Қассоб пичоғи.

8-қисм.
- Мусиқа карнайларини атайин бизнинг ҳовли томонга қаратиб қўйибди! Бориб мажағлаб ташласамми?..
Уйга қайтиб келгач хонасига кириб ўзини каравотига отган Ўктам, қўшни ҳовлидан янграётган мусиқа оҳанглари бирдан кучайганини пайқади. Демак Турабек ўрнидан тургач ўч олишнинг шу йўлини топган кўринади. Аксига олиб улар деярли ён қўшни орада Турабекнинг Нурмурод амакисининг иморати бор холос. Шу боис Турабекларникида янграётган мусиқанинг баланд оҳанги гўё девор ортида таралаётгандек туюлади. Шўх мусиқа оҳанлари асабларини тинмай эговларкан, Ўктам ўзини тегирмон тошларининг орасида янчилаётган буғдой донаси каби тасаввур қилди. Бир маромда таралаётган мусиқа йигитнинг назарида тобора кучайиб сени бутун олам масхара қилади энди деётгандек бўлди.
- Етар! Ҳозир бориб карнай -парнайи билан қўшиб зовурга тиқиб ташлайман!
Алами ошиб эшикни очганди, худди шуни кутгандек чироқ ўчди. Қишлоққа зулмат ҳукмрон бўлиб мусиқа тугул қилт этган шабада ҳам билинмай қолди.
-Баттар бўлларинг! - енгил нафас олган Ўктам чироқлар ўчгач сон-саноқсиз юлдузлари жилва қилиб турган осмонга мамнун жилмайиб - Ана юлдузлар устингдан куляпти.
Аммо, бу сукунат узоққа чўзилмади. Сал ўтмасдан йигитларнинг шўх-шодон кулгулари жаранглади. Электр чироқ ўчгани баъзи қитмир ўсмирлар учун бошқаларга тегажоқлик қилиш имконини бергани боис ора-сирада гурра кулгу ҳам кўтариларди. Бироздан сўнг чироқ ҳам қайта ёнди.
- Ҳи -и - иҳ!..
Чуқур хўрсиниб қўйган Ўктам бурилиб хонасига кирдида, эшикни беркитиб ўзини яна каравотига отди. Дунёда эришолмаган муҳаббатнинг ўтли алангасидан кўра азобли дард бўлмаса керак. Умидсизлик уммондаги гирдоб мисол ўз қаърига тортаркан, армонга айланган севгиси оловида жизғанак бўлаётган йигит худди тошлар сувдек эриб қайнаётган вулқон ичига ғарқ бўлгандек азобда тўлғанарди.
Фалак чархинг қиймалади юрак - бағрим
Осмон эдим ерча бўлди бугун қадрим
Ёш бошимга солдинг синов синаб сабрим
Э воҳ гулин юлдинг қонаб қолди қалбим!
***
- Ие? унда тўйимиз қачон бўлади?
Нафисанинг отаси аввал қизимни ўқитаман, тўй ундан кейин бўлади деганини онасидан эшитган Турабек қовоғини осди. Ўғлининг лаб-лунжи тўртайганини кўрган онаси қошларини чимирди.
-Қизи борнинг нози бор дейдилар. Қолаверса ўзинг ҳам ўқиш остонасида турибсан. Аввал бир-икки йил ўқинглар. Тўй қилишга улгурамиз.
-Демак тўй бўлмас эканда? Агар шундай бўлишини билганимда..
-Нима бўларди билганингда? - онаси жеркиди - Фотиҳа қилинди. Нон синдирилди. Энди Нафиса сеники. Ошиқча гап-сўзни кўпайтирмасдан бир икки кун уйда бўлгинда, кейин Тошкентга ўқишинга жўна.
-Қаерда ўқимоқчи экан?
-Бунисини билмадим. Қизларга энг яхшиси ўқитувчилик, ёки бўлмаса шифокорлик. Биронтасига ўқир.
-Ҳмм.. - Турабек тишларини ғижирдатиб қўйди - Бўпти эртага бориб Нафисанинг ўзидан сўрайман.
-Сўрайсан, фақат қайнатанг мушук -сичқон ўйинини ёмон кўраман. Учрашувга деб келиб юрмасин, хафа қилиб қўйишим мумкин дебди. Шунинг учун уларнинг кўчасига бориб бошинга ғурбат орттирма. Ҳовузга сувга чиқса гаплашасан. Ёки биронтасидан айттириб бирон қўшниникида кўришарсан.
-Ўзим биламан.
-Ўз билармонликни йиғиштир - онаси жаҳлини юзига чиқарди - Қиз олиб қочганинг учун қамаб қўйишлари ҳам мумкин эди. Зўрға муаммони тинчитганимизда яна бир балони бошлама. Акс ҳолда ўқишинг ҳам тўйинг йўқ бўлиши мумкин. Қайнатанг ўта жаҳлдор киши эканини бутун қишлоқ билади.
- Э э менга барибир жаҳлдорми бошқами! - Турабек онасига сира бунақа қўпол гапирмагани туфайли, ўзига -ўзи ажабланиб тилини тишлади. Чопқи чўнтагида эканини эслагач, ўзини бошқараётган кучлар унинг ҳеч кимга ҳатто онасига бўйсунмасликка ундаётганини фаҳмлаб қўлини ён чўнтагига суқдида чопқини ғазаб билан ғижимлади. Шу лаҳзада бирдан назарида бўйнидан бўғилган илон, шартта билагига ўралгандек туюлди. Қора кучлар бўйсунмасликни қабул қилмаслигини тушуниб юрагига ваҳима ораларкан, беихтиёр чопқини чўнтагидан олиб очиқ турган эшикдан уйнинг тўрига қараб ирғитди. Ва шу заҳоти қалбида ажиб енгилликни ҳис этиб чуқур нафас чиқарди - Аҳмоқ эмасманку ойи!
-Ойи? - эна сўзига ўрганган онаси сал кулимсиради - Тўғри тўғри гапир ойиламай. Икки кун шаҳарга борганинга дарров ойилаб қолдингми?
-Хўп эна!
Турабек онасининг тергашидан қутулиш учун хонасига кирмоқчи бўлганди, онаси унинг елкасидан ушлади. Бу оддийгина эркалаб қўл чўзиш бўлсада, юраги орқага тортган Турабек қўрқув ва важоҳат билан кескин ўгирилди.
-Ҳа? - ўғлининг бу ҳолатидан она ҳайратга тушганди - Намунча чўчиб кетдинг?
-Нима дейсиз?
-Ма узукни ол - ўғлининг зардасига эркалаш оҳангида жавоб қайтарган она унинг қўлига қизил кўзли узукни тутқазди -Биринчи учрашувга борганда Нафисанинг бармоғига тақасан.
-Э ҳа?! - узукни кўриб ўз ҳатти-ҳаракатидан уялган Турабек ноилож тиржайди - Раҳмат ойи. Йўқ эна.
-Ҳмм..эналар билади. Онанинг кўнгли болада боланинг кўнгли далада дейишганда.
-Ўзимнинг энамдан-ей. Ҳозиргина учрашувга борма деб, яна ўзи узук тутқазяпти. Раҳмат раҳмат эна.
-Бўпти. Сенга тилёғмалик ярашмас экан. Биронтасидан айттириб чақиргин. Фақат эҳтиёт бўл. Бир ғавғони бошлама. Мабодо учрашувга чиқмайман деса индамай ортинга қайт. Кейинги гал тақасан узукни. Гапимни уқдингми?
-Хўп энажон хўп.
Узукни кафтига беркитган Турабек кўчага ошиқди. Ярим тунга яқинлашган, давра тарқаган бўлсада энг қалин дўстлари Сохиб ва Тўлқин ҳали кетмаган, дарвоза ташқарисида пиқир-пиқир кулишиб ўтиришарди.
-Юринглар кетдик - деди Турабек илжайиб - Келин томонга борамиз.
-Оҳо? кетдик.
Ўсмир йигитлар қизиқсиниб тез йўлга тушишди. Қоронғу кечада ҳазил-ҳузил билан хохолаб боришаркан уларнинг шовқинига ҳовлилардаги итлар безовталаниб ҳурар, бу эса уларнинг янада авжини келтирарди.
-Диққат! - Нафисаларнинг ҳовлисига яқин қолганда, Турабек дўстларини тинчлантирди - Бу ёғига шовқинсиз бориш керак. Қайнатанинг ҳурмати бор.
Жўралар шовқинни пасайтиришди. Нафисаларнинг уйига етишгач дарвоза берк, кўча томон деворлиги учун бир-бирларига қарашди.
-Деворни тўқирдатамизми? -деди Сохиб қитмирлиги тутиб - Ёки томга тош отамизми? Энди ҳарҳолда сенинг келганингни билишадику, фаҳми етиб Нафиса чиқиб келар.
-Йўқ бўлмайди! - Турабек бошини қашиди. Хаёлига нега келдим ярим кечаси? дарвоза ёпиқ ва барчалари ухлаган бўлса керак деган фикр келганди - Секин девордан ошамиз.
-Яхшиси нариги кўчадан айланиб келсакчи - Тўлқин қўли билан ишора қилди - Холиқ бобонинг ҳовлиси ёқалаб ўтган ариқдан кириб келса бўлади.
-Яшавор! -Турабек бу фикр ўзининг хаёлига келмаганига ажабланди - Кетдик.
Беш дақиқада кўча айланиб, ариқ ёқасидан Нафисаларникига кириб боришди. Узун иморатнинг ёнида қурилган ошхона айвончаси олдида идиш-товоқ юваётган опасига қўриқчилик қилаётган Ҳусан серрайиб турибди. Идишларнинг шиқирдашидан қизнинг бандлигини пайқаш қийин эмас.
-Қўриқчини қандай чалғитамиз? - ҳовли этагидан ошхонага қараган Турабек Ҳусандан тортинмай борсамми ёки ўсмирнинг ори қўзиб шовқин кўтариб қолармикан деб ўйлади - Кимда вариантлар бор?
-Мен уни чақириб қўйларинг орасига менинг бир қўйим аралашиб келмаганми деб қўйхонага олиб кетаман - деди Ҳусан билан тоғда бирга қўй-мол боқиб жўра бўлиб Тўлқин, ҳар доимгидек вазиятдан чиқиш йўлини топиб - Сен аввал ошхона ортига бориб тур. Ҳусан кетиши билан Нафисанинг олдига ўтасан.
-Зўр режа! - Турабек жўрасига бошбармоғини кўрсатиб мақтади - Калланг ишлайдида сени.
Турабек дарҳол ўнг томондаги узумзор ёқалаб ошхона томонга одимлади. Тўлқин ва Сохиб эса чап томондан молхона тарафга яқинлашди.
Оғзини тинмай каппа-каппа очиб эснаётган Ҳусан опасига:
-Э бўлдими йўқми? Уйқум келди - деб инжиқланди. Унинг гапига ўчоқ устидаги қозонни юваётган Нафиса:
- Ҳозир тугатаман беш дақиқада, инжиқланма - деди.
Ҳусан турган жойида депсиниб:
-Уфф - деётганди молхона ёнига келган Тўлқиннинг:
-Ҳусан, бу ёққа қарагин - деган овози эшитилди.
Ҳусан айвондан нур сочаётган чироқнинг олис шуъласида кўринган Тўлқин ва Сохибни таниб ҳайрон бўлганича улар томонга ошиқди. Етиб боргач салом-аликдан сўнг Тўлқин мақсадини баён этганди, Ҳусан уларни қўйхонага эргаштирди. Пайтдан фойдаланган Турабек зип этиб айвончага ўтди.
-Салом Нафиса!
-Вой?! - битта қилиб ўрилган тимқора қуюқ сочлари тақимидан пастга тушган Нафиса чўчиб ўгириларкан қаршисида осмондан тушгандек пайдо бўлган қопқора йигитнинг оппоқ тишлари кўриниб турганига бирдан ғазабланди - Нега келдинг!? Йўқол кўзимдан!
Қизлар билан сира гапи қовушмайдиган Турабек Нафисанинг зардасини кўриб тилини ютгандек қотиб қолди. Кўзлари қаршисидаги дуркун бўйли, оппоқ юзларининг ёноғи жаҳлдан қизарганига чиройи янада очилиб кетган, эгнига кийган майда қизил гулчали кўйлаги бирам ярашган, капкир ушлаган қўли эса ҳозир ҳужумга ташланадигандек чоғланган қизга бир лаҳза бақрайиб турдида, худди биров туртгандек бирдан жонланди.
-Биринчи учрашувимизга келдим - деди у яна оппоқ тишларини ялтиратиб, ўнг кафтини очаркан - Узук таққани десам тўғрироқ бўлади. Қани қўлингни узатчи?
-Узугинг бошингдан қолсин хўпми?! Шу мис узугингни кўриб мени эриб кетади деб ўйладингми? Брилиант тошли тилла узук келтирсанг ҳам пишириб е деган бўлардим! - Нафиса ўзининг бу қадар қўполик қила олишига ажабланди. Турабек бир қадам яқинлашганини кўргач шартта қўлидаги капкирни баланд кўтарди - Ҳозир бошингни уриб ёраман! Кейин эса отамни чақираман. Учрашувга келадиган куёвнинг оёғини уриб синдиришлари қанақа бўлишини кўрасан.
-Нафис? - мис узукни кўтариб келдингми деган сўз ўсмир йигитнинг қалбини ўқ мисоли тешиб ўтди. Шу арзон узукни тутқазгани учун онасидан жаҳли чиқаркан, кафтида ғижимланаётган узук пачоғланиб қизил шиша кўзи ҳам ажралиб кетган бўлсада, изза бўлгани боис мажағлаб аламидан чиқишга уринарди - Ахир энди фотиҳалимизку?!
-Қайт дедим ортинга қоратаппи!
Қиз капкирни уришга ҳозирланаётганини сезган Турабек дарҳол икки қадам ортга чекинди. У қизнинг илиқ қарши олмаслигини тахмин қилган бўлсада, бунақа капкир билан ҳужумга ўтиши мумкинлигини хаёлига ҳам келтирмаганди. Йигит ортга чекингач Нафиса қўлини кўтарганича тўхтади. Иккаласи бир-бирларига қаттиқ тикилиб қолишди. Сўз жанги тугаб кўз жанги бошланганди.
Турабекнинг кўзларида ўкинч йилтиради. У қизнинг тақдирга тан бермаганига ҳайратда эди. Нега бундай муомала қиляпти. Ахир барибир энди бошқа йигитга тега олмасдику. Ахир Турабек севгани учун шу ишни қилдику. Шунчалар ҳақоратлаб ерга уриши керакми? Қоратаппи дедия! Яна камига арзон мис узукни кўтариб келишимга бало бормиди? Тентак!
Аламидан кўзлари ёнаркан, туйқус хаёлига келган фикрдан истеҳзоли илжайди.
-Қоратаппи дейсанми? - яна сўз жангига қайтган йигит қизнинг жиғига тегиб аламидан чиқишга урина бошлади - Жуда яхшида. Ўйлаб кўргин мен қоопқора сен оопппоқ. Болаларимиз ўртача, яъни, мендек кучли ва сенингдек гўзал бўлади.
-Бекорларни айтибсан!
Кутилмаганда Нафиса капкир билан йигитнинг бошига зарба бериш учун қўлини силтади. Қизнинг ҳатти-ҳаракатини илғаб жон ҳолатда ўзини ёнбошга отаркан, Турабек икки қўлига суянган ҳолда чалқанчасига йиқилди. Қаттиқ силтаниш оқибатида қизнинг қўлидан чиқиб кетган капкир пишиқ ғишт терилган айвонча супасига урилиб даранглаб ҳовлига отилди.
-Йўқол ҳайвон кўзимдан!
Чинқириқ овозига қизнинг уйидагилари эшитиб чиқиб қолишини тахмин қилган Турабек йиқилган жойидан ирғиб турдида, ташқарига чиқиб ошхона ёнидан қоронғуликка шўнғиди.
Капгир овози ва опасининг чинқириғини эшитган Ҳусан қўйхонадан отилиб чиқди. Қараса опаси жаҳл билан айвончадан тушиб ердан капгирни қўлига олди.
-Ҳа тинчликми? - деди опасини сенсирайдиган Ҳусан баланд овозда - Нега бақирдинг?
-Балога бақирдим! Қаерда юрибсан?
-Э манави Тўлқин билан Сохиб қўй излаб келибди қўйхонани кўрсатдим. Нима гап ўзи?
-Ҳеч гап!. Ярим кечада қайси жинни қўй сўраб юраркан?
-Бўпти Ҳусан, узр безовта қилганимиз учун.
Қизнинг сўзларини эшитган Тўлқин ва Сохиб ариқ ёқалаб йўлга тушишганди, шубҳали қараб қўйган Ҳусан тил учида хайрлашди.
-Бўпти.
***
- Бўрими тулкими?
Кўчада кутиб турган Турабекни кўрган Сохиб кулиб саволга тутганди, унинг қовоғи осилди. Қоронғуда жўрасининг кайфияти йўқлигини кўрмаётган Сохиб, гарчи сезиб турган бўлсада, яна қитиғига тегди.
-Шу туришингдан айтсам келинбола капгир билан ҳайдаб солди-ёв!?
Турабек дамини ичига ютиб жавоб қайтармаганди, Тўлқин кулмасдан оддийгина гапиргандек:
-Ҳа асовда ҳали асов! - деди.
-Бўлди қилларинг! - Турабек ортиқ чидолмади - Ҳали ўзим биламан.
-Ҳа энди..
Сохиб яна гап отмоқчи бўлганди Турабек қўймади.
-Бўлди кетдик.
-Қаёққа?
-Уй-уйига.
Кайфияти бузуқ куёвбола олдинга юрганди, икки жўраси ортидан қадам ташлади. Жим боришаркан Турабекнинг алами ичига сиғмаётганди.
-Ҳақоратлаб ҳайдаб солди-я? -дерди у хаёлан бояги воқеани кўз олдига келтириб, унинг кафтида ҳамон мажақланган узук турар, боя улоқтириб юборишни хаёл қилган бўлса, энди аксинча бу узукни уйга элтиб атай ҳар сафар кўрганида эслаши учун асрашга қарор қилганди - Ҳэ барибир энди меникисанку?! Бунча ноз қиласан? Демак мен сен тумшуғи осмонга тилла узук олиб бормабманда а? . Ҳайф сенга тилла-ей! Хўпми? Шу қилганинг учун кўз ёшингни оқизаман. Ҳали бугунги томошанг учун ёлвориб кечирим сўрайсан! Мана кўрасан.
-Юринглар бизникига бориб ўтирамиз - кўча бўлиниш жойига келганида юрагига қил ҳам сиғмаётган Турабек уйига ёлғиз кетгиси келмади. Чопқини хонасида унутгани туфайли, қоронғуликда ваҳима босиб, хаёлига Суръатнинг арвоҳи олдидан чиқиб келадигандек туюлаётганди. Қотиллик қилишдан кўра кейин шу юк билан яшаш оғир бўлишини у қалбида туйиб, қўрқув исканжасида қолди. Лаҳза сайин чўнтагини пайпаслаб қўяркан пичоқчам бўлганида ҳозир қўрқмасдим, Нафиса ҳам қаршилик қилолмаган бўларди деб ўйларди - Янги кассеталар олиб келганман. Қўшиқ тинглаймиз.
-Яхшиси бизникига бора қолайлик? - деди Сохиб жўрасининг айрилгиси келмаганини пайқаб - Отамнинг Тошкентлик жўраси Шоби беданабоз келган. Тўлқиннинг отаси меҳмон зерикмаслиги учун Асадилла жўрасининг рангли телевизори ва видеомагнитофонини олиб келди. Зўр-зўр каратэ кинолар бор Брусли, Жекчан, Вандаммларнинг фильмлари. Эрталабгача томоша қиламиз. Нима дейсан?
-Шоби беданабоз дейсанми? - ваҳима босаётган Турабек жангари фильмлар дарагини эшитиб жонланди - Бўпти кетдик.
-Юринглар . Ҳа нима танийсанми Шоби беданавозни?
-Номи танишда.
-Таниш бўладида ҳар йили бизникига келиб бедана олиб кетганидан кейин. Уришқоқ беданаларга, какликка роса қизиқадиган одам. Эшитишимча Тошкентда бедана уриштиришга катта пул тикишармиш ростми шу?
-Ҳа эшитганман - Турабек бошини қашлади - Шоби беданабоз деганинг нард ўйинига ишқибоз киши эмасми?
-Нардини роса зўр ўйнайди. Барчани марсга ютади.
-Менимча танийманов шу меҳмонларингни. Тошкентда бирга ўқийдиган ўртоғим билан маҳаллага чиққанимизда нард ўйнайдиган Шоби беданабоз исми қулоғимга чалинганди. Яна уни уста қиморбоз ҳам деб гапирганди Тошкентлик оғайним. Агар у нардини кучли билса пул тикиб ўйнаса керак. -Турабекнинг хаёлига бир фикр келди - Юринглар аввал бизникига борайлик. Кейин сизларникига ўтамиз.
-Билмадим пул тикишини? - Сохиб елкасини қисиб қўйди - Нима уйингдан пул олиб чиқиб у билан дов тикмоқчимисан? Ҳуув жўра, у одам нардини нг пири бўлиб кетган. Беҳудага шарманда бўлма. Қолаверса у сен билан арзимас пулга ўйнамаса ҳам керак.
- Борайликчи.
Жўралари Турабекнинг шаштини кўриб индамай эргашишди. Икки жўраси ҳамроҳлигида бораётган бўлсада Турабекнинг юрагидаги ваҳима тарқамаган, қоронғуликка қарашга қўрқиб кўзини дарвозалар ташқарисида нур сочаётган кўча чироқларига қадаб олганди. Уйларига етиб боришгач хонасига кириб чопқини чангаллаган Турабек, чўнтагига беркитдида, айвон яқинидаги олма дарахтида осилиб турган каклик қафасини тушириб Тўлқинга узатди.
-Сохиб, -деди у жўрасига юзланиб - Тошкентлик тоғанг уришқоқ беданани неча пулдан оляпти?
- Минг сўмгача. Нима какликни сотасанми? Какликни неча пул олишини билмадим лекин.
- Икки уч минг олса керак?!.
-Ие? - Тўлқиннинг кўзлари ҳайратдан катталашди - Нурмурод бобонг каклигини олиб кетганингни билса сўкмайдими?
-Билгунича қайтариб олиб келаман. Жуда билган тақдирда ҳам мени сўкмайди.
-Ҳа унда ўзинг биласан.
Жўралар индамай Турабекка эргашди. Тун яримлагани боис ҳовлилардан таралаётган чироқлар нури камайган, бироқ, қоронғуда юришгани учун кўзлари тун қоронғусига кўникиб анча ёришгандек туюла бошлаганди. Сохибларникига етиб боришганида, унинг отаси ва амакилари меҳмонхонада меҳмон билан гурунглашиб ўтиришганини кўришди. Каклик питирдаётган қафасни дарвозахона шифтига илишгач, Сохиб ўртоқларини меҳмонхонага бошлаб кирди.
-Ие куёвбола келибдими? - анчайин тўла гавдали, шу гавдасига мутаносиб боши ҳам хумдек, ёши элликка яқинлашганига қарамай ҳамон қалин бўлган сочлари фақат оқ оралаб қолгани учунгина кўринишини салобатли кўрсатадиган, агар унчалик ярашмаган мўйловини олиб, сочларини қорага бўялса, ёши қирққа ҳам етмагандек кўринадиган, бир қарашда хушчақчақ киши қилиб кўрсатадиган кулиб турган кўзлари айёрона боқувчи меҳмон билан нард ўйнаб ўтирган Тўлқиннинг отаси худди меҳмонга ўхшаб тўлачадан келган Хайрулла эшикдан кирган Турабекни кўрган заҳоти кулимсиради - Имом жўрамнинг ўғли бўлади бу маладэс бола тўғрироғи йигит! - деди у меҳмонга Турабекни таништириб - Кимсан Абдуолим жаҳлдорнинг қизини олиб қочибдия?! Баракалла! Қойил!.
-Салом алейкум - Турабек салом бериб хонада ўтирганлар билан бирма-бир қўл узатиб кўришди. Навбат меҳмонга келганда, ушбу қопқора, мушаклари ўйноқлаб турганидан спортчи экани сезилиб турган йигитчани, меҳмон кафтини қаттиқ сиқиб кўришди. Бунга жавобан Турабек лабида кулиб қўйди - Яхшимисиз ака?
-Яхши!
Меҳмон ҳам лабида сал кулиб қўйди. Кейин у Хайрулла билан нард ўйинини давом эттирди. Турабек уларга яқин жойга ўтирдида ўйинни кузата бошлади. Ўйин охирлаб қолганди. Бир неча дақиқа ўтгач ўйин меҳмоннинг ғалабаси билан якунланди. Уларнинг нардни йиғиштира бошлаганини кўрган Турабек:
-Мен ҳам ўйнасам бўладими? - деди.
-Бўлади. - деди меҳмон яна сал кулимсираб ҳазил оҳангида - Фақат пулга ўйнаймизда!
-Фарқи йўқ! - Турабек нардани меҳмон билан ораларига тортди - Пулга бўлса пулгада!
-Э йўғе? - Хайрулла бир меҳмонга бир Турабекка нигоҳини қаратиб, аввалига ажабланди, сўнг кулимсиради - Меҳмон ҳазиллашди. Бепул ўйнанглар. Лекин, бир Шоби акани ютгин. Бу киши барчамизни ютиб ташлаяпти.
-Бир кўрайликчи!
Йигитчанинг ўзини тутиши афтидан меҳмонга ёқмади.
-Қанчадан тикамиз? - деди у бироз заҳарли табассум билан - Ёки пулинг йўқми?
-Пулим бор. Қанча тикамиз?
-Мен мингдан камига ўйнамайман.
-Ёнимда ҳозир минг йўқ эди -Турабек кўзлари айёрона кулиб турган меҳмонга қаттиқ тикилди - Аммо, ташқарида каклик турибди. Яқинда бир неча гаровларни урган.
-Кўрайликчи?
Меҳмон ҳамон кулимсирарди. Унинг ўсмир йигит билан ҳазиллашаётганини тахмин қилган уй соҳиблари ҳам жилмайиб кузатишарди.
Турабек ўрнидан қўзғалмасдан эшикка яқин ўтирган Тўлқинга ишора қилганди, у ташқарига чиқиб какликни қафаси билан кўтариб кирди.
-Ҳм яхши.
Какликка разм солган меҳмон яна мийиғида кулиб қўйди.
-Бошладикми ўийнни?
-Бошладик!
Меҳмоннинг кулганига ичидан жаҳли чиққан бўлсада, Турабек ҳам кулимсираб жавоб қайтарди.
-Ташладик унда? - деди меҳмон, сўнг ўйинни ким биринчи бошлашини аниқлаш учун зарикларидан бирини ўртага ташлаганди олти рақами тушди - Навбат сеники.
Зарикни қўлига олишдан аввал чўнтагидаги чопқини маҳкам чангаллаган Турабек елкасида ўзгача қора кучни ҳис этиб хотиржамлик билан зарикни ирғитди.
-Дуранг? - меҳмон одатий мийиғида кулишини такрорлади - Бошқатдан ташлаймиз.
-Марҳамат.
Ўсмир йигитнинг нописанд жавоби меҳмоннинг жаҳлини чиқарди. Унинг қиёфаси бироз тундлашди. Зарикни ирғитганди яна олти тушди. Шу заҳоти Турабек ҳам олти рақамини туширди. Ажабланган меҳмон учинчи бор ташлаш учун зарикни қўлига олганида Турабек унга қаттиқ тикилиб билинтирмай чопқисини ғижимлади.
-Беш?! - меҳмондан аввал ўйинни томоша қилаётган Хайрулла хитоб қилди - Жўрамнинг ўғли, ташлачи.
Турабек ирғитганди, зарик бир неча бор айланиб олти рақамида тўхтади.
-Олтти.
Яна хитоб қилган Хайрулла меҳмонга бир қараб қўйгач бошқа гапирмади.
-Неча марта ўйнаймиз? -Турабек қимор ўйинлари олдиндан келишиб олинмаса узлуксиз давом этиши мумкинлигини эшитганди -Уч мартами?
-Албатта!.
Ўйин бошланди. Турабек нард ўйинида унчалик уста эмасди. Шу боис аввалига йирик рақамлар афзал дея хаёлидан ўтказиб, ўйлаган рақамларини тушираверди. Меҳмон ҳам йирик рақамларни туширгани ҳолда, тошларни маҳорат билан юргизиб, усталик билан тахлай бошлади. Оқибатда бир неча юришдан сўнг Турабекнинг йўллари деярли беркилиб фақат бир чиқиш йўли қолди холос. Аммо, унинг асосий тошлари маррага етиб борган, лекин, бу ерда ҳам яна нотўғри юргани туфайли, барча тошшлари иккита катакка йиғилиб қолганди.
Вазиятни ўз қўлига олган меҳмон рақибнинг уста эмаслигини фаҳмлаб чиройи тетиклашиб юзларида бояги кулимсираш пайдо бўлди.
Ютқаза бошлаганини англаган Турабек эса яна чопқини чангаллаб турдида, кейин ўзига зарур рақамни хаёлидан ўтказиб зарик ирғита бошлади.
Ва ҳар сафар айнан унга керакли рақамлар тушарди.
Маҳорати эвазига икки юриш олдин маррага тошларини тахлаган меҳмон, сўнгги босқични бошлаб тошларни ўйиндан чиқара бошлади. Энди Турабекка тўхтовсиз фақат куша-олтиликлар тушсагина ютиши мумкин эди.
-Куша!? -деди Турабек зарикларни ирғитиб, шу заҳоти олтиликлар тушганди у зарикларни мақтаб қўйди - Баракалла!
Кетма-кет олтиликлар тушаркан, меҳмонга икки марта бир рақами жуфтлиги тушди. Турабек ютганди. Меҳмон тундлашганини сездирмаслик учун мийиғида кулимсираб, чўнтагидан ҳамёнини чиқардида, минг сўмни ўртага ташлади.
-Э яшасин жўрамнинг ўғли!
Хайрулла хитоб қилганди, нарироқда турган Сайфулла акаси ўқрайди.
-Давом этамиз!?
Меҳмон ишора қилгач Турабек зарикларни ирғитиб иккинчи партияни бошлади. Бу сафар ўйин аввалгисидан ҳам муросасиз бўлди. Турабек меҳмондан фақат бир юриш олдин ўйинни тугата олди.
-Қойил!? - меҳмон яна минг сўмни санаб ташлади - Кел энди борига ўйнаймиз?
-Икки минггами?
-Йўқ тўрт мингга!.
-Бўпти!
Ғолиб сифатида яна ўйинни биринчи бошлаган Турабек бу сафар шу қадар маҳорат билан ўйнадики, рақибининг тошлари маррага йиғилган жойида бир дона ҳам чиқмасдан ўйинни ғалаба билан тугатди.
-Офарин!? - меҳмон ҳамёнидан тўрт минг сўмни чиқариб ўртага ташлади. Унинг ранги бўзариб етганди. Шунча пулни ютқазганидан эмас, қиморда гоҳ ютасан гоҳ ютқазасан, ёшгина ўсмир, яна у қадар маҳорати кучли бўлмаган рақибга кетма-кет уч бора ютқазиши унга ўта алам қилганди -Лекин, кутмагандим!
-Бу ўйинда. кимдир ютади.
Лабида қувончини яшира олмаётган Турабек пулларни йиғиштириб чўнтагига солаётганди, бирдан хонадон соҳиби Сайфулла унга ташлангудек яқинлашиб, пулларни чангаллади.
-Қайтар пулни! - деди у дўқ уриб - Меҳмон ҳазиллашиб сени синаш учун атайин ютқазиб берди. Ёш бола хурсанд бўлсин дея! Уялмай пулни чўнтакка уришингни қара! Қулоғингни тагига бир шапалоқ тушириш керак сени шу ишинг учун.
-Нима?! -Турабек шу қадар важоҳатли ўгирилдики, ҳозир у отасидан ҳам ёши катта бўлган бу инсоннинг ноҳақлиги учун жағига мушт тортишга тайёр эди - Ўйинни чидаганга чиқарган! Мен ютқазганимда какликни меҳмон олардими?
-Каклик-паклигингни олмасди! Пулни қайтарда, каклигингни олиб сур бу ердан!.
Орага лаҳзалик сукунат чўкди. Турабекнинг қора қиёфаси ғазаби тўлиб келганидан жигарранг кўкимтир тусга кираркан, хаёлида ўрнидан отилиб туриб, ўй эгаси, унинг укасию, ўғиллари билан қўшиб тепкилаб, агар аралашса меҳмонни ҳам аяб ўтирмасликни режа қилди. Йигитнинг портлаб отилиши аниқ эди.
-Жўра шошманг!? - меҳмон жанжал бошланишини фаҳмлади. Ҳарҳолда қиморбоз бўлгани учун ютқазгач ҳазиллашувдим деб пулни қайтариб олиш унга тўғри келмасди, бу гапни улфатлари эшитса юзини шувут қилишлари мумкин эди - Йигит ҳалол ютди! Мен қиморбозман хотинчалиш эмас.
-Э йўғе?! Нималар деяпсиз? - Сайфулла ҳамон ўшқирарди - Бу ёш бола сизнинг атай хурсанд бўлсин деб ютқазиб берганингизни қаердан тушинарди. Индамасангиз ростдан ютдим деб пулни олиб кетади бу ҳозир. Ҳазилни тушунмайди.
-Биз ҳалол ўйнадик! - меҳмон гарчи ёш ўсмирга шунча пулни ютқазгани алам қилаётган бўлсада, сездирмаслик учун ўзини мардликка олиб хотиржам гапирди - Ростакамига! Кетаверсин.
-Бўпти менга рухсат! - Турабек ўрнидан хотиржам қўзғалди. Сўнг бирдан тўхтаб чўнтагига солган пулдан беш юз сўмни чиқариб нардани устига ташлади - Бу чўтал! Уй эгасига.
-Нима дединг?!
Сайфулла ғазаб билан Турабекнинг юзига шапалоқ тортиш учун қўлини кўтарди, бироқ, худди биров қўлидан маҳкам тутиб қолгандек, қимирлата олмади. Унинг аҳволига истеҳзоли қараб қўйган Турабек какликни қафасини кўтардида уйдан чиқиб кетди.
*************
Зуҳриддин Сатторов.