi qərarlar çıxarmaqla nail olmaq olar). Şəxsin işgəncəyə məruz qalması, işgəncənin təsiri ilə əməliyyat-axtarış tədbirinin gedişində özünə qarşı izahat verməsi, maddi sübutun götürülməsinin işgəncədən irəli gəlməsi barədə məhkəmə baxışı zamanı müdafiə tərəfinin iddialarına baxılarkən belə iddiaların həmin əməliyyat-axtarış tədbirində hal şahidlərinin iştirak etməsinə görə rədd edilməsi də eyni qəbildən olan problemdir. Çünki, bir çox hallarda məhkəmələr özü-özlüyündə işgəncələr barədə iddiaların əsassız olduğunu göstərən hal kimi əməliyyat-axtarış tədbirində hal şahidlərinin iştirak etməsinə istinad edirlər. Halbuki, müdafiə tərəfi şəxsin əməliyyat-axtarış tədbirinin gedişində və yaxud ondan əvvəl işgəncəyə məruz qalması barədə iddia irəli sürüb, əməliyyataxtarış tədbirinin qanuniliyini, onun gedişində əldə olunmuş sübutun yolverilənliyini mübahisləndirdiyi hallarda, ədalətli məhkəmə araşdırması hüququnun məqsədləri üçün sadəcə əməliyyat-axtarış tədbirində hal şahidlərinin iştirak etməsinə istinad qaneedici sayıla bilməz. Belə vəziyyətlərdə hal şahidlərinin iştirak etməsinin gercəkdən də işgəncəni istisna edib-etməməsi araşdırılmalı, o cümlədən hal şahidlərinin ifadələri məhkəmədə dinlənilməli, onlar işgəncənin olub-olmaması, şübhəli şəxsdə işgəncənin əlamətlərini görüb-görməmələri barədə sorğu-sual edilməli, hal şahidlərinə hüquq və vəzifələrinin izah edilib-edilməməsi, onların maraqlı şəxslər olub-olmamaları (əvvələr də anaoloji tədbirlərdə eyni orqan tərəfindən hal şahidləri qismində cəlb edilib-edilməmələri) yoxlanılmalı, hal şahidlərinin verdikləri məlumatlar digər sübutlarla, o cümlədən əməliyyat-axtarış tədbirində iştirak edənlərin, təqsirləndirilən şəxsin verdiyi ifadələrlə obyektiv müqayisə edilməklə qiymətləndirilməlidir. Təcrübədə mövcud olan problem olaraq məhkəmələrin işgəncə barədə iddiaları rədd edərkən, məhkəməyədək icraatda işgəncənin araşdırılması üzrə qərarlara tənqidi yanaşmadan, o cümlədən araşdırmanın hansı orqan tərəfindən aparıldığına əhəmiyyət vermədən bu qərarlara işgəncə barədə iddiaların araşdırıldığını göstərən və həmin iddiaların əsassız olmasını müəyyən edən mötəbər aktlar kimi istinad etmələrini göstərmək olar. Nəzərə almaq lazımdır ki, əgər şəxs məhkəməyəqədər əməliyyat-axtarış tədbirini həyata keçirmiş orqanın əməkdaşlarının işgəncələrinə məruz qalması barədə iddia irəli sürmüşsə və məhkəmədə də bu iddianı təkrarlayırsa, məhkəməyədək icraatda işgəncə barədə iddianın əməliyyat-axtarış tədbirini həyata keçirmiş orqanın da aid olduğu müvafiq dövlət qurumunun müstəntiqi (məsələn polis əməkdaşının işgəncə tətbiq etməsi barədə iddianın polisin müstəntiqi) tərəfindən yoxlanılması araşdırmacının qərəzsizliyi və müstəqilliyi meyarları baxımından qaneedici sayıla bilməz. Bunu Avropa Məhkəməsi “Layıcov Azərbaycana qarşı iş” üzrə qərarında xüsusi olaraq qeyd etmişdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 234.1-ci maddəsi ilə məhkum olunmuş Layıcov Avropa Məhkəməsinə verdiyi ərizəsində tutularkən Zaqatala Rayon Polis Şöbəsinin əməkdaşları tərəfindən pis rəftara məruz qalmasından şikayət edərək, onun Avropa Konvensiyasının 3-cü maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş hüququnun pozulduğunu iddia edirdi. Hökümət isə bu iddia ilə razılaşmayaraq, pis rəftarla bağlı iddiaların səmərəli şəkildə araşdırıldığını bildirir və bu zaman xüsusilə ona istinad edirdi ki, işin istintaqını aparan Zaqatala Rayon Polis Şöbəsinin müstəntiqi iddianı araşdırdıqdan sonra 2005-ci il 14 iyun tarixli sübutların qiymətləndirilməsinə dair qərarında cinayət işinə başlamaqdan imtina etmişdir (qərarın 49-cu bəndi). Avropa Məhkəməsi şərh olunan mübahisə predmeti, o cümlədən pis rəftarla bağlı iddianı səmərəli şəkildə araşdırmağa müvəffəq ola biləcək orqanlar barədə hüquqi mövqeyini bildirərkən qərarın 52-ci bəndində qeyd etdi ki, “Konvensiyanın 2-ci və 3-cü maddələri ilə tələb olunan araşdırmanın səmərəli olması üçün araşdırmanın aparılmasına görə məsul olan və onu həyata keçirən şəxslər hüquqi baxımdan və reallıqda müstəqil və qərəzsiz olmalıdırlar. Bu, yalnız hadisələrə cəlb olunmuş şəxslər arasında hər hansı iyerarxik və ya institusional əlaqənin olmamasını deyil, eyni zamanda praktiki baxımdan müstəqilliyi tələb edir”. “Lakin hazırkı işdə ərizəçinin Zaqatala Rayon Polis Şöbəsi tərəfindən pis rəftara məruz qoyulması barədə iddiası bu fakt Apellyasiya Məhkəməsi tərəfindən etiraf edilməzdən öncə Zaqatala Rayon Polis Şöbəsi tərəfindən araşdırılmışdır. Beləliklə də, ərizəçinin şikayəti cinayəti törətməsi iddia olunan əməkdaşların mənsub olduqları polis şöbəsinin özü tərəfindən araşdırılmışdır”. Belə olan halda isə, Avropa Məhkəməsinin mövqeyinə görə, polis şöbəsinin müstəntiqinin həmin şöbənin əməkdaşlarının kobud rəftarı ilə bağlı apardığı araşdırma müstəqil hesab oluna bilməz (qərarın 55-ci bəndi). Qeyd olunan səbəbdən Məhkəmə ərizəçinin pis rəftarla bağlı iddiası ilə əlaqədar hər hansı səmərəli istintaqın aparılmaması, müvafiq olaraq Konvensiyanın 3-cü maddəsinin pozuntusunun baş verməsi haqqında nəticəyə gəldi (qərarın 56-cı bəndi). Azərbaycan Respublikası Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin 215.3.2-ci maddəsi də əməliyyat-axtarış tədbiri keçirmək səlahiyyətində olan orqanların, o cümlədən polis əməkdaşlarının cinayət etmələri barədə ərizələrə prokurorluq orqanlarında baxılmasını nəzərdə tutur. Lakin, nəinki Layıcovun barəsində cinayət işinə baxılan dövrdə, hətta indi də təcrübədə elə hallara təsadüf olunur ki, məhkəmələr polis əməkdaşlarının işgəncə tətbiq etmələri barədə müdafiə tərəfinin iddialarına elə polis orqanının özünün müstəntiqi tərəfindən baxılması ilə qane olur, bu cür “yoxlamanı” işgəncə barədə iddiaları məhkəmədə araşdırmaq zərurətini ortadan qaldıran hal kimi dəyərləndirirlər.
İşgəncə barədə iddianın səlahiyyətli prokuroroluq orqanı tərəfindən yoxlanılması da, məhkəməni işgəncə barədə məhkəmədə təkrar irəli sürülən iddiaya baxmaq vəzifəsindən azad etmir. Təcrübədə isə rastlaşdığımız vəziyyət əsasən belədir ki, məhkəmələr işgəncə barədə iddiaya cinayət işi üzrə icraatdan kənar prokururluq tərəfindən baxılması və iddia üzrə cinayət işinin başlanılmasının rədd edilməsi ilə qane olur, araşdırmanın nə dərəcədə keyfiyyətli, səmərəli və adekvat olmasını isə nəzərdən keçirmirlər. Halbuki, heç də işgəncə barədə iddialara baxılması üzrə prokurorluq orqanlarının bütün qərarlarının keyfiyyətli və dərin araşdırmaya əsaslandığını, formallıqdan uzaq olduğunu söyləmək mümkün deyil. Çünki, cinayət işlərində olan prokurorluğun işgəndə barədə iddiaların araşdırlması üzrə qərarlarından görünür ki, bir qayda olaraq bu araşdırmalar da barələrində şikayət edilən əməliyyat-axtarş fəaliyyətini həyata keçirən orqanının əməkdaşlarının, eləcə də mübahisləndirilən əməliyyat-axtarış, istintaq hərəkətinin gedişində iştirak etmiş hal şahidlərinin dindirilməsi və bir çox hallarda şikayət edilən hadisədən uzun müddət keçdikdən sonra məhkəmə-tibbi ekspertizanın keçirilməsi ilə tamamlanır və həmin araşdırmalar əsasən işgəncə faktının müəyyən edilməməsi, cinayət işinin başlanılmasının rədd edilməsi ilə nəticələnirlər. Bu cür, yəni kənar və işin nəticəsində maraqlı olmayan şəxslərin dindirilmədiyi, əsasən maraqlı şəxslərin lazımınca yoxlanılmayan məlumatlarına və vaxtına keçirilmədiyi üçün səmərəsiz olan məhkəmə-tibbi ekspertizanın rəyinə əsaslanan araşdırma isə Avropa Məhkəməsinin müəyyən etdiyi standartlar baxımından qaneedici sayıla və müdafiə tərəfinin işgəncə barədə iddialarını mötəbərliklə təkzib edən, məhkəməni işgəncə faktının olub-olmamasını məhkəmə baxışında tədqiq edilmiş sübutlar əsasında müəyyən etmək vəzifəsindən azad edən tədqiqat kimi nəzərdən keçirilə bilməz. Bu məsələyə münasibətini “Layıcov Azərbaycana qarşı iş” üzrə qərarında bildirən Avropa Məhkəməsi qeyd etmişdir ki, “pis rəftarla bağlı araşdırma hərtərəfli aparılmalıdır. Bu o deməkdir ki, dövlət orqanları daim nə baş verdiyini müəyyənləşdirmək üçün ciddi səy göstərməli və araşdırmaya xitam vermək üçün və ya qərarlarının əsası kimi tələsik, yaxud əsassız nəticələrə əsaslanmamalıdırlar. Onlar hadisə ilə bağlı sübutların toplanması, o cümlədən, inter alia hadisəni görmüş şahidlərin dindirilməsi və məhkəmə-tibb ekspertizasının keçirilməsi üçün bütün zəruri addımları atmalıdırlar” (qərarın 53-cü bəndi). Məhkəmələrin müdafiə tərəfinin məhkəmə baxışında təkrarladığı işgəncə barədə iddialarını müstəqil araşdırma aparmadan, müstəsna olaraq həmin iddianın məhkəməyədək icraatda prokurorluq tərəfindən yoxlanılmasına və əsassızlığının müəyən olunmasına görə rədd etməsi həm də ona görə qəbuledilməzdir ki, bu vəziyyət cinayət prosesində heç bir sübutun qabaqcadan müəyyən edilmiş qüvvəsinin olmamasına dair CPM-in 33.3 və məhkəmənin gəldiyi nəticələrin yalnız məhkəmədə tədqiq olunmuş sübutlara əsaslanmasına dair CPM-in 349.5.2- ci maddəsinin tələbləri ilə uzlaşmır. Çünki, faktiki olaraq məhkəmələr işgəncə barədə iddianı yoxlamadan yalnız prokurorluğun apardığı araşdırmanının nəticələrinə görə rədd edərkən və bu iddia ilə mübahisləndirilən sübutu da (məsələn, təqsirləndirilən şəxsin ibtidai istintaqda verdiyi etirafedici ifadəni) mümkün və mötəbər sübut kimi qəbul edərkən, həmin ifadənin mükünlüyü məsələsini məhkəmə baxışının nəticələrinə görə deyil, prokurorluğun cinayət işinin başlanılmasının rədd edilməsi haqqında qərarına əsasən həll edir və beləliklə, sözügedən sübutun qüvvəsini qabaqcadan müəyyən etmiş olur.