Бугун Инфо: янгиликлар ва қизиқарли ҳикоялар

Эпоха ҳидлари: нима учун СССР ҳидлари ҳанузгича Марказий Осиёни қозғайди

Совет даври ҳидлари
Самун, бензин, чой — бу фақатгина ҳид эмас, балки бир бутун даврнинг рамзи. Совет даврида Марказий Осиё халқлари учун бу ҳидлар кундалик ҳаёт, маданият ва тартибнинг белгиси эди.
«Детское», «Земляничное», «Ландыш» каби самунлар поклик ва шинамликни эсга соларди. Уларни фақат ювиниш учун эмас, балки баъзи маросимларда ҳам қўллашарди.
Бензиннинг ўткир ҳиди — тараққиёт ва шаҳар ҳаёти рамзи. Болалар учун бу АЗСлардаги ўйинлар ва юк машиналари товушлари билан хотирада қолган.
Қайнаган чойнинг ҳиди — қишки кечаларда оила даврасидаги йиғилишлар, бозордаги ҳидларга тўла муҳит ва меҳмонд

Смартфонлар ва ҳосил: Марказий Осиё қишлоқларининг янги ҳаёти

Марказий Осиёда ёшлар қишлоққа қайтмоқда!
Аввал шаҳар — имкониятлар рамзи эди, энди эса қишлоқ — янги ғоялар ва лойиҳалар майдонига айланмоқда
Статистика:
— Қишлоқ аҳолисининг улуши: Тожикистонда 73%, Қозоғистонда 40%
— Ёшлар ишсизлиги: 15–20%
— Шаҳарларда IT иш ўрнига 10–12 номзод рақобат қилади
Интернет қишлоққа кириб келмоқда:
2023 йилда Ўзбекистонда қишлоқ хўжаликлари 65% интернетга уланган — 2018 йилга нисбатан 20% кўп
Илҳомлантирувчи қаҳрамонлар:
Нурбек (Қирғизистон): фермерлар учун онлайн платформа яратди, 150 хўжаликнинг даромади 30%га ошди
Айгул (Қозоғистон): қишлоқда биопарчаланувчи қадоқла

Ёруғлик ўчганда: Марказий Осиё ётоқхоналаридаги кундалик ҳаёт даҳшатлари

Тошкент, Алматы ва Бишкек — талабалар ётоқхонасида афсона ва ҳақиқат орасидаги ҳаёт
Ётоқхоналарда мистика, беқарорлик ва кундалик қўрқувлар ёнма-ён юради:
Тунги соялар, йиғлаётган хона, «кумалак аёл» — буларнинг барчаси эски бинолар ва ижтимоий зичлик оқибати.
ИССИҚ СУВ соатга қараб берилади, ёруғлик ўчади, иситиш тизими йўқ.
Бир хонани 4–5 киши бўлиб бўлишади, шахсий фазо — орзу.
Стресс, хавотир ва ижтимоий босим афсоналарни янада кучайтиради.
Telegram, TikTok ва Instagram бу воқеаларни вирусли контентга айлантирмоқда.
Бу шунчаки қўрқув эмас, бу — инфратузилма, иқтисод ва маданият туташг

Ядролик гриб ва қанотли от: Ильяс Даулбоев триптихи сирлари

QYZYLZHEBE — адабиёт ва тасвир санъати кесишувидаги ижод
Остонанинг Forte Kulanshi Art Space галереясида бўлиб ўтган «KERISINŞE» кўргазмаси орқали рассом Ильяс Даулбаев (тахаллуси QYZYLZHEBE) қазоқ адабиётини замонавий тасвир санъати билан маҳоратли уйғунлаштирди. Унинг асарлари — матн ва тасвирнинг симбиози бўлиб, бу ерда сўз асосий бадиий воситага айланади.
Асосий ишлардан бири — «Болашақ» триптихи:
ядровий «қалпоқ» — глобал фалокат ва унутиш қўрқувининг рамзи
анъанавий тобутлар — инсон ҳаётининг ўтишлигини акс эттиради
идеаллаштирилган келажак — умид ва ижодий энергия
Ўзгача услуб: расм чизиш вақтида

Кулакхонадан бозоргача: Марказий Осиё усталарининг XIX аср услубидаги постлари

Агар XIX асрда Марказий Осиёда Instagram бўлганида...
Усталар, кулоллар ва тўқувчилар ўз махсулотларини онлайн кўрсатиб, буюртма олиб, тажриба алмашган бўларди
Темирчи устаси:
"Фарғона темири. Суяк дастакли қилич. Савдогар Аҳмад учун!"
Reel: темирни қиздириш уриш жараёни тайёр қилич
# СамарқандТемирхонаси # ЗарбаУстаси
Кулол:
"Хива глазури. 10 дона пиёла — 5 танга"
Stories: лой тайёрлаш, нақш тушириш, бозорда лой танлаш жараёни
# ХиваКулоллиги # Кулолхона
Тўқувчи устаси:
"5 аршин атлас. ‘Анор’ нақши. Буюртма куёв орқали қабул қилинади!"
Stories: бўёқ танлаш, и

Ўтганнинг совуқлиги: нега Марказий Осиёда СССР совитгичлари сақланади

Совет музлатгичлари — ҳали ҳам хизматда!
Марказий Осиёда ЗИЛ, Минск, Саратов каби эски музлатгичлар оддий маиший техника эмас, балки ишонч ва маданий хотиранинг рамзи ҳисобланади. 1950–80-йилларда ҳар бир хонадонга кириб борган ва шаҳар ҳамда қишлоқ турмушининг ажралмас қисмига айланган.
Нега ҳали ҳам ишлатилади?
— Ишончли компрессор, содда конструкция
— Свет ўчса ҳам ишлайверади
— Янгисини олиш қиммат
— Носталгия ва ғурур ҳисси
2020-йил маълумотларига кўра:
Ўзбекистонда — 15 %
Қирғизистонда — 12 %
Тожикистонда — 10 %
Қозоғистонда — 8 % хонадонда ҳали ҳам ишлаб турибди.
Овоз чиқаради, токни кўп

Анъаналар оралиғидаги кулги: Марказий Осиё мемлари халқ руҳини очиб беради

Россия ва Марказий Осиё “ақлли” чегараларга ўтмоқда!
Охирги ўн йилда биометрик тизимлар, дронлар, сунъий интеллект ва маълумотларни таҳлил қилиш чегара хавфсизлигини янги босқичга олиб чиқди.
Масалан, ўтиш вақти 15 дақиқадан 2–3 дақиқагча қисқартирилиб, ноқонуний ўтишлар 30% га камайтирилди.
Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистон ва Тожикистон минглаб камера ва сенсорлар ўрнатди.
Аммо асосий муаммолар — техник мос келмаслик ва молиявий чекловлар.
ЕОИИ доирасида киберхавфсизлик маркази ташкил этилди, 5000 мутахассис ўқитилди.
Технология ёрдам берса-да, барқарор тараққиёт учу

Марказий Осиёнинг яширин хазинаси: нима учун анъанавий уйлар йўқолиб бормоқда

Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистон ва Тожикистонни ўз ичига олган Марказий Осиё беназир анъанавий меъморликка эга
Шор тош, гишт, каратон ва юрта каби экологик материаллар иқлим шароитларига мос
2019 йилда ЮНЕСКО юртани номоддий маданий меросга киритди ва унинг глобал аҳамияти эътироф этилди
Аммо урбанизация ва янги қурилишлар анъанавий уйларни қўпол босмоқда, кўпинча йўқолишига олиб келмоқда
Каратон уй қуриш ўртача 15 000$, ҳозирги гиштли уй эса 10 000$ турсада
Ҳунармандлар етишмаслиги ва реставрация дастурлари етарсизлиги муаммо келтириб чиқармоқда
Иқлим ўзгариши ва сув

Қумзорлар ва тоғлар: Марказий Осиё – киноиндустриянинг янги юлдузи сифатида

Марказий Осиё — янги киномакон!
Сўнгги йилларда Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон ва Тожикистон жаҳон киносаноати учун машҳур локацияга айланмоқда. Бунга ноёб табиат , бой маданий мерос , паст ишлаб чиқариш харажатлари ва геосиёсий барқарорлик ҳисса қўшмоқда.
2023 йили Қозоғистон даларида Nomad’s Path, Қирғизистондаги Тянь-Шань тоғларида Wild Heart of Asia фильми суратга олинди.
Самарқанд ва Хива шаҳарлари тарихий атмосфера яратиш учун идеал манзиллардир.
«Қизни ўғирлаш», «1286», «Бахт» каби фильмлар халқаро фестивалларда мукофотларга сазовор бўлди.
Маҳаллий режа бўйича 27 та халқаро лой

Асрлар орасидаги кўприк: 30–40 ёшдагилар Марказий Осияни қандай ўзгартиряпти

1985–1995 йилларда туғилган ва ҳозир 30–40 ёшда бўлганлар Марказий Осиё аҳолисининг 25 % ни ташкил этиб, энг йирик иқтисодий фаол гуруҳни яратади.
Совет ва ўтказиш даври таълим тизимидан ўтган ва уларнинг таълим даражаси 20–30 ёшдагиларникига нисбатан 15 % юқори.
Ушбу авлод кичик ва ўрта бизнеснинг 40 % даромадини таъминлаб, корхоналарнинг 70 % раҳбарларига айланади.
Давлат хизматида ҳам ўрта авлод ривожланмоқда: Қозоғистонда давлат ходимларининг 55 % 30–40 ёшдагилардан иборат.
Жаҳонлашувга тез мослашиб, 80 % глобал экономик интеграцияни қўллаб-қувватлайди.
Рақамли технологиял