بسم الله الرحمن الرحيم
ЭЪЛОН!
Ҳақиқатларни ўз бандаларига гўзал суратда очиб берувчи ва уларга энг зарур маълумотларни фитрий ва касбий суратда ато қилувчи Роббимизга чексиз ҳамду санолар бўлсин!
Дин ҳақидаги ва ҳаётий хабарларни умматга юксак омонат ила гўзал суратда еткизган, умматини ҳам хабар беришда ростгўй бўлишга тинмай ундаган ҳабибимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга, у кишининг аҳллари ва саҳобаларига салавоту саломлар бўлсин!
Аллоҳ таоло айтган: "Эй иймон келтирганлар! Сизларга бирор фосиқ хабар олиб келса, ўша хабарни аниқлаштириб олингиз! Бўлмаса, бирор қавмга билмасдан мусибат еткизиб қўясиз ва қилган ишингиздан надоматланиб қолурсиз" (Ҳужурот 6).
Мана шу оятга биноан жа
Суннатга бўйсуниб эргашиш ва унга қарама-қарши бўлиб қолган сўзларини тарк этиш хусусида Имом Шофеъий роҳимаҳуллоҳни сўзлари.
● Имом Шофеъий роҳимаҳуллоҳдан бу борада кўп ва хўп нақллар борки, қуйида улардан айримларини келтирамиз:
«ما مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ وَتَذْهَبُ عَلَيْهِ سُنَّةٌ لِرَسُولِ اللهِ r وَتَعْزِبُ عَنْهُ، فَمَهْما قُلْتُ مِنْ قَوْلٍ أَوْ أَصَّلْتُ مِنْ أَصْلٍ، فِيهِ عَنْ رَسُولِ اللهِ r خِلافُ ما قُلْتُ، فَالْقَوْلُ ما قالَ رَسُولُ اللهِ r ، وَهُوَ قَوْلِي.»
«Ким бўлишидан қатъий назар, унга Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари етиб борган бўлиши ҳам, бормаган бўлиши ҳам мумкин. Шундай экан, мен қандай бир сўзни айтган ёки қандай бир асосни барпо қилган бўлм
Суннатга бўйсуниб эргашиш ва унга қарама-қарши бўлиб қолган сўзларини тарк этиш хусусида Имом Молик роҳимаҳуллоҳни сўзлари.
● Имом Молик ибн Анас роҳимаҳуллоҳ айтганлар:
«إِنَّما أَنَا بَشَرٌ أُخْطِئُ وَأُصِيبُ, فَانْظُرُوا فِي رَأْيِي فَكُلّ ما وافَقَ الْكِتَابَ وَالسُّنَّةَ فَخُذُوهُ, وَكُلّ ما لمَ ْيُوافِقِ الْكِتابَ وَالسُّنَّةَ فَاتْرُكُوهُ.»
«Мен ҳам бир инсонман. Тўғри ҳам айтаман, хатога ҳам йўл қўйяман. Шундай экан, менинг раъйимни текшириб боқингиз ва улардан китобу суннатга мувофиқ келган ҳар бир нарсани қабул қилингиз, қай бир фикрим китобу суннатга тўғри келмаса, уни тарк қилингиз!»
Ибн Абдулбар «Жомеъ»да (2\32), Ибн Ҳазм «Усулул-аҳком»да (6\149) келтирган.
«لَيْسَ أَح
Суннатга бўйсуниб эргашиш ва унга қарама-қарши бўлиб қолган сўзларини тарк этиш хусусида Абу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳни сўзлари.
● Абу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳ:
«إِذَا صَحَّ الْحَدِيثُ فَهُوَ مَذْهَبِي»
«Агар ҳадис саҳиҳ бўлса, шу менинг мазҳабимдир.»
Ибн Обидийн «Ҳошия»да (1\63) ва «Расмул муфтий» рисоласида, Шайх Солиҳ ал-Фуланий «Ийқозул ҳимам»да (62-бет) ва бошқалар ривоят қилишган. Ибн Обидийн Ибн аш-Шиҳнанинг «Шарҳул ҳидоя» китобидан қуйидагиларни нақл қилади: «Агар ҳадис саҳиҳ бўлса ва у мазҳабнинг зиддига бўлса, ҳадисга амал қилинади ва бу имом Абу Ҳанифанинг мазҳаби саналади, у зотнинг мазҳабидаги киши ушбу ҳадисга амал қилиш билан ҳанафийликдан чиқиб қолмайди. Зеро, имомнинг ўзлари